De Blattkävers (Chrysomelidae) sünd en grote Familie mank de Kävers. Up de ganze Welt sünd bitherto bi 50.000 Aarden beschreven wurrn. In Düütschland gifft dat al bi 470 Aarden, dormank de Kartuffelkäver, de an un for sik in de USA tohuse weer un in Europa insleept wurrn is. Ok de Klauenkäver (Timarcha tenebricosa) un dat Geslecht vun de Eerdflöh höört to de Blattkävers to.
Баргхӯракҳо (лот. Chrysomelidae) — яке аз оилаҳои ҳашарот. Қариб 50 ҳазор намудро дар бар мегиранд. Дар фаунаи Осиёи Марказӣ 640 намуд ва 74 зернамуди онҳо вомехӯрад. Б. тухмшакл, гирда ё устувонашакл (дарозиашон 1-35 мм) буда, ранги зард, сурх, сиёҳ, баъзан филиззмонанд доранд. Кирминаашон дарозрӯяи ғафс аст. Гамбуск ва кирминаи онҳо барги рустанӣ, аз ҷумла барги дарахтони меваро мехӯранд, баъзеашон дар тана ва решаи рустаниҳо афзоиш меёбанд.
Баргхӯраки сурх (Smaragdina discolor) дар баландиҳои 400—1800 м аз с. б. маскун аст. Дар доманакӯҳҳо аз даҳаи июн то авг., дар водиҳо ох. май парвоз мекунад. Июн-июл тухм мемонад. Тухмаш дарозрӯя (1 мм), зарди равшан. Баъди 11-15 рӯз аз тухм кирминаҳо пайдо мешаванд. Одатан ба дарахтони себ, олу, олуча, зардолу, биҳӣ, шафтолу, гелос, бодом, беду сафедор зарар мерасонад.
Баргхӯраки сабз (S. viridis) дар доманаи кӯҳҳо ва минтақаҳои субалпии Осиёи Марказӣ, аз ҷумла Тоҷикистон (дар баландии 450—2200 м аз с. б.) паҳн гаштааст. Аз ох. апр. то июн парвоз мекунад. Апр.-май тухм мемонад. Тухмаш бо ғилофак пӯшида шудааст. Баъди 8-10 рӯз кирминаҳо ташаккул меёбанд. Дарозии ғилофаки кирминаҳои болиғ 4-5 мм, бараш 2,5-3 мм. Пеш аз зоча шудан кирмина сӯрохи ғилофакро руст мекунад. Баҳор берун аз хок ба зоча табдил меёбад. Аввал ба алафҳо, аз моҳи апр. ба дарахтони зардолу, себ, олу, бодом, дӯлона осеб мерасонад.
Баргхӯраки паҳнпой (Cruptocenhalus tarsalis) дар минтақаи бешазори қ-кӯҳҳо (аз Олой то Ҳисор, Бадахшон) дар баландии 1000-3350 м аз с. б. дучор меояд. Аз нимаи авв. авг. парвоз мекунад; июн то 150 тухм мемонад. Тухмаш зарди равшан, бо ғилофаки дорчинии сиёҳтоб пӯшида шудааст. Дарозии тухм бо ғилофакаш — 1,5 мм, бараш — 1 мм. Баъди 11-15 рӯз аз тухм кирминаҳо пайдо шуда, якҷоя бо ғилофак ба ҳаракат меоянд. Зимистон сӯрохии ғилофакро баста, баҳор (март-апр.) аз сари нав онро мекушоянд ва ғизо мегиранд. Кирминаҳо дар даруни ғилофак ба зоча табдил ёфта, зимистонро дар ҳамон ҷо мегузаронанд; баҳор гамбусакҳо ба парвоз меоянд.
