Navroʻzgul (Primula) — navroʻzguldoshlar oilasiga mansub koʻp yillik oʻsimliklar turkumi. Yer yuzida 500 dan ortiq, Oʻzbekistonda 10 turi uchraydi. Dorivor N.ning boʻyi 15—30 sm. Ildiz oldi barglari tuxumsimon, cheti toʻmtoq arrasimon, bandli, qanotchali. Toʻpguli soyabonsimon. Guli yirik, sariq. Mevasi — koʻp urugʻli, koʻngʻir, koʻsakcha. Bargi tarkibida S vitamini, karotin, saponin va boshqa birikmalar bor. Ildizi va ildizpoyasining qaynatmasi bronxit kasalligida balgʻam koʻchiruvchi dori sifatida, bargining damlamasi avitaminozda qoʻllanadi. N.ning Oʻzbekistondagi turlari manzaralidir.[1]
Navroʻzgul (Primula) — navroʻzguldoshlar oilasiga mansub koʻp yillik oʻsimliklar turkumi. Yer yuzida 500 dan ortiq, Oʻzbekistonda 10 turi uchraydi. Dorivor N.ning boʻyi 15—30 sm. Ildiz oldi barglari tuxumsimon, cheti toʻmtoq arrasimon, bandli, qanotchali. Toʻpguli soyabonsimon. Guli yirik, sariq. Mevasi — koʻp urugʻli, koʻngʻir, koʻsakcha. Bargi tarkibida S vitamini, karotin, saponin va boshqa birikmalar bor. Ildizi va ildizpoyasining qaynatmasi bronxit kasalligida balgʻam koʻchiruvchi dori sifatida, bargining damlamasi avitaminozda qoʻllanadi. N.ning Oʻzbekistondagi turlari manzaralidir.
Primula je rod jagorčevina iz velike grupe cvjetnica. Obuhvata zeljaste[1]porodice Primulaceae. Uključuju poznate divlje cvjetnice, kao što su obična jagorčevina (P. vulgaris). Ostale su uobičajene vrste P. auricula (auricula), P. veris (kravlja jagorčevina) i P. elatior (volovska usna). Ove vrste i mnoge druge cijene se zbog ukrasnih svojstava. Ekstenzivnosu kultivirani i hibridne biljkei. U primjeru obične jagorčevine, stotinama godina. „primule“ su autohtone biljke umjerenih područja Sjeverne polutke, južno u tropskih planina u Etiopiji, Indoneziji i Novoj Gvineji, te na umjerenom jugu Južne Amerike. Skoro polovina poznatih vrsta je s Himalaja.[1] Prema klasinim kriterijima, rod Primula ima oko 500 vrsta, a i više ako se određeni rodovi iključe i njihov okvir.[2]
Primula je složen i raznolik rod, s pojavom na nizu staništa, od alpskih padina do močvarnih livada. Biljke cvjetaju uglavnom tokom proljeća, pri čemu se cvjetovi često pojavljuju u sfernim gromama na čistim stabljikama, koje izlaze iz baznih lisnih rozeta; njihovi cvjetovi mogu biti ljubičasti, žuti, crveni, ružičasti, plavi ili bijeli. Neke vrste imaju bijeli brašnasti cvat (farina) na raznim dijelovima biljke.[1] Mnoge od njih su adaptirane na alpske klimate.
Riječ primula je latinski ženski deminutiv od primus, što znači prva (prim), koja se primjenjuje na cvjetove koji se među prvima otvaraju na proljeće.[3]
Primule se koriste kao prehrambena biljka od za insekta Hamearis lucina (burgundski leptir vojvoda).[4]
Vrste roda Primula široko se uzgajaju, kao i hibridizirane, koje uglavnom potiču od vrsta P. elatior, P. juliae, P. veris i P. vulgari . Polyanthus (često nazvan P. polyantha) je jedna takva grupa biljaka, od koj je proizveden veliki broj sorti u svim bojama, koji se obično uzgajaju kao jednogodišnje ili dvogodišnje biljke, a dostupne su kao sjeme ili mlade biljke.[5] Sljedeće hibridne sorte i kultivari stekli su Nagradu za baštenske zasluge Kraljevskog hortikulturnog društva:-[6]
Rod Dodecatheon potiče iz roda Primula , pa neki autori u Primulauključuju i 14 njegovih vrsta.[19]
Klasifikaciju roda „Primula“ botaničari su istraživali više od jednog stoljeća. Kako je rod velik i raznolik (s oko 500 vrsta), oni su vrste organizirali u razne podrodovske grupe. Najčešća je podjela na niz od trideset sekcija.[20][21] Neke od ovih sekcija (npr. Vernales, Auricula) imaju mnogo vrsta, a neke samo jednu.
