Mobelha árctica

Gavia arctica

Gavia arctica ye una especie d'ave gaviforme de la familia Gaviidae mesma del hemisferiu norte.

Descripción

Los adultos maduros tienen de 63 a 75 cm de llargor, con 1 a 1,3 m d'envergadura alar, de forma más pequeña qu'el Gavia immer; pesen hasta 3,4 kg, el machu ye más grande que la fema.

Tienen cabeza gris, pescuezu negru, banduyu blancu y conxugáu blancu-negru nel restu.

Distribución

El colimbo árticu habita l'hemisferiu Norte. En primavera y branu reproducir en América del Norte y en Eurasia. Nesta temporada ta en Alaska, Siberia, Finlandia, norte de Gran Bretaña, y otres rexones ártiques y semiárticas. Ausentar de Groenlandia. Envierna al sur, pero ensin llegar al trópicu de Cáncer.

Reproducción

El colimbo árticu añera una vegada per añu, con un nial d'acumuladura de vexetales, cerca de l'agua en veres y nes islles de llagos. La niarada son dos güevos (d'unu a trés), color castañu escuru o verduzco. Poles oscilaciones del nivel de l'agua, piérdense munchos güevos.

Guara 30 díes, efeutuada por dambos padres. Los pichones son nidífugos, como los páticos, y al segundu día yá toquen l'agua. A los dos meses yá vuelen.

Tienen abondosos depredadores como foinos y foínes, cuervos y gaviluetes. Si la niarada perder na incubación, ye posible que la pareya vuelva tratar de criar esa mesma temporada. La mortalidá de los pichones ye alta, la metá de los nacíos muerren enantes d'abandonar el nial.

Conducta y alimentación

L'alimentación basar de peces. A los pichones tamién-y ufierten invertebraos acuáticos. La especie ye especialista na pesca, prindándolos so l'agua, en plenu vuelu. Vuela col pescuezu estendíu.

El colimbo árticu ye una de les especies nel Alcuerdo sobre'l Caltenimientu de los coríos migratorios d'África-Eurasia (AEWA). Esisten instrucciones pa construyir y dexar castros artificiales pa da-yos a los Colimbos oportunidaes de nidificación.

Subespecies

Reconócense dos subespecies de Gavia arctica:^[1]

• Gavia arctica arctica W Paleárticu, al este hasta'l ríu Ḷḷena; invernante hasta'l NW y S Europa.
• Gavia arctica viridigularis - Y Paleárticu y W Alaska; invernante hasta China, Xapón, Corea, y probablemente al S hasta Baxa California.

Ver tamién

• Aves de la península ibérica

Referencies

Bibliografía

• IUCN: 2006, asesores: BirdLife International, 2004. ID: 49672. Gavia arctica. 9 de mayu de 2006. Database inclúi xustificación de porque esta especie merez considerancia
• Hancock, Mark (2000): Artificial floating islands for nesting Black-throated Divers Gavia arctica n'Escocia: construcción, usu y efeutos sobre l'ésitu de la cría. Bird Study 47: 165-175. HTML abstract
• Harrison, Peter (1988): Seabirds (2a. ed.). Helm Identification Guides Christopher Helm, Londres ISBN 0-7470-1410-8
• National Geographic Society (2002): Guía de Campu de les Aves de Norteamérica. National Geographic, Washington DC. ISBN 0-7922-6877-6

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Gavia arctica.

Qaradöş qaqar (lat. Gavia arctica) - qaqar cinsinə aid heyvan növü.

Yarımnövləri

• Gavia arctica arctica
• Gavia arctica viridigularis

Mənbə

• Красная книга Российской Федерации (Животные. Раздел 5. Птицы). М.: АСТ. 2001. С. 325—350. (rus.)
• Бёме Р., Динец В., Флинт В., Черенков А. Птицы(энциклопедия природы России). М.: ABF, 1998, 430 с. (rus.)
• Флинт В. Е., Бёме Р. Л. и др, Птицы СССР. М., 1989. (rus.)
• Птицы СССР: гагары, поганки, трубконосые / отв. ред. Ильичев В. Д., Флинт В. Е., М., 1982. (rus.)
• Птицы СССР: журавлеобразные, курообразные / отв. ред. Ильичев В. Д., Флинт В. Е., Л., 1987. (rus.)
• Nilsson, S. G. Adult Survival Rate of the Black-Throated Diver Gavia arctica // Ornis Scandinavica, Vol. 8, No. 2 (Nov. 15, 1977), pp. 193–195. (ing.)

Xarici keçidlər

• Rusiyanın onurğalı heyvanları: Qaradöş qaqar (rus.)
• birds.krasu.ru (rus.)
• Qaradöş qaqar (rus.)
• Qaradöş qaqar (rus.)
• Qaradöş qaqar (rus.)

Gavia arctica

Ar splujer gouzoug du a zo un evn dour, Gavia arctica an anv skiantel anezhañ.

Doareoù pennañ

Boued

Annez

Bevañ a ra al labous e kornôg Douar Franz-Josef ha broioù isarktikel^[1].

Rummatadur

Diouzh an evnoniourien e vez renket ar splujer gouzoug du en urzhiad Gaviiformes pe Ciconiiformes.

Dave

Gavia arctica - MHNT

La calàbria agulla o agullat àrtic (Gavia arctica) té el bec una mica semblant al de la calàbria grossa però, en canvi, no té el cap fosc i mostra una taca fosca al coll.

Distribució geogràfica

Dins la raresa, és la més nombrosa de les calàbries i es localitza més aviat a l'Empordà que no pas al Delta de l'Ebre.

Hàbitat

A diferència de la calàbria petita, es troba tant en llacunes litorals com en interiors, sempre que hi hagi peixos en abundància.^[1]

Referències

Enllaços externs

• Informació sobre la població de calàbria agulla al Principat de Catalunya. (català)
• Informació i fotografia d'aquest ocell. (anglès)
• Vídeos d'aquest ocell en el seu hàbitat natural. (anglès)
• Vídeos i enregistraments sonors de la calàbria agulla. (anglès)
• La calàbria agulla a l'Animal Diversity Web. (anglès)
• Informació sobre aquest ocell. (rus)
• BirdLife International (2004). Calàbria agulla. Llista Vermella de la UICN, Unió Internacional per a la Conservació de la Natura, 2006. Consultat el 14 de maig del 2008 (en anglès).

Aderyn a rhywogaeth o adar yw Trochydd gyddfddu (sy'n enw gwrywaidd; enw lluosog: trochyddion gyddfddu) a adnabyddir hefyd gyda'i enw gwyddonol Gavia arctica; yr enw Saesneg arno yw Black-throated diver. Mae'n perthyn i deulu'r Gaviidae (Lladin: Gaviidae) sydd yn urdd y Gaviiformes.^[1] Dyma aderyn sydd i'w gael yng ngwledydd Prydain ac mae i'w ganfod yng Nghymru.

Talfyrir yr enw Lladin yn aml yn G. arctica, sef enw'r rhywogaeth.^[2]

Mae'n nythu ar draws gogledd Ewrop, gogledd Asia ac weithiau yng ngorllewin Alaska. Fel rheol mae'n tueddu i nythu ar lynnau mwy na'r Trochydd Gyddfgoch. Yn y gaeaf mae'n symud tua'r de a gellir eu gweld ar yr arfordir neu ar lynnoedd mawr. Pysgod yw ei brif fwyd.

Mae ganddo wddw du, pen llwyd, cefn tywyll ac mae'n wyn oddi tano. Yn y gaeaf mae'n wyn ar y gwddw, ac yn aderyn llawer twyllach na'r Trochydd Gyddfgoch. Nid yw'r Trochydd Gyddfddu yn nythu yng Nghymru ond mae ambell un i'w weld ar yr arfordir yn ystod y gaeaf; er ei fod yn llai cyffredin na'r Trochydd Gyddfgoch a'r Trochydd Mawr.

Teulu

Mae'r trochydd gyddfddu yn perthyn i deulu'r Gaviidae (Lladin: Gaviidae). Dyma rai o aelodau eraill y teulu:

Rhestr Wicidata:

Gavia arctica

Gweler hefyd

• Rhestr Goch yr IUCN

Cyfeiriadau

Potáplice severní (Gavia arctica) je středně velký druh potáplice, vodního ptáka ze stejnojmenného řádu. Zobák je silný a rovný, slabší než u potáplice lední. Oproti potáplici malé má strmé čelo, kulaté temeno a silnější krk. Ve svatebním šatu má šedé temeno a zadní stranu krku, černou skvrnu na přední straně krku a černobíle proužkované strany krku. Na hřbetě má kontrastní černobílou kresbu. V prostém šatu je shora tmavá, zespodu bílá; větší část krku je tmavá. Charakteristická je při plavání bílá skvrna v zadní části těla nad hladinou. Hnízdí na sladkovodních jezerech nebo v mořských zálivech, v České republice se objevuje převážně na tahu od října do prosince.^[2]

Dospělý pták s mládětem

Gavia arctica

Reference

1. ↑ Červený seznam IUCN 2018.1. 5. července 2018. Dostupné online. [cit. 2018-08-10]
2. ↑ SVENSON, L. a kol. Ptáci Evropy, severní Afriky a Blízkého východu. Praha: Svojtka&Co, 2004. ISBN 80-7237-658-6. S. 12-13.

Externí odkazy

• Obrázky, zvuky či videa k tématu potáplice severní ve Wikimedia Commons
• Galerie potáplice severní ve Wikimedia Commons
• Slovníkové heslo potáplice severní ve Wikislovníku
• Taxon Gavia arctica ve Wikidruzích

Gavia arctica

Den sortstrubede lom (Gavia arctica) er en fugl i lomslægten. Den når en længde på 63-75 cm med et vingefang på 100-122 cm. Fuglen yngler i Eurasien og lejlighedsvis i det vestlige Alaska. Den er en almindelig trækfugl i Danmark om vinteren.

Kilder

• BirdLife International 2012. Gavia arctica. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2013.2
• Dansk Ornitologisk Forening. "Sortstrubet Lom (Gavia arctica)". Arkiveret fra originalen 2011-10-06. Hentet 2013-12-31.

Der Prachttaucher (Gavia arctica) ist eine Vogelart aus der Gattung der Seetaucher (Gavia). Die Art brütet in der nördlichsten gemäßigten Zone, der Tundra und der Taiga Eurasiens sowie dem äußersten Westen Alaskas und kann auf dem Zug vor allem im Herbst sowie im Winter auch in Mitteleuropa regelmäßig beobachtet werden. Wie andere Seetaucher wirkt er aus der Entfernung betrachtet zweifarbig. Die Körperoberseite ist insgesamt dunkel, die Körperunterseite dagegen weiß.

Die Art bildet mit dem Pazifiktaucher eine Superspezies. Im Nordosten Sibiriens und Westen Alaskas gibt es lokal sympatrische Brutvorkommen dieser beiden Arten. In diesen Gebieten kommt es gelegentlich zu Hybriden.^[1]

Gesicherte Angaben zu Bestandstrends des Prachttauchers gibt es nicht. Der Weltbestand wurde von der IUCN im Jahr 2002 sehr grob auf 130.000 bis 2,0 Millionen Individuen geschätzt. Insgesamt gilt die Art als ungefährdet.

Beschreibung

Brutkleid (oben) und Schlichtkleid (unten)

Prachttaucher, Schottland

Der Prachttaucher zählt zu den kleineren Arten der Gattung Gavia. Er ist etwas größer als der Sterntaucher jedoch merklich kleiner als der Gelbschnabel-Eistaucher und der Eistaucher.

Der Prachttaucher erreicht eine Körperlänge von 63 bis 75 cm und eine Spannweite von 100 bis 122 cm. Zum Gewicht liegen bisher nur wenige Daten vor, in Russland wog ein Männchen zur Brutzeit 3310 g, drei Weibchen wogen 2040 bis 2470 g.

Im Prachtkleid ist die Art nur mit dem sehr ähnlichen und eng verwandten Pazifiktaucher verwechselbar, dessen Verbreitung jedoch auf Nordamerika beschränkt ist. Der Rücken und die Oberflügeldecken sind schwarzgrau, der obere Rücken zeigt auf diesem Grund dichte Reihen großer weißer Vierecke. Der Kopf und der Hinterhals sind grau; die Halsseiten und die Seiten der vorderen Brust sind fein schwarz-weiß gestreift. Kinn, Kehle und der Vorderhals sind scharf abgesetzt schwarz, an der Kehle befindet sich eine schmale Linie aus weißen Punkten. Brust, Bauch, die hinteren Flanken und die Unterflügeldecken sind rein weiß. Der Schnabel ist schwarzgrau, die Beine sind auf der Außenseite schwarz und auf der Innenseite grau, die Schwimmhäute sind grau oder fleischfarben. Die Iris ist rot.

Im Schlichtkleid ist die gesamte Oberseite einfarbig schwarzgrau. Oberkopf, Hinterhals und Halsseiten sind grau; die unteren Kopfseiten, Kinn, Kehle und Vorderhals sind scharf abgesetzt weiß. Die grauen Halsseiten sind nach vorn oft dunkel begrenzt. Der Schnabel ist blassgrau, der Schnabelfirst ist dunkelgrau.

Das Jugendkleid ähnelt sehr dem Schlichtkleid, die Deckfedern der Oberseite sind jedoch mehr graubraun und fein hell gesäumt, so dass die Oberseite insgesamt deutlich gewellt erscheint. Die Iris ist braun. Das erste Dunenkleid ist dunkelbraun, die Körperunterseite der Küken ist etwas heller. Der Bauch ist grau und um das Auge verläuft ein undeutlich weißlicher Ring. Das zweite Dunenkleid ist ähnlich, jedoch insgesamt etwas heller. Der Bauch ist weißlich.^[2]

Im Schlicht- und im Jugendkleid sind Prachttaucher leicht mit anderen Seetauchern, vor allem aber mit dem nur wenig kleineren Sterntaucher zu verwechseln. Eindeutige Bestimmungsmerkmale des Prachttauchers im Vergleich zum Sterntaucher sind der etwas kräftigere und gerade Schnabel, der meist gerade gehaltene Kopf, die im Schlichtkleid nur etwa zur Hälfte weißen Halsseiten, der fehlende weiße Bereich vor dem Auge sowie der weiße Flankenfleck. Insgesamt ist die Färbung der Körperoberseite im Winterkleid eintöniger als beim Sterntaucher.

Aktivitätsmuster und Fortbewegung

Prachttaucher, Schottland

Prachttaucher sind tagaktive Vögel. In ihrem nördlicheren Verbreitungsareal haben sie im Sommer, wenn es dort fast ganztägig hell ist, eine 24-stündige Aktivität. Sie ruhen lediglich einige Male während dieser 24 Stunden, meist gegen Mitternacht und in der Tagesmitte. Sie schlafen auf dem Wasser, der Kopf ist dabei auf den Rücken gelegt.^[3]

Prachttaucher benötigen zum Auffliegen einen langen Anlauf und starten in der Regel gegen den Wind. Sie fliegen ausschließlich vom Wasser aus auf, vom Erdboden aus können sie nicht auffliegen. Im Flugbild erinnert der Prachttaucher entfernt an eine große Ente. Durch die nach hinten gestreckten Beine und Füße wirkt er jedoch länger und kurzflügeliger. Der Flug ist geradlinig und schnell mit schnellen Flügelschlägen. Richtungswechsel im Flug erfolgen in weiten Bögen, zu jähen Richtungsänderungen ist der in der Luft wenig manövrierfähige Prachttaucher nicht in der Lage.^[4] Sie fliegen gewöhnlich einzeln. Miteinander verpaarte Vögel halten Abstand voneinander und fliegen häufig in unterschiedlichen Höhen. Während des Zuges fliegen Prachttaucher einzeln oder paarweise in Höhe zwischen 300 und 500 Metern.^[5]

An Land kommt der Prachttaucher nur äußerst selten, nur bei Kopulation und manchmal beim Kotablage. Auf Grund seines Körperbaus bewegt er sich dort nur mit großer Mühe fort. Er rutscht dann auf dem Bauch, indem er sich mit den Füßen vorwärts stemmt. Die Flügel nimmt er dabei ebenfalls zur Hilfe.

Im Wasser ist der Vogel dagegen gewandt. Er schwimmt verhältnismäßig hoch im Wasser. Ist er jedoch durch eine Gefahr beunruhigt, sinkt er im Wasser tiefer ein, so dass nur noch ein schmaler Streifen von Rücken und Hals und der Kopf zu sehen sind. Er ist ein guter Taucher, der bis zu 135 Sekunden unter der Wasseroberfläche bleiben kann. In der Regel währen die Tauchgänge aber nur 40 bis 50 Sekunden. Er kann eine Gewässertiefe von 45 bis 46 Meter erreichen.^[4]

Lautäußerungen

Die Revierrufe sind recht variabel, am häufigsten ist ein weittragendes, flötendes "klooii-ko-klooii-ko-klooii-ko-klooii" zu hören. Die selten geäußerten Flugrufe ähneln denen von Gänsen und können mit "karr-arr-arr" umschrieben werden^[6]. Warnlaut ist ein scharfes Knarren.

Verbreitung und Lebensraum

Brutareal

Das Verbreitungsgebiet der Art umfasst die nördlichste gemäßigte Zone, die Tundra und die Taiga in Europa und Asien. In Nordamerika ist die Art während der Brutzeit auf den äußersten Westen Alaskas beschränkt.^[7]

In Europa kommt die Art im Norden Schottlands, in ganz Skandinavien, im nördlichen Baltikum sowie in Russland und dann in Asien nach Osten bis zur Pazifikküste vor. Zur Brutzeit bewohnt sie überwiegend größere Binnengewässer, seltener kleine Teiche.

Wanderungen und Überwinterungsgebiete

Verbreitung des Prachttauchers:

Brutgebiete

Überwinterungsgebiete

Prachttaucher sind überwiegend Strichvögel oder Kurzstreckenzieher. Frühjahrs- und Herbstzug erfolgen in einer breiten Front, so dass Prachttaucher dort auf geeigneten Gewässern anzutreffen sind. Wichtige Gebiete des Frühjahrdurchzuges sind die Ostsee, Estland, die Rigaer Bucht, Litauen, die Kurische Nehrung, der Nordosten Polens, die Westukraine und Moldawien. Auf dem Herbstzug hat neben den erwähnten Gebieten auch die Dwina- und Onegabucht des Weißen Meeres eine große Bedeutung.^[8]

Der Wegzug aus dem Brutgebiet beginnt frühestens Mitte Juli, meist im August oder September. In Europa überwintert die Art vor allem in der westlichen Ostsee, in der Nordsee und an der Küste des Atlantik von Norwegen bis zur Biskaya, im nördlichen Mittelmeer, auf dem Schwarzen Meer und dem Kaspischen Meer. In Asien überwintert der Prachttaucher an der Kaspiküste des Irans, an den Küsten Japans und Südostasiens. Vereinzelt sind sie auch an den Küsten von Kamtschatka und Sachalin anzutreffen. Sie überwintern gelegentlich auch in Transkaukasien und in Mittelasien, wo sie dann auf dem Aralsee und den Niederungen des Syrdarja anzutreffen sind.^[8] Einzelne Überwinterungsgäste überwintern auch an der amerikanischen Pazifikküste und erreichen dabei gelegentlich auch die Halbinsel Niederkalifornien.^[7]

Die Art wird während des Winterhalbjahrs im mitteleuropäischen Binnenland regelmäßig nachgewiesen, vor allem im Spätherbst und Winter von November bis Februar, seltener auf dem Heimzug im April und Mai. Die meisten Nachweise erfolgen hier auf größeren Seen. Die Ankunft im Brutgebiet erfolgt zwischen April und Juni.

