The Corbie (Corvus corax), also kent as the Northren Raen or the Common Raen, is a lairge, aw-black passerine bird. Foond athort the northren hemisphere, it is the maist widely distributit o aw corvids. Thare are at least aicht subspecies wi little variation in appearance—although recent research haes demonstratit signeeficant genetic differences amang populations frae various regions. It is ane o the twa lairgest corvids, alangside the Thick-billed Raen, an is possibly the hiviest passerine bird; at maturity, the Common Raen averages 63 centimetres (25 inches) in length an 1.2 kilograms (2.6 pounds) in mass. Common Ravens can live up tae 21 years in the wild,[2] a lifespan exceedit amang passerines bi only a few Australasie species such as the Satin Bowerbird[3] an probably the lyrebirds. Young birds mey travel in flocks but later mate for life, wi each matit pair defendin a territory.
The Common Raen haes coexistit wi humans for thoosands o years an in some auries hae been so numerous that thay are considered a pest. Pairt o its success comes frae its omnivorous diet; Common Ravens are extremely versatile an opportunistic in findin soorces o nutrition, feedin on carrion, insects, cereal grains, berries, fruit, smaa ainimals, an fuid waste.
Some notable feats o problem-solvin hae been observed in the species, leadin tae the belief that it is heichly intelligent. Ower the centuries, it haes been the subject o meethology, folklore, airt, an leeteratur. In mony indigenous culturs, includin those o Scandinavie, auncient Ireland an Wales, Bhutan, the northwast coast o North Americae, an Siberie an northeast Asie, the Common Raen haes been revered as a spiritual figure or god.[4]
The Corbie (Corvus corax), also kent as the Northren Raen or the Common Raen, is a lairge, aw-black passerine bird. Foond athort the northren hemisphere, it is the maist widely distributit o aw corvids. Thare are at least aicht subspecies wi little variation in appearance—although recent research haes demonstratit signeeficant genetic differences amang populations frae various regions. It is ane o the twa lairgest corvids, alangside the Thick-billed Raen, an is possibly the hiviest passerine bird; at maturity, the Common Raen averages 63 centimetres (25 inches) in length an 1.2 kilograms (2.6 pounds) in mass. Common Ravens can live up tae 21 years in the wild, a lifespan exceedit amang passerines bi only a few Australasie species such as the Satin Bowerbird an probably the lyrebirds. Young birds mey travel in flocks but later mate for life, wi each matit pair defendin a territory.
The Common Raen haes coexistit wi humans for thoosands o years an in some auries hae been so numerous that thay are considered a pest. Pairt o its success comes frae its omnivorous diet; Common Ravens are extremely versatile an opportunistic in findin soorces o nutrition, feedin on carrion, insects, cereal grains, berries, fruit, smaa ainimals, an fuid waste.
Some notable feats o problem-solvin hae been observed in the species, leadin tae the belief that it is heichly intelligent. Ower the centuries, it haes been the subject o meethology, folklore, airt, an leeteratur. In mony indigenous culturs, includin those o Scandinavie, auncient Ireland an Wales, Bhutan, the northwast coast o North Americae, an Siberie an northeast Asie, the Common Raen haes been revered as a spiritual figure or god.
U corbu (Corvus corax) hè un aceddu chì faci partita di a famiglia di i Corvidae. Hè neru neru è ancu u bizzicu hè scuru. Pesa sin'à 1,5 kg, par una lunghezza di circa 60 cm. L'apartura di l'ali và da 1 à 1,5 metri. L'adulti formani coppii stabuli, chì si riproducini da frivaghju à maghju. A femina sponi da 4 à 6 ova l'annu, tutti in una cuvata. U corbu hè difficiuli da avvicinà, ma pò essa ussirvatu in picculi bandi o in coppiu, in i loca salvatichi o in i furesti.
U corbu hè prisenti in Corsica.
U corbu hè mintuvatu à spessu in a cultura è in a litteratura corsa. Par asempiu:
.jpg)
.jpg)
U corbu (Corvus corax) hè un aceddu chì faci partita di a famiglia di i Corvidae. Hè neru neru è ancu u bizzicu hè scuru. Pesa sin'à 1,5 kg, par una lunghezza di circa 60 cm. L'apartura di l'ali và da 1 à 1,5 metri. L'adulti formani coppii stabuli, chì si riproducini da frivaghju à maghju. A femina sponi da 4 à 6 ova l'annu, tutti in una cuvata. U corbu hè difficiuli da avvicinà, ma pò essa ussirvatu in picculi bandi o in coppiu, in i loca salvatichi o in i furesti.
O cuervo (Corvus corax (L., 1758)) ye un muixón d'a familia d'es corvidos de bells 65 – 70 cm de lonchitut, y 105 – 120 cm d'amplaria d'alas, estando asinas o més gran animal adintro d'ista familia d'aves.
Per o suyo aspecto fisico se l'ha trafulcato a sobén con a cuerva, asumindo-se popularment bellas vegadas que en yera o masclo d'a mesma especie, per estar més gran que no ixa altra ave, y alazentando-se en as parellanidatz d'es dos animals, se gosa a emplegar a (erronia) expresión cuervo masclo ta designar iste animal en contraposición con l'altro. En bellas parlas tamién se fan refrencias ent'a suya mida achuntando-ie formas aumentativas ta lo nombre: corvás en benasqués u corvazo en baixorribagorzano, con o sufixo -az(o). También per es suyos costumbre carronyadors se'n diz cuervo burrero en mutos puestos.
Ye una especie de distribución quasi homochenia en tot l'amplo de l'hemisferio norte, en Eurasia y America d'o Norte, especialment per causa d'a suya versatilidat alimentaria. Es solos puestos a on no se vei guaire son ixes a on abundan altras especies semilars que compiten con ells, como las cuervas y grallas, como también en as ciudatz.
Ang karaniwang uwak (Corvus corax), na kilala rin bilang hilagang uwak, ay isang malaking all-black passerine bird. Natagpuan sa kabila ng Northern Hemisphere, ito ang pinakalawak na ipinamamahagi ng lahat ng corvids. Mayroong hindi bababa sa walong subspecies na may maliit na pagkakaiba-iba sa hitsura, bagaman ang kamakailang pananaliksik ay nagpakita ng makabuluhang pagkakaiba sa genetiko sa mga populasyon mula sa iba't ibang mga rehiyon. Ito ay isa sa dalawang pinakamalaking corvids, sa tabi ng makapal na bading na uwak, at posibleng ang heaviest passerine na ibon; sa takdang panahon, ang pangkaraniwang uwak ay may katamtaman na 63 sentimetro (25 pulgada) ang haba at 1.2 kilo (2.6 na kilo) sa masa.
Ang lathalaing ito ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa nito.
Tha am fitheach (Laideann: Corvus corax) na eun làidir agus garg.
'S e is àite-còmhnaidh dhan fhitheach àrd-mhonadh, far am bheil pailteas de sprèidh ga chumail suas.
Coltach ris an iolair tha am fitheach a' tighinn beò air eòin bheaga, air uain, agus, feadh a' gheamhraidh, air cairbh bheathaichean a tha a' faotainn bàis le plàigh, le fuachd, no le gort.
'S e an t-sùil a' chiad nì air am bheil am fitheach a' toirt ionnsaigh nuair a tha e ag iarraidh cobhartaich; agus tha e gu minig a' dalladh chaorach le a sgiathan, agus an sin a' spìonadh a-mach an sùilean, agus gam marbhadh.
Cha dèan am fitheach feum sam bith de chnàimh lom, agus uime sin is e an cnàimh air am faigh e a' bheag no a mhòr de chriomadh air am bi gaol aige. Tha mòran ann a tha a' cumail a-mach gum bheil gaol aca air muinntir nuair nach eil aca orra ach gaol an fhithich air a' chnàimh. Tha mòran de nàdar feòlmhor, truaillidh an fhithich anns a' mhuinntir seo. Chan eil e doirbh do dhuine glic, geur-chùiseach, dealachadh a chur eatorra seo agus a' mhuinntir anns am bheil nàdar glan, uasal a' chalmain.
Is anabarrach comharraichte mar a chruinnicheas na fithich as gach àird a dh' ionnsaidh na closnaich mun gann a gheibh an t-ainmhidh bàs. Bha na seann daoine ann am beachd gun robh fiosachd aca. Air a' cheart dhòigh thèid na daoine a tha salach, truaillidh nan nàdar a dh'ionnsaidh an àite anns am faigh iad am miannan truaillidh a shàsachadh. Mar a chì sùil gheur an fhithich a chlosnach 's e ag itealaich seachad anns na speuran, chì an duine truaillidh mar an ceudna an nì a tha truaillidh.
Tha am fitheach neo-ghlan, salach 's mar a tha e gu nàdarra, miadhail gu leòr air a àlach fhèin. Ach mar a tha am facal ag ràdh, cha tugadh e sùil a' bheathaich mhairbh do a isean fhèin. Is minic a bha daoine an aghaidh blasad air an t-sùil nuair a chuirte ceann na caorach fan comhair air a' bhòrd, an dèidh dha bhith air a ghlanadh 's air a dheasachadh gu math 's gu ro mhath, agus an àm a bhith a' moladh cho math 's a tha an t-sùil ri a h-ithe, theirte, "Cha tugadh am fitheach don isean i."
Tha e coltach gur e am fitheach eun cho tràth air a' bhliadhna 's a nì a nead 's a th' anns an ealtainn. Is e a nàdar seo a dhèanamh, agus fhad 's a bhios am fitheach beò bidh e air a riaghladh le a nàdar.
Lo grand còrb (Corvus corax) es una espècia d'ausèl passerifòrme de la familha dels corvids (Corvidae). Present en tot l'emisfèri septentrional, es l'espècia de corvid amb la màger superfícia de distribucion. Amb lo còrb de pic espés, es lo pus grand dels corvid e probablament lo passerifòrme mai pesuc; a la siá maturitat, lo grand còrb mesura entre 52 e 69 centimètres de longor e lo sieu pes varia de 0,69 a 1,7 quilogramas. Los còrb vivon generalament de 10 a 15 ans mas qualques individus an viscut 40 ans. Los joves se pòdon desplaçar en grops mas los cobles ja formats demòran amassa tota la siá vida, cada coble defendent un territòri. Existisson 8 subespècias conegudas que se diferéncian fòrça pauc aparentament, e mai que d'estudis recents ajan demostrat de diferéncias geneticas significativas entre las populacions de regions distinctas.
Lo grand còrb coexistís amb los umans dempuèi fa de milièrs d'ans e en qualques regions es tan abondant que se considèra coma una espècia nociva. Una partida de la siá capitada es deguda al sieu regim omnivòr; lo còrb comun es extrèmament oportunista, en s'alimentant de caronhas, d'insèctes, de residús alimentaris, de granas, de baias, de fruchas e pichons animals. Se son observadas divèrsas demostracions notablas de resolucion de problèmas per aquesta espècia, çò que fa pensar que lo còrb es fòrça intelligent.
Gáranas Corvus corax gullá vuoražaslottiide.
De Rapp oder au Raab (Corvus corax; alemanischi Näme) isch de grööst Singvogel und e Raubvogel wo i Mitteleuropa ganzjöörig vorchunnt. I de Alpe isch er bis zonere Hööchi vo 2600 müM aaztreffe. Er werd mengisch mit de Chraie verwechslet, wo aber chlinner isch. Jungi Rappe chöned zäämt were.
