Guidance for identification
Der Sklerotien-Stielporling, kurz Sklerotien-Porling oder Kleine Schuppen-Porling (Polyporus tuberaster, Syn. P. lentus, P. forquignoni) ist eine essbare Pilzart aus der Familie der Stielporlingsverwandten (Polyporaceae). Der Nichtblätterpilz wächst auf am Boden liegenden Ästen und vermag im Erdreich ein knolliges Pseudosklerotium als Überdauerungs- und Speicherorgan zu entwickeln. Daher rührt auch sein Name Klumpen-Stielporling respektive Klumpen-Porling.
Der Sklerotien-Stielporling bildet in Hut und Stiel gegliederte Fruchtkörper. Der kreisrunde Hut ist anfangs flach gewölbt, bei älteren Exemplaren niedergedrückt bis trichterförmig. Je nach Nahrungsangebot kann er 2–15 cm im Durchmesser erreichen. Die Huthaut reißt in radial ausgerichtete, dunklere und teils fransig abstehende Schuppen auf. Die Farbe variiert von blass gelblich bis ockerlich über ocker-rötlich bis hin zu ocker-bräunlich. Die cremefarbene oder weißliche Hutunterseite ist mit relativ groben, rundlichen bis längsgestreckten Poren durchsetzt, die weit am Stiel genetzt herablaufen. Sie messen 0,5–2 × 0,5–1 mm. Bei jungen Exemplaren sitzt der vollfleischige Stiel mittig am Hut, im Alter bedingt durch das Wachstum auch exzentrisch. Er wird bis zu 6 cm lang und 1,5 cm dick. Die Stieloberfläche ist entweder kahl oder mit einem ocker-rostgelben bis weißlichen Filz bedeckt. Das Fleisch ist weißlich, kaum zäh, riecht und schmeckt unspezifisch.
Die länglich-elliptischen Sporen sind 9,5–14,5 Mikrometer lang und 3,5–4,5 µm breit.
Der Schuppige Stielporling (Cerioporus squamosus) wird mit einer Hutbreite von bis zu 40 cm deutlich größer, riecht stark nach Mehl, bzw. Salatgurke und wächst oft an dicken, lebenden Bäumen. Der meist dezentrale (seitlich ansetzende) Stiel ist zudem an der Basis schwarz.
Der Wabenporling (Neofavolus alveolaris) hat deutlich weitere Poren.
Der Sklerotien-Stielporling ist ein saprobiontischer Holzbewohner, der tote stehende Stämme und liegende morsche Laubhölzer besiedelt und im Substrat eine Weißfäule erzeugt. Die Fruchtkörper wachsen entweder direkt aus dem Totholz oder aus im Boden liegenden Sklerotien (die gebräuchliche Bezeichnung Pseudosklerotien ist nach Jahn irreführend). Jenes Überdauerungsorgan besteht aus zusammengeballten Pilzfäden in das Erde, Steine und Wurzeln eingeschlossen sind. Sklerotien entstehen dort, wo das Substrat intensiven Kontakt zum Erdboden hat. Die Gebilde dienen wahrscheinlich als Nährstoffspeicher, um dem Pilz auch nach der vollständigen Zersetzung des Substrats eine Fruktifikation zu ermöglichen. Sie werden aber nicht an allen Standorten gebildet, sondern vorrangig in Gebieten mit trockenen, warmen Sommern. Die auch als „Pilzsteine“ bekannten Sklerotien können unter geeigneten Bedingungen (Aufbewahrung in schwach feuchter Erde) auch noch über Jahre hinweg neue Fruchtkörper hervorbringen. In Italien wurden die Sklerotien früher als „pietri fungaia“ gehandelt. Der Sklerotien-Stielporling kommt in Mitteleuropa in klimatisch begünstigen, lichten Au-, Hainbuchen-Eichen-, Edellaub- und Buchen-Mischwäldern vor, bevorzugt aber mäßig frische bis feuchte, mit Basen und Nährstoffen gut versorgte Böden.
Der Sklerotien-Stielporling ist in der Holarktis in mediterranen und gemäßigten Gebieten verbreitet. In Europa kommt er vom Mittelmeergebiet bis ins südliche Norwegen und Schweden vor. In Deutschland bevorzugt die Art sommerwarme Gebiete und meidet das feuchtkühle nördliche Tief- und Hügelland. In Nadelwaldgebieten und Höhen über 800 m fehlt sie.
Der Sklerotien-Stielporling ist essbar.
Die direkt aus dem Substrat wachsenden Fruchtkörper, die nördlich der Alpen hauptsächlich vorkommen, wurden lange Zeit als eigenständige Art Polyporus lentus betrachtet. Erst nach dem Fund von Sklerotien in Mitteleuropa konnte Jahn zeigen, dass diese Pilze zu der aus dem Mittelmeerraum bekannten Art Polyporus tuberaster gehören.