Lebensraum

Der Prachttaucher ist während der Brutzeit zwingend auf große und mittlere Seen angewiesen. Er findet solche geeignete Seen sowohl in unterschiedlichen Landschaften der nördlichen Tundra und Taiga, kommt aber auch vereinzelt bis in Halbwüsten und wüstenartigen Vorgebirgen wie beispielsweise dem Issyk-Kul im Süden seines Verbreitungsgebietes vor.^[5] Im Altai und im Sajan brütet er noch in Höhenlagen zwischen 2100 und 2300 Metern.^[5]

Seinen spezifischen Ansprüchen an den Lebensraum entsprechen vor allem die Niederungstundren mit ihrem dichten Netz unterschiedlich großer Seen, aber auch die Waldtundra und seenreiche Waldsteppen. Während des Zuges ist der Prachttaucher vor allem in Flusstälern, auf großen Seen und auf dem Meer anzutreffen. Noch nicht geschlechtsreife Prachttaucher und nicht brütende adulte Vögel übersommern auf dem Meer.^[5]

Bei den Brutgewässern handelt es sich gewöhnlich um Seen mit einer ausgedehnten freien Wasserfläche und gut ausgebildetem Schilfgürtel sowie einer reichen Unterwasservegetation. Sie sind aber auch in der Lage, strömungsarme Abschnitte kleiner Steppenflüsse zu nutzen. Das Gewässer muss keine geeigneten Beutetiere aufweisen, weil er zur Nahrungssuche auch andere Gewässer aufsucht. Anders als der Sterntaucher bevorzugt er jedoch solche Brutgewässer, an denen er auch nach Beutetieren tauchen kann.

Ernährung

Die Nahrung wird tauchend erjagt und besteht überwiegend aus kleinen Fischen, daneben werden Frösche, Krebstiere, Mollusken und vermutlich auch Wasserinsekten erbeutet. Die Vögel sind ausgezeichnete Taucher, die in der Regel in Tiefen zwischen 2 und 6 m auf die Jagd gehen, es wurden jedoch auch schon Tauchtiefen bis über 40 m nachgewiesen. Die maximale Tauchzeit bei ihren Streifzügen beträgt 2 Minuten^[9]. Ihre Beute töten sie mit dem Schnabel durch kräftiges Zusammendrücken.

Zu den Beutefischen zählen Hering, Grundeln, Sandaal, Lodde, Sprotte und Dorsch. Unter den Süßwasserfischen zählen Barsch, Forelle, Weißfisch, Plötze, Ukelei, kleine Hechte und Karpfen zu ihren Beutetieren. Besonders während der Zeit der Jungenaufzucht, wenn sie zur Nahrungssuche meist auf ihren Brutseen verbleiben, fressen sie auch kleine Krebstiere. Meist handelt es sich dabei um Flohkrebse. Im Frühjahr nehmen sie ergänzend auch Wasserpflanzen und ihre Samen zu sich.^[3]

Fortpflanzung

Prachttaucher erreichen ihre Geschlechtsreife nicht vor dem dritten Lebensjahr. Es sind monogame Vögel, die eine beständige Paarbeziehung eingehen. Daher ist der Balz sehr schlicht, ein gegenseitiges Schnabeleintauchen und Untertauchen, vordem dass das Weibchen auf dem Ufer hochklettert und sich begatten lässt. Kopulationen finden von dem ersten Tag nach Ankunft statt.

Brutrevier und Nest

Das Revier wird mit kräftigen Rufen markiert (tu-tui, tui, tui), oft als Antwort auf dieselben Rufe von Nachbarn. An großen Seen sind die Brutreviere 50 bis 150 Hektar groß, das nächste Nest befindet sich in einem Abstand, der 200 bis 300 Meter nicht unterschreitet.^[10] Anders verhält es sich, wenn der Prachttaucher in einem dichten Netz kleiner Seen brütet. Hier sind die Nester häufig nur 50 bis 100 Meter voneinander entfernt. Generell ist der Prachttaucher ein sehr ortstreuer Vogel, der Jahr für Jahr an das gleiche Gewässer zur Brut zurückkehrt. Es wird gelegentlich sogar das gleiche Nest genutzt.^[10] Zur Reviermarkierung gehören neben den Rufen das paarweise Schwimmen mit gestrecktem Hals und geneigtem Kopf oder mit fast senkrecht aus dem Wasser gehobenem Vorderkörper und platschendes Schwimmen und Eintauchen.

Beide Elternvögel sind am Nistbau beteiligt. Den größeren Anteil hat jedoch das Weibchen. Die Niststandorte sind abhängig von dem jeweiligen Brutareal. An verhältnismäßig tiefen und oligotrophen Seen mit ausgeprägtem und verhältnismäßig trockenen Ufern werden oder an Seen mit einem breiten Gürtel aus Seggen entlang des Ufers befinden sich die Nester am Ufer in einer Entfernung von 30 bis 50 Zentimeter vom Gewässerrand. Gut bemerkbare Pfade führen vom Ufer zum Nest. Es ist der typischste Niststandort für Prachttaucher. Gelegentlich bauen sie ihre Nester aber auch im 10 bis 60 Zentimeter tiefen Flachwasser zwischen Segen- und Arctophila-Bülten. Das Nest ist dann ein grober Kegelstumpf aus Stängeln, Wurzelstöcken und Blättern von Wasserpflanzen. Die Nestbasis sitzt entweder am Grund auf oder wird halbschwimmend von den umgebenden Pflanzenstängeln gehalten. Auf großen, mit Schilf bewachsenen Seen, wie sie für die Waldsteppen- und Steppenzone typisch sind, bauen Prachttaucher ihre Nester auch auf Anschwemmungen von altem, dichtem und abgebrochenen Schilf mitten im tieferen Wasser. Sehr selten kommen auch echte Schwimmnester vor. Beim steigenden Wasserstand kann das Nest gradweise höher verlegt werden,

Gelege und Jungvögel

Gelege, Sammlung Museum Wiesbaden

Prachttaucher mit Jungvogel

Der Beginn der Eiablage hängt von der geographischen Breite und den lokalen Frühjahrsbedingungen ab. Brutbeginn ist in Westeuropa, im mittleren Gürtel des europäischen Teils Russlands und in Kasachstan ab Mitte April bis Anfang Mai. Dagegen fällt der Brutbeginn in den Tundren des europäischen Nordens sowie in West- und Ostsibirien der Brutbeginn in die dritte Junidekade. Bei ungewöhnlich kaltem Wetter kann sich der Beginn der Eiablage sogar bis Mitte Juli hinauszögern.^[11] Prachttaucher ziehen im Jahr maximal eine Brut groß. Geht das Gelege zu Beginn der Bebrütungszeit verloren, sind sie in der Lage ein Nachgelege zu legen.

Das Gelege besteht meist aus zwei, nur sehr selten aus einem oder drei Eiern, die auf olivbraunem bis dunkelbraunem Grund dunkel gefleckt sind. Die Brutzeit dauert 27 bis 30 Tage. Beide Partnervögel brüten, allerdings ist der Anteil des Weibchens am Brutgeschäft bedeutend größer als der des Männchens. Die Brut beginnt nach der Ablage des ersten Eis. Die Küken schlüpfen asynchron. Sie verbleiben zunächst zwei bis drei Tage im Nest und werden dort von den Elternvögeln gehudert. Die Küken werden von beiden Eltern gefüttert. Sie streiten intensiv wenn sie nicht genügend gefüttert werden, und oft überlebt nur ein Junge. Sie sind im Alter von etwa fünf Wochen in der Lage, sich selbständig zu ernähren und sind mit ungefähr zwei Monaten flügge.^[12]

Negative Einwirkungen

Raubmöwen und Großmöwen wie Silber- und Eismöwen plündern die Gelege, wenn diese von den Elternvögeln allein gelassen werden. Dies tritt vor allem dann ein, wenn die Prachttaucher durch Menschen beunruhigt werden und diese darauf hin ihr Nest verlassen. Es gilt als der wesentliche Grund, warum Prachttaucher in dichter vom Mensch besiedelten Regionen nicht mehr oder seltener vorkommt.^[3] Eine besondere Einwirkung hat außerdem der Polarfuchs. In Jahren, in denen Lemminge und Wühlmäuse rar sind, vernichten sie in einigen Regionen zwischen 90 und 100 Prozent der Prachttauchergelege.

Prachttaucher und Mensch

In einigen Regionen des Verbreitungsgebietes sammelt die örtliche Bevölkerung Seetauchereier zum Verzehr. Dies gilt aber nicht als bestandsgefährdend.^[3] Als problematischer gilt, dass erwachsene Vögel in großer Zahl in aufgestellten Fischernetzen umkommen. Auf dem Meer stellt die Verunreinigung des Wassers durch Öl eine besondere Gefährdung von Prachttauchern dar. Prachttaucher gelten in einigen Regionen auch als Wildgeflügel, werden aber nicht gezielt gejagt, sondern sind in der Regel eher zufällige Beute.

Die früher vorkommende Verarbeitung in der Modeindustrie ist vollständig eingestellt. Früher war es durchaus üblich, Bälge von Prachttauchern für Damenhüte und für leichte Kragen zu verarbeiten.^[13]

Belege

Literatur

• Hans-Günther Bauer, Einhard Bezzel und Wolfgang Fiedler (Hrsg.): Das Kompendium der Vögel Mitteleuropas: Alles über Biologie, Gefährdung und Schutz. Band 1: Nonpasseriformes – Nichtsperlingsvögel. Aula-Verlag Wiebelsheim, Wiesbaden 2005, ISBN 3-89104-647-2.
• Einhard Bezzel: Kompendium der Vögel Mitteleuropas. Nonpasseriformes – Nichtsingvögel. Aula, Wiesbaden, 1985: S. 13–17. ISBN 3-89104-424-0:
• Urs N. Glutz von Blotzheim, Kurt M. Bauer: Handbuch der Vögel Mitteleuropas. Band 1: Gaviiformes – Phoenicopteriformes. Aula, Wiesbaden, 2. Aufl. 1987, ISBN 3-923527-00-4, S. 74–84.
• V. D. Il'ičev, V. E. Flint (Hrsg.): Handbuch der Vögel der Sowjetunion – Band 1: Erforschungsgeschichte, Gaviiformes, Podicipediformes, Procellariiformes. Aula Verlag, Wiesbaden 1985, ISBN 3-89104-414-3
• Lars Svensson, Peter J. Grant, Killian Mullarney, Dan Zetterström: Der neue Kosmos Vogelführer. Kosmos, Stuttgart; 1999: S. 13. ISBN 3-440-07720-9
• Sjölander, Sverre. Reproductive behaviour of the Black-throated Diver Gavia arctica. Ornis Scand. 9:51-65. 1978.

Einzelbelege

1. ↑ Bauer et al., S. 197
2. ↑ V. D. Il'ičev, V. E. Flint (Hrsg.): Handbuch der Vögel der Sowjetunion - Band 1: Erforschungsgeschichte, Gaviiformes, Podicipediformes, Procellariiformes, 1985, S. 216
3. ↑ ^{a b c d} Il'ičev, Flint (Hrsg.): Handbuch der Vögel der Sowjetunion - Band 1: Erforschungsgeschichte, Gaviiformes, Podicipediformes, Procellariiformes, 1985, S. 223
4. ↑ ^{a b} V. D. Il'ičev, V. E. Flint (Hrsg.): Handbuch der Vögel der Sowjetunion - Band 1: Erforschungsgeschichte, Gaviiformes, Podicipediformes, Procellariiformes, 1985, S. 215
5. ↑ ^{a b c d} Il'ičev & Flint (Hrsg.): Handbuch der Vögel der Sowjetunion - Band 1: Erforschungsgeschichte, Gaviiformes, Podicipediformes, Procellariiformes, 1985, S. 219
6. ↑ Lars Svensson, Peter J. Grant, Killian Mullarney, Dan Zetterström: Der neue Kosmos Vogelführer. Kosmos, Stuttgart; 1999: S. 13. ISBN 3-440-07720-9
7. ↑ ^{a b} Jonathan Alderfer (Hrsg.): Complete Birds of North America, National Geographic, Washington D.C. 2006, ISBN 0-7922-4175-4, S. 60 und S. 61
8. ↑ ^{a b} V. D. Il'ičev, V. E. Flint (Hrsg.): Handbuch der Vögel der Sowjetunion - Band 1: Erforschungsgeschichte, Gaviiformes, Podicipediformes, Procellariiformes, 1985, S. 218
9. ↑ Vögel an Meer und Küste. In: Vögel unserer Region. A6 020 06-07 (2). Atlas Verlag.
10. ↑ ^{a b} V. D. Il'ičev, V. E. Flint (Hrsg.): Handbuch der Vögel der Sowjetunion - Band 1: Erforschungsgeschichte, Gaviiformes, Podicipediformes, Procellariiformes, 1985, S. 220
11. ↑ V. D. Il'ičev, V. E. Flint (Hrsg.): Handbuch der Vögel der Sowjetunion - Band 1: Erforschungsgeschichte, Gaviiformes, Podicipediformes, Procellariiformes, 1985, S. 220 und S. 222
12. ↑ Collin Harrison, Peter Castell: Jungvögel, Eier und Nester der Vögel Europas, Nordafrikas und des Mittleren Ostens. 2. Auflage. Aula, Wiebelsheim 2004, ISBN 3-89104-685-5. S. 31
13. ↑ V. D. Il'ičev, V. E. Flint(Hrsg.): Handbuch der Vögel der Sowjetunion - Band 1: Erforschungsgeschichte, Gaviiformes, Podicipediformes, Procellariiformes, 1985, S. 224

Gavia arctica

De bûnte seedûker (Gavia arctica) is in fûgel út de famylje fan de seedûkers.

Foarkommen

De bûnte seedûker is sa'n 65 sm grut. It liket wol in lytsere finere fersje fan de iisdûker. Yn de simmer hawwe se in swarte kielflek en in donkere rêch mei wite plakken. Fierder hawwe se in grize kop mei in fine skerpe snaffel.

Fersprieding

De bûnte seedûker briedt yn it noorden fan Jeraazje en sa no en dan yn it westen fan Alaska. Winterdeis komt der ek oan de Noardseekust en de kust fan de Atlantyske Oseaan foar. Yn it noarden fan Grut-Brittanje en oan de kust fan Noarwegen bliuwe se it hiele jier.

Iten

Lykas alle seedûkers is de bûnte seedûker in echte fisk-iter, dy't syn proai underwetter fangt.

Dovtta

Dovtta (Gavia arctica) lea dovttalottiid (Gaviiformes) dovttaide (Gaviidae) gullevaš čáhceloddi.

Dovtta eará sámegillii

Gavia arctica

Kuikku

Gavia arctica

Mustukulkukuikku libo mustukulkuguikku (Gavia arctica, enne Colymbus arcticus) on kuikkien heimoh kuului lindu.

Kogo da nägö

Piduhus: 63-75 cm
Siibien agjuväli: 100-127 cm
Paino: 2-3,2 kg

Pezoitundu

Kuikku muniu oraskuun puolivälis kaksi jäiččiä. Uročču da emäččy havvotah jäiččii yhtes 27-32 päiviä. Poigazet opastutah lendämäh kahten kuun ijäs.

Aloveh

Kuikku on pohjazen Euraazien lindu. Se peziy kogo Suomen alovehel da suurimas vuitis Pohjas- da Keski-Ven'ua. Konzutahto se yöksyy pezimäh Al'askahgi. Suomes peziy 11000-13000 puarua, kudai on 60% Europan unionin alovehel pezijöis kuikis.

Teemas muijal

• Luontoportti (suomekse)
• Suomen lintuatlas (suomekse)

Lähtiet

Gavia arctica

Øssvartur lómur (frøðiheiti - Gavia arctica)

Sí eisini

• Fuglar í Føroyum

Gavia arctica

Το Λαμπροβούτι είναι υδρόβιο πτηνό της οικογενείας των Κολυμβιδών, που απαντά και στον ελλαδικό χώρο. Η επιστημονική ονομασία του είδους είναι Gavia arctica και περιλαμβάνει 2 υποείδη.^[2]

Στην Ελλάδα απαντά το υποείδος Gavia arctica arctica (Linnaeus, 1758).^[2]

Ονοματολογία

Η επιστημονική ονομασία του γένους Gavia, είναι λατινική και στην κυριολεξία σημαίνει «γλάρος», gāvĭa, ae, f. (=λάρος), I a bird, perh. the seamew, Plin. 10, 32, 48, § 91; 10, 74, 95, § 204; App. M. 5, p. 171., αγνώστου λοιπής αιτιολογίας.^[3]

Η λατινική ονομασία του είδους σχετίζεται άμεσα με τις αρκτικές περιοχές στις οποίες ζει και αναπαράγεται.

Η ελληνική του ονομασία οφείλεται στο, ομολογουμένως, λαμπερό αναπαραγωγικό του πτέρωμα, με έντονες γραμμικές αντιθέσεις και χρώματα (βλ. Μορφολογία)

Συστηματική Ταξινομική

Το είδος Gavia arctica φαίνεται ότι σχηματίζει μαζί με το βορειοαμερικανικό Gavia pasifica ένα υπερείδος, με συμπατρικούς αναπαραγωγικούς πληθυσμούς στη ΒΑ Σιβηρία και στη Δ Αλάσκα. Μάλιστα, στις συγκεκριμένες περιοχές, εμφανίζονται και υβρίδια μεταξύ των δύο ειδών.^[4]

Γεωγραφική κατανομή υποειδών

Γεωγραφική εξάπλωση του Gavia arctica. Κόκκινο: καλοκαιρινές περιοχές αναπαραγωγής Μπλε: περιοχές διαχείμασης

Το Λαμπροβούτι είναι ένα σχεδόν αποκλειστικά ευρασιατικό είδος, το οποίο ζει και αναπαράγεται σε βόρεια γεωγραφικά πλάτη, στην τούνδρα και την τάιγκα των υποαρκτικών περιοχών, ενώ μεταναστεύει νοτιότερα για να διαχειμάσει. Ωστόσο, υπάρχουν και αρκετά άτομα που «περνάνε» στην αμερικανική ήπειρο (Αλάσκα, Καναδάς, ΒΔ ΗΠΑ).^[5][6]

Πηγές:^[2][7][8]

(σημ. με έντονα γράμματα το υποείδος που απαντά στην Ελλάδα)

Μεταναστευτικές οδοί

Τα λαμπροβούτια είναι κυρίως αποδημητικά πουλιά, με την εαρινή και φθινοπωρινή μετανάστευση να εμφανίζονται σε ένα ευρύ μέτωπο και, σημαντικές περιοχές ανάπαυλας τη Βαλτική, την Εσθονία, τον κόλπο της Ρίγας, τη βορειο-ανατολική Πολωνία, τη δυτική Ουκρανία και τη Μολδαβία. Ειδικά στη φθινοπωρινή μετανάστευση, εκτός από τις περιοχές που αναφέρονται, σημαντική είναι επίσης και η Λευκή Θάλασσα.^[7]

Κατά τη μετανάστευση, συχνά σχηματίζει σμήνη από περίπου 50 άτομα (del Hoyo et al. 1992) και, ζει μεμονωμένα, σε ζεύγη ή μικρές ομάδες κατά τη διάρκεια του χειμώνα (Snow και Perrins 1998). Περιστασιακά σχηματίζουν μεγάλες κοινότητες στις πλούσιες σε αλιεύματα παράκτιες περιοχές (del Hoyo et al. 1992).

