Varpushaukka

O gabilán^[1] u esparveret^[1] (Accipiter nisus (L., 1758)) ye un ave rapinyadera de dimensions chicas d'a familia d'as accipitridas, cazadera en as selvas especializata en a captura de muixons més chicotz que ella.

As suyas colors son fuscas per alto, per l'usual grisas, y blancas con rayetas negras per a tripa en as fembras, estando sobstituita la tonalidat blanca choven per una de més royenca en os masclos de més edat, que se concentra en as galtas y o peto. As fembras gosan arribar t'as midas més grans, como en a més gran parte d'as rapinyaderas, estando las midas caracteristicas d'a especie d'entre os 27 y 37 cm de lonchitut. Ye asinas a segunda rapinyadera més chicota d'Eurasia dezaga d'os ciquilins y os esmerellons.

Se tracta d'una especie autoctona d'Eurasia y d'o norte d'Africa. Sen gosa trobar, per regular, en selvas viellas, d'as quals ne tría as de coniferas ta fer-be o niedo. Os niedos son d'arquitectura bella cosa millor treballada que no en a resta de aves de presa, de forma arronchadeta, siempre alto en os árbols. Tapizan os niedos, que son feitos de brancas y paletz, con plumas, e i meten una cobada d'entre 4 y 5 uevos que i van ficando con intervalos d'entre 3 y 4 días d'entre ells. A fembra se cluca a partir que b'haiga ficato lo tercer uevo, y se fa alimentar per o masclo mientres que dura a covata, que ye alto u baixo de 35 días.

Os polletz completan o plomache d'aligón arredol d'o día 28 de vita, y aunque s'esvolutan dende bien chicotz, prencipian a revolar-se a partir d'o día 32. A partir d'ixe punto, os aligons s'exparden per arredol de l'árbol en o que i heban feito niedo, y romanen a expensas d'os suyos prochenitors ta alimentar-se anque ells haigan de buscar en a redolada.

Nombre

Como tamién pasa con o suyo familiar l'azor, o gabilán conoix denominacions populars que el quieren emparentar con os «esparvers», anque no sigan tan relacionatos con o chenero Buteo que ye el d'os verdaders esparvers. S'ha puesto documentar o nombre popular d'«esparveret»,^[1] en forma deminutiva, en as localidatz de Sarller, Bisagorri, Renanué, Esdolomada y Castanesa en a Ribagorza;^[1] Vió, Guaso, Puértolas y Nerín en o Sobrarbe;^[1] Rodellar y Alquezra en o Semontano de Balbastro;^[1] y Pandicosa en l'Alto Galligo.^[1] Altros autors dan como cheneral en Aragón a forma «gabilán», «gabilán».^[2]

Imáchens

• Masclo con una presa

• Masclo

• Fembra con una presa

• Fembra

• Accipiter nisus

Se veiga tamién

• Azor
• Ciquilín
• Esparver (desambigación)
• Falcón
• Ciquilín
• Esmerellón

Referencias

Ang Eurasian sparrowhawk (Accipiter nisus), ay isang maliit na ibon ng biktima sa pamilya Accipitridae. Ang mga pang-adultong lalaki na Eurasian sparrowhawks ay may maitim na kulay-abo na upperparts at kulay-dilaw na mga underparts; ang mga babae at mga juvenile ay kayumanggi sa itaas na may brown barring sa ibaba. Ang babae ay hanggang sa 25% mas malaki kaysa sa lalaki - isa sa pinakamalaking pagkakaiba sa pagitan ng mga kasarian sa anumang uri ng ibon.

Ang lathalaing ito ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa nito.

Accipiter nisus es un specie de Accipiter.

Ll'arpeglia, o pure ll'arpegna, (Accipiter nisus, Linneo 1758) è n'auciello rapace d"a famiglia 'e ll'Accipitridae.

Gallarìa

• Accipiter nisus

Başok ^[2], başîq , başû, başe ^[3] an waşe ^[4] (Accipiter nisus), cureyekî balindeyên dirende yên rojger ên biçûk in ku ji cinsê bazan (Accipiter) û ji famîleya baziyan (Accipiteridae) e.

Belavbûna erdnîgarî

Başok li parzemînên Asya, Afrîka û Ewropayê têne dîtin. Li gorî taksonomiya wan başok di demsala zivistanê de serdana çar parçeyên Kurdistanê dikin.^[5]

Şayes

Rengê beşên banî yên başokê nêr hêşîn û boz û yê beşên binî pirtqalî û xêzdar in. Rengê başokê mê û çêlikan qehweyî û qehweyiya wan xêzdar e li beşên binî. Bi qasî 25% laşê başokên mê ji yên nêr girstir in. Giraniya başokên nêr di navbera 110-146 g e û giraniyê yên mê nêzî 185-342 g e. Dirêjiya yên nêr bê baskan di navbera 29-34 cm û dirêjiya yên mê bê baskan di navbera 35-41 cm ye. Dirêjiya baskên nêran di navbera 59-64 cm û yê mêyan bi qasî 67-80 cm ye. Serên başokan biçûk e û baskên wan kurt in ku bi dûvikên dirêj gihandî ne bi şêweyekî çar goşeyan ser banî van dûvîkan.^[6]

Reftar

Nêçîrkirin û xwarin

Başok balindeyekî dirende û goştxwer e. Başok nêçîra balindeyên daristanan ên weke cîq, koterî, beytik û gelek din dike. Lê başok dikare balindeyên girs û girantir bikuje. Başok dikare mêş û mûr, guhandarên biçûk, bejavok, candek an laşê rawirên mirî û xijendeyên wekî mar û qirtîşan bixwe.^[7]

Çavkanî

Accipiter nisus

Bruvié o Breuvié (Accipiter nisus )

At düüwenfalk (letj hanjüger, ^(mo.) spåritiif, spårimooker) (Accipiter nisus) as en fögel ütj at famile faan a hanjügern (Accipitridae).

Bilen

• Düüwenfalk uun a loft.

• Ai faan Accipiter nisus

• ovo de Accipiter nisus punicus - MHNT

Krahëthata zogngrënëse (Anglisht: Euroasian sparrowhawk; Latin: Accipiter nisus), e njohur edhe si zogngrënësi verior apo thjesht zogngrënësi (sparrowhawk), është një shpend i vogël grabitqar i familjes Accipitridae. Edhe pse ky shpend është një grabitqar i specializuar në kapjen zogjve të pyjeve, shumë lehtë mund të gjendet edhe në çdo vendbanim dhe shpesh gjuan tufën e shpendëve në qytete dhe fshatra. ^{[1] [2]}

Shih edhe

• Shqiponja

Galeria

• 
• 
• 

  Pyjet gjetherënëse janë vendqëndrime tipike për Krahëthatën zogngrënëse.

• 
• 
• Zogjtë e vegjël qëndrojnë në fole deri në moshën 24 deri 28 ditëshe.

• Vezët e Accipiter nisus – MHNT

• Krahëthata në fluturim.

• Meshkulli i rritur në Sllovaki.

• 

Referime

1. ^ BirdLife International (2013). "Accipiter nisus". IUCN Red List of Threatened Species. Version 2013.2. International Union for Conservation of Nature. Marrë më 26 nëntor 2013.
2. ^ http://www.bioone.org/doi/abs/10.1525/auk.2009.09108?journalCode=tauk

Pazurnik

Accipiter nisus

Pazurnik (Accipiter nisus) - strzédny ptôch rabùszny z rodzëznë jastrzibowatëch (Accipitridae). Òn zjôdô np. skórce, a biwô m.jin. na Kaszëbach.

Li ptit gris moxhet (on dit eto : proylet, spervî ^[1], moxhet d’ Urope), c’ est on moxhet foirt corant e l’ Urope, et k’ a ene grijhe coleur.

C’ est l’ pus ptit des moxhets d’ Urope, 28 a 38 cm hôt, et 60 a 70 cm lådje ås disployeyès aiyes.

No e sincieus latén : Accipiter nisus

Biyolodjeye

Li niyå est sovint fwait å fén mitan d' on bwès, come ene sapinire. Li moxhet tchoezixh les grossès coxhes å mitan d' on sapén, et ahopler des coxhetes po basti ene lådje planeur.

Cwand les poyons ont yeu discloyou, li mere les rascovere et les reschandi sol tins ki l' pere cwirt l' amagnî. I lait djus sol niyå les proyes k' i vént d' tchessî, et lzès disploumer; li frumele les ctaeye po les djonner si rafårer. ^[2]

Alére

• Léon Demarche, li moxhet, Cotcorico l° 11, 2009, p. 11

Sourdants et pî-notes

1. ↑ Po tos les ôtes nos classikes, et les prononçaedjes, loukîz so l’ ALW 8. p. 194-196.
2. ↑ Léon Demarche, li moxhet, Cotcorico l° 11, 2009, p. 11.

Accipiter nisus

De Sperber (Accipiter nisus; alemanischi Näme) isch e Raubvogel wo i Mitteleuropa öber s ganze Joor vorchunnt. Nume jöngeri Sperber verbringet de Winter im Süüde. I de Alpe chunnt er bis 2200 müM vor.

Uussie

Sperber gsiend äänlich uus, wie de Happech, sind aber chlinner. Hüüffig wered Sperberwiibli mit em Mandli vom Happech verwechslet, do baid äänlich gross sind. S Mandli vom Sperber haisst au Sprinz und isch um e Drittel chlinner as s Wiibli. Sperber sind individuell gfärbt und uf de Obersiite grau-bruu gfleckt, uf de Undersiite wiis-bruu gfleckt. De Sprinz isch uf de Undersiite eender röötlich. Sperber wered 29 bis 41 cm grooss und hend e Spannwiiti vo 60 bis 80 cm. Si wöget zwöschet 100 und 350 Gramm.