De Rapp isch ganz schwaarz mit eme liecht chrumme und chräftige Schnabel. Er isch e groosse Vogel, wo 54 bis 67 cm grooss werd. Im Fluug chan er a sim kailförmige Schwanz erchennt were. Sini Spannwiiti bitrait 115 bis 150 cm und er wögt ais bis anderthalb Kilo. Mandli und Wiibli gsiend gliich uus.
De Rapp isch i de Alpe und i Wälder wiit verbraitet. Sini Naarig suecht er aber i de offnige Landschaft. Er baut us Äst i Felsnische oder uf hööche Bömm e groosses Nest. S Wiibli lait vier oder fööf Aier und brüetet 20 Taag.
De Rapp fresst vor alem Aas.
Er chraist inere groosse Hööchi imene ruige Fluug umenand. I de Balzziit roled Wiibli und Mandli wild i de Luft umenand und mached debii gförchigi Sturzflüüg.
I de Mythologii vo verschidnige Kulture spillt de Rapp e wichtigi Role. Bikannt sind de Huginn und de Munnin, di beede Rappe vom Odin i de nordische Mythologii. Bi de alte Grieche isch de Rapp de hailigi Vogel vom Gott Apollon und sis Verhalte isch vo Woorseger uusdütlet wore. I de antike Literatur isch er emole biwunderet wore, en anders mole vertüüflet.
Noch de Legende hett de Hailigi Mainrad vo Ainsidle zwee zoomi Rappe ghaa. Wo zwee Roiber de Eremit umbrooocht ghaa hend, hend di beede Rappe d Mörder verfolgt und ase isch de Mord uufteckt wore.
Rappe geltet as di intelligentiste Vögel und chönd us Droot sogär Höögge büüge, um noch Lebesmittel z angle.
De Rappe isch ursprüngli en alti mittelalterlichi Münze gsii, wo im Elsiss gschlage woren isch und en Adler zaigt het. Well d Münze aber wenig ggulte het, isch de Adler abschätzig Rapp gnennt wore und schlussendli zonere feste Bizaichnig för bestimmti Münze am Oberrhii wore. Nochem Rapp wered schwarzi Ross au Rappe gnennt.
Well de griechisch Philosoph Aristoteles gschribe het, as Rappe eri Junge usem Nest wörffi, isch de Uusdruck "Raabeneltere" endstande. Da und no vill andere Aberglobe hend bi villne Mensche e schlechts Bild vom "cholerabeschwarze" Rapp hinderloo. Er hett bis i d Noizitt as Unglücksvogel golte, wo au de Tood vo Mensche azaigt het.
De Rapp oder au Raab (Corvus corax; alemanischi Näme) isch de grööst Singvogel und e Raubvogel wo i Mitteleuropa ganzjöörig vorchunnt. I de Alpe isch er bis zonere Hööchi vo 2600 müM aaztreffe. Er werd mengisch mit de Chraie verwechslet, wo aber chlinner isch. Jungi Rappe chöned zäämt were.
Korbivaroi (lat. Corvus corax L., ven. ворон) kuuluu varoloin pereheh. Eläy tundran alovehis mägimeččissäh. Karjalas korbivaroidu on kaikkiel. Se on talvilindu.
Hos korbivaroidu on kaikkiel Karjalas, yhtelläh sanuo, ku sen lugu on ylen suuri Karjalas ei sua. Ezimerkikse, Kivačun rauhoitetul alovehel, kus korbivaroih niškoi ollah parahat eländyolot, 36 neliökilometril muadu pezoittuu kaikkiedah viizi puarua tädä linduu. Karjalas korbivaroidu on Vienanmeren rannikol da suariloil, mečis, järvilöin da jogiloin rannoil, kuattulois mečis, peldoloil, talvel – linnoisgi.
Korbivaroin väri on mustu. Varoloin perehen lindulois se on suurin, se painau 1,5 kilossah. Sil on suuri, korgei da terävy n’okku.
Tuhukuul korbivaroil algavuu pezoitundu. Tämän kuun puolivälis linnul on kiimuaigu. On tietty, ku korbivaroi luadiu puaran vaiku kerran. Puaran pezoitundualovehet ollah samat, yhty samua peziä net käytetäh monien vuozien aigah. Korbivaroi luadiu pezän kallivoloin ragoloih libo puuh.
Karjalas korbivaroi enne toizii linduloi rubieu haudomah poigazii, vie kevätkuun toizel puoliškol-sulakuun allus. Se haudou 3-7 jäiččiä, enimyölleh 4-6. Sygyzyssäh poigoveh ei levie.
Korbivaroi ei ole čirču lindy, se syöy kazvi- da elättisyömisty. Äijy korbivaroidu suau nähtä kuadopaikoil, zvierisouhozoin lähäl. Syvväh net jyrzijöi, linduloin jäiččii da poigazii, šižiliuhkuloi, kaloi, böbökkii. Kazvisyömizis syvväh vil’l’oin siemenii da marjoi.
В.Б. Зимин, Э.В. Ивантер. Птицы. Петрозаводск, 2002
Korbivaroi (lat. Corvus corax L., ven. ворон) kuuluu varoloin pereheh. Eläy tundran alovehis mägimeččissäh. Karjalas korbivaroidu on kaikkiel. Se on talvilindu.
Kroikoi (latin.: Corvus corax) om Kroikoivuiččiden sugukundan levitadud lind, eläb Pohjoižes mapoliškos. Erištadas läz kümned alaerikod.
Se om Pasklindunvuiččed-heimkundan kaikiš järedamb lind. Hibj oleleb 60..70 sm pitte, 0,8..1,6 kg vedutte, suugiden maihutuzkeskust sase 120..150 santimetrhasai. N'ok om terav, korged da massivine. Kurkunno om pit'kid suugid (muga nimitadud «bard»). Kroikoi tegeb severzid-se hüpkid edel lendahtandad. Lendai kroikoi maihutab harvemba mi heimon toižed lindud, hänen suugad oma pidemb da kaidamb, händ om tilgunvuitte. Ei voi erištada sugud mujuhu kacten, no ižačud oma järedambad mi emäčud.
Varukaz lind, mahtab varastada severzid-se minutoid. Socializacijan mär om madal, kroikoid elädas paroil, voidas ühtneda joukhu edel ödumišt sügüzel i tal'vel. Kroikoi söb kaik: habukan söm, reptilijad, kazmused, ristitun sömjändused. Äikerdoičese elon kahtendel-koumandel vodel. Monogamine elon hätkte, om kahtenden ižačun tulendan pezha statjoid ühtenden olmatomuden aigan. Toine peza toižespäi sijadase üks'-viž kilometrad keskustal da sen enamba. Lind eläb 10..15 vot londuses, 75 vodhesai ristitun eländtahoiš.
Kroikoi (latin.: Corvus corax) om Kroikoivuiččiden sugukundan levitadud lind, eläb Pohjoižes mapoliškos. Erištadas läz kümned alaerikod.
Se om Pasklindunvuiččed-heimkundan kaikiš järedamb lind. Hibj oleleb 60..70 sm pitte, 0,8..1,6 kg vedutte, suugiden maihutuzkeskust sase 120..150 santimetrhasai. N'ok om terav, korged da massivine. Kurkunno om pit'kid suugid (muga nimitadud «bard»). Kroikoi tegeb severzid-se hüpkid edel lendahtandad. Lendai kroikoi maihutab harvemba mi heimon toižed lindud, hänen suugad oma pidemb da kaidamb, händ om tilgunvuitte. Ei voi erištada sugud mujuhu kacten, no ižačud oma järedambad mi emäčud.
Varukaz lind, mahtab varastada severzid-se minutoid. Socializacijan mär om madal, kroikoid elädas paroil, voidas ühtneda joukhu edel ödumišt sügüzel i tal'vel. Kroikoi söb kaik: habukan söm, reptilijad, kazmused, ristitun sömjändused. Äikerdoičese elon kahtendel-koumandel vodel. Monogamine elon hätkte, om kahtenden ižačun tulendan pezha statjoid ühtenden olmatomuden aigan. Toine peza toižespäi sijadase üks'-viž kilometrad keskustal da sen enamba. Lind eläb 10..15 vot londuses, 75 vodhesai ristitun eländtahoiš.
Kronkėns, kronkis, joudvarnis (luotīnėškā: Corvus corax, onglėškā: Common Raven, pranc. Grand Corbeau, vuokīškā: Kolkrabe, rosėškā: Ворон) īr dėdluoks, jouds paukštis, katros muokslėškā prėgol prī varnėniu (Corvidae) šeimuos.
Kronkėns ī geruokā dėdlesnis kāp varna. Ciels anou kūns jouds ī. Snaps ė kuojės tēpuogi joudas. Kūna ėlgoms ī 54-69 cm, sonkoms 1100–1560 g.
Kronkėns Lietovuo given nūlatuos. Ėsėkor nedėdlies medies, ožvis labiausē miegst pošīnus. Given puoruo. Top ont mediu vėršūniu, vėsuokiu basliū.
Kėni praded krautė jau vasari. Tamė patiam kėnie perėn kelet metu ėš eilies. Ded paprastā 5 šmuotoutus kiaušius. Perėn patalė 20-23 dėinū.
Kronkėnā paprastā given 10-15 metū (retsīkēs lėgė 40 m.).
Kronkėns jied kėtus paukštius, anūm jaunėkius, mažus žvieralius, jied dviesenėna.
Kronkėns, kronkis, joudvarnis (luotīnėškā: Corvus corax, onglėškā: Common Raven, pranc. Grand Corbeau, vuokīškā: Kolkrabe, rosėškā: Ворон) īr dėdluoks, jouds paukštis, katros muokslėškā prėgol prī varnėniu (Corvidae) šeimuos.
Krëk (Corvus corax) — wiôldżi ptôch z rodzëznë krëkòwatëch (Corvidae). Czedës na Kaszëbach bëło jich baro mało, a terô placama je krëków dosc wiele.
W Psalmie 147:9 je napisóne m. jin. ò krëkù: Òn bëdłu dôwô żercé, pizglãtóm krëka to, ò co wòłają.
Krëk (Corvus corax) — wiôldżi ptôch z rodzëznë krëkòwatëch (Corvidae). Czedës na Kaszëbach bëło jich baro mało, a terô placama je krëków dosc wiele.
RozmajitoscëW Psalmie 147:9 je napisóne m. jin. ò krëkù: Òn bëdłu dôwô żercé, pizglãtóm krëka to, ò co wòłają.
Quzgʻun — qargʻasimonlar oilasiga mansub qush. Yevropa, Osiyo (janubi-sharqiy qismidan boshqa joylarida), Shimoliy va Markaziy Amerika, Shimoliy Afrikada tarqalgan. Oʻzbekistonning hamma joylarida uchraydi. Tanasi 60—65 sm. Qora, koʻk yoki yashil tusda metalldek yaltiraydi. Tomogʻidagi parlar uzunroq. Oʻtroq yoki koʻchib yurib yashaydi. Daraxt, qoya, baland inshootlar va boshqalarga uya yasaydi. Bir uyadan bir necha yil foydalanadi. 5—6 ta tuxum qoʻyib, 19—21 kun bosadi. Hammaxoʻr.
Tekst üüb Öömrang A raawen ((mo.) rååwen) (Corvus corax) as en fögel ütj at famile faan a Raawenfögler (Corvidae).
