Multimedia w Wikimedia Commons Kipunja wyżynna[3] (Rungwecebus kipunji) – gatunek ssaka z rodziny koczkodanowatych (Cercopithecidae), odkryty w 2003 roku w górach Tanzanii.
Systematyka
Taksonomia
Gatunek opisany naukowo w 2005 pod nazwą Lophocebus kipunji[4].
Początkowo naukowcy dysponowali tylko zdjęciami zwierzęcia i na tej podstawie zaliczyli je do spokrewnionych z pawianami mangab, dlatego gatunek opisano jako mangabę górską. "Science" zamieścił jednak wyniki dokładnych badań osobnika, który niedługo potem został złapany w pułapkę zastawioną przez afrykańskich rolników.
Specjalnie dla gatunku stworzono nowy rodzaj o nazwie Rungwecebus[5], dotąd zaliczano go do grupy mangab. Nazwa Rungwecebus pochodzi od góry Rungwe, gdzie po raz pierwszy zobaczono tego ssaka. Naukowcy oceniają, że żyje prawdopodobnie około 1100 tych małp.
Charakterystyka
Kipunja wyżynna jest najbliżej spokrewniona z pawianami. Osobniki tego gatunku mają brązowo-szare futro, białe na brzuchu. Są wszystkożerne, jedzą liście, pędy, kwiaty, owoce, nie gardzą korą, porostami, mchem i bezkręgowcami. Na małpy te polują orły, lampart oraz miejscowi ludzie.
Morfologia
Rozmiary:
- Około 90 centymetrów na wyprostowanych łapach[6].
Masa:
- Od 10 do 16 kilogramów[6].
Uwagi
-
↑ Rungwecebus Davenport, Stanley, Sargis, De Luca, Mpunga, Machaga & Olson, 2005
Przypisy
-
↑ Rungwecebus kipunji, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
-
↑ Davenport, T.R.B. & Jones, T. 2008, Rungwecebus kipunji [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015 [online], wersja 2015-3 [dostęp 2015-10-10] (ang.).
-
↑ Systematyka i nazwy polskie za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 48. ISBN 978-83-88147-15-9.
-
↑ T. Jones, C. L. Ehardt, T. M. Butynski, T. R. Davenport, N. E. Mpunga, S. J. Machaga, D. W. De Luca. The highland mangabey Lophocebus kipunji: a new species of African monkey. „Science”. 308 (5725), s. 1161-1164, 2006. DOI: 10.1126/science.1109191 (ang.).
-
↑ T. R. Davenport, W. T. Stanley, E. J. Sargis, D. W. De Luca, N. E. Mpunga, S. J. Machaga, L. E. Olson. A new genus of African monkey, Rungwecebus: morphology, ecology, and molecular phylogenetics. „Science”. 312 (5778), s. 1378-1381, 2006. DOI: 10.1126/science.1125631 (ang.).
-
↑ a b Dopiero co odkryte, już zagrożone. KopalniaWiedzy.pl, 2008. [dostęp 2008-08-31].
Bibliografia
- Ehardt, C. L., Butynski, T. M. & Davenport, T. R. B.: Kipunji, Rungwecebus kipunji (Hayman, 1936) (ang.). Primates in Peril: The World's 25 Most Endangered Primates, 2007. [dostęp 18 maja 2008].
- Newly Discovered Monkey Is Threatened With Extinction (ang.). 2008. [dostęp 15 listopada 2017].