Lebeswiis

De Sperber lebt am Waldrand, i Waldliechtige, Bommgruppe, Büsch und Lebhääg und au i Sidlige. Sin Horst baut er uf Bömm in ere Hööchi vo 6 bis 12 Meter. Wenn s Wiibli am Brüete isch, werd s vom Sprinz gfüetteret. Sperber jaget vor alem Vögel usem Fluug.

Büecher

• Dick Forsman: The Raptors of Europe and the Middle East. Poyser, London 1999, ISBN 0-85661-098-4.
• Urs N. Glutz v. Blotzheim, Kurt M. Bauer & Einhard Bezzel: Handbuch der Vögel Mitteleuropas. Bd. 4, 2. Aufl., AULA-Verlag, Wiesbaden 1989, ISBN 3-89104-460-7.
• Stefan Ineichen (Hrsg.): Stadtfauna, 600 Tierarten der Stadt Zürich; Bern 2010; ISBN 978-3-258-07561-7
• Ian Newton: The Sparrowhawk. Poyser, Calton 1986, ISBN 0-85661-041-0.
• Rudolf Ortlieb: Die Sperber. Neue Brehm Bücherei, 1987, ISBN 3-7403-0043-4.
• Interessengemeinschaft Sperber (Hrsg.): Der Sperber in Deutschland. Eine Übersicht mit Beiträgen aus 15 Regionen. Books on Demand GmbH, Norderstedt 2008, ISBN 978-3-8370-3271-0.
• Heinz Staffelbach: Handbuch Schweizer Alpen; Bern 2008.ISBN 978-3-258-06895-4

De sperwer (Accipiter nisus) (of e spurrewoane in 't Ostêns) es nen rôofveugel van de familie van de oavikachtign. 't Es êen van de klêendere van zyn sôorte.

Uutzicht

De sperwer es nen klêen oavik, et vrouwtje koomt oungeveer 37 cm grôot, et manneke 28 cm. Z'ein een vrêe typische têkenienge ip uddern buuk: bruun-zwarte streepn ofgewisseld mè witte streepn.

Verspreidienge

De veugel koomt vôorn in hêel Europa en es goe verspreid in oes streke en broedt byvôorbeeld in De Goavers. Ie komt vôorn in bossn, weidn, akkers, moar ôok in parkn en zelfs weunwykn.

Eetn

Vrouwtje van nen sperwer

Accipiter nisus

De sperwer eet geirn klêne zangveugels. Ie joagt vôorol ip de uusmusse, de ringmusse, de koolmêze, de meireloare, de vienke en de sprêeuwe. Ie meugt ok en duvetje.

Leevnswyze

Ie makt zyn nestn liefst in noaldbôomn, ip een ôogte van 5 tot 15 meiter. In mei leggn ze 3 tot 7 eiers, die in 40 doagn uutgebroed weirdn deur de vrouwkes. Een moand achter de geboorte vliegn ze uut et nest, en't deurt ton nog 45 doagn vôor da ze ip udder zelvn keun joagn.

Nu spriveri

Accipiter nisus

Lu spriveri, dittu macari farcu di boscu (Accipiter nisus), è n'aceddu rapaci, dû gèniri Accipiter, cu l'ali cchiuttostu curti e cû chiumaggiu griggiastru, striatu di brunu supra lu pettu. È veru diffusu n Italia, e fu mpiecatu tannu ntâ caccia.

The Spur-hawk, blue hawk, blue merlin or gleg hawk (Accipiter nisus) is a smaw bird o prey in the faimily Accipitridae that includes mony ither diurnal Birds o prey sic as eagles an bizzarts. Adult male Spur-hawks haes bluish gray upperpairts an orange-strippit unnerpairts; females an bairns are broun abuin wi broun strips ablow. The male is up tae 25 % smawer nor the female - the lairgest differ atween the sexes in ony bird species.

1. ↑ BirdLife International (2013). "Accipiter nisus". IUCN Reid Leet o Threatened Species. Version 2013.2. Internaitional Union for Conservation o Naitur. Retrieved 26 November 2013.

Accipiter nisus

Spurvaheykur (frøðiheiti - Accipiter nisus) er vanligur í skógarlendi í Evropa og Asia. Hann eigur í útnyrðing vestur ímóti Norðuratlantshavi. Hendinga fuglar hava átt í Orknoyggjum. Spurvaheykurin í Skandinavia er flytifuglur. Í flytitíðini er vanligt at síggja spurvaheyk, hóast teir er fáir. Onkur er eisini at síggja um veturin. Longur í útnyrðing er hann veruliga sjaldnari. Spurvaheykur er blágráur ránsfuglur, sum dúgva til støddar, langt vel og árundaðar veingir. Um kjósina og undir búkinum hevur hann tættar tvørrípur. Einastu fuglar, ið líkjast spurvaheyki á liti, eru geykur og høsnaheykur, men høsnaheykur er størri og sæddur bara í Orknoyggjum.


Sí eisini

• Fuglar í Føroyum

Çерçи хурчки

Accipiter nisus

Çерçи хурчки — кăвакарчăнтан пĕчĕкрех кайăк.

Вăрманта пурăнать. Хĕлле ял-хула çывăхнелле куçать.

Çăмартисем (4-5) шурă, хăмăр пăнчăсемлĕ.

Çерçи хурчкисен тĕп апачĕ - тĕрлĕрен пĕчĕк вĕçен кайăксем: салакайăк, пимпа, тăри, шĕпшĕл, кăсăя. Тытас кайăка уçланкăра е çул хĕрринче пытанса ларса сыхлаççĕ. Хăвăрт тапăнса чĕрнисемпе ярса илеççĕ. Хĕллехи вăхăтра ял-хула çывăхĕнче кăвакарчăнсене, чанасене тапăнать, килти чăхсене те тытма пултарать. Ытти кăйкăрсемпе танлаштарсан, ярăнса вĕçсе çӳремест.

Хĕл каçма кăнтăралла каймасть.

Пирĕн республикăра пур çĕрте те пур, анчах йышлă мар.

Čirkushaukku^[1] (Accipiter nisus) on lindu.

Lähtiet

1. ↑ http://kaino.kotus.fi/cgi-bin/kks/karjala.cgi?a=ts%CC%8Cirkkuishaukka

Το Ξεφτέρι είναι είδος μη γνήσιου ^[2] γερακιού (γένος Accipiter), που απαντά και στον ελλαδικό χώρο. Η επιστημονική του ονομασία είναι Accipiter nisus και περιλαμβάνει 7 υποείδη. ^[3][4]

Στην Ελλάδα απαντά το υποείδος A. n. nisus (Linnaeus, 1758). ^[5]

• Μαζί με την κοινή γερακίνα, το ξεφτέρι θεωρείται το πιο κοινό ημερόβιο αρπακτικό πτηνό της Ευρώπης. ^[6]

Τάση παγκόσμιου πληθυσμού

• Σταθερή → ^[7]

Ονοματολογία

Η λατινική επιστημονική ονομασία του γένους, Accipiter (Hawk), σημαίνει «γεράκι», αλλά με διαφορετική σημασία από την ομώνυμη λέξη με την οποία αποδίδεται η, επίσης, λατινική λέξη Falco (Falcon). Στην ελληνική γλώσσα δεν υπάρχει, ωστόσο, κάποιος όρος που να αποδίδει την διαφορά μεταξύ αυτών των «γερακιών» (βλ. και Σημειώσεις).

Ο όρος nisus στην επιστημονική ονομασία του είδους αναφέρεται στον μυθολογικό Έλληνα βασιλιά των Μεγάρων Νίσο. Σύμφωνα με τον μύθο, μία από τις θυγατέρες του, η Σκύλλα, τον πρόδωσε για χάρη του Μίνωα και ο Νίσος μεταμορφώθηκε σε «αετό» (Hygini Fabulae 198, 242). ^[8]

Η δεξιότητά του στο κυνήγι και οι ελιγμοί του, προσέδωσαν στο πτηνό την ελληνική του ονομασία αλλά και το προσωνύμιο («ξεφτέρι») σε κάποιον που διαθέτει ευστροφία και εξαιρετικές ικανότητες στην πραγματοποίηση στόχων. ^[9]

Συστηματική ταξινομική

Το είδος περιγράφηκε από τον Λινναίο, ως Falco Nisus. Η μεταφορά του στο γένος Accipiter, έγινε το 1760 από τον Γάλλο ζωολόγο Μ.Ζ.Μπρισόν (Mathurin Jacques Brisson, 1723 – 1806). ^[10]

Συγγενεύει φυλογενετικά με το αφρικανικό είδος A. rufiventris, ενώ η τριάδα με το -επίσης- αφρικανικό είδος A. ovampensis θεωρείται ότι συνιστά υπερείδος. Η συστηματική του είναι σχετικά ξεκάθαρη, με μόνη διαφωνία την κατάταξη του κεντρασιατικού υποείδους dementjevi (βλ. Πίνακα υποειδών).

Γεωγραφική εξάπλωση

Χάρτης εξάπλωσης του Accipiter nisus
Πράσινο = Όλο το έτος (επιδημητικό)
Κόκκινο = Καλοκαιρινός αναπαραγόμενος επισκέπτης
Μπλε=Περιοχές διαχείμασης

Το είδος απαντά σε ευρείες περιοχές του Παλαιού Κόσμου (οικοζώνες: Παλαιαρκτική, Αφροτροπική και Ινδομαλαϊκή), ιδιαίτερα στην Ευρασία, ενώ η παρουσία του στην Αφρική είναι λιγότερο εκτεταμένη.

