dcsimg

Boletus ( Asturian )

provided by wikipedia AST

Boletus ye un xéneru d'hongos, qu'inclúi aproximao 300 especies.[1] Esti xéneru foi definíu y descritu orixinalmente por Elias Magnus Fries en 1821, arrexuntando a tolos hongos que presenten himenio con poros. Darréu fueron definiéndose otros xéneros que les sos especies incluyíen esta carauterística, como Tylopilus, descritu por Petter Adolf Karsten en 1881. Coles mesmes, se readoptaron o redefinieron xéneros yá en desusu, como Leccinum

Dalgunes de les especies que d'antiguo se clasificaben nesti taxón fueron darréu allugaes n'otros xéneros, como asocede coles especies Leccinum scabrum, Tylopilus felleus, Chalciporus piperatus o Suillus luteus.

El nome del xéneru deriva del llatín bōlēlos tos, "cogorda", y del griegu antiguu βωλιτης, que provien de la mesma de bōlos/βωλος, "bultu" o "montón".[2][3] Galeno de Pérgamo (130-200) mentaba nos sos escritos a los βωλιτης, anque se piensa que faía referencia a l'apreciada Amanita caesarea, que nun ta rellacionada col xéneru Boletus.[4]

Comestibilidad

Munches especies del xéneru Boletus son comestibles y apreciaos en gastronomía, siendo la más conocida Boletus edulis. Tamién son recoyíos pal consumu les cogordes de B. badius, B. aereus y otres especies, tamién bien apreciaes como boletus aestivalis o reticulatus y boletus pinophilus.. Otres, como B. calopus, tienen sabor amargoso o desagradable y nun se consideren hongos comestibles.

Delles guíes d'hongos encamienten evitar tolos Boletus que presenten poros acolorataos, sicasí B. erythropus y B. luridus son comestibles dempués de ser convenientemente cocíos.

La ingesta d'hongos venenosos de cutiu produz síntomes gastrointestinales. Nel xéneru Boletus aisllóse una glicoproteína citotóxica llamada bolesatina. En 2007, atopóse un componente similar —llamáu, n'inglés, bolevenine—, na especie venenosa Boletus venenatus, de China.[5] Hanse documentáu muertes por ingesta de Boletus pulcherrimus. En 1994, una pareya desenvolvió síntomes gastrointestinales acabante comer cogordes d'esta especie, finando l'home. L'autopsia reveló infartu intestinal.[6] Boletus satanas tamién tien mala fama como hongu venenosu, anque nun se conocen casos de muerte por causa del so consumu. Tamién s'aislló muscarina en delles especies, anque la so cantidá ye farmacológicamente insignificante y namái causa síntomes menores.[6]

Referencies

  1. (2008) Dictionary of the Fungi, Décima (n'en), CAB International. ISBN 0-85199-826-7.
  2. Cassell's Latin Dictionary, 5, Cassell Ltd.. ISBN 0-304-52257-0.
  3. Liddell, Henry George & Robert Scott (1980). A Greek-English Lexicon (Ed. Abridged). Oxford University Press. ISBN 0-19-910207-4.
  4. Ramsbottom J (1953). Mushrooms & Toadstools. Collins. ISBN 1-870630-09-2.
  5. Matsuura et al (marzo de 2007).
  6. 6,0 6,1 Benjamin (1995). Mushrooms: poisons and panaceas. A handbook for naturalists, mycologists and physicians (n'inglés). WH Freeman & Company.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors
original
visit source
partner site
wikipedia AST

Boletus: Brief Summary ( Asturian )

provided by wikipedia AST

Boletus ye un xéneru d'hongos, qu'inclúi aproximao 300 especies. Esti xéneru foi definíu y descritu orixinalmente por Elias Magnus Fries en 1821, arrexuntando a tolos hongos que presenten himenio con poros. Darréu fueron definiéndose otros xéneros que les sos especies incluyíen esta carauterística, como Tylopilus, descritu por Petter Adolf Karsten en 1881. Coles mesmes, se readoptaron o redefinieron xéneros yá en desusu, como Leccinum

Dalgunes de les especies que d'antiguo se clasificaben nesti taxón fueron darréu allugaes n'otros xéneros, como asocede coles especies Leccinum scabrum, Tylopilus felleus, Chalciporus piperatus o Suillus luteus.