Wikimedia Commons hää bilen of filmer tu: 
Wikispecies hää en artiikel tu: A raawen ((mo.) rååwen) (Corvus corax) as en fögel ütj at famile faan a Raawenfögler (Corvidae).
D'Ramm, och Grousse Kueb genannt (Corvus corax), ass e Vull vun der Gattung Kueben (Corvus), bannent der Famill vun de Kuebevullen (Corvidae).
Et ass déi bei wäitem gréisst Kuebenaart.
Wéi déi meescht Kuebe sinn d'Rammen Allesfrësser an Aasfrësser.
D'Déiere ginn no ronn 3 Joer geschlechtsräif; si liewen a feste Koppelen zesummen.
D'Eeër ginn Enn Februar/uganks Mäerz geluecht. Et sinn hirer dräi bis sechs, déi hellgréng mat groelzeg-olivbronge Tëppelen. Se si relativ kleng, 49,3 mm × 33,1 mm a weien ëm déi 27 g. No 19 bis 21 Deeg sinn s'ausgebréit, an déi kleng komme plakeg a blann op d'Welt. Si ginn ëm déi 6 Woche laang vun den Eltere gefiddert, a fléien dann Enn Abrëll/Uganks Mee aus dem Nascht fort. Si siche sech dann an engem Ëmkrees vu bis zu 200 km en neit Revéier.
Ramme kënnen iwwer 20 Joer al ginn, wa se gefaange sinn alt iwwer 40, wéi dat bei engem vun de Ramme vum Tower of London de Fall war.
Wéinst hirer Intelligenz an hirer Fähegkeet, ze léieren, sinn d'Rammen en heefegt Theema an der Mythologie an a Legendenen a Seeërcher, wéi och an der Literatur an an der Dichtung.
D'Ramm, och Grousse Kueb genannt (Corvus corax), ass e Vull vun der Gattung Kueben (Corvus), bannent der Famill vun de Kuebevullen (Corvidae).
Et ass déi bei wäitem gréisst Kuebenaart.
Wéi déi meescht Kuebe sinn d'Rammen Allesfrësser an Aasfrësser.
D'Déiere ginn no ronn 3 Joer geschlechtsräif; si liewen a feste Koppelen zesummen.
D'Eeër ginn Enn Februar/uganks Mäerz geluecht. Et sinn hirer dräi bis sechs, déi hellgréng mat groelzeg-olivbronge Tëppelen. Se si relativ kleng, 49,3 mm × 33,1 mm a weien ëm déi 27 g. No 19 bis 21 Deeg sinn s'ausgebréit, an déi kleng komme plakeg a blann op d'Welt. Si ginn ëm déi 6 Woche laang vun den Eltere gefiddert, a fléien dann Enn Abrëll/Uganks Mee aus dem Nascht fort. Si siche sech dann an engem Ëmkrees vu bis zu 200 km en neit Revéier.
Ramme kënnen iwwer 20 Joer al ginn, wa se gefaange sinn alt iwwer 40, wéi dat bei engem vun de Ramme vum Tower of London de Fall war.
Wéinst hirer Intelligenz an hirer Fähegkeet, ze léieren, sinn d'Rammen en heefegt Theema an der Mythologie an a Legendenen a Seeërcher, wéi och an der Literatur an an der Dichtung.
De raof (Corvus corax (Linnaeus, 1758)) is 'ne vogel oet 't geslach Corvus (krejje). 't Is 't groetste lid vaan dees familie en op de lierveugel nao de groetste vaan de zaankveugel. In Nederland en 't Belsj kump de vogel wieneg mie veur.
De raof is euver 't allergroetste deil vaan zoewel 't Palearctisch es 't Nearctisch Areaol vertegewoordeg; dat wèlt zègke Noord-Amerika, Europa, Azië en 't noordelekste deil vaan Afrika. De vogel kin hiel good tege de kaw en is tot op Greunland en de Siberische toendra's te vinde; allein de alderkaajdste plaotse geit 'r oet de weeg. De wereldpopulatie weurt gesjat op 16 miljoen stök, en dees populatie sjijnt touw te numme. Daodoor gelt de soort wereldwied es "neet bedreig".[1]
't Vèlt evels op tot de vogel neet of amper veurkump in Noordwes-Europa: in Nederland, 't Belsj, Duitsland, Fraankriek en Denemarke. In eus umgeving is de raof naomelek langen tied hiel sterk bejaog, umtot 't bijgeluif vertèlde tot heer oongelök brach. Veural vaanaof de negentiende iew góng 't hel. In 1944 breujde in 't Heuvelland 't lèste Nederlandse paar.[2] In de twintegste iew oondernaom me versjèllende poginge 't bies te besjèrme of te herintroducere. Al in 1936 woorte raove oetgezat op de Veluwe, die 't neet haolde.[2]
In 1976 deeg me dit obbenuits, mèt mie succes noe. 't Aontal breujpare in Nederland ligk roond de 100; boete op de Veluwe zitte die ouch op d'n Utreisen Heuvelrögk en de Sallandsen Heuvelrögk.[3] Ze vlege veur te ete oet nao ander deile vaan 't land en weure veural gezeen in 't Gooi en bij de Oostvaardersplasse.[4] Ze weure evels ouch in ander deile vaan 't land gezeen, boe-oonder 'nen inkele kier in 't uterste noorde vaan Nederlands Limburg. De populatie is de lèste jaore get aofgenomme doortot me is gestop mèt 't bewös achterlaote vaan slachaofval op de Veluwe.[5] Op dit memint bedreug de populatie tege de hoonderd pare[3]; eder winter euverwintere bovendeen 200 aon 400 individue in Nederland.[2]
Ouch in 't Belsj (in de Kempe) zien raove oetgezat; ouch hei geit 't um klein aontalle. 'n Inkel koppel is de grens mèt Nederland euvergestoke en breujt noe in Noord-Braobant.[3]
Evegood heet me ze oetgezat in Noordrien-Wesfale.[6] Observaties vaan 't bies in 't midde en zuie vaan Nederlands Limburg[4] kinne wel aon dees populatie weure touwgesjreve.
De raof is 'ne flinke vogel vaan tösse de 56 en 69 centimeter groet.[7] De gruutde is 't belangriekste kinmerk boe-aon me 'ne raof vaan ander krejechtege, in 't bezoonder de zwarte krej en de rook, kin oondersjeie. De vleugelspanwijdte is oongeveer twie kier zien lengde. De snavel is get langer, zwoerder en liech gekromp. De vere zien bij de kop gans zwart, op de vleugele en 't lief blinke ze get. Aon de keel heet 'r korte pluimkes. De start is kielvörmeg, get wat veural in de vlöch opvèlt. De raof vluig mèt lankzaam, krachtege vleugelsleeg; anders es de ander krejje kin 'r mèt zien groete vleugel stökker zweve.
De raof kump, anders es ander krejje, zoewel in de Aw es in de Nui wereld veur. Biologe oondersjeie evels wel 'n aontal oondersoorte.
't Gief nog inkel ander veugel oet 't geslach Corvus mèt 'nen triviaole naom boe-in raof veurkump. Meistal weurt dee naom gegeve aon rillatief groete krejje.
Veur 't oondersjeid mèt de bovestaonde soorte weurt de hei besjreve Corvus corax ouch wel Gewoene raof geneump.
Raove zien euver 't algemein standveugel; populaties in de kajdste streke trèkke 's winters wel nao 't zuie.[7]
De raof heet 'ne karakteristieke roop dee besteit oet e laank, lieg, raspend geluid wie körrrrk. In de paartied liet 'r ouch väöl ander geluide hure. Wie wel mie krejje kin 'r väöl geluide oet zien umgeving good imitere, boe-oonder ouch de minseleke stum.
'ne Raof zeuk ziech al es joonk 'ne partner veur 't leve oet. 't Doort evels twie tot drei jaor ietot 'r geslachsriep is. Tijens de balts liet 't menneke 'n käör aon geluide hure en väöl acrobatische vlöchte zien um 't vruiwke te imponere. De raove make e groet, roond nes, wat bij veurkäör op rotsechtegen oondergroond kump, meh ouch dèks in buim gemaak weurt. Allewijl kump 't ouch veur tot ze in hoegspanningsmaste of soms gebouwe nestele. De blawgreun eier mèt brojn spikkele weure relatief vreug gelag: ind februari in de meiste streke, get later in kaw streke en in de substrope soms get ieder. 't Vruiwke lègk 'rs meistal zoe tösse veer en zes. Nao 'nen daag of twinteg breuje (dit deit 't vruiwke allein) koume ze oet. De jónge weure door bei awwers gevoord. Nao zes maond verlaote de jóng raove 't nes. De raof kin veur 'ne vogel hiel aajd weure; in gevangesjap heet me leeftije vaan mie es veerteg jaor gerezjistreerd.
De raof is, ouch al wie de meiste ander krejje, 'nen intelligente vogel. Me heet woergenómme wie raove soms mèt wuif "pakte" slete en zoe same kringe vaan bieste opzeuke. Es de wuif daan zien oetgegete koume de raove d'raon. Soms gebruke ze tekskes es gereidsjap. Door experimente heet me ouch begrepe tot raove abstractievermoge höbbe: ze zien beveurbeeld in wienie 'nen andere raof vaanoet zien positie get neet kin zien.
Raove zien, wie de ander krejje, alleseters, meh in tegestèlling tot de kleinder krejjesoorte prifferere ze dierlek, eiwitriek ete. Umtot ze väöl groeter zien voede ze ziech neet primair mèt insekte meh ieder mèt kringe vaan groete diere wie herte en wèl zwijne. Ze kinne ouch klein veugel of ratte vaange. Ouch klawwe ze wel eier. Dèkker evels voede ze ziech mèt zaod vaan versjèllende plante. Veural oonvolwasse exemplare höbbe dèks genóg aon 'nen drekhoup.
Door zien imposante, sinister versjijning heet de raof altied 'n belangrieke rol gespäöld in mythologie en literatuur. De Germaanse mythologie kós de twie raove Hugin en Munin, die op de sjouwers vaan Wodan zaote en oetvloge um alles wat ze zaoge aon häöm te rapportere. De Noormanne gebruukde de raof dèks es symbool. In de Biebel weurt de vogel väöl geneump. Zoe zouw de profeet Elias door raove gevoord zien.[8] Ouch in de mythologie vaan de Indiane kump de vogel dèks veur.
De groete zwarte vogel had vaanaof de middeliewe 'ne slechte naom in Europa. Heer zouw oongelök en doed mètbringe, 'n notie die versterk woort door 't feit tot 'r dèks um galgevelde te vinde waor um de lieke vaan gehangene te pikke. Ze woorte sterk bejaog en dit heet deveur gezörg tot de vogel in zoeväöl len is oetgereujd. Dit bijgeluif heet tot in euzen tied standgehawwe. 'nen Inkele kier weurt 'r zjus es gelöksbringer gezeen: zoe luit 'n veurspeuling tot Ingeland c.q. Groet-Brittannië neet zal valle zoelaank es raove in de Londese Tower zitte. Daorum hèlt me dao al hoonderde jaore taam raove, die zoe gaw es eine doedgeit direk vervaange weure.
In de literatuur is de raof ouch dèks de bringer vaan oongelök of melancholie. Ouch speult 't feit tot 'r de minseleke stum nao kin doen soms 'n rol. 't Bekindste veurbeeld vaan de raof in de literatuur is 't gediech The Raven (1845) vaan d'n Amerikaan Edgar Allan Poe.