Στην Ευρώπη, το ξεφτέρι εξαπλώνεται σε όλη την ήπειρο εκτός από την Ισλανδία και τις απώτατες περιοχές της Σκανδιναβίας, ως επιδημητικό πτηνό, πλην των βορείων επικρατειών (Σκανδιναβίας και Ρωσίας), όπου έρχεται μόνο για να αναπαραχθεί τα καλοκαίρια.

Η Ασία αποτελεί την κυριότερη αναπαραγωγική επικράτεια του είδους, από την τούνδρα και νοτιότερα, από την Ευρώπη στα δυτικά μέχρι την Καμτσάτκα, την Σαχαλίνη και την Ιαπωνία στα ανατολικά. Απουσιάζει από την ΒΑ. Σιβηρία και από αρκετές ορεινές περιοχές του Καζακστάν και της Κίνας. Νότια, η εξάπλωση φθάνει μέχρι την Ν. Ινδία και την Ινδοκίνα, που χρησιμοποιούνται κυρίως ως περιοχές διαχείμασης.

Στην Αφρική, τέλος, το ξεφτέρι απαντά στα βορειοδυτικά ως καθιστικό είδος, ενώ χρησιμοποιεί τις περιοχές κατά μήκος του Νείλου για διαχείμαση, φθάνοντας νότια μέχρι την Κένυα και την Τανζανία. ^[11]

(Πηγές: ^[20][21][22])

(σημ. με έντονα γράμματα το υποείδος που απαντά στον ελλαδικό χώρο)

Μεταναστευτική συμπεριφορά

Τα ευρασιατικά ξεφτέρια μεταναστεύουν νότια για το χειμώνα, από πιο κρύες περιοχές της Β. Ευρώπης και της Ασίας, κάποια στην Β. Αφρική (μερικοί πληθυσμοί μέχρι και την ισημερινή Α. Αφρική) και την Ινδία. Αντίθετα, οι πληθυσμοί των νοτιοτέρων επικρατειών είναι καθιστικοί ή διασπείρονται. Τα νεαρά άτομα αρχίζουν την αποδημία τους νωρίτερα από ό, τι οι ενήλικες, ενώ τα νεαρά θηλυκά φεύγουν νωρίτερα από τα νεαρά αρσενικά. ^[23] Ανάλυση δεδομένων δακτυλίωσης στην Ελιγολάνδη της Γερμανίας, διαπίστωσε ότι τα αρσενικά μεταναστεύουν σε μεγαλύτερες αποστάσεις και πιο συχνά από ό, τι τα θηλυκά. Έτσι, σε αποδημητικά πτηνά που δακτυλιώθηκαν στο Καλίνινγκραντ της Ρωσίας, η μέση διανυθείσα απόσταση κατά την ανάγνωση του δακτυλίου, ήταν 1.328 χλμ. για τα αρσενικά και 927 χλμ. για τα θηλυκά. ^[24]

• Η μετανάστευση των ξεφτεριών πραγματοποιείται μοναχικά, αλλά μπορεί να συγκεντρώνονται μεγάλα σμήνη στους μεταναστευτικούς «διαδρόμους», πάνω από τα θαλάσσια περάσματα. ^[25]

Επίσης, μελέτη στη Ν. Σκωτία διαπίστωσε ότι, δακτυλιωμένα πουλιά που είχαν αναπαραχθεί σε «υψηλής ποιότητας» περιοχές, ανακτήθηκαν σε μεγαλύτερη αναλογία από εκείνα που προέρχονταν από «χαμηλής ποιότητας» περιοχές. Αυτό υποδηλώνει ότι, τα νεαρά άτομα που είχαν γεννηθεί σε υψηλής ποιότητας εδάφη, επιζούσαν καλύτερα. Επίσης, το ποσοστό ανάκτησης ήταν μειωμένο σε μεγαλύτερα υψόμετρα. Μετά την περίοδο πτέρωσης, τα θηλυκά πουλιά διασπείρονται σε μεγαλύτερες αποστάσεις από ό, τι τα αρσενικά. ^[26] Στο Νεπάλ, τα ξεφτέρια κινούνται υψομετρικά στα 2.440-4.200 μ., ενώ παρατηρούνται μέχρι τα 5.180 μ. κατά την μετανάστευση. ^[27]

Τυχαίοι, περιπλανώμενοι επισκέπτες έχουν αναφερθεί μεταξύ άλλων από την Ισλανδία και τα Σβάλμπαρντ, το Τσαντ, την Σομαλία, την Νότια Αφρική, την Μαλαισία και το Μπρουνέι. ^[28]

• Στην Ελλάδα -όπως και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες πλην ελαχίστων εξαιρέσεων-, το ξεφτέρι είναι είτε επιδημητικό, δηλαδή ζει και αναπαράγεται καθ’όλη τη διάρκεια του έτους, είτε διαχειμάζον είδος, χωρίς να λείπουν και οι διαβατικοί πληθυσμοί (βλ. και Κατάσταση στην Ελλάδα). ^[29][30][31] Από την Κρήτη αναφέρεται ως χειμερινός επισκέπτης, κυρίως, ^[32], ενώ από την Κύπρο ως χειμερινός και διαβατικός επισκέπτης. ^[33]

Βιότοπος

Τυπικό δασικό οικοσύστημα, κατάλληλο για το ξεφτέρι

Το είδος απαντά κυρίως σε δασώδεις, απομονωμένες περιοχές, κατά προτίμηση σε μέρη όπου εναλλάσσονται κωνοφόρα και φυλλοβόλα με μικρά ξέφωτα. Είναι διαδεδομένο στα περισσότερα δάση του φάσματος κατανομής του, καθώς επίσης και σε πιο ανοικτά ενδιαιτήματα με διάσπαρτα δέντρα. ^[34] Τα ξεφτέρια της Ευρασίας προτιμούν να κυνηγούν στις παρυφές των δασικών περιοχών, αλλά τα πουλιά που αποδημούν, μπορεί να παρατηρηθούν σε οποιοδήποτε περιβάλλον. ^[35] Το αυξημένο ποσοστό μέσης ηλικίας συστάδων δένδρων που δημιουργούν οι σύγχρονες τεχνικές δασοκομίας, έχει ωφελήσει το είδος, σύμφωνα με νορβηγική μελέτη. ^[36] Αντίθετα με το συγγενικό διπλοσάινο, το ξεφτέρι, μπορεί να δει κανείς σε κήπους και σε αστικές περιοχές ^[37], ενώ μπορεί να φωλιάζει ακόμη και στα πυκνά πάρκα της πόλης. ^[38]

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η στατιστική ανάλυση των 5 πρώτων προτιμητέων οικοσυστημάτων, δίνει τα εξής αποτελέσματα: Πλατύφυλλα δένδρα, Κωνοφόρα, Χωριά, Θαμνότοποι και Πόλεις. ^[39]

• Στην Ελλάδα, τα ξεφτέρια αναπαράγονται σε ποικίλα δασικά ενδιαιτήματα, κυρίως σε δάση κωνοφόρων, σε μεσαία ως μεγάλα υψόμετρα. Θεωρείται ότι «αντικαθιστά» το σαΐνι σε ορεινές περιοχές καθώς, εκείνο, φωλιάζει στα πεδινά. Κατά την διάρκεια του χειμώνα, ωστόσο, δεν δείχνουν κάποια ιδιαίτερη προτίμηση σε συγκεκριμένους βιοτόπους -με προϋπόθεση, βέβαια, την ύπαρξη δένδρων-, οπότε παρατηρούνται ακόμη και μέσα στα αστικά πάρκα. ^[40]

Μορφολογία

Το ξεφτέρι είναι μετρίου μεγέθους γεράκι με, μικρό κεφάλι και, μάλλον, κοντές, πλατιές και αμβλείες πτέρυγες. Ωστόσο, είναι το μικρότερο από τα τρία ευρωπαϊκά είδη του γένους Accipiter. Εμφανίζει έντονο φυλετικό διμορφισμό (χρωματικό και σωματικό), με τα θηλυκά να είναι σαφώς μεγαλύτερα από τα αρσενικά (περίπου 25%, ^[41] από τις μεγαλύτερες διαφορές στα πτηνά), ενώ έχουν μέχρι και διπλάσιο βάρος. ^[42]

• Το μικρότερο μέγεθος των αρσενικών φαίνεται να ευνοήθηκε εξελικτικά, λόγω της διαχρονικά μεγαλύτερης ικανότητάς τους στο κυνήγι, κάτι που απαιτεί μικρό και ευέλικτο σώμα στο δασικό περιβάλλον. ^[43]

Ενήλικο θηλυκό ξεφτέρι

Η ουρά είναι κοντή, αλλά πάντοτε μακρύτερη από το εύρος των πτερύγων, με 4-5 (-6) λεπτές, κατά πλάτος σκούρες μπάρες, και μία (1) ευρύτερη τελική. Οι γραμμώσεις στα κεντρικά ερετικά φτερά δεν είναι πάντοτε ορατές στο ενήλικο θηλυκό. Όταν κάθονται, τα ξεφτέρια αναγνωρίζονται από το σχετικά μικρό ράμφος, τους λεπτούς ταρσούς και το λεπτό κάτω μέρος του σώματος. Οι ταρσοί, όπως και στα συγγενικά είδη, καλύπτονται στην εμπρόσθια επιφάνεια από ευμεγέθεις, εγκάρσιες φολίδες. ^[44]

• Στα ξεφτέρια, η διάμετρος του ταρσού είναι μικρότερη από την διάμετρο του οφθαλμού (το αντίθετο συμβαίνει στο διπλοσάινο)

Αρσενικό ♂: άνω επιφάνεια σώματος γκρίζα στο χρώμα του σχιστόλιθου, συχνά με κυανίζουσα απόχρωση. Παρειές και λεπτές οριζόντιες ραβδώσεις στο στήθος και την κοιλιά, κιτρινομπέζ/σκωριόχρωμες/κοκκινόξανθες (σπάνια με καφεγκρίζο χρώμα) που, από μακριά δίνουν την εντύπωση ενιαίου πορτοκαλί χρώματος. Πτέρυγες πιο μυτερές από του θηλυκού. Λίγο λευκό χρώμα στο ύψος των οφθαλμών. Ίριδα πορτοκαλί-κίτρινη ή πορτοκαλί-κόκκινη.

