Multimedia w Wikimedia Commons Ostrołódka Hallera[3] (Spiesia halleri Bunge) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny bobowatych. W florze Polski opisywany jako Oxytropis halleri Bunge[3].
Rozmieszczenie geograficzne
Rzadki gatunek wysokogórski. Występuje tylko w górach Europy: w Alpach, Pirenejach, górach Szkocji, w Karpatach i na jednym stanowisku na Półwyspie Bałkańskim. W Karpatach Wschodnich występuje tylko w ich południowej i wschodniej części, w Karpatach Zachodnich wyłącznie w Tatrach. W Polsce występuje wyłącznie na obszarze Tatr Zachodnich i to tylko na trzech stanowiskach: na opadających do Doliny Iwaniackiej stokach Kominiarskiego Wierchu (na wysokości 1490-1620 m n.p.m.), powyżej Wąwozu Kraków (ok. 1410-1620 m n.p.m.) i na Wysokim Grzbiecie (ok. 1600-1750 m n.p.m.). Częściej natomiast występuje na słowackiej stronie Tatr[4].
Morfologia
- Łodyga
- Bardzo skrócona i pokryta kosmatymi włoskami. Cała roślina (wraz z liśćmi) ma wysokość 10-40 cm[5].
- Liście
- Nieparzysto-pierzaste, wzniesione do góry, złożone z 9-16 par listków. Wszystkie liście wyrastają z różyczki liściowej na skróconej łodydze. Przysadki sięgają co najmniej do połowy długości rurki kielicha, czasami bywają nawet dłuższe od niego[5].
- Kwiaty
- Zebrane w główkowaty kwiatostan na szczycie długiej i grubej szypułki wyrastającej powyżej liści. Kwiaty motylkowe o długości ok. 2 cm. Kielich pokryty odstającymi, białymi włoskami, a jego rurka jest 3-4 razy dłuższej od ząbków. Korona niebieskofioletowa, jej żagielek jest dłuższy od skrzydełek[5].
- Owoc
- Podługowaty, rozdęty strąk. Ma długość ok. 2 cm i pokryty jest odstającymi, białymi włoskami. Niemal zupełnie podzielony jest dwoma listewkami[5].
Biologia i ekologia
Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Roślina owadopylna. W Tatrach rośnie w murawach na podłożu wapiennym, na bardzo płytkiej, próchnicznej glebie[4]. Gatunek charakterystyczny dla Ass. Festuco-versicoloris-Seslerietum[6]. Liczba chromosomów 2n = 32[4].
Zagrożenia i ochrona
Informacje o stopniu zagrożenia w Polsce na podstawie:
W Polsce rośnie wyłącznie na obszarze Tatrzańskiego Parku Narodowego. Stanowisko na Kominiarskim Wierchu jest bezpieczne, gdyż znajduje się z dala od szlaków turystycznych, na dokładkę w terenie skalistym i trudno dostępnym. Stanowisko w Wąwozie Kraków może być zagrożone przez grotołazów penetrujących znajdujące się w tej okolicy jaskinie. Największym jednak zagrożeniem jest niewielka liczba stanowisk i mała liczebność populacji. Ochrona bierna jest wystarczająca, konieczny natomiast jest monitoring stanowisk[4].
Przypisy
-
↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website/Fabaceae (ang.). 2001–. [dostęp 2009-09-23].
-
↑ a b The Plant List. [dostęp 2017-01-11].
-
↑ a b Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
-
↑ a b c d e Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
-
↑ a b c d Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
-
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
-
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
-
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
-
↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