Wijer is in de ierste plaots gebruuk gemaak vaan 't Nederlands, Duits en Ingels Wikipedia-artikel. Hei en dao is get teks lètterlek euvergenómme.
De raof (Corvus corax (Linnaeus, 1758)) is 'ne vogel oet 't geslach Corvus (krejje). 't Is 't groetste lid vaan dees familie en op de lierveugel nao de groetste vaan de zaankveugel. In Nederland en 't Belsj kump de vogel wieneg mie veur.
De rave (Corvus corax) is den gröätsten voagel uut de family van kraien. De latynske name is in 1758 vastesteld döär Karel van Linnee.
Raven underskeidet sik van andere soorten kraien med öäre gröätde. Van kop töt start sint se döärgåns ungeväär 65 centimeter, med nen vlöägelspan van 1,20 meter. De swöärste vöägel wordet 1250 gram. Synen nebben (snavel) is når verhölding wat swöärder en hevt ne lechte krumming. Under et vlegen is he te herkennen an nen verhöldingswys gröäteren kop en breyder uutwaierenden ruutförmigen start. Ouk vlügt hee wat höyger up as andere soorten en slüt wat tråger med de vlöägelen. Hee löt sik under et vlegen mangs ouk eaven glyden, terwyl as andere kraien döärslåt en med een dool argens henvleegt. Synen roop hevt een wat laeger gelüüd.
In de jåren '70 van den 20. eyw wör de rave weader uutsetted up de Veluwe in Neaderland, nådat in 1926 den lätsten afsköäten was. Inmiddels sint der weader ungeväär 2000 broodkoppels. In 2018 wör der een koppel in Twente seen.[1]
Van raven is bekend at et kloke deers sint. In et wild is seen dat raven mangs med wulven samenwarket. As ne rave een gewund deer süt, söcht hee nen wulv en trekket den synen andacht. As de wulv klår is med et prooideer, kan de rave der wydter med. Ouk is bekend dat raven mangs 'gerei' gebruket: med stöks köänet se eaten uut gäter porken en med keien kraket se nöäten. Raven köänet ouk gelüden nådoon, so as de menskelike stemme.
As wilde raven up een doud deer afkoamet, verdeylet se et vleisk en versteaket dat argens vöär sikselv. Later söket se de skuulsteade weader up en eatet et alleyne up. Ne rave kan so wal teentallen steades untholden wår as he eaten verstöäken hevt. Dårnöäst köänet se andere raven bespioneren, üm later dee vöärråd te plünderen. Weatenskappelik undersöök hevt antöynd dat raven et weatet wanneyr se binnen of buten et sichtsveld van soortgenöyten sint en wanneyr et düs veilig is üm nen ander synen vöärråd te gappen. Ouk kyket se by et plünderen ekstra good uut as den 'rechtmåtigen' besitter noch in de nöägde is.
Raven holdet nit alleyne by wee as öäre vreenden en vyanden sint, mär se weatet ouk wükke andere raven möäge sint. As twey raven vreenden wordt, kan nen darden der tüsken gån stoaken. Ouk wördt bewäärd dat raven mekander tröystet: as se seet dat nen kündigen in een gevecht verslån wördt, tröystet se den döär den verleser an te raken of syne veaderen skoune te maken. Dårdöär köänet se in de tokoamst selv up troust reakenen, wat minder stres upleavert. Van de andere kante kweaket se dårdöär wal minder gode wil by de oaverwinnende rave.
As et müt eatet raven allens wat öär vöär den nebben kümt. Toch hebbet se et leevste knaagdeers, insekten, larven, pyren, junge vöägel, doude deers, mussels en anspöölde visken. Ouk plantendeylen as beasen en vrüchten en selvs mest van under meyr wulven eatet se gaerne.
Raven müt et deyls hebben van deers dee under den auto koamet. De rave gedyet der by as doude deers in et busk blyvet liggen.
Den harvst- en winterdag leavet raven in gröätere gruppen by mekander. In et broodseisoon koamet vaste köppelkes weader by mekander (raven sint monogaam) en neamet een vast grundgebeed up.
Et nöst bouwet se et leevste in houge böyme. Dår koamet se dan alle jåren weader up weader. Se bouwet et ouk alle jåren uut. Den voagel kan teentallen jåren old worden, al kümt dat in de vrye natuur nit so vake vöär. Van tamme raven in et Vereynigd Köäningryk sint leavtyden van 44 jår vastelegd.
In de westerske, Kristelike wearld wörden raven seen as vöärboades van ungelük. Ümdat et aaseaters sint, warren se in et verleaden vake te seen nå slagvelden, wår as se sik vulvratten an snövelde suldåten. Dårümme wordet se wal lykenpikkers nöömd. By de germanen wörden raven seen as helpers van den uppergod Wodan, en heaten se Hugin en Munin.
De rave (Corvus corax) is den gröätsten voagel uut de family van kraien. De latynske name is in 1758 vastesteld döär Karel van Linnee.
Raven underskeidet sik van andere soorten kraien med öäre gröätde. Van kop töt start sint se döärgåns ungeväär 65 centimeter, med nen vlöägelspan van 1,20 meter. De swöärste vöägel wordet 1250 gram. Synen nebben (snavel) is når verhölding wat swöärder en hevt ne lechte krumming. Under et vlegen is he te herkennen an nen verhöldingswys gröäteren kop en breyder uutwaierenden ruutförmigen start. Ouk vlügt hee wat höyger up as andere soorten en slüt wat tråger med de vlöägelen. Hee löt sik under et vlegen mangs ouk eaven glyden, terwyl as andere kraien döärslåt en med een dool argens henvleegt. Synen roop hevt een wat laeger gelüüd.
In de jåren '70 van den 20. eyw wör de rave weader uutsetted up de Veluwe in Neaderland, nådat in 1926 den lätsten afsköäten was. Inmiddels sint der weader ungeväär 2000 broodkoppels. In 2018 wör der een koppel in Twente seen.
Ravnur ella Krunkur, gamalt føroyskt Gorpur (frøðiheiti - Corvus corax) er stórur, svartur krákufuglur, hvørs veingjavídd er um leið 65-70 cm. Fjaðrarnar eru krunkasvartar og skyggja blágrønar. Hann hevur svart nev og svartar føtur. Ravnurin í Íslandi og í Føroyum hevur verið avbyrgdur so mikið leingi, at hann í dag ikki er meinlíkur ravni aðrastaðni úti í heimi. Eingin veit, hvussu nógvur ravnur eigur í Føroyum [1].
Nógv pátrúgv er knýtt at ravninum, pátrúgv, ið stavar frá ravnunum hjá Óðini, Hugin og Munin. Sum krákan er ravnurin ein av ruskmonnum náttúrunnar, sum ikki fírir fyri at eta lomb og seyð, ið eru ússalig, ræ og rusk. Hetta hevur mangan fingið fólk at argast inn á hann. Ikki man vera smávegis av mús og rottu, sum hvønn vetur hvørvur niður í ravnarnar.
Ígjønum øldir hava menn veitt ravn eins væl og kráku. Hetta elvdi m.a. nevtollurin, sum ikki er avtikin enn, hóast hann ikki verður nýttur í dag. Henda lóg segði, at hvør maður, ið var ímillum 15 og 50 ára gamal, árliga skuldi lata inn eitt ravnsnev ella tvey nev av kráku, baki ella skúgvi. Øll nevini vórðu savnað og brend á Krákusteini í Havn. Nú er ravnurin millum teir fuglar, ið verða veiddir alt árið. Hann er støðufuglur og er tí her alt árið. Jagstranin hevur gjørt ravnin til ein styggan fugl. Reiður ger hann sær í brøttum, fjarskotnum klettum, ið ikki eru lættir at sleppa til. Vanliga verpur ravnur 4-5 egg.
Corvus corax corax er tann mest vanligi ravnurin meðan Corvus corax varius er slagi sum er at finna í Føroyum og í Íslandi.
.jpg)
Ravnur ella Krunkur, gamalt føroyskt Gorpur (frøðiheiti - Corvus corax) er stórur, svartur krákufuglur, hvørs veingjavídd er um leið 65-70 cm. Fjaðrarnar eru krunkasvartar og skyggja blágrønar. Hann hevur svart nev og svartar føtur. Ravnurin í Íslandi og í Føroyum hevur verið avbyrgdur so mikið leingi, at hann í dag ikki er meinlíkur ravni aðrastaðni úti í heimi. Eingin veit, hvussu nógvur ravnur eigur í Føroyum .
Nógv pátrúgv er knýtt at ravninum, pátrúgv, ið stavar frá ravnunum hjá Óðini, Hugin og Munin. Sum krákan er ravnurin ein av ruskmonnum náttúrunnar, sum ikki fírir fyri at eta lomb og seyð, ið eru ússalig, ræ og rusk. Hetta hevur mangan fingið fólk at argast inn á hann. Ikki man vera smávegis av mús og rottu, sum hvønn vetur hvørvur niður í ravnarnar.
Ígjønum øldir hava menn veitt ravn eins væl og kráku. Hetta elvdi m.a. nevtollurin, sum ikki er avtikin enn, hóast hann ikki verður nýttur í dag. Henda lóg segði, at hvør maður, ið var ímillum 15 og 50 ára gamal, árliga skuldi lata inn eitt ravnsnev ella tvey nev av kráku, baki ella skúgvi. Øll nevini vórðu savnað og brend á Krákusteini í Havn. Nú er ravnurin millum teir fuglar, ið verða veiddir alt árið. Hann er støðufuglur og er tí her alt árið. Jagstranin hevur gjørt ravnin til ein styggan fugl. Reiður ger hann sær í brøttum, fjarskotnum klettum, ið ikki eru lættir at sleppa til. Vanliga verpur ravnur 4-5 egg.
Corvus corax corax er tann mest vanligi ravnurin meðan Corvus corax varius er slagi sum er at finna í Føroyum og í Íslandi.
Ан пăтраштарăр ула куракпа
Çăхан (лат. Corvus corax) - куракран самаях пысăк вĕсен кайăк, йывăрăшпе 1,5 килограма çитет.
Вăрманлă вырăнта çӳллĕ йывăçсем çине вырнаçаççĕ, çынсем пурăнакан вырăнсене те кăмăллаççĕ.
Йăвари çăмартисем (4-6) симĕс кăвак тĕслĕ. Пуш уйăхĕнче тума пуçлать, вĕçĕнче чĕпписем тухма пуçлаççĕ. Çу уйăхĕнче çитĕнсе çитсе йăваран тухса каяççĕ. Ытларах вилнĕ чĕрчунсемпе тăранса пурнаççĕ. Этемсем ӳстерекен кайăк-кĕшĕк чĕпписем çине тапăнма пултараççĕ. Вилнĕ пулăсене те тиркемест.
Хĕл каçма ниçта та вĕçсе каймасть. Чăвашра тăтăшах тĕл пулакан кайăк.
Ан пăтраштарăр ула куракпа
Çăхан (лат. Corvus corax) - куракран самаях пысăк вĕсен кайăк, йывăрăшпе 1,5 килограма çитет.
Вăрманлă вырăнта çӳллĕ йывăçсем çине вырнаçаççĕ, çынсем пурăнакан вырăнсене те кăмăллаççĕ.