Primula × polyantha
Aguliçja (me erë) (lat. Primula officials Jacq.) - Aguliçja është një bime barishtore shumëvjeçare me një lartësi 15–30 cm. Kjo bime është e zakonshme në kullota dhe livadhe subalpine e alpine, e cila lulëzon në periudhën prill-qershor. Agulicja te gjitha gjethet pranë rrënjës i ka në forme vezake te zgjatur, lulet e mëdha te verdha, te renditura në ombrelle te thjeshte.
Rizomat dhe rrënjët përmbajnë rreth 5-10 % saponine triterpenike si p.sh. primulina, acid primulinic A dhe saponine te tjera. Gjithashtu përmbajnë heterozide te cilat gjenerojnë esenca si primverozide dhe primulaverozide te cilat nëse hidrolizohen japing si aglikon esterin metilik te acidit mete-ksizalicilik, sheqerna (glukozide), një enzime primveraza, flavonoide, amidon, etj. Lulet e agulicjes përmbajnë saponine, flavone, kurse gjethet përmbajnë sasi te konsiderueshme vitaminë C (rreth 3-5,8 % në gjethet e freskëta) gjithashtu dhe β — karotën.
Saponinet triterpenike te cilat gjenden në rizomat dhe rrënjët kane veti ekspektorante dhe sekretolitik. Si rrjedhim drogerat që përmbajnë bimën agulicja përdorën kundër te ftohurit, si nxitës te nxjerrjes se gelbazes nga rrugët e frymarrjes, kundër enfizemes se mushkërive dhe bronkiteve akute dhe kronike.
Primula /ˈprɪmjʊlə/[1] is a genus o mainly yerbaceous[2] flouerin plants in the faimily Primulaceae.
Primula l'è 'n zèner de piànte anöàle o perèni de dimensiù pesène che fà par de la famìa de le Primulaceae. Le spéci de chèsto zèner le crès spontànee en töt l'emisfér nòrt e le g'ha fòie bazài a rözèta, con o sènsa gambì, fiùr bèi culuràcc reünìcc en ombrèle, capulì, gratilìne o vertezèi surapunìcc, con töt entùren le bràtee, che crès ensìma dei gamb de sòlet bei lónch. I fröcc de sòlet i è dele capsule. El zèner primula el töl dét de piö de 1500 spéci acetàde segont el sit del Missouri Botanical Garden[1].
Uno de los numerosos cultivares de Primula
Primula farinosa flores.
Híbrido cultivar de Primula
Primula elatior Crescendo rouge.
Primula auricula Aurikel.
Primula l'è 'n zèner de piànte anöàle o perèni de dimensiù pesène che fà par de la famìa de le Primulaceae. Le spéci de chèsto zèner le crès spontànee en töt l'emisfér nòrt e le g'ha fòie bazài a rözèta, con o sènsa gambì, fiùr bèi culuràcc reünìcc en ombrèle, capulì, gratilìne o vertezèi surapunìcc, con töt entùren le bràtee, che crès ensìma dei gamb de sòlet bei lónch. I fröcc de sòlet i è dele capsule. El zèner primula el töl dét de piö de 1500 spéci acetàde segont el sit del Missouri Botanical Garden.
Uno de los numerosos cultivares de Primula
Primula farinosa flores.
Híbrido cultivar de Primula
Primula elatior Crescendo rouge.
Primula auricula Aurikel.
Primula je rod jagorčevina iz velike grupe cvjetnica. Obuhvata zeljasteporodice Primulaceae. Uključuju poznate divlje cvjetnice, kao što su obična jagorčevina (P. vulgaris). Ostale su uobičajene vrste P. auricula (auricula), P. veris (kravlja jagorčevina) i P. elatior (volovska usna). Ove vrste i mnoge druge cijene se zbog ukrasnih svojstava. Ekstenzivnosu kultivirani i hibridne biljkei. U primjeru obične jagorčevine, stotinama godina. „primule“ su autohtone biljke umjerenih područja Sjeverne polutke, južno u tropskih planina u Etiopiji, Indoneziji i Novoj Gvineji, te na umjerenom jugu Južne Amerike. Skoro polovina poznatih vrsta je s Himalaja. Prema klasinim kriterijima, rod Primula ima oko 500 vrsta, a i više ako se određeni rodovi iključe i njihov okvir.