Θηλυκό ♀: μεγαλύτερο από το αρσενικό, άνω επιφάνεια σώματος γκρίζα στο χρώμα του σχιστόλιθου ή καφεγκρίζα (χωρίς κυανίζουσα απόχρωση). Οριζόντιες ραβδώσεις στο στήθος και την κοιλιά, καφεγκρίζες (σπάνια με κιτρινομπέζ απόχρωση). Ίριδα φωτεινή κίτρινη ή πορτοκαλί. Επί πλέον, φέρουν και ευρεία χαρακτηριστική ανοικτόχρωμη οφθαλμική λωρίδα από το πίσω μέρος των ματιών μέχρι τον τράχηλο.

Νεαρά άτομα: άνω επιφάνεια σώματος σκούρα καφέ, με κιτρινομπέζ πατάγιο (ορατό από κοντινή απόσταση). Το στήθος έχει ακανόνιστες ραβδώσεις παρά μπάρες, πιο διακριτές στα αρσενικά. Η ίριδα είναι κίτρινη αρχικά και αλλάζει χρώμα, αργότερα, στα αρσενικά

Ενήλικο αρσενικό ξεφτέρι

• Οι χαρακτηριστικοί κοντράστ χρωματισμοί (countershading) μεταξύ ράχης και κοιλιάς συναντώνται ευρέως στα αρπακτικά πτηνά. Η ράχη έχει σκούρα χρώματα για να αποπροσανατολίζει τους θηρευτές και η κοιλιά έχει ανοιχτά χρώματα για να αποπροσανατολίζει τα θηράματα. ^[45].

Βιομετρικά στοιχεία

• Μήκος σώματος : ♂ (28-) 30 έως 34 εκατοστά, ♀ 35 έως 38 (-42) εκατοστά
• Άνοιγμα πτερύγων: ♂ (56-) 59 έως 64 (-65) εκατοστά, ♀ 67 έως 79 (-80) εκατοστά
• Μήκος χορδής πτέρυγας: ♂ 19,8 ± 0,7 εκατοστά [Εύρος 19,0 – 20,7 εκατοστά (σε δείγμα Ν=893 ατόμων στο Ηνωμένο Βασίλειο)], ♀ 23,4 ± 0,8 εκατοστά [Εύρος 22,4 – 24,5 εκατοστά (Ν=382)]
• Βάρος: ♂ 110 έως 196 γραμμάρια, ♀ 185-392 γραμμάρια ^[46]
• Βάρος (στο Ηνωμένο Βασίλειο): ♂ 131 – 180 γραμμάρια (Ν=681), ♀ 186 – 345 γραμμάρια (Ν=248) ^[47]

(Πηγές: ^{[48][49][50][51][52][53][54][55][56][57][58][59] [60][61][62]}

Τροφή

Το ξεφτέρι είναι ο κύριος θηρευτής μικρών πτηνών του δάσους, ^[63] αν και μόνον το 10% των επιθέσεων καταλήγει επιτυχώς. ^[64] Κυνηγάει με αιφνιδιαστική επίθεση, χρησιμοποιώντας φράκτες, συστάδες, οπωρώνες και λοιπές περιοχές κάλυψης κοντά στις δασικές παρυφές. Άλλωστε η επιλογή του εκάστοτε οικοτόπου υπαγορεύεται από τις απαιτήσεις αυτές. Κάνει επίσης χρήση των κήπων σε κατοικημένες περιοχές, εκμεταλλευόμενο τα θηράματα που βρίσκονται εκεί. ^[65]

Τα αρσενικά ξεφτέρια, συνήθως κυνηγούν πουλιά που ζυγίζουν μέχρι 40 γραμμάρια, μερικές φορές έως και 120 γρ., αλλά τα θηλυκά μπορούν να χειριστούν θηράματα μέχρι 500 γρ. ή περισσότερο. Το βάρος της τροφής που καταναλώνεται καθημερινά από τα ενήλικα πτηνά, εκτιμάται σε 40-50 γρ. για τα αρσενικά και 50-70 γρ. για τα θηλυκά ξεφτέρια. Κατά την διάρκεια ενός έτους, ένα (1) ζευγάρι θα μπορούσε να θανατώσει μέχρι 2.200 σπουργίτια, 600 κοτσύφια ή 110 φάσσες. ^[66] Τα είδη που τρέφονται στην ύπαιθρο χωρίς κάλυψη, καθώς και αυτά που «δίνουν στόχο» από τις κινήσεις ή τα χρώματά τους, συλλαμβάνονται πιο συχνά από τα ξεφτέρια. Τυπικά παραδείγματα αποτελούν ο καλόγερος και το σπουργίτι, που είναι ευάλωτα σε επιθέσεις. Γενικά, τα ξεφτέρια μπορεί να ευθύνονται για περισσότερο από το 50% των θανάτων σε ορισμένα είδη, όμως το ποσοστό αυτό αλλάζει από περιοχή σε περιοχή. ^[67]

Τα αρσενικά συλλαμβάνουν, κυρίως, παπαδίτσες, σπίνους, σπουργίτια και τσιχλόνια, ενώ τα θηλυκά συλλαμβάνουν συχνά τσίχλες και ψαρόνια. Μεγαλύτερα θηράματα, όπως περιστέρια και καρακάξες, δεν πεθαίνουν αμέσως αλλά υποκύπτουν αργότερα, κατά την διάρκεια του μαδήματος. Περισσότερα από 120 είδη πουλιών έχουν καταγραφεί ως δυνητικά θηράματα, ενώ κάποια ξεφτέρια, ως άτομα, μπορεί να ειδικεύονται σε ορισμένα είδη. Τα πουλιά που θηρεύονται είναι συνήθως ενήλικες ή νεαρά, αν και τρώγονται ενίοτε νεοσσοί στην φωλιά τους και θνησιμαία. Από τα θηλαστικά, οι νυχτερίδες και οι σκίουροι αποτελούν προτεραιότητα, ενώ τα έντομα καταναλώνονται πολύ σπάνια. ^[68][69]

Τα μικρά πουλιά θανατώνονται κατά την πρόσκρουση ή από τα πόδια του αρπακτικού, ειδικά από τους ισχυρούς γαμψώνυχες. Η κατανάλωση αρχίζει μετά το μάδημα των φτερών, με τους θωρακικούς μυς πρώτα, ενώ αφήνονται μόνο τα οστά, αν και μπορεί να θραυστούν με την χρήση της ειδικής εσοχής στην ρινοθήκη του γερακιού. Όπως και σε άλλα αρπακτικά πτηνά, τα ξεφτέρια αφοδεύουν άπεπτα σφαιρίδια (pellets) από μέρη της λείας τους. Συνήθως αποτελούνται από μικρά πούπουλα, καθώς τα μεγαλύτερα δεν καταναλώνονται. ^[70]

Τεχνικές θήρευσης

Ο σωματότυπος του ξεφτεριού αντικατοπτρίζει και τον βιότοπο στον οποίο είναι προσαρμοσμένο να ζει και να κυνηγάει. Έχει μέτριο μέγεθος και σχετικά κοντές, στρογγυλεμένες πτέρυγες, χωρίς αιχμηρές, δρεπανοειδείς απολήξεις, για να μπορεί να ελίσσεται ανάμεσα στα δέντρα, όταν καταδιώκει τη λεία του. Η ουρά του, αντιθέτως, είναι σχετικά μακριά, για να μπορεί να τη χρησιμοποιεί ως πηδάλιο κατά την πτήση.

Είναι ικανότατος θηρευτής που εκμεταλλεύεται την ταχύτητα και ευελιξία του ανάμεσα στα δένδρα, στα δασικά ενδιαιτήματα όπου διαβιοί. Συνήθως περιμένει, καλά κρυμμένο μέχρι το θήραμα να πλησιάσει, αποκαλύπτει την θέση του και πετάει γρήγορα και χαμηλά. Μπορεί να ακολουθήσει καταδίωξη, με το ξεφτέρι να προσπαθεί να αρπάξει το θύμα από το κάτω μέρος, πετώντας ακόμη και ανάποδα, ή το καταδιώκει τρέχοντας με τα πόδια μέσα στην βλάστηση. Δεν είναι τυχαίο ότι, χρησιμοποιεί μεγάλη γκάμα τεχνικών θήρευσης : ^[71]

• Βραχεία αναμονή από σταθερό σημείο επόπτευσης
• Γυροπέταγμα και κάθετη εφόρμηση
• Πτήση σύμφωνα με το ανάγλυφο του εδάφους
• Από θέση απόλυτης ακινησίας
• Πτήση χαμηλά πάνω από το έδαφος (σαν τις κουκουβάγιες)
• Με ηχοεντοεπισμό
• Κυνήγι μέσω καταδίωξης με τα πόδια

Κατά την διάρκεια του κυνηγιού, το ξεφτέρι μπορεί να πετάξει σε απόσταση 2-3 χιλιομέτρων κάθε ημέρα.