Η αναχώρηση από τα εδάφη αναπαραγωγής ξεκινάει στα μέσα Ιουλίου, το νωρίτερο, συνήθως όμως τον Αύγουστο ή το Σεπτέμβριο. Η επιστροφή στις περιοχές φωλιάσματος πραγματοποιείται από τον Απρίλιο μέχρι τον Ιούνιο. Τα άτομα που δεν έχουν φθάσει ακόμη σε σεξουαλική ωριμότητα ή εκείνα που για κάποιους λόγους δεν αναπαράγονται, περνάνε τα καλοκαίρια σε παράκτιες περιοχές.^[7]

Τυχαίοι, περιπλανώμενοι επισκέπτες έχουν αναφερθεί μεταξύ άλλων από τα Κανάρια, την Πορτογαλία και το Μαρόκο, το Λουξεμβούργο, τις Φερόες, την Αρμενία, την Αλγερία , το Ισραήλ και την Ιορδανία.^[1]

Στην Ελλάδα, το Λαμπροβούτι είναι σπάνιος και ακανόνιστος χειμερινός επισκέπτης , στις θαλάσσιες περιοχές της βόρειας και κεντρικής χώρας,^[9] αλλά και σε λίμνες (Καστοριά).^[10]

Βιότοπος

Στην εποχή αναπαραγωγής συχνάζει σε βαθιές, παραγωγικές λίμνες γλυκού νερού (del Hoyo et al. 1992) ή μεγάλες υδάτινες κοιλότητες με νησάκια, χερσονησίδες και άλλες απρόσιτες θέσεις φωλιάσματος (Snow και Perrins 1998) και, μόνο περιστασιακά σε θαλάσσιες ακτές (Bruun).

Εκτός περιόδου αναπαραγωγής το είδος είναι πιο κοινό σε ύδατα κατά μήκος προστατευομένων ακτών (del Hoyo et al. 1992), ενώ περιστασιακά συχνάζει επίσης σε εκτεταμένες ηπειρωτικές περιοχές γλυκού νερού (Flint et al. 1984, del Hoyo et al. 1992), όπως φυσικές λίμνες ή φράγματα, λιμνοθάλασσες και μεγάλους ποταμούς (Snow και Perrins 1998). Κάποιες φορές υπάρχει ανάμιξη πληθυσμών με εκείνους του Κηλιδοβουτιού (Bruun).

Γενικά, εξαρτάται άμεσα από τις μεγάλες ή μετρίου μεγέθους βαθιές και απομονωμένες ηπειρωτικές λίμνες που τις αναζητά κυρίως στην τούνδρα και την τάιγκα.^[11] Οι λίμνες αυτές είναι καθαρές, με έντονη βλάστηση τόσο στις ακτές τους (καλαμιές), όσο και στο βυθό, χωρίς απαραίτητα να παρέχουν τροφή, αφού η αναζήτηση λείας μπορεί να γίνεται και σε άλλα νερά. Αρκετές φορές, όμως, θα βρεθεί και σε ημιερημικές στεπώδεις εκτάσεις, κυρίως στην περιοχή του Ισίκ-Κουλ, στα νότια της επικρατείας του, ενώ στην περιοχή των ορέων Αλτάι και Σαγιάν μπορεί να φωλιάσει και στα 2100-2300 μέτρα.^[7]

Στην Ελλάδα, επειδή έρχεται κατά τη διάρκεια του χειμώνα απαντά στις παράκτιες θαλάσσιες περιοχές.^[9]

Μορφολογία

Ενήλικο Λαμπροβούτι (αναπαραγωγικό πτέρωμα)

Το Λαμπροβούτι ανήκει σε μία μεγάλη τάξη ευμεγεθών πτηνών (Κολυμβόμορφα), που στον ελλαδικό χώρο, είναι γνωστά ως θαλασσοβούτια ή βουταναριές,^[12] τα οποία κολυμπάνε και καταδύονται με χαρακτηριστική επιδεξιότητα.

Τα φύλα είναι όμοια, αλλά το πτέρωμα εμφανίζεται σε δύο διαφορετικές μορφές, της αναπαραγωγικής και της μη αναπαραγωγικής εποχής, (εποχικός διμορφισμός) με το πρώτο να είναι εντυπωσιακό σε χρώματα, σχέδια και αναλογίες. Είναι αρκετά μεγάλο πουλί, αλλά είναι το τρίτο σε μέγεθος από τα θαλασσοβούτια που απαντούν στον ευρωπαϊκό χώρο, μεγαλύτερο μόνον από το Κηλιδοβούτι.

Στο λαμπερό πτέρωμα αναπαραγωγής ξεχωρίζει η, σχεδόν «γεωμετρική», διάταξη των σχεδίων που εμφανίζει η άνω επιφάνεια του σώματος. Η ράχη είναι σκούρα γκρι, με χαρακτηριστικά λευκά, τετράπλευρα «μπαλώματα», πυκνά και ομοιόμορφα διατεταγμένα. Φέρει επίσης μικρότερες λευκές κηλίδες στα ελάσσονα καλυπτήρια φτερά της άνω επιφάνειας (lesser upper coverts). Το πάνω μέρος του κεφαλιού, ο αυχένας και οι πλευρές του έχουν στιλπνό γκρί χρώμα, ενώ στις πλευρές του λαιμού εμφανίζονται 5-6 ασπρόμαυρες ρίγες, επίσης ομοιόμορφα διατεταγμένες. Το πηγούνι και το εμπρόσθιο τμήμα του λαιμού, φέρει μία (1) σειρά από λεπτές και μικρές ραβδώσεις λευκού χρώματος, εν είδει περιδεραίου και, αμέσως από κάτω, μία μαύρη, μεγάλη τετράπλευρη περιοχή που έρχεται σε έντονη αντίθεση με τις λευκές γραμμώσεις του λαιμού.

Το πάνω μέρος του στήθους φέρει και αυτό ασπρόμαυρες ραβδώσεις, πυκνότερες, όχι όμως τόσο λαμπερές όσο του λαιμού, ενώ η κοιλιά, οι πλευρές (flanks) και τα καλυπτήρια της κάτω επιφάνειας των πτερύγων είναι κατάλευκα.

Η ίριδα είναι κόκκινη, οι ταρσοί είναι μαύροι στο εξωτερικό και γκρι στο εσωτερικό, ενώ τα ενωμένα με νηκτική μεμβράνη πόδια είναι γκρι ή σαρκόχρωμα. Το ράμφος είναι σκούρο γκρι προς μαύρο και, είναι ευθύ και στιβαρό, χωρίς κλίση στο άκρο του (διαφορά από το Κηλιδοβούτι).^[9][13]

Το χειμερινό φτέρωμα του πουλιού, αντίθετα, δεν έχει κανένα από τα χρώματα και κοντράστ σχέδια του αναπαραγωγικού φτερώματος, ενώ ακόμη και η ίριδα γίνεται μαύρη και το ράμφος πιο γκρίζο. Το Λαμπροβούτι αποκτά μία «αδιάφορη» ενδυμασία, με ένα θαμπό γκρίζο-καφέ χρώμα σε ολόκληρο το πάνω μέρος από τη ράχη μέχρι το κεφάλι, ενώ από το ύψος των οφθαλμών, περίπου, και κάτω κυριαρχεί το λευκό σε όλη την κάτω επιφάνεια του σώματος. Μόνο στη ράχη, οι λαμπερές ασπρόμαυρες ραβδώσεις του καλοκαιριού έχουν υποβαθμιστεί σε αχνές ασπριδερές κηλίδες και, αυτές, ορατές μόνον από κοντινή απόσταση.^[13]

• Μήκος σώματος: (58-)63 έως 70(-75)εκατοστά.
• Άνοιγμα πτερύγων: 119 (-122) εκατοστά ^[13]
• Βάρος: Αρσενικό: 3300-3500 γραμμάρια Θηλυκό: 2050-2500 γραμμάρια
• Μήκος ράμφους (από τα ρουθούνια μέχρι το άκρο του): 5,5-6,5 εκατοστά ^[9]

Τροφή

Οπίσθια όψη σε πτέρωμα αναπαραγωγής

Το Λαμπροβούτι τρέφεται κυρίως με μικρά ψάρια, αλλά στο διαιτολόγιο συμπεριλαμβάνονται επίσης βατράχια και μαλακόστρακα, μαλάκια και υδρόβια έντομα. Από τα ψάρια και, στα χειμερινά εδάφη, προτιμάει τις ρέγγες, τα χέλια και τους μπακαλιάρους, ενώ στα εδάφη αναπαραγωγής (γλυκά νερά) τις πέστροφες, τους κυπρίνους, τα τσιρόνια, τους λούτσους κ.α. Ειδικά κατά τη διάρκεια της περιόδου αναπαραγωγής, όταν συνήθως παραμένουν στις λίμνες, τα πουλιά τρώνε και μικρά καρκινοειδή που, στις περισσότερες περιπτώσεις πρόκειται για Αμφίποδα. Την άνοιξη μπορεί να λαμβάνουν ως συμπλήρωμα διάφορα υδρόβια φυτά και τους σπόρους τους.^[7]

Ηθολογία

Τα λαμπροβούτια είναι δραστήρια κατά τη διάρκεια της ημέρας, ιδιαίτερα στο βόρειο τομέα της επικρατείας τους, όπου το καλοκαίρι εκμεταλλεύονται το φως σχεδόν ολόκληρης της ημέρας, με 24ωρη δραστηριότητα. Μπορεί να ξεκουραστούν μόνο λίγες ώρες, συνήθως γύρω στα μεσάνυχτα ή στη μέση της ημέρας, οπότε κοιμούνται στο νερό, με το κεφάλι τοποθετημένο στο πίσω μέρος του σώματος.

Η πτήση και, ιδιαίτερα η απογείωση είναι μια σχετικά επίπονη διαδικασία, η οποία πραγματοποιείται συνήθως κόντρα στον άνεμο και, αποκλειστικά από το νερό. Όταν πετάει θυμίζει αμυδρά μεγάλη πάπια, ωστόσο, λόγω των τεντωμένων πίσω ποδιών και του λαιμού που διατηρείται χαμηλότερα από τον οριζόντιο άξονα, ξεχωρίζει από μακριά. Η πτήση είναι ευθεία και ταχεία με γρήγορα φτεροκοπήματα, ενώ αλλαγή κατεύθυνσης πραγματοποιείται σε ευρέα τόξα διότι το Λαμπροβούτι δεν είναι ιδιαίτερα ευέλικτο στον αέρα. Συνήθως πετάει μόνο του, ενώ, ακόμη και κατά τη διάρκεια των ερωτοτροπιών, τα ζευγάρια πετάνε σε...διαφορετικά ύψη.^[7]

Στην ξηρά, το Λαμπροβούτι θα το δει κανείς εξαιρετικά σπάνια. Λόγω της μορφολογίας των ταρσών του (πολύ πίσω στο σώμα) και της επιγονατίδας του (συνενωμένη με την κνήμη),^[12] κινείται με μεγάλη δυσκολία και, όταν το κάνει, σέρνεται με την κοιλιά. Στο νερό, όμως, βρίσκεται στο στοιχείο του, αφού κολυμπάει και καταδύεται με χαρακτηριστική επιδεξιότητα. Όταν βρίσκεται στην επιφάνεια κινείται αθόρυβα, κρατώντας το ράμφος του σχετικά ίσιο (όχι με κλίση προς τα πάνω όπως το Κηλιδοβούτι), ενώ όταν διαισθανθεί κίνδυνο, κινείται υποβρυχίως, αφήνοντας μόνο μια στενή λωρίδα στην πλάτη, το λαιμό και το κεφάλι να είναι ορατά. Είναι πολύ καλός δύτης και, μπορεί να παραμείνει έως 135 δευτερόλεπτα κάτω από την επιφάνεια του νερού, αλλά σε γενικές γραμμές οι καταδύσεις διαρκούν μόνο 40-50 δευτερόλεπτα, ενώ μπορεί να φθάσει σε βάθος 45 μέτρων.^[7]

Αναπαραγωγή

Λαμπροβούτι στη φωλιά του

Τα λαμπροβούτια αποκτούν σεξουαλική ωριμότητα μετα το 3ο έτος της ηλικίας τους και είναι μονογαμικά πουλιά. Φωλιάζουν κατά απομονωμένα μοναχικά ζεύγη (del Hoyo et al. 1992, Snow και Perrins 1998) από τον Απρίλιο και μετά (Flint et al. 1984), ή αρκετά αργότερα βορειότερα, ανάλογα με τη χρονική στιγμή του λυωσίματος των χιονιών (del Hoyo et al. 1992).

Στις μεγάλες λίμνες οι ζωτικοί χώροι αναπαραγωγής είναι 50 έως 150 εκτάρια σε μέγεθος, με τις φωλιές να βρίσκονται σε απόσταση όχι μικρότερη από 200 έως 300 μέτρα, η μία από την άλλη. Η κατάσταση είναι διαφορετική στις μικρές λίμνες, όπου οι φωλιές είναι συχνά μόνο 50 με 100 μέτρα μακριά, μεταξύ τους. Σε γενικές γραμμές, τα λαμπροβούτια είναι πολύ πιστά στις παλαιότερες περιοχές αναπαραγωγής και έρχονται κάθε χρόνο στα ίδια νερά που προορίζονται για φώλιασμα, ενώ μερικές φορές χρησιμοποιείται ακόμη και η ίδια φωλιά.^[7]

Και τα δύο φύλα συμμετέχουν στην κατασκευή της φωλιάς, με το μεγαλύτερο ποσοστό να ανήκει στο θηλυκό. Η θέση κατασκευής της φωλιάς εξαρτάται από τη συγκεκριμένη περιοχή αναπαραγωγής. Σε σχετικά βαθιές και ολιγοτροφικές λίμνες ή σε λίμνες με διακριτές και σχετικά ξηρές όχθες, οι φωλιές κατασκευάζονται σε απόσταση 70 έως 120 εκατοστά από την άκρη του νερού. Μπορεί να βρίσκεται σε ρηχά νερά, βάθους 10 έως 60 εκατοστών ανάμεσα στη βλάστηση, ή και σε μικρές νησίδες μέσα στο νερό.^[14]

Η φωλιά του είναι αρκετά χαρακτηριστική, ένα κοίλωμα σε υπερυψωμένη θέση με υλικό από τη γύρω βλάστηση (ριζώματα, μίσχοι και φύλλα υδρόβιων φυτών), η οποία μπορεί να είναι και ημίπλευστη, συγκρατούμενη από τα παράπλευρα φυτά. Στις μεγάλες, κατάφυτες με καλάμια λίμνες της στέπας και των δασικών περιοχών της στέπας, τα λαμπροβούτια κτίζουν τις φωλιές τους στις προσχώσεις των παλαιών, πυκνών και σπασμένων καλαμιών σε βαθύτερα νερά, ενώ πολύ σπάνια κατασκευάζονται πραγματικά πλωτές φωλιές.

Η έναρξη της ωοτοκίας εξαρτάται από το γεωγραφικό πλάτος και τις τοπικές συνθήκες την άνοιξη. Στη δυτική Ευρώπη, στο ευρωπαϊκό τμήμα της Ρωσίας και το Καζακστάν ξεκινάει στα μέσα Απριλίου με αρχές Μαΐου. Ωστόσο, στην τούνδρα της βόρειας Ευρώπης καθώς και στη δυτική και ανατολική Σιβηρία, η αναπαραγωγή ξεκινά από το τρίτο δεκαήμερο του Ιουνίου. Σε ασυνήθιστο κρύο, η έναρξη της ωοτοκίας μπορεί ακόμη και να καθυστερήσει μέχρι τα μέσα Ιουλίου. Κανονικά, η εναπόθεση των αυγών γίνετα άπαξ, αλλά υπάρχουν και περιπτώσεις δεύτερης γέννας, αλλά τότε μόνο με ένα (1) αυγό. (Harrison)

Η γέννα αποτελείται συνήθως από 2, σπανίως 1 ή 3 αυγά. Η επώαση ξεκινάει από το πρώτο αυγό, πραγματοποιείται και από τους δύο γονείς και διαρκεί (27-)28 με 29(-30) ημέρες, με το θηλυκό να συμμετέχει περισσότερο. Οι νεοσσοί εκκολάπτονται ασύγχρονα, είναι φωλεόφυγοι και παραμένουν μόνο 2-3 ημέρες στη φωλιά, σιτιζόμενοι και από τους δύο γονείς. Σε ηλικία 5 εβδομάδων είναι σε θέση να τραφούν ανεξάρτητα και μπορούν να πετάξουν σε περίπου δύο μήνες.^[14]

Απειλές

Κατά τη διάρκεια της περιόδου αναπαραγωγής, το είδος απειλείται από την αύξηση της οξύτητας του νερού, τις διακυμάνσεις της στάθμης του και τη ρύπανση από βαρέα μέταλλα (del Hoyo et al. 1992), ιδιαίτερα κατά την περίοδο επώασης (Gotmark et al. 1989). Αντιμετωπίζει επίσης χαμηλότερη αναπαραγωγική επιτυχία που οφείλεται στην ανθρώπινη όχληση (del Hoyo et al. 1992) (π.χ. από τους τουρίστες ή επισκέπτες υγροτόπων) (Gotmark et al. 1989) και επηρεάζεται έμμεσα από την αλλοίωση των ενδιαιτημάτων αναπαραγωγής (π.χ. αναδάσωση) (del Hoyo et αϊ. 1992).

Κατά τη διάρκεια του χειμώνα, το είδος είναι ιδιαίτερα ευάλωτο στη ρύπανση (παράκτιες πετρελαιοκηλίδες), ειδικά σε πλούσιους ψαρότοπους, όπου συγκεντρώνονται μεγάλοι πληθυσμοί, ενώ συχνά παγιδεύονται στα αλιευτικά δίχτυα (del Hoyo et al. 1992). Το είδος κινδυνεύει επίσης από τα παράκτια αιολικά πάρκα (ανεμογεννήτριες) (Garthe και Huppop 2004) και είναι ευαίσθητο στη γρίπη των πτηνών, ώστε να μπορεί να απειλείται από μελλοντικά κρούσματα του ιού (Melville και Shortridge 2006).

Οι γλάροι και οι μεγάλοι ληστόγλαροι λεηλατούν συχνά τις φωλιές του, ιδιαίτερα όταν αυτές δεν επιτηρούνται στενά από τους γονείς. Επίσης, ένας άλλος φυσικός θηρευτής είναι η αρκτική αλεπού, η οποία, σε χρονιές που τα λέμινγκς και οι χωραφοπόντικες σπανίζουν, καταστρέφουν σε ορισμένες περιοχές ακόμη και το 90-100% των αυγών.

Σε ορισμένες περιοχές της ζώνης κατανομής του, τα λαμπροβούτια καταναλώνονται από τους ντόπιους πληθυσμούς, το φαινόμενο όμως αυτό δεν θεωρείται διαρκής παράγοντας ανησυχίας,^[7] όπως και το κυνήγι, που η περιστασιακή του εφαρμογή δεν φαίνεται να αποτελεί ιδιαίτερο κίνδυνο.

Γενικά, η IUCN, έχει χαρακτηρίσει το είδος ως Ελαχίστης Ανησυχίας (LC), παγκοσμίως, αλλά με καθοδικές τάσεις.,^[1] ενώ για την Ελλάδα τα στοιχεία είναι ανεπαρκή.