Баргхӯраки тоҷикӣ (Stylosomus tadzhikus) дар Тоҷикистон дар доманаи қ-кӯҳҳо (баландии 1100—1600 м) вомехӯрад. Моҳҳои май-июл парвоз мекунад. Май тухм мемонад; тухмаш зарди равшан, бо ғилофаки дорчинии сиёҳтоб пӯшида шудааст. Баъди 11-12 рӯз дар ғилофак кирминаҳо ва минбаъд зочаҳо пайдо мешаванд. Барг (махсусан барги навруста)-и дарахтони бодом, чормағз, зардолу, зарангро хӯрда сӯрох мекунанд.
Баргхӯраки бодом (Lefevulla amigdalis) дар минтақаи поёнии бешазори кӯҳии Тоҷикистон паҳн шудааст. Давраи парвозаш апр.-июн. Май-июн тухм (дарозиаш 1 мм, бараш 0,5 мм) мемонад. Тухмаш дарозрӯя, норанҷии зардтоб. Баъди 20 рӯз аз тухм кирмина мебарояд; дар хок ба зоча табдил меёбад. Асосан ба дарахтони навраси бодом, олу, нок, дӯлона, себ, шафтолу, зардолу ва писта зарар мерасонад. Гамбускҳо канори барг ва пӯстлохи навдаҳои таракро мехӯранд, баъзан ба гулмуғҷаи шафтолу осеб мерасонанд. Онҳо аз як дарахт ба дарахти дигар хуб парвоз мекунанд.
Баргхӯраки сиёҳи бодом (Luperus flavilabris) низ дар минтақаи бешазори кӯҳҳои Тоҷикистон дучор меояд. Аз миёнаҳои май то ох. июн дар барги дарахтони бодом, шафтолу, нок, настаран пайдо мешавад. Авв. июн тухм мемонад, кирминааш дар хок инкишоф меёбад. Барги дарахтонро мехӯрад.
Баргхӯраки настаран (Aphtona promissa) дар доманакӯҳҳо ва кӯҳҳои Осиёи Марказӣ паҳн гардидааст. Авв. апр. ба парвоз шурӯъ мекунад. Баъди аз сар гузарондани зимистон гамбускҳо барги настаранро мехӯранд, сипас ба барги заранг ва моҳи авг. ба барги дарахтони себ, нок, биҳӣ, зардолу, олу, олуча, бодом, чормағз, ақоқиё зарар мерасонанд.
Тадбирҳои мубориза бо баргхӯракҳо: истифодаи инсектитсидҳо, бурида сӯхтани навдаҳои осебёфта, аз боғ баровардани боқимондаҳои рустанӣ.
Баргхӯракҳо (лот. Chrysomelidae) — яке аз оилаҳои ҳашарот. Қариб 50 ҳазор намудро дар бар мегиранд. Дар фаунаи Осиёи Марказӣ 640 намуд ва 74 зернамуди онҳо вомехӯрад. Б. тухмшакл, гирда ё устувонашакл (дарозиашон 1-35 мм) буда, ранги зард, сурх, сиёҳ, баъзан филиззмонанд доранд. Кирминаашон дарозрӯяи ғафс аст. Гамбуск ва кирминаи онҳо барги рустанӣ, аз ҷумла барги дарахтони меваро мехӯранд, баъзеашон дар тана ва решаи рустаниҳо афзоиш меёбанд.
Жалбырак кемиргичтер Листоеды (лат. Chrysomelidae) – коңуздардын бир тукуму, булардын кыйла түрү бар: чыгыш жалбырак кемиргичи, чайчөп жалбырак кемиргичи (Chrysomela emellata), капыске жалбырак кемиргичи (Phaedon armoraciae), картошка жалбырак кемиргичи, кандагач жалбырак кемиргичи (Agelastica alni), кара терек жалбырак кемиргичи (Melasoma tremulae), терек жалбырак кемиргичи (М. populi), чөп жалбырак кемиргичи, ачырга жалбырак кемиргичи (Phaedon cochleariae), аткулак жалбырак кемиргичи.
