dcsimg

Magnolia wirginijska ( puola )

tarjonnut wikipedia POL
Commons Multimedia w Wikimedia Commons

Magnolia wirginijska[3], magnolia sina[4] (Magnolia virginiana L.) – gatunek roślin z rodziny magnoliowatych. Występuje naturalnie w południowej, południowo-wschodniej oraz wschodniej części Stanów Zjednoczonych[5][6][7]. Jest gatunkiem typowym dla swojego rodzaju[8]. Epitet gatunkowy virginiana pochodzi od stanu Wirginia, gdzie między innymi występuje[9]. Stosowany jako roślina ozdobna.

Rozmieszczenie geograficzne

Rośnie naturalnie w południowej, południowo-wschodniej oraz wschodniej części Stanów Zjednoczonych – w Alabamie, Arkansas, Dystrykcie Kolumbii, Delaware, na Florydzie, w Georgii, Luizjanie, Massachusetts, Marylandzie, Missisipi, Północnej Karolinie, New Jersey, stanie Nowy Jork, Pensylwanii, Południowej Karolinie, Tennessee, Teksasie i Wirginii[6]. Jest najbardziej rozprzestrzenionym gatunkiem magnolii we florze USA[10].

Morfologia

 src=
Kora
 src=
Owoce
Pokrój
Zrzucające liście lub częściowo zimozielone niewielkie drzewo lub krzew dorastający do 10 m wysokości, wykształcający wiele pni (taką formę przybiera w północnej części zasięgu), lub zimozielone drzewo o pojedynczym pniu, do 28 m wysokości (zwykle w południowej części zasięgu). Kora jest ciemnoszara, gładka. Pędy i pąki liściowe są jedwabiście owłosione, czasem nagie[10], zielone[11]. Największy okaz ma pień osiągający 1,4 m średnicy[10].
Liście
Odlegle skrętoległe – nie skupiają się na końcach pędów, jak u wielu magnolii. Przylistki długości 3 do 5,5 cm i szerokości do 0,5 cm są brozowawo owłosione i czerwono gruczołkowane[10]. Blaszka liściowa jest nieco skórzasta, z wierzchu jasnozielona, nieco błyszcząca, od spodu mniej lub bardziej brązowo owłosiona lub naga, o barwie od kredowo białej do niebieskozielonej[10][11]. Ma odwrotnie jajowaty, owalny lub eliptyczny kształt. Mierzy 6–22 cm długości oraz 2,5–7 cm szerokości, ma klinową nasadę i ostry lub krótko spiczasty wierzchołek, czasem tępy[7][10].
Kwiaty
Pojedyncze, pachnące, o średnicy 5–8 cm, rozwijają się w kątach pędów. U nasady wsparte dwoma pochwiastymi przysadkami[10]. Zewnętrzne listki okwiatu są silnie odwinięte, od spodu jedwabiście owłosione, zielonkawe. Wewnętrzne są niemal nagie, białokremowe, czerwonawo gruczołkowane[10], silnie wypukłe[11]. Pręcików jest od 60 do 90 (rzadko od 32 do 102), o długości do 11 mm, ich nitki są białe. Owocolistków jest 19–33 (rzadko od 9 do 50)[7][10].
Owoce
Mieszki o kształcie od elipsoidalnego do kulistego, nagie, zebrane w owoc zbiorowy o 2–5,5 cm długości i 1,5–3 cm szerokości. Nasiona kulistawe do soczewkowatych, o średnicy 5 mm, z czerwona osnówką[10].

Biologia i ekologia

Rośnie na bagnach oraz wilgotnych sawannach, na terenach nizinnych[7]. Występuje na rzędnych do 540 m n.p.m.[10] i od 5. do 10. strefy mrozoodporności (starsze okazy są bardziej mrozoodporne[11]). Preferuje stanowiska w pełnym nasłonecznieniu lub półcieniu[9]. W centralnej części zasięgu, w rejonie Karoliny Północnej, występują obie formy wzrostowe i formy pośrednie. Na północ od tego obszaru dominują rośliny zrzucające liście o pokroju krzewiastym, na południe – wysokopienne i zimozielone drzewa[10]. Kwiaty gatunku zawierają neolignany[12].

Kwitnie niemal całe lato[4] – od czerwca i do sierpnia – rozwijają się sukcesywnie kolejne kwiaty[11].