Йăвари çăмартисем (4-6) симĕс кăвак тĕслĕ. Пуш уйăхĕнче тума пуçлать, вĕçĕнче чĕпписем тухма пуçлаççĕ. Çу уйăхĕнче çитĕнсе çитсе йăваран тухса каяççĕ. Ытларах вилнĕ чĕрчунсемпе тăранса пурнаççĕ. Этемсем ӳстерекен кайăк-кĕшĕк чĕпписем çине тапăнма пултараççĕ. Вилнĕ пулăсене те тиркемест.
Хĕл каçма ниçта та вĕçсе каймасть. Чăвашра тăтăшах тĕл пулакан кайăк.
Το κοράκι, ή κόρακας ή κλόκαρος (επιστ. ονομ.: Corvus corax) είναι σαρκοφάγο ξηροβατικό πτηνό της τάξης στρουθιόμορφα, μεγέθους όρνιθας (μήκος 56-69 εκατοστά) γεγονός που το κατατάσσει ως ένα από τα μεγαλύτερα μέλη της τάξης και φτάνει σε βάρος το ενάμισι κιλό. Έχει χαρακτηριστικό μαύρο πτέρωμα, με κόκκινες και γαλάζιες ανταύγειες, μαύρο ράμφος κωνοειδές και μαύρα πόδια, εξ ου και η έκφραση "μαύρος σαν το κοράκι". Ο Κόρακας ανήκει στην οικογένεια των κορακιδών, της οποίας και είναι το είδος με τη μεγαλύτερη εξάπλωση, στο γένος Corvus.
Κατασκευάζει τη φωλιά του σε κορυφές δένδρων, βουνών, σε απόκρημνα βράχια και σε απόκεντρους ψηλούς πύργους. Από εκεί κατεβαίνει στην πεδιάδα για τροφή. Γενικά είναι παμφάγο και αδηφάγο πτηνό. Τρέφεται με σάρκες που βρίσκονται σε αποσύνθεση, με ποντικούς, φίδια, έντομα, καρπούς, αυγά μικρών πουλιών και πτώματα. Ο κόρακας ζει πάντα κατά ζεύγη και μένει πιστός στη σύντροφό του μέχρι θανάτου. Τη διαλέγει στο τέλος του χειμώνα και χτίζουν μαζί τη φωλιά τους χρησιμοποιώντας ξύλα, φύλλα και πηλό, ενώ στο εσωτερικό τη στρώνουν με τρίχες και λεπτά άχυρα. Το θηλυκό γεννά 3-5 αβγά που κλωσάει 20-22 μέρες ενώ το αρσενικό φροντίζει για την τροφή. Το κοράκια μπορεί να ζήσουν έως και 21 χρόνια στη φύση.[2] Ο κόρακας γενικά ζει στα ψηλά μέρη, αλλά το χειμώνα κατεβαίνει σε μη χιονοσκεπείς περιοχές όπου υπάρχουν νερά, λίμνες, ποταμοί, γιατί εκεί βρίσκει πιο εύκολα τροφή.
Ο κόρακας εξημερώνεται πολύ εύκολα και μαθαίνει να συζεί με τον άνθρωπο σε μεγάλο βαθμό. Κατά τον Μεσαίωνα σε πολλούς Πύργους στην Ευρώπη εκτρέφονταν και διατηρούνταν κοράκια όπου σε πολλές των περιπτώσεων ήταν και προσωπικοί φύλακες των ιπποτών εκτροφέων τους.
Στην Αρχαιότητα οι αρχαίοι Έλληνες έτρεφαν ιδιαίτερη αγάπη στο πτηνό αυτό που το είχαν αφιερώσει στο θεό Απόλλωνα. Επίσης στη Γένεση αναφέρεται ως το πρώτο πτηνό που απελευθερώθηκε μετά τον κατακλυσμό το οποίο στη συνέχεια λησμόνησε και τον Νώε και την Κιβωτό του εξαιτίας των πολλών πτωμάτων ανθρώπων και άλλων ζώων που βρήκε. Έτσι ο Μωσαϊκός νόμος σύμφωνα με το Λευιτικό θεωρεί τον κόρακα "ακάθαρτο ζώο". Γενικά το κοράκι θεωρείται στις περισσότερες κουλτούρες κακός οιωνός. Χαρακτηριστικά όπως το μαύρο χρώμα του και το γεγονός ότι τρέφεται με νεκρά ζώα ,ακόμη και σε πλήρη αποσύνθεση, συνέδεσε το κοράκι με τον θάνατο και την αρρώστια.
Στις ελληνικές δημώδεις εκφράσεις κοράκια χαρακτηρίζονται μεταφορικά οι νεκροθάφτες επειδή φέρουν την ημέρα μαύρο επίσημο ένδυμα. Επίσης κοράκια είχε αποκαλέσει ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ τους δημοσιογράφους. Συνηθέστερες εκφράσεις είναι:
Το πλέον διάσημο ποίημα του Αμερικανού λογοτέχνη Έντγκαρ Άλαν Πόε τιτλοφορείται "Το Κοράκι" (The Raven).
Το κοράκι, ή κόρακας ή κλόκαρος (επιστ. ονομ.: Corvus corax) είναι σαρκοφάγο ξηροβατικό πτηνό της τάξης στρουθιόμορφα, μεγέθους όρνιθας (μήκος 56-69 εκατοστά) γεγονός που το κατατάσσει ως ένα από τα μεγαλύτερα μέλη της τάξης και φτάνει σε βάρος το ενάμισι κιλό. Έχει χαρακτηριστικό μαύρο πτέρωμα, με κόκκινες και γαλάζιες ανταύγειες, μαύρο ράμφος κωνοειδές και μαύρα πόδια, εξ ου και η έκφραση "μαύρος σαν το κοράκι". Ο Κόρακας ανήκει στην οικογένεια των κορακιδών, της οποίας και είναι το είδος με τη μεγαλύτερη εξάπλωση, στο γένος Corvus.
Κατασκευάζει τη φωλιά του σε κορυφές δένδρων, βουνών, σε απόκρημνα βράχια και σε απόκεντρους ψηλούς πύργους. Από εκεί κατεβαίνει στην πεδιάδα για τροφή. Γενικά είναι παμφάγο και αδηφάγο πτηνό. Τρέφεται με σάρκες που βρίσκονται σε αποσύνθεση, με ποντικούς, φίδια, έντομα, καρπούς, αυγά μικρών πουλιών και πτώματα. Ο κόρακας ζει πάντα κατά ζεύγη και μένει πιστός στη σύντροφό του μέχρι θανάτου. Τη διαλέγει στο τέλος του χειμώνα και χτίζουν μαζί τη φωλιά τους χρησιμοποιώντας ξύλα, φύλλα και πηλό, ενώ στο εσωτερικό τη στρώνουν με τρίχες και λεπτά άχυρα. Το θηλυκό γεννά 3-5 αβγά που κλωσάει 20-22 μέρες ενώ το αρσενικό φροντίζει για την τροφή. Το κοράκια μπορεί να ζήσουν έως και 21 χρόνια στη φύση. Ο κόρακας γενικά ζει στα ψηλά μέρη, αλλά το χειμώνα κατεβαίνει σε μη χιονοσκεπείς περιοχές όπου υπάρχουν νερά, λίμνες, ποταμοί, γιατί εκεί βρίσκει πιο εύκολα τροφή.
Ворон або тыж крук (Corvus corax) є великый чорный птах з родины вороновых.
Ворон росте до великости коло 50 центіметрів і до вагы 1,5 кілоґрамів. Ворон є великый чорный птах з могутным высокым дзёбаком, на роздїл од меншого гайворона мать опіреный корїнь дзёбаку. Ёго шаты суть чорны, металово блищачі, на горлї му характерістічно тырчіть піря. Крыла мать довгы на кінцї шырокы, перстово закінчены як у дакотрых хищів. Роспятя крыл досягує коло 1 метра. Ворон мать клиновый хвіст, котрый го почас лїтаня одлишує од гайворона і вороны. Лїтаня ворона є покійне з вольныма ударами крыл, даколи ся слизкать вольно воздухом. За стравов ся знесе на землю але все стережыть на можне небезпеченство.
Ворон є голарктічный вид, обывать цїлу северну півкулю. Ёго домів є скоро цїла Европа, Азія і северна Африка. Обывать лїсовы области гор, не выгне ся ани лїсовым областям низин.
Є сталый. В часї мімо гнїздїня вандрує в околїцї гнїзда. Жыє сам в тырвалых парах по велё років. На гнїздища ся вертать коло фербуара, коли зачінать з будованём ці справованём старого гнїзда, котре собі будує на высокых стромах і недоступных скалах. Своє гнїздо повжывать пару років, также за дакілько років може быти выразне своёв великостёв. Властне ставляня выконує саміця закля што самець приносить ставебный матеріал - конарикы, траву, мог.[1] До гнїзда знесе 5 аж 6 синёзеленых чорнобуро і сиво флякастых яєць, котры загрївать саміця. Саміця сидить векшынов сама по добу 20 аж 21 днїв. Молодята кормлять обоми родічі.[1]
Ворон не є што ся тыче стравы нияк шпеціалізованый, годен до значной міры приспособити понуцї околишнёго середовища. Як вшыткопожераючій ся жывить ловом дрібных хырбетных як суть мышы, заяцї, птахы, пак яїчками птахів, різным насїнём, здоглинами або тыж одпадом.
Вынд (лат-бз.: Corvus corax, ур-бз.: Вoрон) — бзухэм ящыщ, вынд лъэпкъ цlыкlум яхэт.
Бзуужь лъэпкъм яхэтхэм нэхъ ин. Икlыфэм икlыхьагъыр см. 60 - 65 мэхъур. Хъухэр нэхъ ин бзыхэм нэхърэ, адрей псомкlэ зэхьчху щытхэ. Хъухэм я дамэм икlыхьагъыр мм. 410 - 473, бзыхэм мм. 385 - 460. Я хьалъагъыр хъухэм г. 1, 100 - 1560, бзыхэм г. 798 - 1315. Дамэ зэгуэхахэм я бгъуагъыр м. 1, 20 мэхъу.
Я цыр къуагъми вындыжьми ям хуэду зы фэуэ щыт, ауэ вындыжьхэм зэрамыхьчыр я инагъымкlэ. Я цхэр фlыцlу щыт шхъуантlу иэ удзыфу хэлыдыкlыу. Чырхэм я цыр псыфэ-кlынфlу щыт, мы лыду. Бзу инхэм я цыхэр фlыцlэ; яшхьэр, пшъэр дамэхэр джоуэ плъыжьыфу лыду, ныбафэмкlэ шхъуэнтlафу лыду. Цы нэгъу лэныкъуэм тетхэм я кlэхэр памцlу щытхэ. Пэр памцlэ къэрууфlэ, фlыцlу щыту. Лъэбжъанэхэр ину щытхэ, гъэчаху. Кlапэр памцlу щыт, щы лъатэм идежь зэуэ гу лъыпту.
Вындым икъэлэтыхьын шэныр бзу-шъакlуэхэм нэхъ ехьч адрей вынд лъэпкъ цlыкlум ящыщ бзухэм къызэралъэтыхьым нэхърэ.
Куэду здэпсэухэр Еуропэм, Азиэм, Ишъхъэрэ Америкэм, Ипшъэ Африкэм.