Ηθολογία

Κοντά στην φωλιά του, το ξεφτέρι εμφανίζει κρυπτική συμπεριφορά και, συνήθως, περνάει απαρατήρητο. ^[72] Γενικά, δεν είναι κοινωνικό πτηνό. ^[73] Συχνά, κινεί την ουρά του μετά από προσγείωση ενώ κάθεται σε ορθή στάση, αλλά με το κεφάλι τραβηγμένο προς τα πίσω. ^[74]

Πτήση

Ενήλικο θηλυκό ξεφτέρι εν πτήσει (κοιλιακή όψη)

Η πτήση του ξεφτεριού είναι πολύ χαρακτηριστική και έχει την πατέντα «φτεροκόπημα-φτεροκόπημα-αερολίσθηση». Τα φτεροκοπήματα είναι γρήγορα σαν του περιστεριού και δίνουν ανοδική πορεία στο σώμα του, ενώ η σύντομη αερολίσθηση (glide), καθοδική. Αυτό σημαίνει ότι, η συνολική πτητική πορεία του πτηνού είναι «κυματιστή» (undulating) και όχι τόσο σταθερή όσο στο διπλοσάινο. Συνήθως πετάει χαμηλά πάνω από το έδαφος, ανάμεσα στα δένδρα και τους θάμνους, πραγματοποιώντας αιφνιδιαστικές επιθέσεις στην λεία του, ενώ δεν αποφεύγει τα πάρκα και τους κήπους των πόλεων, όπως το διπλοσάινο. ^[75]

Το θηλυκό ξεφτέρι μπορεί να συγχέεται με το αρσενικό διπλοσάινο κατά την πτήση, δεδομένου ότι έχουν παρόμοιο μέγεθος. Ωστόσο, πέρα από την «κυματιστή» πτήση, το ξεφτέρι εμφανίζει διαφορετική σιλουέτα, με στενότερη ουρά στην βάση της, οξύτερες γωνίες σε πιο τετραγωνισμένη ουρά, κοντύτερο λαιμό και λεπτότερο σώμα. ^[76]

Αντίθετα, στην παρατήρηση πεδίου είναι πολύ δύσκολο να ξεχωρίσει από το σαΐνι. Μερικές φορές παρατηρείται να αιωροπορεί (soaring), συχνά κάνοντας κύκλους, ^[77] με τις πτέρυγες και την ουρά πιο ανοικτές από ό, τι στην πτήση σε ευθεία γραμμή. ^[78]

• Η σιλουέτα του ξεφτεριού κατά την πτήση, θυμίζει έντονα εκείνη του κούκου. ^[79]

Φωνή

• Δείγματα φωνής (εξωτερικός σύνδεσμος)

Αναπαραγωγή

Ζωτικός χώρος

Μελέτη σε δασική περιοχή της Νορβηγίας έδειξε ότι, το μέσο μέγεθος του ζωτικού χώρου των ξεφτεριών ήταν 9,2 χμ² για τα αρσενικά και 12,3 χμ² για τα θηλυκά. Αυτός ο ζωτικός χώρος, ήταν μεγαλύτερος από εκείνον σε αντίστοιχες μελέτες στο Ηνωμένο Βασίλειο, «πιθανώς λόγω της χαμηλότερης παραγωγικότητας και της συναφούς χαμηλότερης πυκνότητας θηραμάτων [σε σχέση με την νορβηγική περιοχή μελέτης]». ^[80]

Φωλιά

Η περίοδος φωλιάσματος είναι από τον Απρίλιο μέχρι τον Ιούνιο, ανάλογα με την επικράτεια. ^[81] Το ξεφτέρι φωλιάζει σε εκτεταμένες περιοχές δασών, συχνά κωνοφόρων ή μικτών, προτιμώντας δάσος με δομή ούτε πολύ πυκνή, ούτε πολύ αραιή, για να καταστεί δυνατή η διαφυγή σε περίπτωση ανάγκης. Η φωλιά μπορεί να βρίσκεται στις διχάλες δέντρων, ή σε ένα μεγάλο, οριζόντιο κλαδί στον κάτω δασικό θόλο, ή στην κορυφή ενός ψηλού θάμνου. Συνήθως, προτιμώνται τα κωνοφόρα. Νέα φωλιά κατασκευάζεται κάθε έτος, συνήθως κοντά στη φωλιά του προηγούμενου έτους, μερικές φορές, χρησιμοποιώντας παλιές φωλιές άλλων πουλιών.

Νεοσσοί ξεφτεριού στην φωλιά τους

Η φωλιά είναι μια πλατιά κατασκευή από ξερά κλαδιά, χαλαρά τοποθετημένα μεταξύ τους και με απλή επίστρωση από μικρά κλαδιά με φύλλα. ^[82]. Έχει μήκος έως 60 εκατοστά και μέση διάμετρο 60 εκατοστά, επίσης. ^[83] Την περισσότερη εργασία αναλαμβάνει το θηλυκό, με μικρή βοήθεια από το αρσενικό.

• Κατά την διάρκεια της αναπαραγωγικής περιόδου, το ενήλικο αρσενικό χάνει ένα μικρό ποσό του βάρους του, διότι πραγματοποιείται περαιτέρω σίτιση της συντρόφου του, για τη θρέψη των νεοσσών. ^[84]

Γέννα

Η γέννα αποτελείται από (2-) 4 έως 5 (-7) ελαφρώς υποελλειπτικά και πιτσιλωτά αβγά, διαστάσεων 39,8 Χ 31,8 χιλιοστών ^[85] και βάρους 22,5 γραμμαρίων, εκ των οποίων, ποσοστό 8% είναι κέλυφος. ^[86] Εάν καταστραφεί κάποιο, είναι πολύ πιθανόν να γεννηθούν ακόμη 1-2 αβγά, μικρότερα όμως από τα πρώτα. ^[87] Η εναπόθεση γίνεται κάθε 2-4 ημέρες. Η επώαση αρχίζει αμέσως μετά την εναπόθεση του 2ου ή 3ου αβγού, πραγματοποιείται μόνον από το θηλυκό και διαρκεί, (32-) 33 έως 35 ημέρες για κάθε αβγό, αλλά 42 ημέρες συνολικά, για όλη την ωοτοκία. ^[88][89]

Οι νεοσσοί είναι ισχυρά φωλεόφιλοι και χρήζουν της άμεσης προστασίας των γονέων. Το θηλυκό τούς σιτίζει εντατικά για τις πρώτες 4-5 ημέρες, με το αρσενικό να φέρνει τροφή. Κατόπιν, το θηλυκό αρχίζει και αυτό να κυνηγάει και να εφοδιάζει την φωλιά. Οι νεοσσοί πτερώνονται στις 13-28 ημέρες (τα αρσενικά προηγούνται των θηλυκών) και, 15 ημέρες μετά, αρχίζουν να τρέφονται μόνοι τους. Πραγματοποιούν την πρώτη πτήση στις 32 ημέρες, περίπου, αλλά παραμένουν μαζί με τους γονείς τους για τις επόμενες 27 ημέρες, περίπου. ^[90] Το ποσοστό επιβίωσης τον πρώτο χρόνο είναι 34%, με το 69% των ενηλίκων να επιβιώνουν από το ένα έτος στο άλλο. Η θνησιμότητα στα νεαρά αρσενικά είναι μεγαλύτερη από εκείνη των νεαρών θηλυκών, ενώ η τυπική διάρκεια ζωής είναι 4 έτη.

Η σεξουαλική ωριμότητα επιτυγχάνεται μεταξύ 1-3 ετών. ^[91] Τα περισσότεροι ξεφτέρια της Ευρασίας παραμένουν στην ίδια περιοχή για μία (1) αναπαραγωγική περίοδο, ωστόσο, κάποια διατηρούν την ίδια περιοχή μέχρι και οκτώ χρόνια. Αλλαγή του συντρόφου προκαλεί, συνήθως, αλλαγή στην περιοχή φωλιάσματος, ενώ τα γηραιότερα πουλιά τείνουν να παραμένουν στην ίδια περιοχή. Οι αποτυχημένες προσπάθειες αναπαραγωγής προωθούν την αλλαγή του εδάφους φωλιάσματος, ενώ τα πτηνά που διατηρούν τα ίδια εδάφη εμφανίζουν υψηλότερη αναπαραγωγική επιτυχία. ^[92]

Φυσικοί θηρευτές

Στους φυσικούς θηρευτές του είδους συμπεριλαμβάνονται η τυτώ, ο χουχουριστής, το διπλοσάινο, ο πετρίτης, ο χρυσαετός, ο μπούφος, η κόκκινη αλεπού και τα κουνάβια.