Μέτρα διαχείρισης

Στη Σκωτία, η κατασκευή πλωτών τεχνητών νησιών (σχεδίες) στις περιοχές όπου φωλιάζει, κατάφερε να αυξήσει την επιτυχία αναπαραγωγής του είδους στην περιοχή (Hancock 2000). Στη Σουηδία διαπιστώθηκε, επίσης, ότι οι φωλιές στις νησίδες και οι περιβάλλοντες χώροι, θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται στις προστατευόμενες περιοχές για το είδος αυτό (Gotmark et al. 1989).

Καθεστώς προστασίας

Ι. Συμπεριλαμβάνεται στα είδη του Παραρτήματος Ι της Κοινοτικής Οδηγίας 79/409 του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για τη διατήρηση των άγριων πουλιών.

ΙΙ. Συμπεριλαμβάνεται στα είδη του Παραρτήματος ΙΙ της Σύμβασης της Βέρνης για τη διατήρηση της ευρωπαϊκής άγριας ζωής και των φυσικών βιοτόπων.^[10]

Άλλες ονομασίες

Στον ελλαδικό χώρο τo Λαμπροβούτι απαντά και με τις ονομασίες Βουταναριά και Θαλασσοβούτι .^[9]

Σημειώσεις

Παραπομπές

Πηγές

• Howard and Moore, Checklist of the Birds of the World, 2003.
• Collin Harrison, Nests, Eggs and Nestlings Of British and European Birds, Collins, 1988.
• Christopher Perrins, Birds of Britain and Europe, Collins 1987.
• Bertel Bruun, Birds of Britain and Europe, Hamlyn 1980.
• Hermann Heinzel, RSR Fitter & John Parslow, Birds of Britain and Europe with North Africa and Middle East, Collins, 1995
• Πάπυρος-Λαρούς Μπριτάνικα, τόμος 15 , λήμμα «Γαβιόμορφα»
• Ιωάννη Όντρια, Πανίδα της Ελλάδας, τόμος Πτηνά.
• Ντίνου Απαλοδήμου, Λεξικό των ονομάτων των πουλιών της Ελλάδας, 1988.
• «Το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλουμένων Σπονδυλοζώων της Ελλάδας, Αθήνα 1992»
• Γεωργίου Δ. Μπαμπινιώτη, Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Αθήνα 2002
• IUCN Red List: http://www.iucnredlist.org/
• Jonathan Alderfer (Hrsg): Complete Birds of North America, National Geographic, Washington D.C. 2006, ISBN 0-7922-4175-4, S. 60 und S. 61
• Götmark, F.; Neergaard, R.; Åhlund, M. 1989. Nesting ecology and management of the Arctic Loon in Sweden. Journal of Wildlife Management 53: 1025-1031.
• Flint, V. E.; Boehme, R. L.; Kostin, Y. V.; Kuznetsov, A. A. 1984. A field guide to birds of the USSR. Princeton University Press, Princeton, New Jersey.
• del Hoyo, J.; Elliot, A.; Sargatal, J. 1992. Handbook of the Birds of the World, vol. 1: Ostrich to Ducks. Lynx Edicions, Barcelona, Spain.
• Snow, D. W.; Perrins, C. M. 1998. The Birds of the Western Palearctic vol. 1: Non-Passerines. Oxford University Press, Oxford.
• Hake, M.; Dahlgren, T.; Ahlund, M.; Lindberg, P.; Eriksson, M. O. G. 2005. The impact of water level fluctuation on the breeding success of the black-throated diver Gavia arctica in south-west Sweden. Ornis Fennica 82(1): 1-12.
• Hancock, M. 2000. Artificial floating islands for nesting black-throated divers Gavia arctica in Scotland: construction, use and effect on breeding success. Bird Study 47(2): 165-175.
• Melville, D. S.; Shortridge, K. F. 2006. Migratory waterbirds and avian influenza in the East Asian-Australasian Flyway with particular reference to the 2003-2004 H5N1 outbreak. In: Boere, G.; Galbraith, C., Stroud, D. (ed.), Waterbirds around the world, pp. 432–438. The Stationary Office, Edinburgh, UK.
• Garthe, S.; Hüppop, O. 2004. Scaling possible adverse effects of marine wind farms on seabirds: developing and applying a vulnerability index. Journal of Applied Ecology 41(4): 724-734
• Hans-Günther Bauer, Einhard Bezzel und Wolfgang Fiedler (Hrsg): Das Kompendium der Vögel Mitteleuropas: Alles über Biologie, Gefährdung und Schutz. Band 1: Nonpasseriformes – Nichtsperlingsvögel, Aula-Verlag Wiebelsheim, Wiesbaden 2005, ISBN 3-89104-647-2
• Einhard Bezzel: Kompendium der Vögel Mitteleuropas. Nonpasseriformes - Nichtsingvögel. Aula, Wiesbaden, 1985: S. 13-17. ISBN 3-89104-424-0:
• Urs N. Glutz von Blotzheim, Kurt M. Bauer: Handbuch der Vögel Mitteleuropas, Band 1, Gaviiformes – Phoenicopteriformes. Aula, Wiesbaden, 2. Aufl. 1987: S. 74-84. ISBN 3-923527-00-4
• V. D. Il'ičev & V. E. Flint (Hrsg.): Handbuch der Vögel der Sowjetunion - Band 1: Erforschungsgeschichte, Gaviiformes, Podicipediformes, Procellariiformes. Aula Verlag, Wiesbaden 1985, ISBN 3-89104-414-3
• Lars Svensson, Peter J. Grant, Killian Mullarney, Dan Zetterström: Der neue Kosmos Vogelführer. Kosmos, Stuttgart; 1999: S. 13. ISBN 3-440-07720-9

Белецот (Gavia arctica) е водна птица преселница која е распространета на северната хемисфера. Видот во Северна Америка е познат како арктички нуркач, а во Евроазија како црноврат нуркач.

Распространетост

Белецот се размножува во Евроазија, а повремено во северна Алјаска. Зимува на море или на големи езера. Го среќаваме и во Македонија. Понекогаш заскитува и до Индија и Пакистан.

Таксономија

Белецот е една од многуте птици опишани од Карл Лине во неговата книга од 18 век, Systema Naturae.^[2]

Белец во сезона и вон сезона на парење

Gavia arctica

Опис

Возрасните единки се долги од 58 до 77 см, со распон на крилјата од 100 до 130 см, по форма многу слични, но помали од големиот северен нуркач (Gavia immer).^[3] Тежината му се движи од 2 до 3.4 кг.^[4] Белецот има темно сива глава, црн врат, бели долни делови од телото и карирана црно-бела мантија (грб). Вон сезона на парење боите на перјето му се позаматени и има бела брада и врат. Клунот му е сив или белкаст, тенок и долг (во форма на кама). Белата дамка на крилјата на овој вид го разликуваат од другите видови, особено од речиси идентичниот пацифички нуркач (Gavia pacifica). Белецот лета со испружен врат. Огласувањето на белецот е многу разновидно и е тешко да се пренесе со зборови. Во лет, најчесто може да се слушне рапав, постепено забрзувачки звук „ка-ка-ка-ка-каррааа“ или единствено отсечно „гак“, кога се во вода се многу погласни, но мелодични со огласување како „ку-ку-ии“. Во време на додворување пеат во дует и прават разни звуци како ’ржење, јодлање и сл.

Исхрана

Како и сите морски нуркачи, и овој вид е специјалист за риболов, ловејќи го својот плен нуркајќи. Освен со риби, се храни и со инсекти, ракови, мекотели и др.

Размножување

Целосната зрелост за размножување белецот ја постигнува во третата година на животот. Моногамни се, паровите се постојани. Гнездењето започнува кога почнува да се топи мразот од водата. Езерата кои ги избираат се разновидни, но важен услов е да имаат должина од 15-20 метри за да можат да полетаат. Во едно езерце се гнезди еден пар, но во поголеми езера или лагуни може да се гнездат и 3-4 пара, односно секој пар има потреба од територија од околу 50 до 150 метри. Паровите го користат истото место за гнездење, а често и истото гнездо. Гнездото го прават на мали островчиња или на брегот, најчесто на земја, каде постилаат суви гранки, мов, листови и слично. Обично, мажјакот го прави гнездото. Најчесто женката снесува 2 јајца, поретко 1 или 3. Јајцата се темни, зеленомаслинести или маслинестокафени со кафеноцрни точки и дамки. Ги инкубираат двата родитела, но женката повеќе време поминува врз јајцата. Инкубацијата трае 28-30 дена. Тежина на пилињата е околу 75 g со вкупна должина од околу 170 милиметри. За два-три дена го напуштаат гнездото и можат самостојно да пливаат и да се хранат. По 60-70 дена стануваат сосема независни.

Договорот за заштита на африканско-евроазиските миграторни водни птици се однесува и на белецот.

Наводи

• Hancock, Mark. Artificial floating islands for nesting Black-throated Divers Gavia arctica in Scotland: construction, use and effect on breeding success. „Bird Study“ том 47 (2): 165–175. doi:10.1080/00063650009461172. HTML abstract
• Peter (1988). Seabirds (2nd издание). London: Christopher Helm. ISBN 0-7470-1410-8.
• Field Guide to the Birds of North America. Washington DC: National Geographic Society. 2002. ISBN 0-7922-6877-6.

• Appleby, R.H.; S. C. Madge and Killian Mullarney. Identification of divers in immature and winter plumages. „British Birds“ том 79 (8): 365–391.
• Birch, A.; C.T. Lee. Field identification of Arctic and Pacific Loons. „Birding“ том 29: 106–115.
• Birch, A.; C.T. Lee. Identification of the Pacific Diver - a potential vagrant to Europe. „Birding World“ том 8: 458–466.

Гагач чорнавальлёвы

Gavia arctica

Гагач чорнавальлёвы^[1][2], гагара чорнавальлёвая^[2] або паласатая гагара (Gavia arctica) — птушка з роду гагар (Gavia). Найбольш часта сустракаемы від сярод астатніх відаў гагар.

Крыніцы

Вонкавыя спасылкі

— сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

• Вызначальнік — Ахова птушак Бацькаўшчыны. Гагач чорнаваллёвы
• Красная книга Беларуси. Чернозобая гагара^(рас.)

Gavia arctica

Көк өрдөк (лат. Gavia arctica), (Linnaeus, 1758):

Жалпы жана өлкөдө таралышы

Норвегиянын, Швециянын, Финляндиянын, Германиянын, Полңшанын, европалык Россиянын түндүк бөлүгүнүн ири көлмөлөрүндө тараган. Уралдан ары ареалы түштүккө карай жылат да, Батыш жана Чыгыш Сибирди камтыйт. Түндүк Казакстанда жашайт. Кыргызстанда номинативдүү түрчөсү Ысыккөлдө кездешет.

Жашаган аймактары

Ысыккөлдө Түп жана Жыргалаң булуңдарында уялайт . Кышында көлдүн бардык жеринде кездешиши мүмкүн.

Саны

Азыркы учурдагы саны белгисиз, кыштоодо гана кездешип, уялабай калышы мүмкүн. Мурда 5-6 жуп уялачу.

Жашоо тиричилиги (жашоо циклдары)

Жыныстык жактан үч жашында жетилет. Апрелдин ортосунан баштап уялайт. Адатта 2 жумуртка басат. Балык жана суудагы омурткасыздар менен азыктанат.

Чектөөчү факторлор

Чектеш мамлекеттердин территорияларында Жашаган аймактарынын бузулушу.

Көбөйтүү (колдо багуу)

Маалымат жок.

Уюштурулган коргоо аракеттери

Ысыккөл коругунда корголот.

Коргоо үчүн зарыл аракеттер

Азыркы учурдагы популяциянын абалын аныктоо. Көк өрдөктүн топтошкон жеринде тор менен балык уулоого тыюу салуу.

Статусу

III категория, Critically Endangered, CR: R. Кыргызстандын территориясында тукум курут болуунун чегинде. Номинативдүү түрчөсү кездешет. Чоңдугу үй өрдөгүндөй.

Колдонулган адабияттар

• Кыргыз Республикасынын Кызыл китеби 2-басылышы – Бишкек: 2006. – 544 б. – ISBN 9967-23-367-2

Таллан куоҕас

Gavia arctica

Таллан куоҕас эбэтэр даллан куоҕас (лат. Gavia arctica, нууч. Чернозобая гагара) - Куоҕастар уустарыгар киирэр көтөр.

Хабарҕатыгар хара бээтинэлээх. Быытта куоҕастааҕар арыый кыра. Ыйааһына: 1800-2354 г. Саха сиригэр барытыгар үөскүүр сэдэхтик көстөр кус. Балыгынан аһылыктанар. Уйатын күөллэргэ туттар, уйаламмат кэмигэр өрүстэргэ эмиэ сылдьар. Уйатын уу кытыытыгар сиргэ туттар.

Өссө маны көр

• Быытта куоҕас
• Үрүҥ моойдоох куоҕас
• Үрүҥ тумустаах куоҕас

Gavia arctica

Ҡағараҡ^[1] (лат. Gavia arctica) — ҡағараҡтар (Gavia) ырыуы вәкиле. Бүтән ҡағараҡтарға ҡарағанда йыш осрай.

Тышҡы ҡиәфәте

Ҡағараҡ уртаса ҙурлыҡтағы һыу ҡошо (ауымбаҡтан ҙур). Дөйөм 58-75 см, ҡанаттарының йәйеме 110-140 см. Ата ҡоштоң ауырлығы 2400-3349 г, ә инә ҡоштоҡо 1800-2354 г. Бәкәл һөйәге ҡара, бармаҡтары һоро, йөҙөү ярылары һоро йәки алһыу. Күҙҙәренең төҫлө шекәрәһе йәш ҡоштоҡо көрән, өлкәндәренеке ҡара-ҡыҙыл. Кәүҙәһенең төҫө башҡа ҡағарағтарҙыҡы һымаҡ, ике төрлө: өҫкө яғы ҡара, ә аҫты аҡ.

Инә һәм ата ҡоштоң муйыны һәм башы көлһыу һоро төҫтә, маңлайы һиҙелерлек ҡарараҡ, тамағы һәм муйынының алғы өлөшө ҡарағусҡыл йәки йәшкелт ялтырауыҡлы ҡара. Тамағының аҫҡы өлөшө арҡыры буй аҡ һүрәтле. Муйын яҡтарындағы ҡара нәҙек буй һыҙыҡлы һүрәттәр күкрәге яндарына күсә. Тәненең өҫкө йөҙө- ялтырауыҡлы ҡара, ҡырҙары һорғолт. Арҡаһының алғы өлөшөндә һәм елкәләре тирәһендә шахмат һүрәте яһаған тура мөйөшлө аҡ таптар рәте күренә, ҡойроҡ өлөшөнә табан — ваҡ йомро аҡ таптар. Аҫҡы яғы ялтырауыҡлы аҡ, ҡойроҡ аҫтында арҡыры ҡара һыҙат бар. Ҡанаттарының аҫҡы өлөшө тәртипһеҙ ҡара һүрәтле аҡ төҫтә. Ҡаҡҡыс һәм ҡойроҡ ҡауырһындары һорғолт ҡара.

Ҡышҡы "кейемдә" ата һәм инә ҡоштарҙың баш осо һәм муйынының артҡы яғы ҡарағусҡыл, арҡаһы һәм яурын өлкәһе ҡара-һоро, ҡайһы берҙә ваҡ аҡ таптар менән. Муйынының алғы яғы, баш ҡыры, күкрәге һәм ҡорһағы аҡ. Башындағы һәм муйынындағы ҡара һәм аҡ төҫ сиктәре беленер - беленмәҫ, тамағында һорғолт таптар бар. Ҡойроҡ аҫтындағы арҡыры ҡара һыҙаттары ғәҙәттә өҙөлгән.

Ҡағараҡтарҙың тышҡы ҡиәфәтенең айырмалылығы

Ҡошсоҡтоң беренсе "кейеме" ҡарағусҡыл, ҡорһаҡ яғына табан асығыраҡ була бара; ҡорһағы ҡоңғорт. Күҙҙәрен аныҡ булмаған аҡһыл балдаҡ уратҡан. Мамығы ҡыҫҡа һәм тығыҙ. Икенсе "кейеме" тәүгеһенә оҡшаған, әммә бер аҙға сағыуыраҡ, ҡорһағы ла аҡһыл. Оя осорондағы "кейеме" өлкән ҡоштарҙың ҡышҡы "кейеменә" оҡшаған, әммә өҫкө яғы көрәнерәк, ҡауырһыны һорғолт һүрәт менән, тамағында һәм муйынының алғы яғында көрән төҫ сағыла.

Ҡағараҡ ауымбаҡтан ҙурлығы һәм ҡауырһын төҫө, суҡышының тура булыуы менән генә түгел, ә осҡан ваҡытта йыйналған тупаҫ һыны менән дә айырыла: муйыны сағыштырмаса ҡыҫҡа һәм нәҙек. Ҡышҡы "кейемдәге" ҡағараҡтың арҡа яғының төҫө ауымбаҡтыҡына ҡарағанда бер ишлерәк.

Тауышы

Ҡағараҡтың тауышы ҡатмарлы һәм уны һүҙҙәр менән аңлатырлыҡ түгел. Осҡан сағында күберәк ыңғырашҡанға оҡшаған, яйлап йышая барған "ҡа....ға....ҡа.... ғарррааа" йәки яңғыҙ өҙөк-өҙөк "ғаҡ" кеүек тауышты ишетергә мөмкин, һыуҙа — тауыш ярҙамында бик ғәйрәтле, ләкин моңло ҡабатланыусы "ҡу-ҡу-ии" тауышы менән оя һәм аҙыҡ биләмәһен келәймәләй. Оя ҡорор алдынан һәм уны ҡорғас, йыш ҡына "аһәңле дуэт" башҡаралар. Был дуэт төрлө тоналле ҡарлыҡҡан әсе ҡысҡырыуҙан төҙөлгән. Оя ҡорор алдынан дуэтты бер төркөм ҡағараҡтар башҡара. Һыуға сумыр алдынан, ҡурҡҡан ҡош йыш ҡына ҡыҫҡа итеп өҙөк-өҙөк ҡысҡыра: "уй". Ҡағараҡтар телгә алынған тауыштарҙан тыш, йыш ҡына эт өргән, ҡарға, хатта кеше тауыштары ла сығаралар. Ғөмүмән, ҡағараҡтарҙың тауыштары күпкә бай һәм ныҡлап әле өйрәнелмәгән. Бигерәк тә яҙ һәм йәй ҡағараҡ ҡысҡырыусан, ә осҡанда һәм ҡышлау мәлендә бөтөнләй тауышһыҙ.

Таралыуы

Оялау ареалы Евразияның Арктика һәм субарктика зоналарын үҙ эсенә ала һәм Төньяҡ Америка Аляскаһының көнбайыш биләмәһенең бәләкәй өлөшөнә инә. Европала оя ҡора: Норвегия, Швецияла, Финляндияла һәм төньяҡ Шотландияла. Төньяҡ Америкала — Принц Уэльский морононда осрай. Рәсәй Федерацияһы утрауҙарҙарында оя ҡора: Яңы Ерҙәрҙеңҙең көньяҡ утрауында, Колгуев, Вайгач (Новосибирск һәм Врангель утрауҙарында юҡ). Илдең материк өлөшөндә Кольский ярымутрауы һәм Карелиянан алып көнсығышта Анадыр уйһыулығынданда, Чукотка ярымутрауында, Коряк таулығында, Камчаткала, Охот ярҙарында һәм Амур түбәнлегендә йәшәй. Таймырҙың иң төньяҡ ярҙарында һәм Яна уйһыулығынан Чукотка ярымутрауына тиклем яр буйы тундра һыҙатында ҡағараҡ йәшәмәй. Көньяҡ ареалға Латвия, Эстония һәм Литва, Белоруссия инә. Ҡаҙахстандың төньяҡ һәм көньяҡ райондары күлдәрендә осрай.Рәсәйҙә шулай уҡ Алтайҙа, Саян, Тува тауҙары итәгендә оя ҡора. Монголияның күп кенә күлдәрендә йәшәй.

