Iparraldeko belarrihandia edo belarrihandi arrea (Plecotus auritus) vespertilionidae familiako saguzarra da, Europan bizi dena. Bere ezaugarri nagusia belarri handiak izatea da[1].
Belarrihandi arrea Plecotus generoko espezieen artean Europan banaketa zabalena duen saguzarra da. Gainerako generokideen antz handia du, baina kolore arre-horixka da espeziea bereizteko ezaugarri bisual nabarmenena. Baso-inguruneetan ehizatu ohi du eta zuhaitzak, kobazuloak zein giza eraikinak erabiltzen ditu gordeleku gisa.
Iparraldeko belarrihandi arreak bost azpiespezie ditu:
Tamaina ertaineko saguzar-espeziea da, 4,5-5 cm-ko luzera eta 30 cm inguruko hego-zabalera duena. Gainerako belarrihandiek bezala, euren izen arruntaren erakusgarri, tamaina handiko belarriak dira espezie honen ezaugarri morfologikorik nabarmenena; ia 4 cm-ko luzera izatera iritsi daitezke. Kolore arre-marroiko bizkarraldea du, eta sabelaldea Euskal Herriko gainerako belarrihandiena baino horixkagoa da.
Intentsitate baxuko FM motako ekokokapen-pultsuak erabiltzen ditu 27 eta 54 kHz arteko frekuentziadunak. Intentsitate maximoa 45 kHz inguruan izaten dute, eta pultsuen batez besteko luzera 2,5 milisegundukoa da. Gai da ekokokapen-deiak erabili gabe ehizatzeko, harrapakinek sortutako zaratak eta ikusmena soilik erabiliz.
Azken hamarkadara arte Eurasia guztian banaturiko espeziea zela uste zen. Ikerketa molekularrek, ordea, espezie bakartzat jotzen zena hainbat espezie direla erakutsi dute[2][3], eta, egun, badakigu espezie honen banaketa Europara mugaturik dagoela. Ia kontinente guztian aurki daiteke. Hegoaldeko muga Iberiar Penintsularen, Italiaren eta Balkanetako Penintsularen erdialdean dago, eta, iparraldera, Eskandinavia erdialderaino hedaturik dago. Ekialdeko muga, berriz Ural mendietan eta Kaukasoko mendikatean du[4].
Euskal Herriko lurralde guztian aurki daiteke espeziea, kostaldetik Pirinioetako mendietaraino[5].
Baso-inguruneei loturiko espeziea da, eta hariztietan, pagadietan zein pinudietan aurki daiteke[6]. Ingurune oso itxietan ehizatzen duenez, hegaldi maniobrakor eta geldoa egiteko gaitasun handia du.
Europako belarrihandien artean dieta aberatsena duen espeziea da, hegaz ehizatzeaz gain, lurrean zein landarediaren gainean pausaturiko animaliak harrapatzeko gai baita gleaning izeneko teknika erabiliz[7]. Sitsez elikatzen da batez ere, baina armiarmak, euliak eta kakalardoak ere irensten ditu[8]
Kumatze-koloniak txikiak izan ohi dira, 50 aletik beherakoak normalean. Gordeleku gisa arrakalak erabiltzea atsegin dute, eta kobazuloetan zein zuhaitzetako zuloetan topa daitezke. Kumatze-kolonia asko giza eraikinetan egon ohi dira, elizetan edo etxe zaharretako ganberatan[9][10], eta kasu horietan teilatuko egurren artean edo bestelako arrakalatan sartu ohi dira.
Belarrihandi arrek banaka edo 2-3 aleko taldetan hibernatzen dute kobazulotan. Hotza toleratzeko gaitasun dezente handia duela erakusten dute 2000 m inguruan topaturiko kumatze-koloniek[11] eta bere banaketaren iparraldeko mugak.
Antzekotasun morfologiko oso handia dute, baina ezaugarri bereizgarriena ilajearen kolorea da. Hegoaldeko belarrihandi grisa, izenak berak dioen bezala, grisaxkagoa da, eta sabelalde argia gu. Muturra eta belarriak ilunagoak dira P. austriacusen kasuan. Bi espezieak bereizteko ezaugarri onenak, dena den, ezaugarri biometrikoak dira.
Belarrihandi grisarekin gertatu bezala, honen itxura P. auritusenaren oso antzekoa da. Alpetar belarrihandiaren sabelaldea ere zurixka da. Bestalde, beheko ezpainaren azpian triangelu-formako kuxina du belarrihandi alpetarrak, eta belarrihandi arrearen kuxina ahurra da, ertz zorrotzik gabea. Azkenik, P. macrobullaris Pirinioetako goi-mendietan bakarrik ezagutzen da Euskal Herrian Larra-Belagua inguruan.
IUCN erakundearen arabera kontserbazio-egoera ona duen espeziea da. Euskal Autonomia Erkidegoan interes berezikoen kategorian katalogaturiko espeziea da.[12] Nafarroan, aldiz, ez dago katalogoan.
Iparraldeko belarrihandia edo belarrihandi arrea (Plecotus auritus) vespertilionidae familiako saguzarra da, Europan bizi dena. Bere ezaugarri nagusia belarri handiak izatea da.
Belarrihandi arrea Plecotus generoko espezieen artean Europan banaketa zabalena duen saguzarra da. Gainerako generokideen antz handia du, baina kolore arre-horixka da espeziea bereizteko ezaugarri bisual nabarmenena. Baso-inguruneetan ehizatu ohi du eta zuhaitzak, kobazuloak zein giza eraikinak erabiltzen ditu gordeleku gisa.