Κατάσταση πληθυσμού

Νεαρό ξεφτέρι στην Ουγγαρία

Ο παγκόσμιος πληθυσμός του είδους βρίσκεται σε καλή κατάσταση. Το ίδιο ισχύει για την Ελλάδα, αν και πάντοτε η λαθροθηρία και οι τυχαίες δηλητηριάσεις από εντομοκτόνα ή φάρμακα που προορίζονται για άλλα ζώα, αποτελούν διαχρονικά σοβαρούς κινδύνους. Στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, μάλιστα, η δηλητηρίαση από το εντομοκτόνο κυκλοδιένιο («Αλντρίν»), είχε πάρει τραγικές διαστάσεις στις αρχές της δεκαετίας του ’60, με αποτέλεσμα, ο πληθυσμός του είδους να πέσει στο μισό. ^[93]

Επίσης, στις χώρες όπου καλλιεργείται ευρέως η ενασχόληση με τα ταχυδρομικά περιστέρια, υπάρχει έντονη σύγκρουση μεταξύ των οπαδών του συγκεκριμένου χόμπυ και της Ορνιθολογικής Κοινότητας. ^[94]

Γενικά, το είδος δεν κινδυνεύει σε παγκόσμιο επίπεδο και αξιολογείται ως Ελαχίστης Ανησυχίας (LC) από την IUCN. ^[95] Τους μεγαλύτερους αναπαραγωγικούς πληθυσμούς στην Ευρώπη διαθέτουν η Ρωσία (χώρα-«κλειδί»), η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία και η Σουηδία. ^[96]

Κατάσταση στην Ελλάδα

Το ξεφτέρι είναι αρκετά διαδεδομένο στα ηπειρωτικά, κυρίως όμως στα βόρεια και κεντρικά και λιγότερο στην Πελοπόννησο. Απουσιάζει από τα περισσότερα νησιά ως αναπαραγόμενο είδος, εκτός από 2-3 νησιά του Αιγαίου και Ιονίου. Κατά την διάρκεια του χειμώνα, όμως, επειδή στους ήδη υπάρχοντες πληθυσμούς προστίθενται και μεταναστευτικοί, είναι πιο κοινό είδος οπότε εμφανίζεται και σε πολλά νησιά. ^[97] Ωστόσο, πουθενά οι ενδημικοί πληθυσμοί δεν παρουσιάζουν μεγάλη πυκνότητα. ^[98]

Οι πρώτες χειμερινές αφίξεις πραγματοποιούνται από τα μέσα Οκτωβρίου μέχρι τις αρχές Νοεμβρίου, ενώ η εαρινή αποδημία έχει ήδη ολοκληρωθεί στα μέσα με τέλη Μαρτίου. Υπάρχουν, επίσης, αποκλειστικά διαβατικοί πληθυσμοί, αλλά λίγα στοιχεία υπάρχουν για την μεταναστευτική συμπεριφορά του ξεφτεριού στην χώρα, καθόσον αυτή «επικαλύπτεται» από τους ενδημικούς και διαχειμάζοντες πληθυσμούς. Πάντως, παρατηρείται περισσότερο κατά την φθινοπωρινή, παρά κατά την εαρινή μετανάστευση. ^[99]

Άλλες ονομασίες

Το Ξεφτέρι απαντά στον ελλαδικό χώρο και με τις ονομασίες Τσιχλογέρακας, Τσιχλογέρακο ^[100] και Τζικλοσιάχινο (Κύπρος). ^[101]

Σημειώσεις

Στην ελληνική ορνιθολογική βιβλιογραφία, αντίθετα με το γένος Falco = Γεράκι (Ιέραξ), (αγγλ. Falcon), δεν υπάρχει λέξη, η οποία να αντιστοιχεί στο γένος Accipiter. Στην αντίστοιχη αγγλική γλώσσα το πρόβλημα έχει λυθεί με τον όρο Hawk που, λανθασμένα, αποδίδεται πάλι ως Γεράκι στα αγγλοελληνικά λεξικά. Οι εναλλακτικές που προτάθηκαν είναι οι εξής:

1. Σύμφωνα με τον Ιωάννη Όντρια, τέως καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Πατρών, η απόδοση των 3 ειδών του γένους Accipiter που απαντούν στον ελλαδικό χώρο, γίνεται με τη γενική λέξη Σαΐνι. ^[102] Το πρόβλημα είναι ότι, στον όρο αυτό, συμπεριλαμβάνεται και η ομώνυμη λέξη που αντιστοιχεί σε ένα (1) από τα τρία ελληνικά είδη, το Accipiter brevipes που -ορθά- αποδίδεται με την ίδια λέξη.
2. Σύμφωνα με τους έμπειρους γνώστες των αρπακτικών πτηνών της Ελλάδας Γιώργο Χανδρινό και Αχιλλέα Δημητρόπουλο, υπάρχει αναφορά για το γένος Accipiter με την ελληνική απόδοση Αστούριος. ^[103] Το πρόβλημα είναι ότι ο όρος δεν έχει «περάσει» στην ελληνική ορνιθολογική βιβλιογραφία, με αποτέλεσμα να μη χρησιμοποιείται, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν είναι και σωστός.
3. Σύμφωνα, τέλος, με τον Βασίλη Κιόρτση, τέως καθηγητή Ζωολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών το γένος Accipiter αποδίδεται γενικευμένα με τον όρο «μη γνήσια γεράκια», σε αντιπαράθεση με τα «γνήσια γεράκια» του γένους Falco. ^[104]

Στο λήμμα αυτό ακολουθείται συμβατικά η τρίτη εκδοχή, χωρίς αυτό να μην επιδέχεται συζήτησης.

Παραπομπές

Πηγές

• Baker, Kevin (1993). Identification Guide to European Non-Passerines. BTO Guide 24. Thetford: British Trust for Ornithology. pp. 174–176. ISBN 0-903793-18-0.
• Brazil, M. 2009. Birds of East Asia: eastern China, Taiwan, Korea, Japan, eastern Russia. Christopher Helm, London.
• Brisson, Mathurin Jacques (1760). Ornithologie; ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, espéces & leurs variétés. pp. 28, 310
• Brown, R.; Ferguson, J.; Lawrence, M.; Lees, D. (1999). Tracks & Signs of the Birds of Britain & Europe – an Identification Guide. London: Helm. pp. 76, 89. ISBN 0-7136-3523-1.
• BWPi: The Birds of the Western Palearctic on interactive DVD-ROM. London: BirdGuides Ltd. and Oxford University Press. 2004. ISBN 1-898110-39-5.
• Burton, Robert (2006). Garden Bird Behaviour. New Holland. p. 134. ISBN 1-84537-597-1.
• del Hoyo, J.; Elliott, A.; Sargatal, J. 1994. Handbook of the Birds of the World, vol. 2: New World Vultures to Guineafowl. Lynx Edicions, Barcelona, Spain.
• Ferguson-Lees, J. and Christie, D.A. 2001. Raptors of the world. Christopher Helm, London.
• Forsman, Dick (1999). The Raptors of Europe and The Middle East: a Handbook of Field Identification. London: Christopher Helm. pp. 244–255. ISBN 0-7136-6515
• Génsbøl, Benny (2008). Birds of Prey. Collins. pp. 146–153. ISBN 0-00-724814-8.
• Holloway, S. (1996). The Historical Atlas of Breeding Birds in Britain and Ireland. London: T. & A.D. Poyser Ltd. pp. 116–117. ISBN 0-85661-094-1.
• IUCN. 2013. IUCN Red List of Threatened Species (ver. 2013.2). Available at:http://www.iucnredlist.org. (Accessed: October 2015).
• Jonsson, Lars (1996). Birds of Europe. London: Helm. pp. 134–135. ISBN 0-7136-4422-2.
• Karasyov, Vladilen; Isabekov, Askar. Eurasian Sparrowhawk. Birds of Kazakhstan.
• Nielsen, J. T.; Moller, A. P. 2006. Effects of food abundance, density and climate change on reproduction in the sparrowhawk Accipiter nisus. Oecologia 149: 505-518.
• Newton, Ian (1986) The Sparrowhawk. T & A.D. Poyser Ltd. Calton. ISBN 0-85661-041-0
• Newton, I. (2001). Causes and consequences of breeding dispersal in the Sparrowhawk Accipiter nisus (PDF). Ardea 89: 143–154
• Newton, I.; Rothery, P. (2000). Post-fledging recovery and dispersal of ringed Eurasian Sparrowhawks Accipiter nisus. Journal of Avian Biology 31 (2): 226–236. doi:10.1034/j.1600-048X.2000.310214.x. JSTOR 3676996.
• Newton, I.; Marquiss, M.; Village, A. (April 1983). Weights, breeding, and survival in European Sparrowhawks (PDF). The Auk 100 (2): 344–354
• Post, P.; Götmark, F. (1996). Prey selection by Sparrowhawks, Accipiter nisus: relative predation risk for breeding passerine birds in relation to their size, ecology and behaviour. Philosophical Transactions: Biological Sciences 351 (1347): 1559–1577. Bibcode:1996RSPTB.351.1559G. doi:10.1098/rstb.1996.0141.
• Rasmussen, P. C.; Anderton, J.C. (2005). Birds of South Asia. The Ripley Guide. Vol 2. Smithsonian Institution & Lynx Edicions. ISBN 84-87334-67-9.
• Robinson, R.A. Sparrowhawk Accipiter nisus [Linnaeus, 1758] . BirdFacts: profiles of birds occurring in Britain & Ireland. British Trust for Ornithology.
• Selås, V.; Rafoss, T. (1997). Ranging behaviour and foraging habitats of breeding Sparrowhawks Accipiter nisus in a continuous forested area in Norway. Ibis 141 (2): 269–276. doi:10.1111/j.1474-919X.1999.tb07549.x.
• Snow, D.W. and Perrins, C.M. 1998. The Birds of the Western Palearctic, Volume 1: Non-Passerines. Oxford University Press, Oxford.
• Speakman, J.R. (1991). The impact of predation by birds on bat populations in the British Isles. Mammal Review 21 (3): 123–42. doi:10.1111/j.1365-2907.1991.tb00114.x.
• Strix, 2012. Developing and testing the methodology for assessing and mapping the sensitivity of migratory birds to wind energy development. BirdLife International, Cambridge.