Көньяҡ Уралда яҙғы һәм көҙгө күсеү мәлендә бик һирәк осрай (Һаҡмар һәм Ағиҙел йылғалары үрҙәрендә, Талҡаҫ күле, Ҙур Учалы, Өргөн, Султанкүл, Асылыкүл, Ҡандракүл; Павлов һәм Нөгөш һыуһаҡлағыстары). Тупҡа йыйылмайҙар. Юғалып барыусы төр булараҡ Башҡортостан Республикаһының Ҡыҙыл китабына индерелгән.

Ҡышлау урыны: Көнбайыш Европала [[Атлантик океан|Атлантик океан яры буйы һәм Норвегияла, Швецияла, Данияла, Германияла, Англияла, Бельгияла һәм Францияла Төньяҡ диңгеҙ яры буйы, көнсығышта Бискай ҡултығы яры буйы, төньяҡта Урта диңгеҙ, Ҡара диңгеҙ ярҙары буйы. Азияла ҡағараҡтар Иранда Каспий яр буйында, Тымыҡ океан яр буйҙарында Камчатка һәм Сахалиндан алып көньяҡ-көнсығыш Азияға саҡлы ҡышлайҙар.

Оялау осоро эре йәки уртаса ҙурлыҡтағы күлдәр менән бәйләнгән. Бындай күлдәрҙең булыуы уға төрлө ландшафтлы урындарҙа төньяҡ тундранан алып ярымсүллектәр һәм сүллектәр ҡыҙырымында оя ҡорорға мөмкинлек бирә (Ысыҡ-Күл). Диңгеҙ кимәленән 2100-2300 метрға тиклем бейеклектәге тау күлдәрендә лә оя ҡора (Алтай, Саяндар). Әммә гагара өсөн оптималь шарттар — төрлө күлдәр селтәре булған тундра тигеҙлеге, шулай уҡ урманлы тундра һәм күлдәре күп булған урманлы далалар. Миграция ваҡытында бәләкәй йылғалар үҙәне буйында, эре күлдәрҙә, диңгеҙ ярҙары буйында осрай. Ҡышлау осоронда — тик диңгеҙ яр буйында ғына. Йәш ҡоштар ҙа йәй мәлендә диңгеҙ буйын хуп күрәләр.

Тундра зонаһында, ҡағиҙә булараҡ, ҡағараҡ ауымбаҡты һан буйынса уҙып китә. 1978 йылда Ямалда уның тығыҙлығы урыны менән 100 км² 40 пар тәшкил иткән, Индигирканың түбәнге ағымында — 100 км²-ға 44 пар тура килгән. Тундрала, урманлы тундрала, көнбайыш Таймырҙың төньяҡ тайгаһында һәр 10 күлгә икенән алып бишкә тиклем пар тура килә. Урман, урман-дала һәм дала зоналарында сағыштырмаса һирәк. Ҡышлауға ҡайһы саҡта бер нисә йөҙ ҡош бергә йыйыла, әммә, ҡағиҙә булараҡ, 1 км яр һыҙығына 2-3 ҡош тура килә.

Йәшәү рәүеше

Тыныс хәлдә ҡағараҡ һыу өҫтөндә бейек ултыра, ә инде хәүеф тыуһа һыуға тәрәнерәк бата. Был осраҡта тар һыҙат булып арҡаһы һәм башы менән муйыны ғына күренә. Осҡанда эре өйрәкте хәтерләтә, әммә артҡа һуҙылған аяҡтары кәүҙәһен оҙон һәм ҡанаттарын ҡыҫҡа итеп күрһәтә. Ҡанаттарын йыш ҡағып, тура, әҙ боролоштар яһап оса. Киң дуға буйынса боролорға йәки текә боролош яһарға һәләтле түгел. Ғәҙәттә ҡоштар яңғыҙ осалар — хатта парҙар ҙа бер ҡасан да бер-береһенә яҡын осмайҙар, ә һәр саҡ бер-береһенән алыҫыраҡ һәм төрлө бейеклектә ҡалалар. Һауала осҡанда туп барлыҡҡа килтермәйҙәр, һәм һирәк кенә тарҡау төркөм күҙәтергә була, әммә һыуҙа күпләп тупланып ашайҙар (ике—өс тиҫтә ҡош). Һыуҙан, ҡағиҙә булараҡ, елгә ҡаршы мотлаҡ оҙон йүгереү яһап, ауыр күтәрелеп осоп китә (шуға күрә эре күлдәрҙә генә йәшәй). Ҡоро ерҙән бөтөнләй күтәрелә алмай. Ҡағараҡ һымаҡтар, яҡшы йөҙә һәм сума. Һыуға сумғанда ҡайһы саҡта тауышһыҙ ғына сума; ҡайһы берҙә шаулы сәпелдәп сума ("шаулы сумыу"). Һыу аҫтында 135 секундҡа тиклем тора алалар, әммә ғәҙәттә — 40-50 с. Һыуға сумыу тәрәнлеге 45-46 м тәшкил итергә мөмкин, әммә ғәҙәттә күпкә кәмерәк. Ҡоро ерҙә ауыр йәрәй, ҡанаттары менән ярҙам итеп тәпәйҙәрендә этәрелеп.

Ҡағараҡ та ауымбаҡ кеүек үк көн әйләнәһенә актив, бигерәк тә Поляр өлкәнән ситтә ятҡан ареалда. Миграцияны күпселек көндәҙ, йышыраҡ кискә табан, әммә йыш ҡына төндә лә алып баралар. Тундрала ҡағараҡтарҙың «концерты» - күрше күлдәрҙәге ике - өс пар бер юлы унисон дуэт башҡаралар. Уларҙың «олоп ҡысҡырыуы» бигерәк тә кис һәм төндөң икенсе яртыһында көслө.

Оя ҡорған осорҙа парлашып йөрөйҙәр, осҡанда һәм ҡышлауҙа — яңғыҙ һәм парлашып, һирәк кенә төркөм яһайҙар, бигерәк тә яҙ әйләнеп ҡайтҡас, тәүге боҙ уйымдары барлыҡҡа килә башлаған мәлдә туҡланыу өсөн һыу сикле булыу сәбәпле. Был ваҡытта бергә туҡланған 10-15 ҡоштан торған тығыҙ ҡағараҡтар тубын күҙәтергә мөмкин. Әммә бындай төркөмдәр хәүеф тыуһа, һауаға күтәрелеп, төрлө яҡҡа таралышып бөтәләр. Әгәр ҙә бер күлдә бер нисә пар оя ҡорған булһа, хәүеф тыуғанда улар ояларын ташлап осоп китәләр һәм тығыҙ төркөм яһап күл уртаһына йыйылалар. Ҡағараҡ ауымбаҡ кеүек үк һыу өҫтөндә башын һәм муйынын артҡа төрөп арҡаһына һалып йоҡлай. Йоҡоһо ҡыҫҡа, әммә тәүлек буйына ҡош бер нисә тапҡыр ял итә, йышыраҡ төн уртаһында һәм көн үҙәгендә (13 сәғәттән алып 16-ға тиклем).

Төләү

Ҡағараҡ төләүенең эҙмә-эҙлелеге дөйөм алғанда, башҡа ҡағараҡ һымаҡтарҙыҡы кеүек үк. Ҡышҡы мамыҡлы ҡупшы "кейеменең"алмашыныуы һәм оялау осорондағы "кейеменең" формалашыуы ауымбаҡтыҡы кеүек үк. Оя "кейеменең" формалашыуы август уртаһы - сентябргә тамамлана. Тән ҡауырһындары яйлап алмашына, ул оҙайлы ваҡыт (декабрь — ғинуар айҙарынан йәйгә тиклем) дауам итә, өҫтәүенә был ҡауырһындар өлкән ҡоштоң ҡышҡы ҡауыһындары һымаҡҡа алмашына. Төп ҡағыусы ҡауырһындар был "кейемдә" июль — август айҙарында алмашына. Өсөнсө йылдың февраль — май айҙарында беренсе ҡарығыу осоро төләүе үтә, ул өлкән ҡоштар менән сағыштырғанда, бер аҙ һуңлаңҡырай. Апрель — май айҙарында тулыһынса төп ҡағыусы ҡауырһындар алмашына.

Өлкән ҡоштарҙың ҡарығыу алдынан тулы төләү ғинуар уртаһы - аҙағынан май башына саҡлы бара. Төп ҡағыусы ҡауырһындар февраль — апрель айҙарында алмашына, улар бер юлы ҡойолоп төшәләр, һәм ҡош ваҡытлыса осоу һәләттен юғалта. Оя осоронан һуңғы тулы булмаған төләү август уртаһынан декабрь аҙағына тиклем дауам итә. Ҡауырһындар алмашыныуы маңлай өлкәһенән башлана, артабан башына һәм кәүҙәһенә күсә.

Миграцияһы

Ҡағараҡтарҙың миҙгелле миграцияһы төньяҡ Скандинавиянан Лена йылғаһының түбәнге ағымына тиклем оялаусы Gavia arctica arctica популяцияһыныҡы ғына сағыштырмаса тулы өйрәнелгән. Был популяцияның осоп китеүе сентябрҙең һуңғы декадаһында башлана һәм Аҡ диңгеҙ — Выборг ҡултығы — Эстония — Украина, Молдавия, Румыния , Болгария — Азов һәм Ҡара диңгеҙ маршруты буйынса бара. Яҙғы осоу кире йүнәлештә апрелдә башҡарыла.

60-63 төньяҡ киңлектән көньяҡтараҡ оялаусы ҡағараҡтарҙың миҙгелле миграцияһы тураһында бик аҙ билдәле. Уларҙың бер өлөшө Каспий һәм Арал диңгеҙҙәрендә ҡышлай, һәм Ҡара диңгеҙҙә лә ҡышлауы мөмкин. Яҙғы миграция апрель — майҙа төньяҡҡа Европаның үҙәк өлкәләре һәм Ҡаҙағстан аша туранан-тураға үтә, көҙгөһөн — көньяҡ йүнәлештә.

Осҡанда ҡағараҡтар ысын туп барлыҡҡа килтермәйҙәр, яңғыҙ йәки парлашып 300-500 метр бейеклектә осалар, төркөмдәргә һыуҙа ғына йыйылалар.

Туҡланыуы

Ҡағараҡтың төп аҙығы — ваҡ һәм урта ҙурлыҡтағы балыҡ, уны оя ҡорған күлдә, шулай уҡ балыҡҡа бай йылғаларға йәки күлдәргә, һирәгерәк диңгеҙгә осоп барып та аулай. Йыш ҡына балаларын ашатҡан осорҙа оҙаҡ ваҡыт бер урында туҡланғанда ҡыҫала һымаҡтарҙы ашайҙар. Ҡыҫалаларҙан тыш, ҡағараҡтарҙың диетаһында селәүсендәр, моллюскылар , һыу бөжәктәре (һыу ҡуңыҙҙары, энәғараҡтарҙың ҡарышлауыҡтары), шулай уҡ һирәкләп тәлмәрйен дә бар. Ҡайһы берҙә, бигерәк тә яҙ көнө, һыу үҫемлектәрен һәм уларҙың орлоҡтарын ашайҙар.

Миграция ваҡытында, башлыса, йылға һәм күлдәрҙә аҙыҡ таба, ә ҡышлау мәлендә — тик диңгеҙҙә генә тиерлек. Телгә алынғанса, туҡланғанда йыш ҡына төркөм барлыҡҡа килтерәләр һәм бер һыҙыҡҡа теҙелеп бергәләп балыҡ тоталар. Ҡағараҡтар ауымбаҡтан айырмалы рәүештә бер ҡасанда шаршылы йылғала балыҡ тотмайҙар. Балыҡ артынан һыуға сума һәм суҡышы менән эләктерә лә көслө ҡыҫып, балыҡты үлтерә. Мамыҡлы себештәрен һыу умыртҡаһыҙҙары, башлыса ҡыҫала һымаҡтар менән туйындыралар, ә һуңыраҡ — ваҡ балыҡтар менән.

Үрсеүе

Ҡағараҡ ғүмеренең өсөнсө йылына енси яҡтан өлгөрә. Пар даими, ғүмер буйына тарҡалмай. Һыуҙың күп өлөшө боҙҙан әрселгәс, оя ҡороу башлана.

Оя ҡороу өсөн һайлаған күлдәр күп төрлө. Иң мөһим сикләүсе фактор булып йүгереп килеп осор өсөн һыу ятҡылығының оҙонлоғо тора (ғәҙәттә 15-20 метр кәм түгел). Ҡағараҡтар ҡайһы берҙә бөтөнләй бәләкәй күлдә оя ҡоралар, ләкин ул һәр ваҡыт янындағы ҙур күл менән тоташҡан була, хәүеф тыуғанда ҡағараҡтар унда йөҙөп сығалар. Ҡоштар күберәк күрше һыу ятҡылығында туҡланғанлыҡтан, оя ҡорған күлдә балыҡтың һәм башҡа аҙыҡтың булыуы мотлаҡ түгел, әммә, ҡағиҙә булараҡ, улар аҙыҡ өҫтөнлөк иткән күлдәрҙә оя ҡоралар. Ваҡ күлдә бер пар ғына оя ҡора, әммә ҙурыраҡтарында, айырыуса тәрән һәм күп йырғыланған ярҙары булған күлдә 3-4 пар ояларға мөмкин. Ҙур күлдәрҙә оя биләмәһе 50-150 га, ә оялар араһы яр һыҙаты буйынса 200-300 м тәшкил итә. Ваҡ күлдәрҙә оя араһы 50-100 м булырға мөмкин. Парҙар йыл һайын бер үк һыу ятҡылығында оя ҡоралар һәм күпселек осраҡта ояларын даими ҡулланалар (мотлаҡ түгел).

Ҡағараҡ себештәре менән

Ҡағараҡ бер нисә төр оя ҡора. Беренсе, иң киң таралған төрө сағыштырмаса ҡоро һәм аныҡ ярҙары булған тәрән олигатроф (органик матдә түбән кимәлдә) күлдәр өсөн, шулай уҡ төрлө ҙурлыҡтағы һай һыулы һәм ярҙарында ҡуйы күрән үҫкән төрлө ҙурлыҡтағы кулдәр өсөн дә. Оя яр буйында һыу ситендә (ҡағиҙә булараҡ, 30-50 см-ҙан да алыҫ түгел) бөтөнләй асыҡ урынлаша, шуға күрә ҡош тиҙ генә һыуҙан ояһына сыға йәки хәүеф тыуғанда ояһынан һыуға төшә ала. Ояға яҡшы күҙгә ташланып торған юл алып бара, уның буйынса баҫып ултырған ҡош һыуға шыуып төшә. Ҡайһы осраҡта ундай юл икәү була: оҙоно ояға инергә, ҡыҫҡаһы — һыуға сығыр өсөн. Оя ҡорор өсөн, ғәҙәттә, моронса, яртылаш һыуға сумған түңгәк йәки бәләкәй утраусыҡ һайланыла, әммә бөтөнләй тигеҙ ярҙа ла оя ҡора. Оя ҡороуҙа парҙың ике аҡзаһы ла ҡатнаша, ләкин төп эште ата ҡош башҡара. Оя тығыҙ төйөлгән сфагнумдан, күрән һабаҡтарынан йәки арктофилдәрҙән торған ялпаҡ өйөм, ҡайһы берҙә уға һыу төбөнән ылымыҡтар үрелеп алып өҫтәй. Түбәһендә яҡшы айырылып торған улаҡ бар. Ҡағиҙә булараҡ, түшәменә һыу һеңгән була, шулай уҡ бөтөнләй ҡоро булыуы ла ихтимал (бейегерәк ярҙа). Оя үлсәмдәре (см): диаметры 30-40, улаҡ диаметры 20-25, улаҡ тәрәнлеге 3-4. Ояның икенсе һирәк осраған төрө 10-60 см тәрәнлектәге һай һыуҙарҙа күрән һәм арктофил араһында урынлаша. Бындай оя тупаҫ киҫелгән конусҡа оҡшаш була һәм һабаҡтарҙан, һыу үҫемлектәре япраҡтарынан төҙөлә. Оя төбө һыуға батып тора йәки үләндәргә эләгеп тора. Конустың өҫкө улаҡ яһаусы майҙандың диаметры 30-40 см һәм йәш йәки былтырғы үҫемлек һабаҡтары түшәлгән. Оя түшәме һәр ваҡыт еүеш. Өсөнсө типтағы оя урман һәм дала зонаһында урынлашҡан ҙур ҡамышлы күлдәр өсөн. Ул ҡарт тығыҙ ҡамыш һыныҡтарында урынлаша.

Ғәҙәттә ояла ике, һирәгерәк бер һәм тағы ла һирәк кенә өс йомортҡа була. Йомортҡа һуҙынҡы эллипс формаһында. Төҫө ҡатмарлы: төп ерлек ҡара, йәшкелт зәйтүн төҫтән зәйтүн-һоро төҫкә тиклем; аныҡ дөрөҫ булмаған формалағы һирәк ҡара һор таплы һәм төрткөлө һүрәтле. Ҡайһы берҙә төрткөләр юҡ тиерлек. Йомортҡа ҡабығы әҙерәк май ялтырауыҡлы. Йомортҡа күләме 75×45 мм, ауырлығы 120 г. Баҫыу тәүге йомортҡанан алып башлана. Йомортҡа баҫыуҙа парҙың ике ағзаһы ла ҡатнаша, әммә инә ҡош күпкә оҙағыраҡ ултыра. Хәүеф тыуғанда оялағы ҡош шым ғына һыуға шыуып төшә һәм парына ҡушылып оянан алыҫ китмәй йөҙөп йөрөй. Хәүефле хәл бөткәс кире ояһына ҡайта. Ҡағиҙә булараҡ, хәүефле мәлдә ҡоштар күлдән осоп китмәйҙәр. Себеш сығарыу 28-30 көн дауам итә. Яңы моронлаған себештең ауырлығы 75 г, ә оҙонлоғо яҡынса 170 мм. Йомортҡанан сыҡҡан себештәр ояла ауымбаҡ себештәренә ҡарағанда оҙағыраҡ - ғәҙәттә 2 - 3 тәүлеккә ҡалалар. 60 - 70 көнлөк ҡошсоҡтар аҙыҡты үҙ-аллы таба башлайҙар. Яҡынса шул уҡ ваҡытта ( сентябрь уртаһы - аҙағы) һәм улар оса башлайҙар һәм тыуған күлде ташлап инәләренән айырылып икенсе күлгә осоп китеп үҙ-аллы йәшәй башлайҙар.

Ҡағараҡ һәм кеше

Ҡағараҡты ите һәм мамығы өсөн аулайҙар. Берн конвенцияһының 2-се Ҡушымтаһына индерелгән. Дарвин, Нижнесвирск, Полистов һәм Рдейск ҡурсаулыҡтары, Ленинград һәм Новгород өлкәләре заказниктары һаҡлай. Германияла шәхси авиарийҙарҙа (вольер) үрсетелә. Шуға ҡарамаҫтан, ярайһы уҡ киң таралған ҡағараҡтың һаны тайпылышһыҙ кәмей.

