dcsimg

Mydlnica ( полски )

добавил wikipedia POL
 src=
Mydlnica bazyliowata

Mydlnica (Saponaria L.) – rodzaj roślin z rodziny goździkowatych. Obejmuje ok. 20[4]–40[3] gatunków występujących głównie na obszarach górskich południowej Europy, w północnej Afryce i południowo-zachodniej Azji (największe zróżnicowanie występuje w Turcji, gdzie rośnie 18 gatunków z tego rodzaju[4]). Niektóre gatunki, zwłaszcza mydlnica lekarska, zostały szeroko rozprzestrzenione i rosną m.in. w Ameryce Północnej[3]. W Polsce dziko rośnie tylko jeden gatunek – mydlnica lekarska[5]. Jest on wykorzystywany jako źródło saponin stosowanych przy wyrobie środków piorących i w gaśnicach pianowych[6]. Inne gatunki, zwłaszcza nisko, poduchowato rosnące uprawiane są w ogrodach skalnych jako rośliny ozdobne[4].

Morfologia

Pokrój
Rośliny jednoroczne, dwuletnie i byliny osiągające do 90 cm wysokości. Ich pędy na przekroju okrągłe, wznoszą się prosto lub pokładają się. Są pojedyncze lub rozgałęziają się. Niektóre gatunki to rośliny poduszkowe. Korzeń u niektórych okazały, tęgi, u innych smukły[4][3]. Rośliny są nagie lub owłosione w obrębie kwiatostanu[6].
Liście
Naprzeciwległe, niepodzielone[4]. U nasady czasem zrosłe (zwłaszcza w górnej części pędu), u niektórych gatunków ogonkowe. Blaszka trój- rzadko pięcionerwowa, kształtu od łopatkowatego, poprzez jajowaty do eliptycznego, na szczycie tępa lub zaostrzona[3].
Kwiaty
Zebrane w gęste lub luźne, szczytowe kwiatostany wierzchotkowe. Kielich zrosłodziałkowy, w postaci wąskiej rurki z 15–25 żyłkami, osiągającej 7-25 mm długości, zakończonej 5 krótkimi ząbkami. Płatków też 5, zwykle na końcach zaokrąglonych, barwy zwykle białej, jasnoróżowej, czerwonawej lub jasnożółtej. Na płatkach występuje przykoronek, a ich paznokieć opatrzony jest w dwie podłużne listewki. Pręcików jest 10, z miodnikami u nasady nitek. Słupek z górną i jednokomorową zalążnią oraz dwiema (rzadko trzema) szyjkami o długości 12-15 mm. Na ich końcu znajdują się wąskie, brodawkowate znamiona[4][3][6].
Owoce
Torebki cylindryczne do jajowatych, otwierające się czterema ząbkami. Zawierają 15-75 dużych (do 2,5 mm średnicy), brązowych, kulistawych nasion[4][3].

Systematyka

Pozycja według APweb (aktualizowany system APG III z 2009)

Należy do rodziny goździkowatych (Caryophyllaceae), rzędu goździkowców (Caryophyllales) w obrębie dwuliściennych właściwych. W obrębie goździkowatych należy do podrodziny Caryophylloideae plemienia Caryophylleae[7].

Gatunek we florze Polski[5]
Gatunki uprawiane w Polsce[5][8]
Pozostałe gatunki[10]

Przypisy

  1. Stevens P.F.: Caryophyllales (ang.). Angiosperm Phylogeny Website, 2001–. [dostęp 2010-02-12].
  2. a b c Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian Institution. [dostęp 2013-09-26].
  3. a b c d e f g Saponaria (ang.). W: Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2013-09-26].
  4. a b c d e f g Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 76. ISBN 0-333-74890-5.
  5. a b c Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  6. a b c Adam Jasiewicz (red.): Flora Polski. Rośliny naczyniowe. T. III. Kraków: Instytut Botaniki im W. Szafera PAN, 1992, s. 247. ISBN 83-85444-06-8.
  7. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].
  8. Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973.
  9. Eugeniusz Radziul: Skalniaki. Warszawa: PWRiL, 2007. ISBN 978-83-09-01013-5.
  10. Saponaria. W: The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-09-26].
лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia POL

Mydlnica: Brief Summary ( полски )

добавил wikipedia POL
 src= Mydlnica bazyliowata

Mydlnica (Saponaria L.) – rodzaj roślin z rodziny goździkowatych. Obejmuje ok. 20–40 gatunków występujących głównie na obszarach górskich południowej Europy, w północnej Afryce i południowo-zachodniej Azji (największe zróżnicowanie występuje w Turcji, gdzie rośnie 18 gatunków z tego rodzaju). Niektóre gatunki, zwłaszcza mydlnica lekarska, zostały szeroko rozprzestrzenione i rosną m.in. w Ameryce Północnej. W Polsce dziko rośnie tylko jeden gatunek – mydlnica lekarska. Jest on wykorzystywany jako źródło saponin stosowanych przy wyrobie środków piorących i w gaśnicach pianowych. Inne gatunki, zwłaszcza nisko, poduchowato rosnące uprawiane są w ogrodach skalnych jako rośliny ozdobne.

лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia POL