Жалбырак кемиргичтер Листоеды (лат. Chrysomelidae) – коңуздардын бир тукуму, булардын кыйла түрү бар: чыгыш жалбырак кемиргичи, чайчөп жалбырак кемиргичи (Chrysomela emellata), капыске жалбырак кемиргичи (Phaedon armoraciae), картошка жалбырак кемиргичи, кандагач жалбырак кемиргичи (Agelastica alni), кара терек жалбырак кемиргичи (Melasoma tremulae), терек жалбырак кемиргичи (М. populi), чөп жалбырак кемиргичи, ачырга жалбырак кемиргичи (Phaedon cochleariae), аткулак жалбырак кемиргичи.
Япраҡ ҡуңыҙы (лат. Chrysomelidae, (рус. Листоеды ) —ер йөҙөнөң бөтә өлөштәрендә сәскәле үҫемлектәрҙә йәшәй, уларға байтаҡ зарар килтерә торған ваҡ ҡуңыҙҙар[1]; ҡаты ҡанатлы ҡуңыҙҙар ғаиләһендәге бөжәк. 35 000 төрҙө берләштерә.
Артҡы аяҡтары һикереү өсөн яйлашҡан ваҡ ҡуңыҙҙар (1-5 мм). Төрлө биотоптар — болон, урман, агроценоздарҙа йәшәйҙәр. Үҫемлек менән туҡланалар. Оло ҡуңыҙҙар япраҡты кимереп тишәләр һәм үҫеү нөктәһен юҡ итәләр. Ҡурҡыныс янағанда ер өҫлөгөндә йәшеренәләр. Үҫемлек ҡалдыҡтары аҫтында йәки тупраҡта ҡышлайҙар, яҙ үҫемлек шытымдарына йыйылалар. Личинкалары селәү һымаҡ, һары, тупраҡта йәки һабак эсендә үҫә. Күп кенә төрҙәре йәшелсә һәм баҫыу культураларына ҙур зыян һала. Аҡһыл аяҡлы, уйымлы, тулҡын һымаҡ ҡуңыҙҙар әүернә сәскәлеләрҙә йәшәй. Ҙур һабак, ябай һабак, иген һабағы ҡуңыҙҙары, ғәҙәттә, ҡыяҡлыларҙа була. Сөгөлдөрҙә — ябай сөгөлдөр ҡуңыҙы, бәрәңге һәм томатта — бәрәңге, киндер киндер ҡуңыҙҙары осорай. Япраҡ ҡуңыҙҙарына ҡаршы көрәштә көҙҙән баҫыуҙарҙы тирән итеп һөрөү, сәсеү алдынан орлоҡтарҙы һәм шытымдарны инсектицидтар менән эшкәртеү саралары ҡулланыла.
Япраҡ ҡуңыҙы (лат. Chrysomelidae, (рус. Листоеды ) —ер йөҙөнөң бөтә өлөштәрендә сәскәле үҫемлектәрҙә йәшәй, уларға байтаҡ зарар килтерә торған ваҡ ҡуңыҙҙар; ҡаты ҡанатлы ҡуңыҙҙар ғаиләһендәге бөжәк. 35 000 төрҙө берләштерә.