Систематика

Ҡағараҡтың ике төрсәһен (ярым төр) айыралар, улар башындағы һәм муйынындағы һоро төҫтөң үҫеү дәрәжәһенә, һәм тамағындағы һәм муйыны аҫтындағы металл ялтырауығының баҙыҡлығына бәйләнгән:

• Gavia аrctica arctica — Colymbusarcticus Linnaeus, 1758, Syst. Nat. ed. 10, с. 135, Швеция. Башының түбәһе һәм муйынының артҡы яғы асыҡ көлһыу - һоро төҫтә, тамағындағы һәм муйынының алғы яғы ҡуйы ҡыҙыл йәки миләүшә төҫлө металл ялтырауыҡлы. Ярым төр (төрсә) төр ареалының көнбайыш өлөшө буйлап көнсығышҡа табан Лена һәм Байкал бассейнына тиклем таралған.
• Gavia arctica viridigularis — Gavia viridigularis Dwight, 1918 Auk, 35, с. 198, Гижига йылғаһы, Охот диңгеҙенең төньяҡ-көнсығыш өлөшө. Түбәһе һәм муйынының артҡы яғы ҡарараҡ, шифер төҫлө һоро, тамағында һәм муйынының алғы яғында йәшкелт төҫлө металл ялтырауыҡлы. Төрсә төр ареалының көнсығышы буйлап көнбайышҡа табан Лена һәм Байкал бассейнына тиклем таралған.

Әҙәбиәт

• Ишбирҙин Э. Ф. Башҡортостан ҡоштары. Өфө, 1986. — 33-сө бит.
• Степанян Л. С. Конспект орнитологической фауны России и сопредельных территорий. М.: «Академкнига», 2003, 808 с.
• Красная книга Российской Федерации (Животные. Раздел 5. Птицы). М.: АСТ. 2001. С. 325—350.
• Бёме Р., Динец В., Флинт В., Черенков А. Птицы(энциклопедия природы России). М.: ABF, 1998, 430 с.
• Флинт В. Е., Бёме Р. Л. и др, Птицы СССР. М., 1989.
• Птицы СССР: гагары, поганки, трубконосые / отв. ред. Ильичев В. Д., Флинт В. Е., М., 1982.
• Птицы СССР: журавлеобразные, курообразные / отв. ред. Ильичев В. Д., Флинт В. Е., Л., 1987.
• Nilsson, S. G. Adult Survival Rate of the Black-Throated Diver Gavia arctica // Ornis Scandinavica, Vol. 8, No. 2 (Nov. 15, 1977), pp. 193—195.

Иҫкәрмә

Һылтанмалар

• Позвоночные животные России: Чернозобая гагара
• Чернозобая гагара на birds.krasu.ru
• Чернозобая гагара на сайте птицы Марьино
• Очерк чернозобой гагары (европейский подвид) в Красной книге РФ
• Очерк чернозобой гагары в Красной книге Челябинской области

Gavia arctica

गेविया आर्कटिका (अंगरेजी: Black-throated loon, बै॰:Gavia arctica) चिरइन के एगो प्रजाति बाटे।

संदर्भ

An sedher konna du (Gavia arctica) yw eghen a edhen dhowr divroansek a'n hantergylgh kledh. I a vag yn Eurasi dre vras hag i a wav yn arvoryow ha lynnyn bras. 58-77 centimeter (23-30 meusva) yw aga hys, 100-130 centimeter (39-51 meusva) yw aga askelva, ha 2–3.4 kilogram (4.4–7.5 peuns) yw aga poos. I a omhevel sedher an Hebask mes yma namm tenewen gwynn dhe'n sedher konna du dihaval orth ehennow sedher erel oll. Yn prys maga yma penn loos, konna du, isrannow gwynn ha mantell vrith gwynn ha du dhedha. Yn prysyow erel aga fluv yw moy disliw gans konna gwynn. An moyha a'ga boos yw puskes, mes diwelvennoges, prevyon ha divellkeynoges erel yw dybrys treweythyow ynwedh.

Mirva

• Pluv maga ha pluv yn prysyow erel

• Oyow

The black-throated loon (Gavia arctica), also known as the Arctic loon and the black-throated diver, is a migratory aquatic bird found in the northern hemisphere, primarily breeding in freshwater lakes in northern Europe and Asia. It winters along sheltered, ice-free coasts of the north-east Atlantic Ocean and the eastern and western Pacific Ocean. This loon was first described by Carl Linnaeus in 1758. It has two subspecies. It was previously considered to be the same species as the Pacific loon, of which it is traditionally considered to be a sister species, although this is debated. In a study that used mitochondrial and nuclear intron DNA, the black-throated loon was found to be sister to a clade consisting of the Pacific loon and two sister species, the common loon and the yellow-billed loon.

The black-throated loon measures about 70 cm (28 in) in length and can weigh anywhere from 1.3 to 3.4 kilograms (2.9 to 7.5 lb). In breeding plumage, the adult of the nominate subspecies has mostly black upperparts, with the exception of some of the mantle and scapulars, which have white squares. The head and hindneck are grey, and the sides white and striped black. Most of the throat is also black, giving this bird the name "black-throated loon". The colour of the throat patch can be used to distinguish the two subspecies; the throat patch of the other subspecies, G. a. viridigularis, is green. The underparts are mostly white, including the bottom of the throat. The flanks are also white, a feature which can be used to separate this bird from the Pacific loon. When it is not breeding, the black patch on the throat is absent, replaced with white; most of the black lines on the throat are also missing, except those on the bottom sides, and the upperparts are unpatterned with the exception of a few white spots on the upperwing. The juvenile is similar to the non-breeding adult, except more brown overall.

The timing of the breeding season is variable; in the southern part of its range, this loon starts breeding in April, whereas in the northern portion, it waits until after the spring thaw. It builds an oval-shaped nest that measures about 23 centimetres (9.1 in) across, either near the breeding lake or on vegetation emerging from it. The black-throated loon usually lays a clutch of two, rarely one or three, brown-green eggs with dark splotches. After an incubation period of 27 to 29 days, the chick hatches, and is fed a diet of small fish and invertebrates. This contrasts with the mostly fish diet of the adult. To catch this food, it forages by itself or in pairs, very rarely foraging in groups. It dives from the water, going no deeper than 5 metres (16 ft). Most dives are successful. Whether or not at least one chick will hatch from a nest is variable, ranging from 30% to 90%. Most failures come from predators and flooding. Overall, the population of this loon is declining, although the International Union for Conservation of Nature (IUCN) still rates it as least concern, because the population decline is not rapid enough. The black-throated loon is protected under both the Migratory Bird Treaty Act of 1918 and the Agreement on the Conservation of African-Eurasian Migratory Waterbirds.

Taxonomy and etymology

The black-throated loon, Gavia arctica, was originally described by Carl Linnaeus as Colymbus arcticus in his 18th-century work, Systema Naturae.^[2] It was moved to the genus Gavia by the American Ornithologists' Union (AOU) in 1897.^[3] The genus name Gavia comes from the Latin for "sea mew", as used by the ancient Roman naturalist Pliny the Elder.^[4] The specific arctica is Latin for "northern" or "Arctic".^[5] The name of the subspecies viridigularis stems from the Latin "viridis", meaning "green", and the Latin "gularis", meaning "throated", in reference to the green throat of this subspecies.^[6] The common name, black-throated loon, stems from its black throat patch. This loon is also called the Arctic loon and the black-throated diver.^[7]

There are two subspecies:

• Gavia arctica arctica (Linnaeus, 1758) – This subspecies is found in northern Europe, east to the center of northern Asia, and from that to the Lena River and Transbaikal. It migrates to the coasts of northwestern Europe and the coasts of the Mediterranean, Black, and Caspian Seas.^[7]
• G. a. viridigularis Dwight, 1918 – This subspecies is found in eastern Russia from the Lena River and Transbaikal east to the peninsulas of Chukotka and Kamchatka and the northern portion of Sakhalin. It migrates to the northwestern Pacific coasts.^[7]

G. a. viridigularis was considered to be a separate species when described by Jonathan Dwight in 1918,^[8] but a year after, in 1919, Arthur Cleveland Bent suggested that the former species be moved to its current placement as a subspecies.^[9] The black-throated loon was previously considered conspecific with the North American Pacific loon, which was its subspecies,^[10] but they have now been split into two species;^[7] there was no evidence of the two interbreeding in areas where they occurred together.^[11] Furthermore, the architecture of the air sacs in the lungs of the two species are significantly different.^[12] This split was done by the AOU in 1985.^[10] The phylogeny of this species is debated, the black-throated loon and the Pacific loon traditionally being considered sister species, whereas a study using mitochondrial and nuclear intron DNA supported placing the black-throated loon sister to a clade consisting of the Pacific loon and the two sister species that are the common loon and the yellow-billed loon. This latter study is criticized on the basis that it may form a phylogeny on incomplete lineage sorting. In the former phylogeny, the split between the Pacific loon and the black-throated loon is proposed to have happened about 6.5 million years ago.^[11]

Description

The adult black-throated loon is 58 to 73 cm (23 to 29 in) in length with a 100 to 130 cm (39 to 51 in) wingspan and a weight of 1.3 to 3.4 kilograms (2.9 to 7.5 lb). The nominate subspecies in its breeding plumage has a grey head and hindneck, with a black throat and a large black patch on the foreneck, both of which have a soft purple gloss. The lower throat has a necklace-shaped patch of short parallel white lines. The sides of the throat have about five long parallel white lines that start at the side of the patch on the lower throat and run down to the chest, which also has a pattern of parallel white and black lines. The rest of the underparts, including the centre of the chest, are pure white. The upperparts are blackish down to the base of the wing, where there are a few rows of high contrast white squares that cover the mantle and scapulars. There are small white spots on both the lesser and median coverts. The rest of the upperwing is a blackish colour. The underwing is paler than the upperwing, and the underwing coverts are white. The tail is blackish. The bill and legs are black, with a pale grey colour on the inner half of the legs. The toes and the webs are grey, the latter also being flesh coloured. The irides are a deep brown-red. The sexes are alike, and the subspecies viridigularis is very similar to the nominate except that the former has a green throat patch, instead of black.^[7] The subspecies viridigularis does still retain a purplish gloss, although it is less than the nominate.^[9]

Breeding, top, and non-breeding, bottom, black-throated loons

The non-breeding adult differs from the breeding adult in that the cap and the back of the neck are more brownish. The non-breeding adult also lacks the patterned upperparts of the breeding adult, although some of the upperwing coverts do not lose their white spots. This results in the upperparts being an almost unpatterned black from above. The sides of the throat are usually darker at the white border separating the sides of the throat and the front of the throat; most of the time a thin dark necklace between these two areas can be seen. There is white on the sides of the head that are below the eye. The bill is a steel-grey with, similar to the breeding adult, a blackish tip.^[7]

Non-breeding adult

The juvenile is similar to the non-breeding adult, but has a browner appearance. It has a buffy scaling on the upperparts that is especially pronounced on the scapulars. The lower face and front of the neck has a diffused brownish tinge. The juvenile does not have the white spots on the wing coverts, and its irides are darker and more dull in colour. The chick hatches with down feathers that range in colour from sooty-brown to brownish-grey, usually with a slightly paler head. The abdomen is pale.^[7]

The black-throated loon can be distinguished from the Pacific loon by the white on the flanks of the former.^[13]

Vocalizations

The male, when breeding, vocalizes a loud and rhythmic "oooéé-cu-cloooéé-cu-cloooéé-cu-cluuéé" whistling song. A "áááh-oo" wail can also be heard, and a growling or croaking "knarr-knor", a sound given especially at night. The alarm call at the nest is a rising "uweek".^[7]

Distribution and habitat

The black-throated loon has a large range, breeding taking place across northern Europe, Asia,^[1] and the Seward Peninsula in Alaska.^[13] When breeding, it is found in the area around isolated, deep freshwater lakes^[14] larger than 0.1 square kilometres (0.039 sq mi),^[15] especially those with inlets,^[7] as it prefers to face only small stretches of open water.^[16] When it is not breeding, this loon moves in a general southward direction and towards ice-free sea,^[7] usually wintering in coasts on north-east Atlantic Ocean and those on the eastern and western Pacific Ocean, such as the coasts of Japan.^[1] During this time, its habitat is usually inshore waters along sheltered coasts, although it will sometimes be found inland, in places such as the Mediterranean and Black seas.^[7]

Behaviour

A black-throated loon taking off

Like other loons, this bird takes off by pattering on a "runway" of water.^[17] While flying, it makes a barking "kwow" flight call.^[18]

Breeding

This species usually nests on the ground^[19] within about 1 metre (3.3 ft) of the lake it breeds at.^[15] This loon also sometimes nests on vegetation, like Arctophila fulva, that have emerged from lakes. The nest site is often reused the next year.^[20] The nest itself is oval-shaped^[19] and built mostly by the female^[21] out of heaped plant material like leaves and sticks.^[14] The nest measures about 23 centimetres (9.1 in) across. Families of black-throated loons often move their nest site from the original nest ponds they inhabited to wetlands nearby after the chicks reach two weeks of age. The journey is generally less than 150 metres (490 ft).^[20]

In the southern portion of its range, this loon starts to breed in April, whereas in the northern parts of its range, it waits until the spring thaw,^[7] when there is adequate water for it to take off in.^[19] It usually arrives before the lake thaws, in the latter case.^[21]

Before copulation, the female hunches its neck and swims close to the shore until it finds a suitable place and then lies down on the shore. The male sometimes adopts the same posture as the female. During this time, the only vocalization made is a one note "hum". During copulation, the male, coming ashore, mounts the female and occasionally flaps its wings loudly. After this, the male returns to the water and preens itself. The female stays ashore for a maximum of about 23 minutes and usually starts to build the nest.^[21]

Eggs, Collection Museum Wiesbaden, Germany

The black-throated loon lays a clutch of two, very rarely one or three,^[7] 76 by 47 millimetres (3.0 by 1.9 in) eggs that are brown-green with darker speckles. These eggs are incubated by both parents for a period of 27 to 29 days,^[14] with the female spending the most time out of the sexes incubating. During incubation, this bird turns its eggs. The interval between when they are turned is very irregular, ranging from one minute to about six hours.^[21] After they hatch, the mobile young are fed by both parents for a period of weeks.^[14] The chicks fledge about 60 to 65 days after hatching, and achieve sexual maturity after two to three years.^[7]

Nesting success, whether or not at least one chick will hatch from any given nest, is variable year to year, the rate of success ranging from just under 30% to just more than 90%.^[20] For clutches of two eggs, the average nesting success is about 50%, whereas in clutches with only one egg, this rate is about 60%.^[16] The nesting success is influenced most by first, predation,^[19] and second, flooding.^[16] Some of the adults that lose their clutch early in the incubation period renest. Most of the time, only one chick survives to fledge, the other dying within seven days of hatching.^[20] In Scotland, a study concluded that a single pair usually fledges a chick, on average, 25% of the time per year.^[7] This can be increased, although, by artificial means, such as constructing rafts for loons to nest on.^[22] Whether or not there is at least one chick fledged is influenced by the density of fish in the breeding lake; a lake with a higher density of fish usually reduces the chance that a pair will fledge a chick, even though this loon feeds mainly on fish. There are two factors that might contribute to this; the first being that aquatic insects, an alternative food source for chicks, are more dense when there are less fish, and the second being that a higher density of fish means more northern pike, a predator of small chicks.^[23]

Feeding

A top predator in the pelagic zone of some subarctic lakes,^[24] this bird feeds on fish and sometimes insects, molluscs, crustaceans, and plant matter.^[7] The black-throated loon usually forages by itself or in pairs, rarely feeding in groups with multiple species.^[25] It dives from the water,^[26] at depths of no more than 5 metres (16 ft).^[27] Just before diving, this loon stretches and holds up its neck until it is erect and at full length. It usually jumps slightly upwards before diving.^[28] These dives are frequent, with an average of about 1.6 dives per minute. Most dives, about 80% of them, are successful, and those that are successful are usually shorter than those that are unsuccessful, with an average of 17 seconds for each successful dive, and 27 seconds for each unsuccessful dive. These dives usually only result in small items, and those that yield larger pieces of food are usually more than 40 seconds, where this bird catches quick-swimming fish.^[27]

When it is breeding, the adult usually feeds away from the nest, foraging either at the opposite end of the breeding or at lakes near the breeding lake. When foraging for newly hatched chicks, the adult forages in the lake where the nest is or in nearby lakes, returning after a prey item has been caught. When the chicks are older, they usually accompany both of the parents, swimming a few metres behind them. The strategy that predominates immediately after hatching is generally still employed when the chicks are older, but at a reduced rate.^[29] The chicks are fed only one item of prey at a time. The young are also able to capture food themselves at least 36 days after hatching, although they are still fed daily up until about 70 days of age.^[21]

The diet of black-throated loon chicks varies, the prey in the breeding lake being a major factor. For the first eight days, chicks are usually fed three-spined sticklebacks and common minnows if they are found in the breeding lake. If they are not present, then the chicks are brought up mainly on small invertebrates until about eight days, when they are able to take trout of about 100 millimetres (3.9 in) in length. Although in these chicks trout makes up the majority of their diet, they are still fed invertebrates in large numbers. In all lakes, salmonids make up an important part of the chicks' diet after eight days. Salmonids, especially those between 100 and 240 millimetres (3.9 and 9.4 in), are important in the diets of older chicks. Eels are also an important food for older chicks.^[29]

Predators and parasites

The black-throated loon is sometimes parasitized by Eustrongylides tubifex, a species of nematode that can cause Eustrongylidosis.^[30] Mammalian predators, such as red foxes and pine martens,^[15] are likely the cause of about 40% of clutch losses. Avian predators, such as hooded crows, also take the eggs of this loon.^[16]

Status

Conservation

Despite the fact that its population is declining, the black-throated loon is listed as a species of least concern by the IUCN. This is because the species has a large population and an extremely large range, and its decline does not appear to be rapid.^[1] In North America, it is protected under the Migratory Bird Treaty Act of 1918,^[31] while in Europe and Africa, it is protected under the Agreement on the Conservation of African-Eurasian Migratory Waterbirds.^[32]

Threats

Acidification and heavy-metal pollution of the breeding lake possibly threatens this bird. It is also vulnerable to oil pollution, especially when near fishing grounds. Fishing nets are also a cause of mortality. This loon is sensitive to windfarms near the coast. Overall, the annual mortality rate of the adult black-throated loon is 10%.^[7]

References

Citations

Bibliography

• Peter (1988). Seabirds (2nd ed.). London: Christopher Helm. ISBN 978-0-7470-1410-2.
• Field Guide to the Birds of North America. Washington, DC: National Geographic Society. 2002. ISBN 978-0-7922-6877-2.

La Arkta kolimbo (Gavia arctica) estas birdospecio el la familio de gaviedoj aŭ kolimboj. Ĝi estas nomata ankaŭ Nigragorĝa kolimbo. Temas pri migranta akvobirdo de la Norda Hemisfero.

Taksonomio

La Arkta kolimbo estis unu el multaj specioj origine priskribitaj de Linnaeus en sia verko de la 18a jarcento, nome Systema Naturae.^[1] La genronomo Gavia devenas el latina vorto por "marmiaŭo", kiun uzis la antikva romia naturalisto Plinio la Maljuna.^[2]

Aspekto

Reprodukta kaj nereprodukta Arktaj kolimboj.