Еуропэм ипшъэлъэныкъуэм Норвегиэм, Шуэциэм, Финлэндым къыщыкlэдзауэ Урысейм ишъхъэрэ лъэныкъуэр хэту ипшъэмкlэ макlкуэ Португалым, Перенейхэм, Урымым, Алыджым икъуэхьапlэ лъэныкъуэм, Болгарым, Румыным, Хы Фlыцlэм и lуфэхэм, Къаукъазым. Къуэкlыпlэмкlэ Курыт, Къуэхьапlэ Сыбырым Анадырим, Чукот хы тlыгуныкъуэм, Камчаткэм, Сахалиным, Курил хы тlыгухэм нэс щопсохэ. Ипшъэмкlэ: Ипшъэ Африкэм, Аравиэм, Палестиным, Шамым, Къажэрым, Афганистэным, Ишъхъэрэ-Къуэхьапэ Индиэм, Гималайхэм, Тебетымрэ Монголымрэ. Къуэхьапlэм Кобдомрэ Лоб-Нора нэс щопсохэ. Абы пэмыкlыу куэду Гренлэндымрэ Ишъхъэрэ Америкэмрэ щопсэухэ.
Япэрей Совет Къэралым ишlыпlэхэм здэпсэухэр: Ищхъэрэмкlэ Колымрэ (ур-бз. Кольский) Кáнин хы тlыгуныкъуэхэм, Тиман тундрэм, Щlыгу Кlэм, Колгу, Чмалым, Таймырым щыпсэухэкъым. Обымрэ Енисеймрэ я псыхъуэхэм гуп мыинхэу долъатэхэр, ауэ щыпсэухэркъым. Къуэкlыпlэмкlэ я щlыпlэр Хатангам носыр. Ипщэмкlэ дэнэ декlи щырокlуэ Хы Фlыцlэмрэ Къаукъазымрэ нэс, Туркменистаным и къуэщхьэ лъэныкъуэхэм, Къазэхъстаным тыншу иубыд щlыпlэхэр псэущхьэ-азэгъуэхэм иджыри загъэщакъым, абы аткlэ я щIыпlэхэр Монголым носыр.
Щlымахуэхэм вындхэм цlыхухэм я гъунэгъуу заlыгъыр. Езыхэр бзу сакъыурэ щытхэщ, щlым фlыуэ тетхэщ, зокlуэфхэр. Дэлъэтеин щхьэкlэ япэ щIыкIэ тlэу-щэ мапкlэри итlанэ долъэтейхэ. КъагъэщIыр Ӏэсэхэм илъэс 15-м къыщыщlэдзауэ 69-м носыр.
Сыт щыгъуи зы щlыпlэм ису щытхэкъым. Къаукъазымрэ Туркменистанымрэ къущхьэ лъэныкъуэхэм вындхэм я ныкъуэращ къыдэнэр, илъэс гуэрэхэм зэрызууи къыдэнэ мэхъур. Туркменистаным бын къырача яуж гупху зэхохьахэ, бзуу 40 - 70 хуэдиз хъууэ, нэхъ макlыу щэм фlэкlыу гупу зэхохьахэ. Къэукъазым гъэ щlыlэхэм гупхэр ину щыткъым бзууэ 10-12 хуэдизу зэхэтщ. Еуропэ лъэныкъуэм бын къырача яуж вындхэр гуп-гупу мэкуэчхэ бзууэ 3-7 хуэдизу зэхэтхэу.
Вындхэм шхынкlэ зэхэдз яшъкъым. Нэхъыбу я шхыныр псэхэлlэл. Абы пэмыкlыу бындыр мэшъакlуэ губгъуэхэм, мэзкъуийхэм, къушъхьахъухэм, хым, псым я lуфэхэм. А къэбжэкlа шlыпэхэм вындым къыилъыхъуэхэр псэхэлlэл (унагъуэ псэушъхьа лlа: былым, джэд, хьа...) абы пэмыкlыу: губгъуэ псэушъхьахэр еубыд, джэдыкlэ абгъуэхэм илъхэр ирех, бзу чырхэр ехь, бжъэжъей, цlыв lамэ.
Вындхэр щызэфlэувэхэр илъэситl щырикъум идежь. Хъурэ бзырэ зэргъуэтахэр зэхэкlыжьхэкъым. Абгъуэм джэдыкlэ щырилъхьар мазаем икlэм идежь. Ирилъхьар джэдыкlыу 4 -6 хуэдиз. Махуэ махуитl дэлъурэ мэкlэцlыр. Етlуанэр иэ ещанэр ирилъхьа яуж тесын кlедзэр. Зэртесыр махуэ 19 - 21. Чырхэр хъуми бзыми япlыр езыхэм яшхымкlэ чырхэри ягъашху. Абгъуэ пlыныр мазэрэ ныкъуэрэкlэ йокlуэкlыр. Лъэтэн кlадза яуж быныр куэдрэ нэхъыжъхэм ядэкlыгъу иджыри, бжыхьам икlэм идежь щызэхэкlыжьхэр.
.jpg)
.jpg)
Вынд (лат-бз.: Corvus corax, ур-бз.: Вoрон) — бзухэм ящыщ, вынд лъэпкъ цlыкlум яхэт.
Гавран (науч. Corvus corax) — голема црна птица од семејството на враните (Corvidae) во редот на врапчевидните (Passeriformes). Се среќава низ целата северна полутопка и е најшироко распространет од сите врани. Постојат најмалку 8 подвида со мали разлики во изгледот, иако последните истражувања покажуваат и генетски разлики. Тој е најверојатно најтешката птица од редот на врапчевидните, со тежина од 1,2 килограми. Може да живее над 21 година во дивина.[2] Младите птици летаат во јата, но откако ќе се спарат, двојката ја чува својата територија.
Гавранот со илјадници години има добар соживот со човекот, а во некои области е толку многуброен што се смета за штетник. Неговата успешност е делумо заради тоа што е сештојад, со исклучително широк спектар на исхрана, од мрши, инсекти, семиња, бобинки, овошје, мали животни, и секакви отпадоци фрлени од човекот.
Кај гавранот се забележани значајни начини на решавање проблеми, што води кон уверувањето дека тој поседува висока интелигенција. Низ вековите, тој бил предмет на митологијата, фолклорот, уметноста и литературата. Во многу домородни култури, вклучувајќи ги и оние на Скандинавија, древна Ирска и Велс, Бутан, на домородните народи на северозападниот дел од Северна Америка, домородните народи на Сибир и североисточна Азија, гавранот е почитуван како духовна фигура или бог.[3]
Гавранот е еден од многуте видови опишани од Карл Лине во неговата книга од 18 век Systema Naturae, и сè уште го носи изворното име Corvus corax.[4]
Најблиски роднини на обичниот гавран се кафеавовратиот гавран (C. ruficollis), шарениот гавран (C. albus) од Африка, и чичуанскиот гавран (C. cryptoleucus) од југоистокот на Северна Америка.[5] Некои научници издвојуваат 11 подвида,[6] а други само осум:[7]
Возрасниот гавран е долг од 56 до 78 сантиметри, со распон на крилјата од 100 до 150 см,[8][9][10] со тежина од 0,69 до 2 килограми,[11][12] што значи, е еден од најтешките врапчевидни птици. Генерално, птиците од постудените региони, како Хималаи и Гренланд, се поголеми, со малку поголеми клунови, додека од потоплите, се помали.[13] Клунот на гавранот е голем и малку свиен надолу, со должина од 5,7 до 8,5 см. Има долгнавеста, цврста опашка долга од 20 до 26,3 см., претежно црна, и темнокафеави очи. Пердувите на вратот му се малку подолги и напрчени со малку посветла кафеавосива боја. Нозете и стапалата му се со соодветна големина, стапалото (тарзусот) е долго 6-7,2 см.[14][15] Перјето на младенчињата е слично, но малку посветло и имаат синосиви очи.[16]
Освен по големината, гавранот се разликува од сродните врани и по поголемиот и поцврст црн клун, бушавите пердуви на вратот и над клунот и поострата опашка. Видот има карактеристичен, длабок, резонантен повик прррук-прррук-прррук, кој на искусните слушатели им е единствен меѓу враните. Гавранот произведува повеќе звуци, како, високо чукање ток-ток-ток, суво крааа, ниско штракање и некои речиси музикални тонови.[17] Во лет, пердувите му произведуваат крцкав звук што потсетува на шушкање свила.
Гавранот може да биде долговечен, особено ако е заштитен, тој живее и по 40 години.[11] Во дивина живеат пократко, од 10 до 15 години, или најдолго што е регистрирано 23 години и 3 месеци.[18]
Гавранот се приспособува кон различни климатски услови и овој подвид има најголема распространетост од сите други,[19][20] и е најголем од врапчевидните.[21] Распространет е низ Холарктикот, од Арктикот и умерените подрачја на Северна Америка и Евроазија, до пустините на северна Африка и островите на Тихи Океан. На Тибет, се забележани на надморска височина над 5000 метри, односно до 6350 метри на Монт Еверест.[20][22]
Освен птиците што живеат во најсеверните делови,[23] другите се резидентни (не се преселници) преку целата година. Младите птици може да се расселат, но локално.[24]
Вообичаено, гавранот претпочита места со шума, со големи пошироки пространства во близина, или крајбрежја за гнездење и хранење. На места со густа човечка популација, како на пример, Калифорнија во САД, тие ги искористуваат предностите на обилното снабдување со храна и затоа таму нивниот број е многу зголемен.
Гавраните обично патуваат во „брачни“ двојки, а младите може да формираат мали јата. Односите помеѓу гавраните се обично кавгаџиски, но покажуваат извесна приврзаност кон семејството.[25]
Гавраните се сештојади, а исхраната се разликува според местото, сезоната или среќата.[26]
На некои места гавраните се „чистачи“, хранејќи се претежно со мршамрши, но бидејќи нивниот клун не е приспособен за тоа, чекаат некој друг да го отвори пленот.[27] Растителната храна што ја јадат, вклучува житни зрна, бобинки и плодови, а животинската, мали без'рбетници и водоземци, влекачи, мали цицачи и птици.[28] Гавранот, може, исто така, да конзумира несварен животински измет, како и отпадоци од човечка храна. Вишокот, особено онаа храна што содржи масти, го кријат и чуваат.[24] Тие може да ја украдат храната од други видови,[29] или, понекогаш да следат волци во зима, и да чекаат на нивниот плен.[30] Тие се редовни грабливки на птичји гнезда, на грабнување на јајцата, како и на поголемите птици, ако им се пружи можност.
Гавраните почесто гнездат во близина на човечко ѓубре или крај патишта каде страдаат животни во сообраќајот. Младенчињата на ваквите места се поуспешни. [31]
Поради големината и одбранбените способности, гавранот има само неколку природни предатори. Јајцата им ги крадат бувот и куната, како и другите гаврани. Тие се енергични во одбраната на младенчињата и ги напаѓаат потенцијалните предатори од страна со летање кон нив и клукајќи ги со своите големи клунови. Луѓето може да бидат повремено нападнати ако се близу до гнездото на гавранот. Поретко, сепак, големите цицачи предатори, како што се: рисот, којотот, волкот и пумата и, исто така, може да го нападнат гавранот, но тоа се случува ако другите извори за храна им се ограничени. [32]
Младите птици започнуваат со додворување многу рано, но може да не се врзат две-три години. Воздушните акробации, демонстрирање на интелигенцијата, способноста да се обезбеди храна, се клучните елементи на додворувањето. Кога еднаш ќе се спарат, остануваат заедно цел живот и најчесто на истата територија.[25] Случаи на немоногамија се забележани само кога мажјак посетува гнездо на женка чиј партнер го нема.