Zmienność

W obrębie tego gatunku różni autorzy wyróżnili podgatunki i odmiany na bazie głównie różnic form wzrostowych, czasem wynajdując dodatkowe różnice morfologiczne (m.in. w budowie włosków). Według Flora of America różnice nie mają charakteru diagnostycznego, włoski nitkowate i taśmowate występują niezależnie od pozostałych cech. W publikacji tej uznaje się, że dotychczasowe diagnozy taksonów wenątrzgatunkowych nie mają znaczenia taksonomicznego. Według The Plant List akceptowana jest jedna odmiana[2]:

  • Magnolia virginiana var. australis Sarg.

Roślina wykorzystana jako macierzysta dla wielu odmian uprawnych. Tworzy mieszańce m.in. z magnolią parasolowatą M. tripetala (M. ×thompsoniana (Loudon) C. de Vos), z wielkokwiatową M. grandiflora (tzw. „mieszańce Freemana”) i szerokolistną (M. hypoleuca) (m.in. kultywar 'Nimbus')[10].

Zastosowanie

Niektóre plemiona indiańskie używały wywar z liści i kory tego drzewa jako halucynogen oraz w leczeniu przeziębień i w celach rozgrzewających[7][10]. Na początku europejskiego osadnictwa w Ameryce Północnej gatunek zwany był „drzewem bobrowym” ze względu na stosowanie jego korzeni do wyrobu wnyków do łapania bobrów[4].

Gatunek jest szeroko rozpowszechniony jako roślina uprawna. Do Europy (najpierw do Anglii) wprowadzona została w 1688 roku[10] (jako pierwsza magnolia sprowadzona do Europy[4]). W warunkach polskich zalecana do uprawy w zachodniej części kraju[11].

Uprawa

Wymaga stanowisk osłoniętych i wilgotnych, zwłaszcza za młodu w warunkach środkowoeuropejskich wymaga okrycia zimą[11].

Rozmnaża się z nasion (w Europie jednak rzadko owocuje[4]) lub przez szczepienie[11].

Zagrożenia i ochrona

W Pensylwanii i Tennessee ma status gatunku zagrożonego wyginięciem (ang. imperiled), natomiast w Marylandzie oraz stanie Nowy Jork jest krytycznie zagrożony (ang. critically imperiled)[6].

Przypisy

  1. Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 12 grudnia 2017].
  2. a b c Magnolia virginiana L. (ang.). The Plant List. [dostęp 12 grudnia 2017].
  3. Magnolia wirginijska - Magnolia virginiana. W: Galeria zdjęć [on-line]. Arboretum SGGW. [dostęp 2017-12-22].
  4. a b c d e Tony Russell, Catherine Culter, Martin Walters: Ilustrowana encyklopedia. Drzewa świata. Kraków: Universitas, 2008, s. 135. ISBN 978-83-242-0842-5.
  5. Discover Life: Point Map of Magnolia virginiana (ang.). Encyclopedia of Life. [dostęp 12 grudnia 2017].
  6. a b c Magnolia virginiana - L. / Sweetbay Magnolia (ang.). NatureServe. [dostęp 12 grudnia 2017].
  7. a b c d e Magnolia virginiana (fr.). Plantes & botanique. [dostęp 12 grudnia 2017].
  8. Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-30].
  9. a b Magnolia virginiana (ang.). Missouri Botanical Garden. [dostęp 12 grudnia 2017].
  10. a b c d e f g h i j k l m n o Magnolia virginiana Linnaeus. W: Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-12-22].
  11. a b c d e f g h Władysław Bugała: Drzewa i krzewy dla terenów zieleni. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1991, s. 114. ISBN 83-09-00013-8.
  12. Supercritical Carbon Dioxide Extraction and Quantification of Bioactive Neolignans from Magnolia virginiana Flowers (ang.). W: Thieme Planta Medica [on-line]. Georg Thieme Verlag KG. [dostęp 12 grudnia 2017].
lisenssi
cc-by-sa-3.0
tekijänoikeus
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
alkuperäinen
käy lähteessä
kumppanisivusto
wikipedia POL

Magnolia wirginijska: Brief Summary ( puola )

tarjonnut wikipedia POL

Magnolia wirginijska, magnolia sina (Magnolia virginiana L.) – gatunek roślin z rodziny magnoliowatych. Występuje naturalnie w południowej, południowo-wschodniej oraz wschodniej części Stanów Zjednoczonych. Jest gatunkiem typowym dla swojego rodzaju. Epitet gatunkowy virginiana pochodzi od stanu Wirginia, gdzie między innymi występuje. Stosowany jako roślina ozdobna.

lisenssi
cc-by-sa-3.0
tekijänoikeus
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
alkuperäinen
käy lähteessä
kumppanisivusto
wikipedia POL