Ĝi ĝenerale grandas 58-69 cm aŭ ĝis 73 laŭ aliaj, do ĝi estas samgranda kun la Ruĝgorĝa kolimbo, sed malpli granda ol la Granda kolimbo. Reprodukta plenkreskuloj estas 58 al 77 cm longaj kun enverguro de 100 al 130 cm, kun formo kiel pli malgranda, eleganta versio de la Granda kolimbo.^[3] La korpomaso estas laŭinforme el 2 al 3.4 kg.^[4] Averaĝe estas 2,500 g por inoj, kaj 3,500 ĉe maskloj.

En ĝia reprodukta plumaro, la kapo kaj la dorsa parto de kolo estas griza brile (velureca). La beko estas svelta, rekta kaj nigra. La gorĝo estas nigreca, sur la antaŭa parto de la kolo estas tre markata nigra areo kaj ĉe la flanko de la kolo kaj sur brusto troviĝas blankaj strioj. Sur ĝia dorso troviĝas du blankanigre desegnitaj, grandaj blankaj kvadratenhavaj makuloj. La subaj partoj estas blankaj.

La vintra plumaro estas pli senkolora kaj similas al tiu de la Granda kolimbo, sed la frunto estas pli nigra ol la verto kaj dorsa parto de kolo. Tiu lasta estas pli griza ol la dorso, kiu estas nigreca kaj uniforma. Ĝia korpo estas pli malgranda, la beko estas pli malforta, la silueto de la kapo estas malpli rektangula ol tiu de la Granda kolimbo. Vintre la Arkta kolimbo diferencas de la Ruĝgorĝa kolimbo, ke ĝi havas pli malhelan plumaron ĝenerale kaj nigrajn frunton, kolflankojn kaj dorson. La gorĝareo, vango kaj antaŭa kolo iĝas blankaj. Ĝia beko estas same malgranda ol tiu de la Ruĝgorĝa kolimbo, sed beko de la Arkta kolimbo estas rekta kaj ponardeca, ne kurbiĝas supren kiel tiu de la Ruĝgorĝa kolimbo. Ĝi estas griza dum reprodukta sezono al blankeca vintre.

En ĉiuj plumaroj estas blanka flanka makulo kiu distingas tiun specion el ĉiuj aliaj kolimboj inklude la alimaniere preskaŭ identa Pacifika kolimbo. La okuloj estas ruĝaj.

Ĝia voĉo estas profunda, bojanta „o-uk” aŭ akra, altiĝanta jodleca veado. Ĝi estas simila, sed pli malaltatona ol tiu de la Pacifika kolimbo.

Distribuado

Natura arealo

 Reproduktaj teritorioj

 Vintrejoj

Ili reproduktiĝas en ĉiuj ĉirkaŭpolusaj areoj de Eŭrazio (Skotlando, Skandinavio, Baltio, Rusio, Centra Azio kaj tuta Siberio) kaj eventuale en okcidenta Alasko. Ĝi travintrumas ĉe marbordoj (nordokcidenta Eŭropo, Italio, Grekio, Nigra Maro, sudo de Kaspia Maro, Ĉinio, Japanio kaj Kamĉatko ĝis foje Suba Kalifornio), same kiel ĉe grandaj kaj profundaj lagoj en multe pli ampleksa teritorio. Dummigrade videblas aliloke interne. Ĝi estas foje vaganto aliloke kiel en Pakistano.

Migrado

Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Birdomigrado.

Tiu birdospecio migras norden el aprilo por la populacioj plej sudaj, kaj el majo por la aliaj, por atingi la nestareojn. Kelkaj Arktaj kolimboj el Siberio faras grandan veturon, trapasante Eŭrazion ĝis la Balta Maro, kaj poste revenas laŭlonge de bordoj ĝis la elfluo de la riveroj Jenisejo kaj Lena, kio estas veturo de 15,000 km. La migroreveno komencas meze de aŭgusto por la populacioj plej nordaj, kiuj kaze de ankoraŭ junaj ne bonaj flugantoj povas fari parton de du la veturado naĝe. La ĉefa eliro al la sudo, al vintrareoj, okazas oktobre kaj novembre^[5]. Kelkaj populacioj (tiuj de la Balta Maro ekzemple) povas esti sedentaj.

Kutimaro

Ĝi flugas havante kolon etende, kapon iomete pendante, kaj krurojn malantaŭen.

Reproduktado

Plenkreskulo kun junulo.

Gavia arctica - MHNT

Tiu ĉefe palearktisa specio komencas reproduktiĝi ĉirkaŭ 3a aĝojaro.^[6]. La rekordo de vivodaŭro aktuala (2008), determinita de birdoringado estas de birdo ringita en Germanio: pli ol 27 jaroj kaj 10 monatoj^[7],[8].

Tiu specio havas reproduktan teritorion, ĝenerale ĉe granda lago profunda, inter marto kaj majo. La Arkta kolimbo estas birdo monogama. Ili nestumas ĉe iu ajn akvejo enhavanta fiŝojn, kaj faras longdistancajn flugojn por atingi aliajn lokojn kiuj enhavu manĝon. Ili konstruas sian neston sen partikulara zorgo: temas pri simpla truo malmulte profunda kovrita el musko, herbo kaj folioj, kaj foje la ovoj estas demetataj rekte surgrunde sen ajn kovro. Tiu nesto troviĝas kontakte de akvo, sur insuleto aŭ sur la akvobordo. En la nordaj kovejoj, ĝi metas neston sur insuloj de montaraj lagoj aŭ proksime al marbordoj. La ino demeta inter majo kaj junio ĝenerale du ovojn brunfavlecajn kun kelkaj makuloj brunnigrecaj sur la dika pinto. La kovado estas farira de ambaŭ gepatroj kaj daŭras averaĝe unu monaton (de 28 al 32 tagoj). Je eloviĝo la kolimbidoj pezas averaĝe 72 g^[6]. Ili ĝuos gepatran zorgadon dum du monatoj, sed ili estas kapablaj manĝi solaj post du semajnoj.

Manĝo

Tiu specio, kiel ĉiuj aliaj kolimboj, estas specialista fiŝomanĝanto, kiu kaptas sian predon subakve plonĝanta ĝis 6 m profunde. Ili manĝas fiŝojn, sed ankaŭ insektojn, krustulojn kaj amfibiojn kaj foje oni trovis ranon en stomako de mortinta kolimbo.

Arkta kolimbo kaj homo

Sistematiko

Etimologio

Tiu specio de kolimbo estas unu de la kvar kolimboj videblaj en Eŭropo.
Ties scienca nomo devenas el la latina Gavia, citita de Plinio, kiel aludo al marbirdo (eble de la genro Larus) kaj de la greka arktikos signife arkta alude al ties distribuado.

Subspecioj

Plenkreskulo.

Oni agnoskis tri subspeciojn:

• specio Gavia arctica
  • subspecio Gavia arctica arctica (Linnaeus, 1758) ;
  • subspecio Gavia arctica pacifica (Lawrence, 1858) ;
  • subspecio Gavia arctica viridigularis Dwight, 1918.

Sed kelkaj fakuloj (zoonomen.net, avibase…) konsiderinte ke Gavia arctica pacifica estas specio parte kompleta, Gavia arctica estas jam reprezentata nur per du subspecioj:

• Gavia arctica arctica (Linnaeus, 1758) ;
• Gavia arctica viridigularis Dwight 1918.

La Pacifika kolimbo Gavia pacifica (Lawrence, 1858) siaflanke ne havas subspeciojn.
Rimarko: la iama subspecio Gavia arctica arctica korespondas al la nuna specio Gavia arctica dekomence censits de Linnaeus antaŭ la kreado de subspecioj.

Statuso

Flugilskue.

La Arkta kolimbo estas protektita en Eŭropo. Stabila, sed kun malpliiĝanta populacio en kelkaj zonoj (en Finnlando ekzemple). La ovoj de la Arkta kolimbo prezentas alarmigan indicon de poluado, ĉefe pro hidrargo, kaj la reprodukta indico ne kompensas la mortindicon^[9]. Kroma problemo estas la premo homa sur la nestareojn, kio lokigas tiun kolimbon en iom zorgiga situacio.

La IUCN klasigas la Arktan kolimbon en la kategorio LC ("Malplej Zorgiga"), ĉa ties populacio tutmonde esti ĉirkaŭkalkulita inter 130,000 kaj 2 milionoj da individuoj, distribuitaj sur teritorio ĉirkaŭkalkulita je 10 milionoj da km²^[10].

La Arkta kolimbo estas specio al kiu aplikiĝas la Agreement on the Conservation of African-Eurasian Migratory Waterbirds (AEWA).

Oni entreprenis helpon por konstrui kaj pluhavi artefaritajn flosantajn insulojn por havigi al la Arkta kolimbo nestumantajn oportunojn en Hancock (2000).

La 6an de septembro 2007, RSPB de Skotlando kaj la Scottish Natural Heritage (SNH) asertis, ke surprizis pliiĝo en la lastaj 12 jaroj en la reproduktaj nombroj en Britio por la Ruĝgorĝa kolimbo kaj por la pli rara Nigragorĝa kolimbo de 16% kaj 34% respektive pro ankrado de 58 homfaritaj flosoj en loĥoj. Ambaŭ specioj estis malpliiĝintaj aliloke en Eŭropo.

Dro. Mark Eaton, sciencisto de la RSPB studis la falon laŭ ĝeneralaj nombroj pro varmiĝo de la Norda Maro kio malpliiĝis la kvanton de fiŝoj kiujn la kolimboj manĝas.^[11]

En la japana kulturo

La Pacifika kolimbo kaj la Arkta kolimbo havis kutimon ĉe Japanio fine de la vintro fiŝkapti kolektive malgrandajn fiŝojn, per arigo de tiuj en malgrandan areon por kapti ilin plej facile. Tio altiris pli grandajn predantajn fiŝojn, kiujn la japanaj fiŝkaptistoj povis tiam kapti grandnombre. Danke el tia helpo, la fiŝkaptistoj enspezis en februaro-marto sufiĉe da mono por vivi unu jaron; kaj pro tio la kolimboj estis konsidrrataj mesaĝistoj de la ĉieloj. Nuntempe, malpliiĝo de kolimboj en tiuj regionoj kaj adopto de novaj fiŝkaptadaj teknikoj malaperigis tiujn praktikojn^[12].

Bildaro

Vidu ankaŭ

• Blankbeka kolimbo

Notoj

El colimbo ártico (Gavia arctica)^[2]​ es una especie de ave gaviforme de la familia Gaviidae propia del norte de Eurasia. Es un ave acuática migratoria que cría en los lagos árticos y semiárticos, y se desplazan a las costas del Atlántico y Pacífico y los lagos del interior del continente para pasar el invierno.

Los colimbos árticos son del tamaño de un pato grande, tienen un pico largo y puntiagudo, patas cortas palmeadas y situadas en posición trasera, y la cola corta. Su plumaje es principalmente negro en las partes superiores y blanco en las inferiores, con la cabeza y la parte posterior de su largo cuello grises. En la época reproductiva ambos sexos presentan la garganta negra y un complejo patrón de listados y moteados blancos en la parte superior. Bucean para alimentarse de peces, invertebrados acuáticos y algún anfibio.

Descripción

Esquema comparativo de los plumajes reproductivo (arriba) y de invierno (abajo).

Los adultos miden entre 58 y 77 cm de largo, y tienen entre 1 y 1,3 m de envergadura alar, siendo casi una versión de menor tamaño del colimbo grande.^[3]​ Pesan entre los 2 y 3,4 kg.^[4]​ Ambos sexos tienen un aspecto similar, aunque los machos tienen un tamaño algo mayor. Su pico es largo y puntiagudo, y de color gris o blanquecino. Los colimbos árticos adultos en plumaje reproductivo tienen la cabeza y la parte posterior de su largo cuello grises, la garganta negra, y los laterales del cuello y del pecho listados en blanco y negro. Sus partes superiores son de color negro con moteados alineados blancos, mientras que sus partes inferiores son blancas. Su plumaje no reproductivo es más discreto, su garganta y parte frontal del cuello se vuelven blancos y el moteado de las partes superiores casi desaparece. En todos sus plumajes se puede distinguir de otras especies de colimbos por tener una mancha blanca en los flancos, de la que carece hasta el casi idéntico colimbo del Pacífico.

Taxonomía y etimología

Colimbo ártico con plumaje de invierno.

El colimbo ártico se clasifica con todos los demás colimbos en el único género del orden Gaviiformes, Gavia.^[5]​ Los colimbos son aves acuáticas del tamaño de un pato grande, con plumajes en las partes superiores con patrones de color negro moteados en blanco, y en las inferiores blanco, aunque algunos de sus miembros tienen la cabeza y el cuello grises. Los colimbos nadan con el cuerpo semisumergido. Tienen las patas cortas situadas muy atrás y con dedos palmeados, lo que les convierte en grandes buceadores, pero les hace torpes en tierra. Sus picos son rectos y puntiagudos.

El colimbo ártico fue descrito científicamente por Carlos Linneo en 1758 en la décima edición de su obra Systema naturae, con el nombre de Colymbus arcticus,^[6]​ que significa «colimbo ártico». Hasta el siglo XX estuvo clasificado junto los somormujos, como el resto de su familia, en el orden Colymbiformes. Cuando se invalidó el género Colymbus y se separaron a los somormujos y los colimbos en dos órdenes, se trasladó al género Gavia, creado por Johann Reinhold Forster en 1788, como único integrante de la familia Gaviidae y del orden Gaviiformes.

Se alimentan de peces que capturan buceando.

Se reconocen dos subespecies de colimbo ártico:^[7]​

• Gavia arctica arctica - su área de cría se distribuye por el Paleártico noroccidental, al este hasta el río Lena; pasa el invierno en el oeste y sur de Europa.
• Gavia arctica viridigularis - se encuentra en el Paleártico nororiental y el oeste de Alaska; pasa el invierno en las costas pacíficas de Asia, llegando a hasta Japón, Corea y China.

El nombre del género, Gavia, es un término latino que designaba a un ave marina sin identificación concreta en la actualidad,^[8]​ mientras que su nombre específico, arctica, es simplemente la palabra del latín que significa «ártica». Por su parte la palabra española «colimbo» procede del griego κόλυμβος (kólymbos) que significa «buceador».^[9]​

Distribución

El colimbo ártico se reproduce en el norte de Eurasia y el oeste de Alaska. Durante la época de cría se distribuye por los lagos de las regiones árticas y semiárticas. Terminada la temporada de cría se desplaza al sur del continente, tanto a los lagos y otros humedales interiores como a las aguas costeras del Atlántico y del Pacífico.

Comportamiento

Colimbo ártico incubando.

Los colimbos árticos son excelentes nadadores y buceadores, también tienen un vuelo enérgico, aunque debido a la posición y corta longitud de sus patas tienen despegues pesados y deben correr un largo trecho sobre la superficie del agua para alcanzar a velocidad necesaria para alzar el vuelo. Una vez en el aire vuelan con el cuello extendido.

El colimbo ártico es una de las especies protegidas por el Acuerdo para la conservación de aves acuáticas migratorias africanas-eurasiáticas (AEWA).

Alimentación

Se alimenta principalmente de peces, aunque también captura insectos, crustáceos y anfibios, que captura con su pico buceando.

Reproducción

Huevos de colimbo ártico.

En la época de reproducción los machos establecen territorios en las orillas e islotes de los lagos y lagunas de agua dulce. Avisan de la posesión del territorio mediate la emisión de sus característicos gritos agudos entrecortados y gruñidos graves. Los colimbos se aparean en tierra.

El colimbo ártico anida una vez por año, en un nido de vegetales acumulados, cerca del agua en orillas y en las islas de lagos, que construyen tanto el macho como la hembra. La mayoría de las nidadas nidada suele constan de dos huevos (qunque pueden tener de uno a tres), de color castaño oscuro o verduzco. Debido a las oscilaciones del nivel del agua pueden arruinar la nidada. Ambos sexos colaboran en la incubación, que dura 30 días. Los polluelos son nidífugos y al segundo día ya tocan el agua. A los dos meses están totalmente desarrollados y pueden volar.

Entre los depredadores de los polluelos se cuentan los zorros, martas, cuervos y gaviotas. Si la nidada se pierde durante la incubación, es posible que la pareja vuelva a tratar de criar esa misma temporada. La mortalidad de los polluelos es alta, la mitad de los nacidos mueren antes de desarrollarse.

Referencias

Bibliografía

• Hancock, Mark (2000): Artificial floating islands for nesting Black-throated Divers Gavia arctica en Escocia: construcción, uso y efectos sobre el éxito de la cría. Bird Study 47: 165-175. HTML abstract
• Harrison, Peter (1988): Seabirds (2a. ed.). Helm Identification Guides Christopher Helm, Londres ISBN 0-7470-1410-8
• National Geographic Society (2002): Guía de Campo de las Aves de Norteamérica. National Geographic, Washington DC. ISBN 0-7922-6877-6

Munad

Järvekaur (Gavia arctica) on kaurlaste sugukonda kuuluv keskmise suurusega veelind. Rahvasuus nimetatakse teda ka kakerdajaks (tema järgi on saanud nime Kakerdaja raba).

Levila

Järvekaur pesitseb Euraasia ja sageli Alaska lääneosas. Talvitub merel või suurtel järvedel, talvituslevila pesitsuslevilast hoopis laiem.

Eestis on ta väga haruldane haudelind, kelle pesitsusaegset arvukust hinnatakse 3–10 paarile; talvist arvukust 200–1000 isendile ^[1].

Välimus

Järvekauri on hõlbus eristada, kui ta on hundsulestikus. Puhkesulestikus võib teda teiste kauridega segi ajada. Sulestikus domineerivad valged ja mustad toonid.

Linnu üldpikkus on 58–73 cm ja tiibade siruulatus 110–130 cm.^[2]

Eluviis

Järvekaurid on väga head sukeldujad. Peamiselt söövad nad väikeseid kalu.

Viited

Välislingid

• Järvekaur andmebaasis eElurikkus

• Järvekaur YouTube'is

Gavia arctica

Aliota artikoa (Gavia arctica) Gaviidae familiako hegaztia da^[1], mendebaldeko Alaskan eta Eurasian bizi dena.

Azpiespezieak

Aliota artikoak bi azpiespezie ditu:

• Gavia arctica arctica
• Gavia arctica viridigularis

Erreferentziak

Kuikan munia.

Kuikka (Gavia arctica) on suurikokoinen kuikkalintu, jota tavataan myös Suomessa. Kuikka on saanut nimensä ääntelynsä mukaan.

Piirteet

Ulkonäkö ja koko

Kuikalla on harmaa pää, musta kurkku, valkoinen vatsa ja valkoruutuinen selkä mustalla pohjalla. Lisääntymiskauden ulkopuolella höyhenpuku on harmaampi. Kuikan nokka on harmaa tai valkeahko ja tikarinmuotoinen. Linnun pituus on 58–73 cm ja paino 2–3 kg. Sen siipien kärkiväli on noin 110–130 cm. Kuikan jalat ovat hyvin takana; tämä on uintikyvyn kannalta etu, mutta maalla kuikka liikkuu varsin vaikeasti, käytännössä raahautumalla eteenpäin.