Паровите прво ја обезбедуваат територијата за гнездење и исхрана, а потоа започнуваат со репродукција. Големината на територијата зависи од изворите на храна. [11] Гнездото претставува длабок сад направен од големи стапчиња и гранчиња, врзани во внатрешниот слој со корења, кал и кора, а послани со помек материјал, на пример, со крзно од елен. Гнездото го сместуваат на големо дрво или на карпа, а поретко во стари куќи.[33]
Женката несе меѓу 3 и 7 светли синозелени, со кафени дамки, јајца. Ги квачи само женката 18 до 21 ден. Мажјакот може да стои или лежи до малечките, заштитувајќи ги, но не ги квачи.[34] Младенчињата се здобиваат со перје по 35 до 42 дена, а за тоа време ги хранат обата родитела. По оперјувањето остануваат со родителите уште 6 месеца.[35]
Како и другите врани, гавраните се во состојба да ги имитираат звуците од своето опкружување, вклучувајќи го и човековиот говор. Тие имаат широк спектар на огласување, што е објект на интерес на многу орнитологисти. Петнаесет до триесет категории на огласување се снимени за овој вид, од кои повеќето се користат за социјална интеракција. Тука се вклучуваат: алармни, за потера и летечки повици. Невокалните звуци произведени од страна на гавранот се свирежите со крилјата и штракање со клунот. Плескањето или кликањето е почесто кај женките. Ако еден од партнерите се изгуби, придружникот ги произведува неговите звуци за да го охрабри да се врати.[36]
Мозокот на гавранот е најголем од сите видови птици. Тие решаваат проблеми, и други когнитивни процеси, како имитирање и сфаќање.[37]
Лингвистот Дерек Бикертон, врз основа на работата на Бернд Хајнрих, неодамна тврдеше дека гавраните се едно, од само четирите познати животни (другите се пчела, мравка, и човекот), кои покажуваат спосбност за комуницирање за објекти или настани кои се оддалечени во просторот или времето на комуникацијата. Младите, неспарени гаврани спијат заедно во текот на ноќта, но обично се хранат сами во текот на денот. Меѓутоа, кога некој ќе открие голем труп (мрша), чуван од страна на еден пар возрасни гаврани, тој ќе се врати во ноќевалиштето и ќе комуницира со другите за своето откритие. Следниот ден, јатото млади гаврани ќе отиде кај мршата и ќе ги избркаат возрасните. Бикертон тврди дека способната за ваква комуникација е можеби најважниот настан во еволуцијата на човековиот јазик, и дека гавраните се единствени 'рбетници кои ја делат таа способност со луѓето.[38]
Направен е еден експеримент за да се оцени способноста за сфаќањето и решавањето на проблемите од страна на гавраните. На врвка е закачено парче месо кое виси од гнездото. За да стигне до храната гавранот треба полека да ја влече врвката и во еден момент да застане на неа и да ја закачи на јамка. Така постепено треба да ја скратува врвката и да дојде до месото. Четири од пет гаврани на крајот успеале да го решат проблемот. Порано се мислело дека решавањето на проблемите од страна на гавраните е инстинктивно, но сега станува јасно дека гавраните се интелигентни.[39]
Гавраните се набљудувани како манипулираат со други за да завршат некоја работа за нив, како на пример, повикувањето на волците или којотите за да им го раскинат месото на мршата. [37] Тие, исто така, гледаат каде другите гаврани си ја кријат храната ѝ ја запомнуваат местоположбата за да можат да им ја украдат. Ова е толку вообичаено, што гавраните ќе летаат подалеку, само за да најдат посигурно место,[40] или ќе се преправаат дека закопуваат храна за да ги прелажат другите гаврани.[41] Гавраните се познати по крадењето и фаќањето сјајни предмети како камчиња, парчиња метал или голф топчиња. Едната теорија е дека го собираат ова „богатство“ за да ги импресионираат останатите гаврани.[42] Други, пак, сметаат дека младенчињата се премногу љубопитни за сите нови нешта, и дека се привлечени од сјајните округли предмети зашто се слични на птичјите јајца. Возрасните птици го губат својот интерес за невообичаените работи, и со текот на годините стануваат неофобични. [43]
Последниве години, биолозите признаваат дека птиците имаат афинитети кон играњето. Младнечињата гаврани се најразиграни од сите видови птици. Набљудувани се како се лизгаат по снежни брегови, само заради забава. Се случува да си играат и со други видови, како на пример „фати ме ако можеш“ со волци, видри и кучиња.[44] Познати се по спектакуларни летови со лупови, пируети и летање со друга птица фатени со канџите.[45][46]
Тие, исто така, се едни од малкуте диви животни кои си прават сопствени играчки. Се случува да си скршат гранче за да си играат со друга птица.[47]
Низ својата широка распространетост, и низ човековата историја, гавранот бил моќен симбол и популарен лик во митологијата и фолклорот. Во многу западни култури, гавранот подолго време се смета за кобна птица и предвесник на смртта, делумно поради негативната симболика на нивните црни пердуви и хранењето со мрши.[48] Во Шведска, гавраните се познати како духови на убиените луѓе, а во Германија како души на проколнатите. Во јудеохристијанската традиција, гавранот е првото животно што го испраќа Ное надвор од ковчегот за да провери дали се појавило копно по потопот.[49]
Во македонскиот фолклор името на гавранот му го дал Адам, како и на повеќето птици: „Заграчил гавранот гра, гра, гра, му клаил името гавран.“[50] Гавранот се смета за птица која навестува нешто лошо и се смета за кобна птица. Ако наутро се слушне дека грака гавран, значи дека коби нешто и дека ќе се случи несреќа: „Гаврано кога грачит во зимно време приквечер жалојно, не било на арно. Или зима ќе искобит, или некој чоек ќе умрит, или ќе пцоисуат волои и други имање.“ Во Малешевијата се верува дека ако се спушти гавран врз некоја куќа, некој ќе умре. Но, сепак, гавранот е претставен и како интелигентен и досетлив, малку циничен, суштество кое ја сака својата слобода и не сака да му се мешаат во начинот на живот. Во приказната „Гавранот и домазетот“[51] гавранот му докажува на штотуку оженетото момче дека животот му е поцрн, без своја куќа, отколку неговиот.
И во современата книжевност, гавранот е честа инспирација на поетите и писателите, како: Шекспир, Едгар Алан По, или Чарлс Дикенс[52]. Постојат бројни примери на гавранот како тема во уметноста и во популарната култура:
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
|month= (помош) Гавран (науч. Corvus corax) — голема црна птица од семејството на враните (Corvidae) во редот на врапчевидните (Passeriformes). Се среќава низ целата северна полутопка и е најшироко распространет од сите врани. Постојат најмалку 8 подвида со мали разлики во изгледот, иако последните истражувања покажуваат и генетски разлики. Тој е најверојатно најтешката птица од редот на врапчевидните, со тежина од 1,2 килограми. Може да живее над 21 година во дивина. Младите птици летаат во јата, но откако ќе се спарат, двојката ја чува својата територија.
Гавранот со илјадници години има добар соживот со човекот, а во некои области е толку многуброен што се смета за штетник. Неговата успешност е делумо заради тоа што е сештојад, со исклучително широк спектар на исхрана, од мрши, инсекти, семиња, бобинки, овошје, мали животни, и секакви отпадоци фрлени од човекот.
Кај гавранот се забележани значајни начини на решавање проблеми, што води кон уверувањето дека тој поседува висока интелигенција. Низ вековите, тој бил предмет на митологијата, фолклорот, уметноста и литературата. Во многу домородни култури, вклучувајќи ги и оние на Скандинавија, древна Ирска и Велс, Бутан, на домородните народи на северозападниот дел од Северна Америка, домородните народи на Сибир и североисточна Азија, гавранот е почитуван како духовна фигура или бог.
Зоғ паррандаест калонҷуса. Нӯлаш ғавси дарози тез. Пойҳои дарози боқувват дорад, пару болаш сахт, зич, рангаш сиёҳ. Зоғи нарина аз модина фарқе надорад. Дар Тоҷикистон паррандаи маъмул мебошад.
Зоғ паррандаест калонҷуса. Нӯлаш ғавси дарози тез. Пойҳои дарози боқувват дорад, пару болаш сахт, зич, рангаш сиёҳ. Зоғи нарина аз модина фарқе надорад. Дар Тоҷикистон паррандаи маъмул мебошад.
Карга - Саян-Алтайдын түрк-монгол элдеринде ыйык деп эсептелген канаттуу. Хакас этнографы, профессор В.Я. Бутанаев бирюсин-хакастардагы «харга» этнониминин (суг харгазы, таг харгазы) баштапкы маанисинде тотемдик негиз бар экендигин белгилейт. Хакастар (хакас- бирюсиндер) карганы ыйык тутушкандыгын, бул канаттууну табу (тыюу салуу) иретинде «кара таан» деп аташкан. Тунгус тилдүү элдерде (эвенктерде) харга «жапайы бугу» маанисин- деги этностук аталыштар бар. Мындан сырткары, жапайы бугу (эвенкче - «харги») - шамандардын идеологиясындагы тотемистик башатты аныктайт. Харги - шамандардын башкы колдоочусу, жетекчиси, устаты катары түшүнүк калыптанган. Карга - тува шамандарынын түшүнүгүндө оорулуунун жарасын айыктырууга жана өзүнө душман шаманды издеп табууга жардам берген. Бул мисалдар жалпы карга «харга» харги терминдеринин баштапкы тотемистик негизин аныктап жүрбөсүн? Тунгус тилдүү элдердин мифологиясында карга дүйнөнү жаратууга катышкан аялдын элесин берген. Ошондуктан бул канаттууга багышталып, курмандык чалынган көрүнүштөр арбын кездешет. Жунгар (ойрот-калмак) уруулук бирикмесине киришкен дөрбөт (дэрбэт) жана баиттерде «харгачууд» - «каргалар» аттуу уруктар болгондугу маалым. Бул фактылар карганын моңгол тилдүү урууларда да тотемдик канаттуу болгондугун тастыктаары шексиз. Карга - кыргыздын моңолдор, чекир саяк урууларынын курамындагы уруктардын аталышы катары белгилүү.
Карга - Саян-Алтайдын түрк-монгол элдеринде ыйык деп эсептелген канаттуу. Хакас этнографы, профессор В.Я. Бутанаев бирюсин-хакастардагы «харга» этнониминин (суг харгазы, таг харгазы) баштапкы маанисинде тотемдик негиз бар экендигин белгилейт. Хакастар (хакас- бирюсиндер) карганы ыйык тутушкандыгын, бул канаттууну табу (тыюу салуу) иретинде «кара таан» деп аташкан. Тунгус тилдүү элдерде (эвенктерде) харга «жапайы бугу» маанисин- деги этностук аталыштар бар. Мындан сырткары, жапайы бугу (эвенкче - «харги») - шамандардын идеологиясындагы тотемистик башатты аныктайт. Харги - шамандардын башкы колдоочусу, жетекчиси, устаты катары түшүнүк калыптанган. Карга - тува шамандарынын түшүнүгүндө оорулуунун жарасын айыктырууга жана өзүнө душман шаманды издеп табууга жардам берген. Бул мисалдар жалпы карга «харга» харги терминдеринин баштапкы тотемистик негизин аныктап жүрбөсүн? Тунгус тилдүү элдердин мифологиясында карга дүйнөнү жаратууга катышкан аялдын элесин берген. Ошондуктан бул канаттууга багышталып, курмандык чалынган көрүнүштөр арбын кездешет. Жунгар (ойрот-калмак) уруулук бирикмесине киришкен дөрбөт (дэрбэт) жана баиттерде «харгачууд» - «каргалар» аттуу уруктар болгондугу маалым. Бул фактылар карганын моңгол тилдүү урууларда да тотемдик канаттуу болгондугун тастыктаары шексиз. Карга - кыргыздын моңолдор, чекир саяк урууларынын курамындагы уруктардын аталышы катары белгилүү.