Βιβλιογραφία

• «Το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλουμένων Σπονδυλοζώων της Ελλάδας» (RDB), Αθήνα 1992
• Bertel Bruun, Birds of Britain and Europe, Hamlyn 1980.
• Bob Scott and Don Forrest, The Birdwatcher’s Key, Frederick Warne & Co, 1979
• Christopher Perrins, Birds of Britain and Europe, Collins 1987.
• Colin Harrison & Alan Greensmith, Birds of the World, Eyewitness Handbooks, London 1993
• Colin Harrison, Nests, Eggs and Nestlings Of British and European Birds, Collins, 1988.
• Dennis Avon and Tony Tilford, Birds of Britain and Europe, a Guide in Photographs, Blandford 1989
• Detlef Singer, Field Guide to Birds of Britain and Northern Europe, The Crowood Press, Swindon 1988
• Enticott Jim and David Tipling: Photographic Handbook of the Seabirds of the World, New Holland, 1998
• Gray, Mary Taylor The Guide to Colorado Birds, Westcliffe Publishers, 1998
• Handrinos & Akriotis, The Birds of Greece, Helm 1997
• Hermann Heinzel, RSR Fitter & John Parslow, Birds of Britain and Europe with North Africa and Middle East, Collins, 1995
• Howard and Moore, Checklist of the Birds of the World, 2003.
• Jim Flegg, Field Guide to the Birds of Britain and Europe, New Holland, London 1990
• Jobling, J. 1991. A dictionary of scientific bird names. University Press, Oxford.
• Killian Mullarney, Lars Svensson, Dan Zetterström, Peter J. Grant, Τα Πουλιά της Ελλάδας Της Κύπρου και της Ευρώπης, ΕΟΕ, 2007
• Killian Mullarney, Lars Svensson, Dan Zetterström, Peter J. Grant, Τα Πουλιά της Ελλάδας Της Κύπρου και της Ευρώπης, Collins
• Linnaeus, Carolus (1758). Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Tomus I. Editio decima, reformata (in Latin). Holmiae (Laurentii Salvii).
• Peter Colston and Philip Burton, Waders of Britain and Europe, Hodder & Stoughton, 1988
• R. Grimmett, C. Inskipp, T. Inskipp, Birds of Nepal, Helm 2000
• Rob Hume, RSPB Complete Birds of Britain and Europe DK, 2002
• Γ. Χανδρινός, Α. Δημητρόπουλος, Αρπακτικά Πουλιά της Ελλάδας, Αθήνα 1982
• Valpy, Francis Edward Jackson, An Etymological Dictionary of the Latin Language
• Βασίλη Κλεισούρα, Εργοφυσιολογία, εκδ. Συμμετρία, Αθήνα 1990
• Γεωργίου Δ. Μπαμπινιώτη, Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Αθήνα 2002
• Γιώργος Σφήκας, Πουλιά και Θηλαστικά της Κρήτης, Ευσταθιάδης, 1989
• Γιώργος Σφήκας, Πουλιά και Θηλαστικά της Κύπρου, Ευσταθιάδης, 1991
• Ιωάννη Όντρια (I), Πανίδα της Ελλάδας, τόμος Πτηνά.
• Ιωάννη Όντρια (II), Συστηματική Ζωολογία, τεύχος 3.
• Ιωάννου Χατζημηνά, Επίτομος Φυσιολογία, εκδ. Γρ. Παρισιάνου, Αθήνα 1979
• Ντίνου Απαλοδήμου, Λεξικό των ονομάτων των πουλιών της Ελλάδας, 1988.
• Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, εκδ. 1996 (ΠΛΜ)
• Πάπυρος Λαρούς, εκδ. 1963 (ΠΛ)
• Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά της Ελλάδας (ΣΠΕΕ), ΕΟΕ 1994
• Χανδρινός Γιώργος (Ι), «Το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλουμένων Σπονδυλοζώων της Ελλάδας»

Јастреб врапчар (науч. Accipiter nisus) — мала граблива птица од фамилијата на јастребите (Accipitridae) со кратки, но широки крилја, и долга опашка. Двете прилагодувања помагаат за маневрирање низ дрвја. Женките можат да бидат и до 25% поголеми од мажјаците,^[2] со тежина двојно поголема од нивната.^[3] Кога женките се поголеми од мажјаците, познато е како обратен полов диморфизам. Птицата е присутна и во Македонија.

Возрасниот мажјак е долг 29–34 см, со распон на крилја од 59 до 64 см,^[2] и маса од 110 до 196 г.^[4] Има сиви горни делови (понекогаш посинуваат), со фини црвени долни делови кои од далечина можат да изгледаат портокалово; неговите ириси се портокалово-црвени. Женката е многу поголема со 35–41 см во должина, распон на крилјата од 67–80 см,^[2] и маса од 185–342 г.^[4] Таа има темно кафени или сино-кафени горни делови, кафени долни делови, и светло жолти, или портокалови ириси. Младите се кафени во горниот дел,и боја која наликува на 'рѓа во долниот дел;^[5]

Распространетост и живеалиште

Јастребот врапчар е распространет на должина од 23.600.000 км² и проценета популација од 1.5 милиони птици во 2009.^[6] Овој јастреб е еден од најчестите грабливки во Европа, заедно со ветрушката и јастребот глувчар.^[7]

Листопадната шума е типично место за парење и ловење за Јастребот врапчар.

Овие врсти се чести во шумите и во места со раштркани дрвја.^[8] Јастребот врапчар претпочита лов во шумските рабови, но преселниците можат да бидат сретнати во секакво живеалиште.^[7] За разлика од неговиот поголем роднина,Јастребот кокошкар, може да биде забележан во градини и урбани области^[9] и може дури да се пари во градски паркови.^[8] Јастребот кокошар од постудени региони од северна Европа и Азија се сели на југ за време на зимата,некои до Северна Африка (а некои дури до екваторски Источна Африка) и Индија. Младите ја започнуваат својата преселба пред возрасните.^[7]

Исхрана

Јастребот врапчар, како овој мажјак, ги отстранува поголемите пердуви од својот плен пред да го јаде месото.

Јастребот врапчар е водечки грабливец на помали шумски птици,^[10] но и покрај тоа, само 10% од неговите напади се успешни.^[11] Лови со изненадно напаѓање, користејќи живи огради, овоштарници и други засолништа во близина на шумските предели; неговиот избор на живеалиште е одреден од овие потреби. Исто така користи градини, имајќи предност над пленот кој се наоѓа таму.^[5]

Машките единки редовно убиваат птици со тежина до 40g и некогаш до 120g; женките напаѓаат плен со тежина до 500g и поголем. Дневната тежина на храна конзумирана од возрасни птици дневни е проценета на 40–50g за мажјаци и 50-70g за женки.^[5] Врсти кои што се хранат на отворено, далеку од заштита, или се забележливи поради нивното однесување и боја, почесто се цел на Јастребот врапчар.^[12]

Размножување

Пилињата остануваат во гнездото се додека не достигнат возраст од 24 до 28 дена.

Јастребот врапчар се пари во пространи шуми, со средна густина. Нивното гнездо често може да се пронајде во близина на стеблото, на некоја хоризонтална гранка, или на врвот на некоја грмушка. Градат ново гнездо секоја година.^[13] Користат гранчиња како главен материјал. Кога јајцата ќе се снесат, додаваат нови гранчиња или кора од дрва.^[5]

За време на сезоната на парење , мажјакот губи тежина, бидејќи се грижи за исхраната на партнерката се додека не ги снесе јајцата.^[14]

Наводи

Бүдәнә карчыгасы (лат. Accipiter nisus) — карчыга кошлар семьялыгының чын карчыгалар ыругыннан ерткыч кош. Ауразиядә киң таралган.

Тасвир

Тешеләр иркәкләрдән ике тапкыр зуррак диярлек. Кече һәм урта зурлыктагы кошлар белән тукланалар.

1. ↑ ^{1,0 1,1 1,2} Integrated Taxonomic Information System — 1996.
2. ↑ ^{2,0 2,1 2,2} таксономическая база данных Национального центра биотехнологической информации США / National Center for Biotechnology Information

Accipiter nisus

Бүҙәнә ҡарсығаһы(урыҫ. Ястреб-перепелятник, йәки малый ястреб, лат. Accipiter nisus) — күгәрсен ҙурлығындағы йыртҡыс ҡош. Диалекттарҙа әйтелештәре: ҡарсыға, ҡарсаға, ваҡ ҡарсыға.

Ҡылыҡһырлама

Ҙурлығы күгәрсендәй. Ҡыҫҡа ҡанатлы, оҙон ҡойроҡло ваҡ ҡарсыға. Түбәһе елкәһенә тиклем, арҡаһы, ҡанаттары, ҡойроғо ҡара һоро төҫтә. Түше, ҡорһағы ҡойроҡ аҫты көрән арҡыры һыҙатлы һарғылт көрән. Тамағы, яурындары, ҡаштары аҡ. Аяҡтары һары. Ҡор ҡарсығаһынан бәләкәй; ваҡ ҡарсығанан кәүҙәһенең аҫ яғы көрән һыҙыҡлы булыуы менән айырыла.