Der Sklerotien-Stielporling, kurz Sklerotien-Porling oder Kleine Schuppen-Porling (Polyporus tuberaster, Syn. P. lentus, P. forquignoni) ist eine essbare Pilzart aus der Familie der Stielporlingsverwandten (Polyporaceae). Der Nichtblätterpilz wächst auf am Boden liegenden Ästen und vermag im Erdreich ein knolliges Pseudosklerotium als Überdauerungs- und Speicherorgan zu entwickeln. Daher rührt auch sein Name Klumpen-Stielporling respektive Klumpen-Porling.
Polyporus tuberaster is a species of fungus in the genus Polyporus.[1]
The yellow-brown cap is 4–15 cm wide, and ranges from convex to flat and even funnel-shaped.[2] The whitish stalks can grow upwards of 10 cm high and 2–4 cm wide.[2] The spores are white.[2]
The species is edible but also tough.[2]
Polyporus tuberaster is a species of fungus in the genus Polyporus.
The yellow-brown cap is 4–15 cm wide, and ranges from convex to flat and even funnel-shaped. The whitish stalks can grow upwards of 10 cm high and 2–4 cm wide. The spores are white.
The species is edible but also tough.
Mugultorik (Polyporus tuberaster) on seeneliik.
Ta on Eestis arvatud II kaitsekategooriasse (seisuga 2012).
Eestis võib teda leida parkidest ja salumetsadest[1].
Mugultorik (Polyporus tuberaster) on seeneliik.
Ta on Eestis arvatud II kaitsekategooriasse (seisuga 2012).
Eestis võib teda leida parkidest ja salumetsadest.
Cost capìtol a l'é mach në sbòss. Da finì.
A chërs an partend da në scleròssi neirastr che a peul peisé pì che 15 kg., a l'é coltivà fin dal temp dij Roman.
A venta mai mangé un bolè trovà se un a l'é nen un bon conossidor dij bolè!
As peul nen mangesse.
Polyporus tuberaster (Jacq. ex Pers.) Fr.
Cost capìtol a l'é mach në sbòss. Da finì.
AmbientA chërs an partend da në scleròssi neirastr che a peul peisé pì che 15 kg., a l'é coltivà fin dal temp dij Roman.
Comestibilità A venta mai mangé un bolè trovà se un a l'é nen un bon conossidor dij bolè!
As peul nen mangesse.
Żagiew guzowata, żagiew Forquignona, żagiew wieńcowa[1] (Polyporus tuberaster (Pers.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny żagwiowatych (Polyporaceae)[2].
Jest gatunkiem typowym rodzaju Tuberaster (żagiew)[2].
O grzybie tym pisze Paolo Boccone w Museo di fisica z 1697 jako Tuberaster fungos ferens, podaje także nazwę pospolitą Pietra Fungifera, czyli "kamień grzybonośny". Obie te nazwy odnoszą się do charakterystycznej sklerocji.
Jako pierwszą poprawną diagnozę tego gatunku (jako Boletus tuberaster) przyjmuje się opis Christiaana Persoona zawarty w drugim tomie Synopsis Methodica Fungorum z 1801:
22.bol. tvberaster: magnus, pileo subinfundibuliformi repando flauescente, poris decurrentibus, stipite pallescente. — Jacq. Collect. austr. suppl. t. 8. et 9.
Pietra fungaia. Mich. N. g. pl. p. 131. t. 71. f. 1.
Tuberaster seu fungarius lapis vulgo Pietra fungifera appellatur. Bat. fung. arm. p. 59-61. t. 24. a. Bocc. mus. t. 300.
Hab in Italia.
Matrix celebris huius fungi a Jacquino, Filio, Viennam adlata, bis caput humanam superans, erat humus compactus et cohaerens, leuis tamen, tota quanta a materie albida fungiformi percursa, nullo lapide immixto onerata. Hyeme in tepidaria locata, aqua aliquotes irrorata, produxit pluscos fungos. Jacquin.Kodeks Index Fungorum i inne źródła podają, że do rodzaju Polyporus został przeniesiony po raz pierwszy przez Eliasa Friesa w pierwszym tomie Observationes mycologicae z 1815, jednak w pracy tej brak diagnozy takiej kombinacji.
Pracą zatwierdzającą nazwę tego taksonu jest pierwszy tom Systema Mycologicum Eliasa Friesa z 1821, jest to prawdopodobnie pierwsze zastosowanie kombinacji Polyporus tuberaster:
3. P. Tuberaster, pileo carnoso repando squamuloso flavescente, poris subrotundis stipiteque lento pallidis.
Nazwa łacińska pochodzi od łacińskiego słowa tuber oznaczającego bulwę, guza, także truflę i nawiązuje do charakterystycznej cechy tego gatunku – wytwarzanie zagłębionej w substracie, gąbczastej skleroty[1]. Nazwy polskie podał Stanisław Domański z współautorami w 1967 r[1]. W atlasach grzybów gatunek ten często opisywany jest natomiast pod nazwą żagiew bulwiasta[4][5]. Żadna z tych nazw nie ma jednak statusu nazwy oficjalnej.