Козгын (лат. Corvus corax) — карга кошлар семьялыгының зур кошы. Зур һәм көчле томшыклы. Ауразия, Төньяк Африка, Төньяк һәм Үзәк Америкада яши.
Чыпчыксыманнар отрядының иң эре төрләренең берсе. Гәүдә озынлыгы 60–65 см. Иркәкләр тешеләрдән зуррак. Иркәкләрнең канаты озынлыгы 410–473 (урта. 441) мм, тешеләрнең — 385–460 (урта. 432) мм. Канат колачы 1,4–1,5 м кадәр. Иркәкләрнең авырлыгы 1100–1560 (урта. 1383) г, тешеләрнең — 798–1315 (урта. 1085) г.
Тоташ кара төстәге күгелҗем яки яшькелт төсмердә була.
Чүл козгыны белән кушылгакларны ясый ала.
Козгын (лат. Corvus corax) — карга кошлар семьялыгының зур кошы. Зур һәм көчле томшыклы. Ауразия, Төньяк Африка, Төньяк һәм Үзәк Америкада яши.
Чыпчыксыманнар отрядының иң эре төрләренең берсе. Гәүдә озынлыгы 60–65 см. Иркәкләр тешеләрдән зуррак. Иркәкләрнең канаты озынлыгы 410–473 (урта. 441) мм, тешеләрнең — 385–460 (урта. 432) мм. Канат колачы 1,4–1,5 м кадәр. Иркәкләрнең авырлыгы 1100–1560 (урта. 1383) г, тешеләрнең — 798–1315 (урта. 1085) г.
Тоташ кара төстәге күгелҗем яки яшькелт төсмердә була.
Чүл козгыны белән кушылгакларны ясый ала.
Крумкач (Corvus corax), груган, воран, крук — птушка сямейства крумкачовых.
Самая буйная птушка ў атрадзе вераб'інападобных: даўжыня да 70 см, маса да 1,6 кг. Апярэньне чорнае, зь сінім, зеленаватым ці фіялетавым мэталічным адлівам. Пёры вальля падоўжаныя, ланцэтападобныя. Дзюба моцная, чорная.
Пашыраны ў Эўразіі, Паўночнай і Цэнтральнай Амэрыцы, Паўночнай Афрыцы. Жыве ў лясах, гарах, пустынях. На Беларусі трапляецца на палях, каля населеных месцаў, трымаецца невялікімі (да 10 асобін) чародамі, у час гнездаваньня — у хваёвых лясах парамі. Усяедны, пераважае жывёльны корм. Гняздуецца на дрэвах, скалах. Нясе 4—6 яец.
— сховішча мультымэдыйных матэрыялаў
Крумкач (Corvus corax), груган, воран, крук — птушка сямейства крумкачовых.
Самая буйная птушка ў атрадзе вераб'інападобных: даўжыня да 70 см, маса да 1,6 кг. Апярэньне чорнае, зь сінім, зеленаватым ці фіялетавым мэталічным адлівам. Пёры вальля падоўжаныя, ланцэтападобныя. Дзюба моцная, чорная.
Пашыраны ў Эўразіі, Паўночнай і Цэнтральнай Амэрыцы, Паўночнай Афрыцы. Жыве ў лясах, гарах, пустынях. На Беларусі трапляецца на палях, каля населеных месцаў, трымаецца невялікімі (да 10 асобін) чародамі, у час гнездаваньня — у хваёвых лясах парамі. Усяедны, пераважае жывёльны корм. Гняздуецца на дрэвах, скалах. Нясе 4—6 яец.
ХьаргIа (лат: Corvus corax, эрс: Во́рон) — oалхазарий кеп я хьаргIаш яха ваьра чура.
Ҡоҙғон (рус. Ворон, (лат. Corvus corax) — ялтыр ҡара йөнлө ҙур йыртҡыс ҡош.
Ҡарғанан байтаҡҡа ҙур. Яңғыҙ ҙа, парлашып та йөрөйҙәр. Ҙур күкһел ҡара төҫтәге ҡош. Эйәгендә ҡаты ҡылдарҙан «һаҡал» бар. Осҡанда оҙон ҡойроғо, киң ҡанаттары күҙгә ташлана. Ҡара ҡарғанан байтаҡ ҙур булыуы һәм «һаҡал»дары менән айырыла.
Тауышы көслө: «ҡроҡ-ҡроҡ» йәки тоноҡ «ҡро-ҡро».
Бейек ағаслы ҡуйы урмандарҙа, ағаслы ҡая таштарҙа йәшәй. Үләкһә, ваҡ йәнлектәр һәм ҡоштар менән туҡлана. Ултыраҡ ҡош. Киң генә таралған. Ояһы ағас башында йәки ҡая таш һикәлтәләрендә була. Көрән таптар менән сыбарланған 5 — 6 бөртөк күкһел йәшел төҫтәге йомортҡа һала. Тәбиғәт санитары булараҡ файҙалы.
Ҡоҙғондар ситлектә 70 йыл тирәһе йәшәй, иректә таға ла оҙағыраҡ.
{{|en}} {{|hu}} {{|sv}}
Ҡоҙғон (рус. Ворон, (лат. Corvus corax) — ялтыр ҡара йөнлө ҙур йыртҡыс ҡош.
Ҡарғанан байтаҡҡа ҙур. Яңғыҙ ҙа, парлашып та йөрөйҙәр. Ҙур күкһел ҡара төҫтәге ҡош. Эйәгендә ҡаты ҡылдарҙан «һаҡал» бар. Осҡанда оҙон ҡойроғо, киң ҡанаттары күҙгә ташлана. Ҡара ҡарғанан байтаҡ ҙур булыуы һәм «һаҡал»дары менән айырыла.
Тауышы көслө: «ҡроҡ-ҡроҡ» йәки тоноҡ «ҡро-ҡро».
Бейек ағаслы ҡуйы урмандарҙа, ағаслы ҡая таштарҙа йәшәй. Үләкһә, ваҡ йәнлектәр һәм ҡоштар менән туҡлана. Ултыраҡ ҡош. Киң генә таралған. Ояһы ағас башында йәки ҡая таш һикәлтәләрендә була. Көрән таптар менән сыбарланған 5 — 6 бөртөк күкһел йәшел төҫтәге йомортҡа һала. Тәбиғәт санитары булараҡ файҙалы.
Ҡоҙғондар ситлектә 70 йыл тирәһе йәшәй, иректә таға ла оҙағыраҡ.
राजा काग (Corvus corax) पूर्ण रूपमा कालो शरीर भएको कागको प्रजाति हो । यो चरा नेपाल लगायत उत्तरी गोलार्धका राष्ट्रहरूमा पाइने गर्छ ।
राजा काग (Corvus corax) पूर्ण रूपमा कालो शरीर भएको कागको प्रजाति हो । यो चरा नेपाल लगायत उत्तरी गोलार्धका राष्ट्रहरूमा पाइने गर्छ ।
ৰাভেন পখিলা (ইংৰাজী: Common Raven, বৈজ্ঞানিক নাম-Papilio castor) দক্ষিণ-পূব এছিয়াত বিস্তৃত হৈ থকা এবিধ চাতকনেজীয়া পখিলা (Swallowtail butterfly)ৰ প্ৰজাতি৷
মতা ৰাভেন পখিলাৰ পাখিৰ ওপৰফালৰ বৰণ ক'লা৷ পাখিত হালধীয়া-মটিয়া বৰণৰ দাগ (scale) থকা দেখা যায়৷ তাৰোপৰি পাতলীয়াকৈ দীঘলীয়া আঁচ কিছুমানো থকা দেখা যায়৷ ইয়াৰ পিছফালৰ পাখি ( hind wing) ত ক্ৰীমবৰণীয়া দাগ কিছুমান থাকে, তাতে ডিম্বাকৃতিৰ এটা দাগ থাকে৷৷ আগফালৰ পাখি ( fore wing) ত তললৈ সৰু সৰূ বগা দাগ থকা দেখা যায়৷
মাইকী ৰাভেন পখিলাৰ পাখিৰ ওপৰৰ অংশ (upperside) মতা ৰাভেন পখিলাতকৈ শেঁতা বৰণীয়া হয়৷ কিন্তু ইয়াৰ পাখিত থকা হালধীয়া বা ৰঙচুৱা দাগবোৰ বেছি ঘন হয়৷ ইয়াৰ আগফালৰ পাখিৰ দাগবোৰ মতা ৰাভেন পখিলাটোৰ দৰেই হয়৷ কেৱল উপৰিঞ্চিকৈ ইয়াৰ পিছফালৰ পাখিত বিয়পি যোৱা ধূসৰ বগা দাগ কিছুমান থাকে৷ ইয়াৰ এন্টানাডাল ক'লা বৰণৰ, মূৰ, থ'ৰাক্স আৰু পেট অংশ ধূসৰ মটীয়া আৰু বগা ফুটুকীয়া হোৱা দেখা যায়৷ [1]
ৰাভেন পখিলাৰ মূল প্ৰজাতি (nominate ) হৈছে Papilio castor৷ ইয়াৰে অন্যান্য ওচৰ সম্পৰ্কীয় প্ৰজাতিবোৰ হ'ল
উত্তৰ-পূব ভাৰত, ম্যানমাৰ আৰু দক্ষিণ-পূব এছিয়াত ৰাভেন পখিলা দেখিবলৈ পোৱা যায়৷
ৰাভেন পখিলা (ইংৰাজী: Common Raven, বৈজ্ঞানিক নাম-Papilio castor) দক্ষিণ-পূব এছিয়াত বিস্তৃত হৈ থকা এবিধ চাতকনেজীয়া পখিলা (Swallowtail butterfly)ৰ প্ৰজাতি৷
சாதாரண ரேவன் (ஆங்கிலப் பெயர்: common raven, உயிரியல் பெயர்: Corvus corax) அல்லது வடக்கு ரேவன் என்பது ஒரு பேஸ்ஸரின் பறவை ஆகும். இது புவியின் வடக்கு அரைக்கோளத்தில் காணப்படுகிறது. கோர்விடே இனப்பறவைகளிலேயே இதுதான் அதிகமான இடங்களுக்குப் பரவியுள்ளது. இதில் 8 துணையினங்கள் உள்ளன.
சாதாரண ரேவன் (ஆங்கிலப் பெயர்: common raven, உயிரியல் பெயர்: Corvus corax) அல்லது வடக்கு ரேவன் என்பது ஒரு பேஸ்ஸரின் பறவை ஆகும். இது புவியின் வடக்கு அரைக்கோளத்தில் காணப்படுகிறது. கோர்விடே இனப்பறவைகளிலேயே இதுதான் அதிகமான இடங்களுக்குப் பரவியுள்ளது. இதில் 8 துணையினங்கள் உள்ளன.
.jpg)