Тауышы

Тауышы яңғырауыҡлы: «кик-кик-кик» йәки «кийү- кийү- кийү»

Йәшәүе үрсеүе

Урманда йәшәй. Ваө хайуандар һәм ҡоштар менән туҡлана. Ултыраҡ ҡош. көҙ һәм ҡыш бер урындан икенсе урынға күсеп йәшәй. Яҙғыһын ояһына ҡайта. Киң таралған. Ояһы ағаста була. Көрән таплы 3-6 бөртөк аҡ йомортҡа һала. Ауға йөрөү өсөн башҡорттар ҡулға эйәләштергәндәр.

Бүҙәнә ҡарсығаһы ҡалала, биш ҡатлы йорт янында

Крогулець воробятник

Крогулець воробятник (Accipiter nisus) є малый хищ з родины ястрябовых росшыреный в Европі, середнёй і выходной Азії і северній Африцї.

Попис

• Довжка тїла:
  • самець: 30 - 33 цм
  • саміця: 35 - 39 цм
• Роспятя крыл:
  • самець: 60 - 63 cm
  • саміця: 74 - 79 cm
• Вага:
  • самець: 150 ґ
  • саміця: 280 ґ

Крогулець воробятник є тонкый птах з куртыма і шырокыма крылами, цїлком довгыма жовтыма ногами, куртым сивым дзёбаком і довгым хвостом. Самець мать брылицёво сивый хырбет і крыла, білочервеный бріх з чорныма смугами, саміця выразно векша мать буросивый хырбет і крыла і білый бріх з чорныма смугами без червеной фарбы. Молоды птахы мають буро зафарбленый хырбет і буры смугы на брісї.

Хованя

Крогулець воробатник жыє скрытым способом жывота у лїсах, особливо у шпильковых але в зимі го годен збачіти і в парках або іншых стромовых поростах піля людьского обыстя. Векшына популації є стала, хоць птахы зо севернїшых европскых областей міґрують до северной Африкы, североазійскы популації переважно до северной Індії.

Ёго стравов ся векшынов ставають дрібны пташкы і їх молодята, хоць вынятково ловить і меншы виды ссавцїв, невеликы хробаы або дакотры виды жаб. На свій уловок стерегне на позоровательнї на конарях стромів, кідь мусить, тишко го наслїдує і потім несподївано атакує.
Часто ся ухылює к актівнїшому способу ловлїня: Пролїтавать своїм ревіром без допереду становленого цїля і намагать ся шоковати ніч несподїваючу ся жертву атаком. Замірявать ся передовшыткым на непереглядны і горбковы части (крякы, густы лїсы, теріторії з будовами...). Лїтать скрыто (тїсно над землёв, поздовж земли, поздовж стїн, пролїтавать кряками і стромами...), абы быв збаченый што найпізнїше і міг ся зміцнити уловку скоре, як стигне належно реаґовати.

Нияк часто ся не озывать. Обчас од нёго можеме послухати кейгаве „кее-кее-кее-кее“, на гнїздї ся векшынов озывать швыдкым „кюкюкюкюкю“.

Своє гнїздо собі крогулець воробятник будує на стромах у невеликых вышках, векшынов у конаряк смереків або яліць. Гнїздить од апріля до юла і шторік кладе давку 4 - 6 яєць. Саміця на яйцях сидить по добу 33 днїв. При гнїздиню є высоко зранительный і сподївать ся лем на тото, же го дякуючі замаскованю предатор не збачіть. Молодята опущають гнїздо згруба по 30 днях жывота.

Ґалерія

• Самець з поїманым вороблём

• Саміця

• Ілустрачный накрес летячого крогулця

• 
• 
• Крогулець боює з воронов

• 
• 
• 

Жрідла і референції

• Biolib
• Černý W.: Ptáci. Praha: Artia, 1980.

Accipiter nisus

Къашыргъащхъуэ (лат-бз. Accipiter nisus) — къашыргъэ лъэпкъщ, къуалэ-бзуушхщ.

Теплъэр

Теплъэр зэфэзэщу щхъуэщ, пщэ щӀыбагъым ӀэпапӀэ хужьхэр хэсу, ныбэ щӀагъым кусэ гъуабжафэхэр зэпокӀуэкӀ. Анэр нэхъ пӀащэщ, тхыцӀэми гъуэбжафэ кусэхэр хэлъщ.

Здэпсэухэр

Урысейм и щӀыпӀэ бжыгъэм (Къаукъазри хиубыдэу), КъухьэпӀэ Еуропэм, Ищхъэрэ-КъухьэпӀэ Африкэм, Азиэм. Къашыргъащхъуэхэр гъэ къэси а зы щӀыпӀэращ здэгъуалъхьэр, абгъуэжьым и гъунэгъуу щӀэ ящӀурэ. Абгъуэр нэхъыбэу зыфӀищӀыхьыр уэздыгъей жыгхэращ. Гъуэлъхьэжыр анэм изакъуэщ. Хъур абы доӀэпыкъу.

Ӏусыр

Бын щапӀ зэманым Ӏусыр нэхъыщхьэу къуалэбзу жьгъейщ, ауэ анэхэм джэд щаукӀ къохъу. Дзыгъуи яшх.

Шэныр

Брэм А. зэритхымкӀэ ^[1], къашыргъащхъуэр цӀыхум щышынэми, адрей къуалэбзухэмкӀэ хуабжу гуейщ. Зэрыхахуэм къинэмыщӀауэ сыт хуэдэ щытыкӀэ имыхуами Ӏэнкун хъукъым икӀи хьылэщ, гъуогушхуэхэм уащыхуозэ дыгъуакӀуэ-хъунщӀакӀуэхэщ. Хьэлэмэтщ, ӀэкӀуэлъакӀуэу къалэбзу жьгъейхэр къызэригъэпцӀэфыр, абы папщӀэ мэзкъанжэм и лъэтэкӀэм зыпещӀыж. ЗэщакӀуэм иужь здитым ар апхуэдизу щӀехьэщэри, унэ, вагон кӀуэцӀым щыщӀэлъатэ, цӀыхухэм ис гъуогурыкӀуэхэм щажэхэуэ къохъу.

Гулъытыгъуэ

Тхылъхэр

• Брат Хьэсин. Адыгэхэм я къуалэбзу щӀэныгъэр. Черкесск. 2007 гъ.

Accipiter nisus

Кыргый (лат. Accipiter nisus, орус. Ястреб-перепелятник, түрк. Bayağı atmaca), - карчыга сымалдуулар (Accipitridae) уруусуна кирген күндүзгү алгыр куштардын (Accipitres) бир түрү.

Кыргыйдын эркеги чыбый, ургаачысы - кыргый аталат.

Мүнүшкөрчүлүктө

Кыргыйдын жакшы кыраандары чил, кара боор, кыл куйрук, таан, сагызган алат. Кекилик,өрдөк, кыргоолдордун балапандарына эле катылбаса, чоңдоруна алы жетпейт. Өрдөктүн чүрөктөрү менен бөдөнөнү кыргыйдын баардык түрү ала берет. Чарчашпайт. Тажашпайт.

Шилтемелер

1. ↑ BirdLife International Species factsheet: Accipiter nisus. BirdLife International. Текшерилген күнү 4 Март (Жалган куран) 2010.

Хъыргъы, дыгуронау хъиргъу (лат. Accipiter nisus, уырыс. Ястреб-перепелятник) у тугдзых маргъ хъæрццыгъайы дæлбинонтæй.

Литературæ

• Абайты Васо. Ирон æвзаджы историон-этимологион дзырдуат. II-æм том

Accipiter nisus

Чыычаахсыт (нууч. перепелятник, лат. accipiter nisus) — тыҥырахтаах көтөр. Бу аатынан Воробьев «Птицы Якутии» диэн кинигэтигэр кугас кырбыйы (нуучч. пустельга) сыыһа ааттаабыт^[1].

Өссө маны көр

• Мохсоҕоллуҥулар
• Кыырт
• Кыра чыычаахсыт
• Улар кыырда

Быһаарыылар

वनबाज नेपालमा पाइने एक प्रकारको चराको नाम हो । यसलाई अङ्ग्रेजीमा युरासियन स्पारोहक (Eurasian Sparrowhawk) भनिन्छ ।

यो पनि हेर्नुहोस्

सन्दर्भ सामग्रीहरू

ਚਿੜੀਮਾਰ (en:Eurasian sparrowhawk:), (Accipiter nisus), ਇੱਕ ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਪੰਛੀ ਹੈ ਜੋ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਆਮ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।

ਹਵਾਲੇ

ஐரோவாசியச் சிட்டுப்பருந்து (Eurasian sparrowhawk, Accipiter nisus) அல்லது வடக்குச் சிட்டுப்பருந்து அல்லது சிட்டுப்பருந்து என்பது சிறிய கொன்றுண்ணிப் பறவை ஆகும். இதில் பெண் பருந்து ஆணைவிட 25% வரைப் பெரியதாக உள்ளது. இவை 0.5 கிலோவுக்கு மேல் எடையுள்ள பறவைகளைக் கூட கொல்ல வல்லவை ஆகும்.

உசாத்துணை

• Newton, Ian (1986). The Sparrowhawk. Calton: T & A.D. Poyser Ltd.. பன்னாட்டுத் தரப்புத்தக எண்:0-85661-041-0.
• del Hoyo, Josep; Elliott, Andrew; Sargatal, Jordi, தொகுப்பாசிரியர்கள் (1994). Handbook of the Birds of the World. Vol 2. New World Vultures to Guineafowl. Barcelona: Lynx Edicions. பன்னாட்டுத் தரப்புத்தக எண்:84-87334-15-6.