Średnica 2-12 cm, kształt najczęściej lejkowaty, czasami rozpostarty. Skórka sycha filcowata, jasnobrązowa, pokryta ciemniejszymi (ochrowobrązowymu lub czerwonobrązowymi) łuskami[6]
Rurkowy. Rurki białe i zbiegające na trzon. Pory duże (średnica 1-2 mm), kanciaste, u młodych okazów białe, u starszych żółtawe[6].
Wysokość 3-8 cm, grubość 0,5-1,5 cm, walcowaty, prosty lub krzywy, przeważnie osadzony na środku kapelusza. Powierzchnia biaława lub bladoochrowa, nieco owlosiona[6].
U młodych owocników elastyczny, u starszych łykowaty, koloru białawego, bez zapachu[6].
Biały. Zarodniki eliptyczne, gładkie, o rozmiarach 9,5-14,5 × 3,5-5,8 μm[6].
Występowanie tego gatunku potwierdzono w Europie (w Austrii, Belgii, Bułgarii, Danii, Francji, Hiszpanii, Irlandii, Liechtensteinie, Luksemburgu, Niemczech, Norwegii, Polsce, Słowacji, Słowenii, Szwecji i Wielkiej Brytanii), w północno-zachodniej Afryce (w Maroku), w Ameryce Północnej (w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie) oraz w Australii i w Japonii[7]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[8]. Znajduje się na czerwonych listach gatunków zagrożonych także w Austrii, Holandii, Estonii, Szwecji, Niemczech[1].
Rozwija się na drewnie drzew liściastych, głównie z rodzaju wiąz i buk. Występuje w lasach, na cmentarzach, w ogrodach i parkach. Owocniki pojawiają się od sierpnia do października[1]. Najczęściej rozwijają się w zagrzebanym lub leżącym na ziemi drewnie i wyrastają ponad ziemią, zawsze jednak sklerota znajduje się w ziemi i przerasta leżące nad ziemią drewno[4].
Saprotrof[1]. Owocniki żagwi guzowatej są jadalne. Dawniej były w południowej Europie uprawiane poprzez nawadnianie znalezionych sklerocji. W przeszłości przypisywano im także właściwości lecznicze, w tym przeciwgruźlicze.
Podobne owocniki wytwarza żagiew łuskowata (Polyporus squamosus), nie posiada jednak skleroty. Podobny hymenofor ma znacznie bardziej pospolita żagiew zimowa (Polyporus brumalis), która także nie wytwarza skleroty[4].
Żagiew guzowata, żagiew Forquignona, żagiew wieńcowa (Polyporus tuberaster (Pers.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny żagwiowatych (Polyporaceae).
Mycelithe fungifera je grzib[1], co go ôpisoł Gasp. 1842. Mycelithe fungifera nŏleży do zorty Mycelithe i familije Polyporaceae.[2][3] Żŏdne podgatōnki niy sōm wymianowane we Catalogue of Life.[2]
Mycelithe fungifera je grzib, co go ôpisoł Gasp. 1842. Mycelithe fungifera nŏleży do zorty Mycelithe i familije Polyporaceae. Żŏdne podgatōnki niy sōm wymianowane we Catalogue of Life.
[{{fullurl:wikispecies:{{{wikispecies}}}|uselang=ru}} Систематика
на Викивидах]
Трутови́к клубнено́сный (лат. Polyporus tuberaster) — съедобный гриб-трутовик из рода Polyporus семейства Polyporaceae.
Шляпка светлая, плоская, с вдавленным центром и жестким краем, поверхность покрыта многочисленными рельефными чешуйками коричневого цвета. Трубчатый слой низбегающий, с радиальным узором из удлиненных пор. Ножка коричневатого цвета, располагается по центру шляпки. Мякоть беловатая, жесткая. Споровый порошок белый.[2]
Трутовик чешуйчатый отличается большим размером шляпки (до 30—40 см), чёрным окрасом основания ножки у старых экземпляров и характерным мучнистым или огуречным запахом.
Трутови́к клубнено́сный (лат. Polyporus tuberaster) — съедобный гриб-трутовик из рода Polyporus семейства Polyporaceae.
Boletus tuberaster Jacq., 1796basionym Cerioporus forquignonii (Quél.) Quél., 1886 Favolus boucheanus Klotzsch, 1833 Leucoporus forquignonii (Quél.) Pat., 1900 Leucoporus lentus (Berk.) Pat., 1900 Melanopus coronatus (Rostk.) Bourdot & Galzin, 1925 Melanopus forquignonii (Quél.) Bourdot & Galzin, 1925 Melanopus lentus (Berk.) Bourdot & Galzin, 1925 Polyporus boucheanus (Klotzsch) Berk., 1874 Polyporus coronatus Rostk., 1848 Polyporus floccipes Rostk., 1848 Polyporus forquignonii Quél., 1884 Polyporus lentus Berk., 1860