Артҡы аяҡтары һикереү өсөн яйлашҡан ваҡ ҡуңыҙҙар (1-5 мм). Төрлө биотоптар — болон, урман, агроценоздарҙа йәшәйҙәр. Үҫемлек менән туҡланалар. Оло ҡуңыҙҙар япраҡты кимереп тишәләр һәм үҫеү нөктәһен юҡ итәләр. Ҡурҡыныс янағанда ер өҫлөгөндә йәшеренәләр. Үҫемлек ҡалдыҡтары аҫтында йәки тупраҡта ҡышлайҙар, яҙ үҫемлек шытымдарына йыйылалар. Личинкалары селәү һымаҡ, һары, тупраҡта йәки һабак эсендә үҫә. Күп кенә төрҙәре йәшелсә һәм баҫыу культураларына ҙур зыян һала. Аҡһыл аяҡлы, уйымлы, тулҡын һымаҡ ҡуңыҙҙар әүернә сәскәлеләрҙә йәшәй. Ҙур һабак, ябай һабак, иген һабағы ҡуңыҙҙары, ғәҙәттә, ҡыяҡлыларҙа була. Сөгөлдөрҙә — ябай сөгөлдөр ҡуңыҙы, бәрәңге һәм томатта — бәрәңге, киндер киндер ҡуңыҙҙары осорай. Япраҡ ҡуңыҙҙарына ҡаршы көрәштә көҙҙән баҫыуҙарҙы тирән итеп һөрөү, сәсеү алдынан орлоҡтарҙы һәм шытымдарны инсектицидтар менән эшкәртеү саралары ҡулланыла.
Җир борчалары́ (Chrysomelidae) - яфрагашар коңгызлар ассемьялыгы. Арткы аяклары сикерү өчен җайлашкан вак коңгызлар (1-5 мм). 5 меңгә якын төре билгеле, Татарстанда 60 лап төре бар. Төрле биотоплар - болын, урман, агроценозларда яшиләр. Үсемлек белән тукланалар. Олы борчалар яфракны кимереп тишәләр һәм үсү ноктасын юк итәләр. Куркыныч янаганда җир өслегендә яшеренәләр.
Үсемлек калдыклары астында яки туфракта кышлыйлар, язын үсемлек шытымнарына җыелалар. Личинкалары суалчансыман, сары, туфракта яки сабак эчендә үсә. Күп кенә төрләре яшелчә һәм басу культураларына зур зыян сала. Аксыл аяклы, уемлы, дулкынсыман борчалар әвернә чәчәклеләрдә яши. Зур сабак, гади сабак, иген сабагы борчалары, гадәттә, кыяклыларда була. Чөгендердә - гади чөгендер борчасы һәм көньяк чөгендер борчасы, бәрәңге һәм томатта - бәрәңге, киндер һәм колмакта киндер борчалары очрый. Җир борчаларына каршы көрәштә көздән кырларны тирән итеп сөрү, чәчү алдыннан орлыкларны һәм шытымнарны бөҗәк үтергечләр белән эшкәртү чаралары кулланыла.
Җир борчалары́ (Chrysomelidae) - яфрагашар коңгызлар ассемьялыгы. Арткы аяклары сикерү өчен җайлашкан вак коңгызлар (1-5 мм). 5 меңгә якын төре билгеле, Татарстанда 60 лап төре бар. Төрле биотоплар - болын, урман, агроценозларда яшиләр. Үсемлек белән тукланалар. Олы борчалар яфракны кимереп тишәләр һәм үсү ноктасын юк итәләр. Куркыныч янаганда җир өслегендә яшеренәләр.
Үсемлек калдыклары астында яки туфракта кышлыйлар, язын үсемлек шытымнарына җыелалар. Личинкалары суалчансыман, сары, туфракта яки сабак эчендә үсә. Күп кенә төрләре яшелчә һәм басу культураларына зур зыян сала. Аксыл аяклы, уемлы, дулкынсыман борчалар әвернә чәчәклеләрдә яши. Зур сабак, гади сабак, иген сабагы борчалары, гадәттә, кыяклыларда була. Чөгендердә - гади чөгендер борчасы һәм көньяк чөгендер борчасы, бәрәңге һәм томатта - бәрәңге, киндер һәм колмакта киндер борчалары очрый. Җир борчаларына каршы көрәштә көздән кырларны тирән итеп сөрү, чәчү алдыннан орлыкларны һәм шытымнарны бөҗәк үтергечләр белән эшкәртү чаралары кулланыла.
.P8193313_NEAT.jpg)