Aguliçja (me erë) (lat. Primula officials Jacq.) - Aguliçja është një bime barishtore shumëvjeçare me një lartësi 15–30 cm. Kjo bime është e zakonshme në kullota dhe livadhe subalpine e alpine, e cila lulëzon në periudhën prill-qershor. Agulicja te gjitha gjethet pranë rrënjës i ka në forme vezake te zgjatur, lulet e mëdha te verdha, te renditura në ombrelle te thjeshte.
Primula /ˈprɪmjʊlə/ is a genus o mainly yerbaceous flouerin plants in the faimily Primulaceae.
De sjleutelbloom ies ’n bloom in de familie van de primula's. De Latiense naam Primula (primus beteikent ièrsjte) lièt zeen dat ’t ein van de ièrsjte bleujende plante ies in ’t jaor; ze eupent ’t bleujsezoen. ’t Sjerm van losse bleumkes, dat de plant typeert, weurt vergeleke mèt ‘ne sjleutelebosj.
Drie bekènde soorte in Nederland en Belsj zin:
De gouwe sjleutelbloom woort vreuger gewoon of echte sjleutelbloom geneump. Ze ies herkènbaar aan de intense doajergael kleur van de bloom mèt in de kelk vief oranje vlekskes. In Zuud-Limburg sjteit deze vreugbleujer in tuine of verwilderd in groepe es bodembedèkker in de hellingbösj en in de beekdale. De klokvörmige bleumkes, die in ‘n gruupke bie-ein sjtoon op ‘ne behaorde sjtengel, zin eetbaar. Deile van de plant were in cake- en pannekokebesjlaag gebruuk en ouch veur ‘t verve van paosjeier toegepas. ‘ne Nederlandse volksnaam ies bakkroed.
Kèrkesjleutel of sjlanke sjleutelbloom (primula elatior) ies ’n sjlanke plant mèt get groater bleumkes in liech-, roumgeel kleure. Die sjtoon ouch in ’n gruupke op ‘ne dunne, behaorde sjtengel.
De naam kèrkesjleutel kump van de vergelieking mèt ’ne forsje sjleutel, zoa eine dae gebruuk weurt um de zjwoar deur van ’n kèrk mèt te eupene en te sjlete. De griesgreun blaar zin eetbaar.
De sjleutelbloom zónder sjtengel haet geine lange sjtengel mèh aan eder bleumke ‘n kort sjtengelke. De kleur van de blome ies liechgeel. Dees soort weurt ouch doorgekweek es tuinbloom, ’n hybride, in allerlei fel kleure van geel, roze, road tot paars.
Alledrie de soorte zin besjermp en maoge daodoor neet geplök were.
De sjleutelbloom ies ’n bloom in de familie van de primula's. De Latiense naam Primula (primus beteikent ièrsjte) lièt zeen dat ’t ein van de ièrsjte bleujende plante ies in ’t jaor; ze eupent ’t bleujsezoen. ’t Sjerm van losse bleumkes, dat de plant typeert, weurt vergeleke mèt ‘ne sjleutelebosj.
БIаьстинг (лаьт: Prímula, эрс: Первоцвет) — бIаьстингбаьцай дезала баьцовгIа да.
БIаьстинг
ЛергбIаьстинг
БIаьстинг (лаьт: Prímula, эрс: Первоцвет) — бIаьстингбаьцай дезала баьцовгIа да.
Ключыкі[1] (па-лацінску: Prímula) — род расьлінаў з сямейства Ключыкавыя (па-лацінску: Primulaceae) атраду Вераскакветныя (па-лацінску: Ericales). Большасьць відаў — дэкаратыўныя невялікія травы.
Ключыкі (па-лацінску: Prímula) — род расьлінаў з сямейства Ключыкавыя (па-лацінску: Primulaceae) атраду Вераскакветныя (па-лацінску: Ericales). Большасьць відаў — дэкаратыўныя невялікія травы.
Сар пуç, е Примула (лат. Prímula) — сар пуçсем çемйин ӳсентăран ăрачĕ. Ячĕ латтин чĕлхинче Prímus — пĕрремĕш пулать.
Сар пуç, е Примула (лат. Prímula) — сар пуçсем çемйин ӳсентăран ăрачĕ. Ячĕ латтин чĕлхинче Prímus — пĕрремĕш пулать.
_3.JPG)
.jpg)