Äänet

Kuikan soidinääni on kauas kuuluva kuiik-ko kuiik-ko, jota se päästää varsinkin touko-kesäkuun aamuina ja iltoina.^[2] Linnun muita ääniä ovat matala, narahtava ja hieman valittava aoor tai arkk.^[2] Ennen sukellusta kuikka päästää usein helähtävän kluik-äänen.^[2]

Elinikä

Vanhin suomalainen rengastettu kuikka on ollut 13 vuoden ja 29 päivän ikäinen. Euroopan vanhin on ollut saksalainen, ainakin 27 vuoden ja 10 kuukauden ikäinen yksilö.^[3]

Levinneisyys

Kuikka pesii kirkasvetisissä ja kalaisissa järvissä tai merenlahdissa Euraasiassa ja satunnaisesti Alaskassa. Laji pesii koko Suomen alueella, jossa sitä on 8 000 – 10 000 paria. Pesimistiheys on 0,5–2 paria/km².^[4] Euroopassa pesii 20 000 – 30 000 kuikkaparia, Venäjällä 100 000 – 200 000.^[5] Laji talvehtii Välimeren itäosissa ja Mustallamerellä. Suomessa voi talvehtia 50–200 yksilöä.^[4] kaikista EU:n alueen kuikista pesii Suomessa 60 prosenttia.^[6]

Muutto

Suomessa kuikan kevätmuutto alkaa keskimäärin 10. huhtikuuta, on suurimmillaan 5. toukokuuta ja päättyy noin 20. toukokuuta. Syysmuutto alkaa keskimäärin 10. elokuuta, on suurimmillaan 5. lokakuuta ja päättyy 5. marraskuuta. Suomen yli muuttaa pääasiassa Suomen- ja Pohjanlahtea pitkin toukokuussa ja syys–lokakuussa 50 000 – 70 000 Luoteis-Venäjällä pesivää yksilöä.^[4]

Jotta kuikkien muuttoaikatauluista saataisiin tarkempaa tietoa, kahteen kuikkaan, jotka on nimetty Rurikiksi ja Lahjaksi, on Suomessa asetettu kirurgisesti satelliittilähetin. Niiden muuttokäyttäytymistä on seurattu syksystä 2015. Molemmat lähtivät muuttomatkalle lokakuun lopulla. Nuori Rurik-kuikka teki matkaa Mustallemerelle neljä viikkoa, vanhempi Lahja matkasi pari päivää ja pysähtyi matkalla vain kerran, Itämerellä.^[7]

Elinympäristö

Kuikan pesä sijaitsee yleensä aivan vesirajan tuntumassa.

Kuikan elinympäristöä ovat sekä selkävedet että karut järvet. Laji on sopeutunut lähes täysin vesielämään. Maalle kuikka nousee vain pesimään. Lentoon päästäkseen kuikka tarvitsee 50–200 metrin pituisen vesialueen ja lisäksi noustakseen järveä reunustavien puiden yläpuolelle lähes kilometrin pituisen avoimen maaston.

Lisääntyminen

Kuikka poikasensa kanssa.

Kuikka rakentaa pesänsä kasveista aivan vesirajan läheisyyteen, minkä takia pienikin veden kohoaminen saattaa vaarantaa munat. Riski ovat myös moottoriveneiden aallokot. Kuikka munii yleensä kerralla vain kaksi munaa^[8]. Emot hautovat munia kuukauden, jonka jälkeen poikaset siirtyvät veteen. Emot huoltavat poikasia vielä noin 9 viikkoa, minkä jälkeen poikaset ovat lentokykyisiä.

Ravinto

Muiden sukeltajien tapaan kuikka syö kaloja, esimerkiksi salakkaa ja särkeä, joita se pyydystää pinnan alla. Ravinnoksi käyvät myös äyriäiset, simpukat ja hyönteistoukat.

Lähteet

• BirdLife Suomi: Perustietoa kuikasta
• BirdLife Suomi: Kuikka, vuoden lintulaji 2010
• Halkka, Antti et al (1984). Kotimaan luonto-opas. Porvoo : WSOY. ISBN 951-0-19804-8
• Väisänen, Risto A., Lammi, Esa & Koskimies, Pertti (1998): Muuttuva pesimälinnusto. Keuruu: Otava. ISBN 951-1-12663-6
• Suuri lintukirja, Otava. ISBN 951-1-16724-3

Viitteet

Kirjallisuutta

• Mauri Leivo, Kuikka – alkulintu, Docendo 2012 ISBN 978-952-5912-23-4
• Leo Lehtonen, Balladi erämaajärvestä, WSOY 2001

Aiheesta muualla

• Yleisradion äänigalleria: kuikka
• LuontoPortti: Kuikka (Gavia arctica)
• ITIS: Gavia arctica (englanniksi)
• Lehtonen, Leo: Zur Biologie des Prachttauchers, Gavia a. arctica (L.). – Ann. Zool. Fennici 1970 7:25–60.
• Pettay, Timo: Kuikan ja jääkuikan sukellusten kestoajoista Jäämerellä. – Ornis Fennica 1982 59:38–39.
• Lintumies- ja Linnut-lehden vanhojen juttujen arkistohaku

Gavia arctica

Le Plongeon arctique (Gavia arctica), aussi appelé au Québec Huart arctique, est une espèce d'oiseaux de la famille des Gaviidae. Il est de taille moyenne, et est parfois confondu avec le Plongeon huard.

Morphologie

C'est un oiseau presque aussi gros qu'une oie, mesurant de 58 à 73 cm et pesant en moyenne 2,5 kg pour les femelles, et 3,5 kg pour les mâles. Son envergure varie entre 105 et 125 cm. Son corps fuselé et ses pattes palmées noires, très en arrière du corps, sont adaptées à la propulsion en milieu aquatique.

Les adultes nicheurs ressemblent à un petit plongeon huard, aux lignes plus fines. Mâles et femelles ont la tête grise, une grande tache triangulaire noire sur la gorge, des bandes noires et blanches sur le côté du cou et sur la poitrine et le ventre blanc. Le dos présente des bandes noires et blanches sur la partie supérieure, et un damier noir et blanc sur le flanc et les ailes.

Le plumage d’hiver est plus terne, gris-brun foncé sur le dos, faiblement tacheté, avec le ventre, le menton et l’avant du cou blancs. Le bec, gris foncé lors de la nidification, devient plus clair en hiver. La queue est courte et noire. Le bec est en forme de poignard.

Comportement

Vol

Son vol est souple, il vole avec le cou tendu, la tête légèrement tombante, les pattes allongées vers l'arrière. Il utilise aussi ses ailes pour nager.

Alimentation

Cette espèce, comme tous les plongeons, est un piscivore capturant généralement ses proies sous l’eau. Il peut plonger jusqu'à 6 m de profondeur. Il se nourrit de poissons, mais n'hésite pas à compléter sa ration alimentaire de divers invertébrés aquatiques. On a même trouvé des grenouilles dans l'estomac d'un individu mort.

Reproduction

Plongeon arctique au nid

Cet oiseau commence à se reproduire vers l'âge de 3 ans^[1]. Le record de longévité actuel (2008), déterminé par marquage est detenu par un oiseau bagué en Allemagne : plus de 27 ans et 10 mois^[2],[3].

Cette espèce gagne son aire de nidification, généralement à proximité d'un grand lac profond, entre mars et mai. Le plongeon arctique est un oiseau monogame. Il nidifie même près d'un plan d'eau peu poissonneux, n'hésitant pas à réaliser de longs vols pour se rendre sur d'autres sites de nourrissage. Il bâtit son nid sans soin particulier : c'est un simple trou peu profond garni avec de la mousse, de l'herbe et des feuilles, voire laissé nu (les œufs sont alors pondus à même le sol).

Gavia arctica - MHNT

Ce nid se trouve au contact de l'eau, sur un îlot ou sur la rive. La femelle pond entre mai et juin généralement deux œufs brun-jaune avec quelques taches brun-noir sur le gros bout. L'incubation est réalisée par les deux parents et dure en moyenne un mois (de 28 à 32 jours). À l'éclosion, les poussins pèsent en moyenne 72 g^[1]. Ils bénéficieront des soins parentaux pendant deux mois, mais ils sont capables de se nourrir seuls au bout de deux semaines.

Cri

Pendant la saison hivernale et en vol, le plongeon arctique est plutôt silencieux. Sur l'aire de nidification, il lance souvent des -woueuh- sonores. Au cours de la parade nuptiale, il pousse des hurlements perçants ressemblant à des jappements (pour entendre son cri, voir sur cette page).

Répartition et habitat

On le trouve pendant la saison de nidification dans toutes les zones circumpolaires de l'Eurasie et du continent nord-américain, au niveau des latitudes tempérées froides à arctique. La zone d’hivernage est plus vaste, elle s'étend au sud jusqu'à la péninsule de Basse-Californie, les mers Noire et Caspienne, ou la mer de Chine orientale. Cet oiseau hiverne sur de grands lacs souvent profonds. On le trouve le reste du temps en mer, dans les zones côtières. Lors de la migration, on peut le voir à l'intérieur des terres.

Cet oiseau migre vers le nord à partir d'avril pour les populations les plus méridionales, et de mai pour les autres, pour atteindre les aires de nidification. Certains plongeons arctiques de Sibérie font un grand détour, traversant l'Eurasie jusqu'à la mer Baltique, puis revenant le long des rivages jusqu'à l'embouchure de l'Ienisseï et de la Léna, ce qui représente un voyage de 15 000 km. Le retour de migration pourra commencer dès la mi-août pour les populations les plus boréales, n'hésitant pas (les jeunes volant encore très mal) à effectuer une partie du trajet à la nage. Le départ principal vers le sud, vers les aires d'hivernage, a plutôt lieu en octobre et novembre. Certaines populations (celles de la mer Baltique par exemple) peuvent être sédentaires.

Le Plongeon arctique et l'Homme

Position systématique

Étymologie

Cette espèce de plongeon est une des quatre visibles en Europe.
Son appellation binomiale vient du latin Gavia, cité par Pline, désignant un oiseau marin (peut-être du genre Larus) et du grec arkticos signifiant arctique et désignant sa distribution.

Sous-espèces

Il y avait auparavant trois sous-espèces :

• espèce Gavia arctica
  • sous-espèce Gavia arctica arctica (Linnaeus, 1758) ;
  • sous-espèce Gavia arctica pacifica (Lawrence, 1858) ;
  • sous-espèce Gavia arctica viridigularis Dwight, 1918.

Mais certains auteurs (Peterson^[4]) considèrent que Gavia arctica pacifica est une espèce à part entière, Gavia arctica n'est plus représenté que par deux sous-espèces :

• Gavia arctica arctica (Linnaeus, 1758) ;
• Gavia arctica viridigularis Dwight 1918.

Le plongeon du Pacifique Gavia pacifica (Lawrence, 1858) ne comporte pas de sous-espèce.
Remarque : la sous-espèce Gavia arctica arctica correspond à l'espèce Gavia arctica initialement recensée par Linnaeus avant la création des sous-espèces.

Statut et préservation

Plongeon arctique naturalisé - Monaco

Cet oiseau est protégé en Europe. Même si sa répartition reste assez stable, la population est en très net déclin dans certaines zones (en Finlande par exemple). Les œufs du plongeon arctique présentent un taux alarmant de pollution, en mercure notamment, et le taux de reproduction n'arrive plus à compenser le taux de mortalité^[5]. Il faut ajouter à ce problème la pression humaine sur les sites de nidification, ce qui place ce plongeon dans une situation préoccupante. C'est ce qui a poussé la Commission européenne (Directive oiseaux), la Convention de Berne (protection de la vie sauvage), le CMS (Convention de Bonn), l'AEWA Accord sur la conservation des oiseaux d'eau migrateurs d'Afrique-Eurasie^[6] et la Convention concernant les oiseaux migrateurs^[7] à le protéger.

Birdlife International décrit l'espèce comme "vulnérable" en Europe. Bien que selon les estimations de cette organisation, la population européenne comprendrait de 51 000 à 92 000 couples en été, et 17 000 hivernants (Russie incluse), eux aussi ont remarqué le déclin de population, en Russie notamment. L'Agence européenne pour l'environnement (AEE) a elle aussi déclaré l'espèce vulnérable depuis 1994^[8]. Ce plongeon a en effet été déclaré comme "à surveiller" par la Norvège, la Suède et la Finlande, "en danger" par la Lettonie et la Lituanie et éteinte en Pologne^[8].

L'AEWA classe cette espèce dans la catégorie B2c (populations vulnérables (plus de 100 000 individus mais considérées comme nécessitant une attention spéciale en raison d'une manifestation d'un déclin significatif à long terme)) pour les populations de l'Europe et de l'ouest de la Sibérie, et dans la catégorie C1 (population assez nombreuse et peu menacée) pour celles de l'est de la Sibérie et de la mer Caspienne^[9].

L'UICN classe le plongeon arctique dans la catégorie LC ("préoccupation mineure"), car sa population mondiale a été estimée entre 130 000 et 2 millions individus, répartis sur un territoire estimé à 10 millions de km^2[10].

Ce plongeon est sensible au virus H5N1 de la grippe aviaire^[10] (un cas en Allemagne a été confirmé début juillet 2007).

Dans la culture japonaise

Le Plongeon du Pacique et le Plongeon arctique avaient l'habitude, au large du Japon en fin d'hiver, de pêcher collectivement de petits poissons, les réunissant dans une aire réduite afin de les capturer plus facilement. Ceci attirait de plus gros poissons prédateurs, que les pêcheurs japonais pouvaient alors capturer en grand nombre. Avec une telle aide, les pêcheurs gagnaient en février-mars suffisamment d'argent pour vivre un an ; c'est pourquoi ces Plongeons étaient considérés comme des messagers des cieux. De nos jours, le déclin des plongeons dans ces régions et l'adoption de nouvelles techniques de pêche ont fait disparaître ces pratiques^[11].

Philatélie

De nombreux pays ont émis des timbres à l'effigie de cet oiseau (Finlande en 1993, Suède en 1986, Lituanie en 2005, Autriche en 1999, Pologne en 1964, Russie en 1976, et Mongolie en 1973)

Voir aussi

• Gaviidae
• Plongeon à bec blanc (Gavia adamsii)
• Plongeon catmarin (Gavia stellata)
• Plongeon du Pacifique (Gavia pacifica)
• Plongeon huard (Gavia immer)

Photos et vidéos

• Galerie photo Flickr sur Avibase
• Galerie aves sur le plongeon arctique
• Vidéo IBC: G.a.arctica en plumage internuptial (Pays-Bas)
• Vidéo d'un Plongeon arctique filmé au lac du Der (plumage immature, hiver) (fr+en)

Notes et références

Références taxonomiques

• (en) Référence Congrès ornithologique international : (consulté le 30 mai 2015)
• (en) Référence Zoonomen Nomenclature Resource (Alan P. Peterson) : Gavia arctica dans Gaviiformes
• (fr+en) Référence Avibase : Gavia arctica (+ répartition) (consulté le 30 juin 2015)

Is éan é an lóma Artach Is baill d'fhine na Gaviidae iad.

Is síol ainmhí é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid.
Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh.

Gavia arctica

A movella ártica^[2][3], can de mar^[3] ou mobella ártica^[4] é unha ave da familia das Gaviidae.

Morfoloxía e hábitos

Trátase dun ave de 58-68 cm de lonxitude e un peso entre os 2000 e 3000 gramos. É meirande có mergullón cristado. Cabeza e caluga grises e o lombo de cor negra con faíscas brancas. No inverno a plumaxe é unicolor con tonalidades pardo ou gris escuro. Femia e macho son morfoloxicamente iguais. Alimentase de peixes que captura durante os seus mergullos. Pode chegar a mergullarse durante 3 minutos sen interrupción. Atópase en lagoas grandes.

Reprodución

O período de cría vai de maio a xullo, facendo unha posta de 2 ovos. O tempo de incubación é de 28-30 días. Os polos voan ós dous meses. O niño adoita estar localizado na costa.

Distribución

Na época de cría está presente en Escandinavia, Escocia e noroeste de Rusia. Fóra da época de cría atópase ó longo da costa atlántica europea (agás Portugal), costa adriática, mar Exeo e o mar Negro.

Notas

Véxase tamén

Bibliografía

• Guía de Aves: España, Europa y Región Mediterránea. Lars Svensson, Killian Mullarney, Dan Zetterstïons. Ediciones Omega. (en castelán)
• Gran Guía de la Naturaleza AVES. Nicolai, Singer, Wothe. Editorial Everest, s.a. (en castelán)

Srednji plijenor (crnogrli plijenor; lat. Gavia arctica) je ptica srednje veličine koja je član reda plijenorki (Gaviiformes). ^[1]

Gnijezdi se u Euroaziji i slučajno u zapadnoj Aljaski. Prezimljava na moru ili na velikim jezerima. Ponekad odluta do Indije.

Opis

Odrasla gnijezdeća jedinka velika je 63-75 centimetara u dužinu, s rasponom krila 100-122 centimetra. Oblikovan je manji, izgleda kao dotjerana verzija velikog plijenora. Ima sivu glavu, crno grlo, bijele donje dijelove i kockasti crno-bijeli plašt. Izvan sezone parenja sivlje je boje i ima bijelu bradu i prednji dio vrata. Kljun je sive ili bijelkaste boje i u obliku je bodeža. Za vrijeme i izvan sezone parenja na bokovima ima bijele mrlje po kojima se razlikuje od svih vrsta plijenora, posebno od pacifičkog plijenora.

Status zaštite: niska abrinutost, ^[2]

• 
• 
• jaja

Izvori

Gavia arctica

La strolaga mezzana (Gavia arctica (Linnaeus, 1758)) è un uccello della famiglia Gaviidae, diffuso nella regione paleartica.^[2]

Descrizione

Lunghezza: 58–70 cm.
Peso: 1300–3400 g (maschi più grandi delle femmine).
Apertura alare: 130 cm.

Quest'uccello presenta un becco orizzontale a pugnale. Come dimensioni è simile alla strolaga minore, ma in abito nuziale differisce da questa per gola nera e dorso bianco e nero e in abito invernale per la parte nera che arriva fino all'occhio e non si ferma sopra, per il becco non all'insù, per chiazze bianche sui fianchi e per la fronte leggermente spiovente. Il giovane ha la fronte spesso liscia, non ha chiazze bianche sul dorso e il becco ha tinte violacee. Dalla Strolaga del Pacifico si distingue per gola nera e non violastro in abito nuziale e in quello invernale la specie americana non ha chiazze bianche visibili quando nuota. In Italia è svernante e migratrice regolare soprattutto al nord nei laghi prealpini.

Tassonomia

Sono state descritte due sottospecie:^[2]

• G. arctica arctica (Linnaeus, 1758) - diffusa nel paleartico occidentale, ad est sino al fiume Lena; d'inverno lungo le coste dell'Europa nord-occidentale, presente anche sul Mar Nero, il Mar Caspio e il Mare Mediterraneo. In Italia è svernante e migratrice regolare.
• G. arctica viridigularis Dwight, 1918 - chiamata strolaga mezzana siberiana, è diffusa in Siberia, ad est del fiume Lena; d'inverno sulla coste nord-occidentali dell'Alaska.G. a. viridigularis era considerata una specie separata quando fu descritta da Jonathan Dwight nel 1918, ma un anno dopo, nel 1919, Arthur Cleveland Bent suggerì che la specie precedente fosse spostata nella sua attuale posizione come sottospecie.

La strolaga mezzana era in precedenza considerata conspecifica con la strolaga mezzana del Pacifico (Gavia pacifica), la quale era sua sottospecie, ("G. arctica pacifica"), ma ora sono state divise in due specie; non ci sono prove di incroci nelle aree di sovtapposizione dei due uccelli. Inoltre, la conformazione delle sacche d'aria nei polmoni delle due specie è significativamente diversa. Questa suddivisione è stata effettuata dall'AOU nel 1985. La divisione tra queste due specie è proposta per essere avvenuta circa 6,5 milioni di anni fa.

Note