El nome del xéneru deriva del llatín bōlēlos tos, "cogorda", y del griegu antiguu βωλιτης, que provien de la mesma de bōlos/βωλος, "bultu" o "montón". Galeno de Pérgamo (130-200) mentaba nos sos escritos a los βωλιτης, anque se piensa que faía referencia a l'apreciada Amanita caesarea, que nun ta rellacionada col xéneru Boletus.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors
original
visit source
partner site
wikipedia AST

Boletus ( Catalan; Valencian )

provided by wikipedia CA

Boletus és un gènere de bolets, precisament d'on deriva el nom català de bolet.

N'hi ha unes 100 espècies. El gènere Boletus va ser originalment descrit per Elias Magnus Fries el 1821, essencialment contenia tot els bolets amb porus. Des d'aleshores s'han descrit altres gèneres com Tylopilus per Petter Adolf Karsten el 1881, i vells noms com Leccinum han reaparegut o s'han redefinit.

Alguns Boletus han canviat de nom i gènere. Per exemple Boletus scaber, ara anomenat Leccinum scabrum, Tylopilus felleus, Chalciporus piperatus i Suillus luteus.

El nom deriva del llatí bōlētus 'bolet' pres del grec βωλιτης,[1] finalment de bōlos/βωλος 'bony'.[2] En el cas del βωλιτης de Galè es creu que es refereix a l'ou de reig (Amanita caesarea).[3]

Característiques comunes

Els Boletus són carnosos amb porus blancs o vermells. L'himenòfor (superfície que du les cèl·lules fèrtils o himeni) es pot separar de la carn del capell. No hi ha cap boletus mortal però el famós mataparents (Boletus satanas) dóna problemes gastrointestinals més o menys greus segons els individus.

Comestibilitat

El gènere Boletus conté moltes espècies que són molt apreciats com a comestible com per exemple el famós Cep de Bordeus (Boletus edulis), i altres bon comestibles com B. badius, B. aereus. Moltes espècies són amargants i no comestibles, per exemple B. calopus.

Espècies

Sinònims

  • Dictyopus Quélet, Ench. Fung. 159. 1886.
  • Oedipus Bataille, Bull. Soc. Hist. Nat. Doubs 15: 33. 1908.
  • Tubiporus P. A. Karsten, Rev. Mycol. (Toulouse) 3(9): 16. 1 Jan 1881.
  • Xerocomus Quél., in Mougeot & Ferry, Fl. Vosges, Champ.: 477 (1887).

Enllaços externs

En altres projectes de Wikimedia:
Commons
Commons (Galeria)
Commons
Commons (Categoria) Modifica l'enllaç a Wikidata
Viquiespècies
Viquiespècies


Referències

  1. Simpson, D.P.. Cassell's Latin Dictionary. 5. London: Cassell Ltd., 1979, p. 883. ISBN 0-304-52257-0.
  2. Liddell, Henry George and Robert Scott. A Greek-English Lexicon (Abridged Edition). United Kingdom: Oxford University Press, 1980. ISBN 0-19-910207-4.
  3. Ramsbottom J. Mushrooms & Toadstools. Collins, 1953, p. 6. ISBN 1870630092.
  4. BioLib (anglès)


license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autors i editors de Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia CA

Boletus: Brief Summary ( Catalan; Valencian )

provided by wikipedia CA
 src= Boletus chrysenteron  src= Boletus calopus  src= Boletus aereus  src= Boletus reticulatus  src= Boletus satanas  src= Boletus junquilleus

Boletus és un gènere de bolets, precisament d'on deriva el nom català de bolet.

N'hi ha unes 100 espècies. El gènere Boletus va ser originalment descrit per Elias Magnus Fries el 1821, essencialment contenia tot els bolets amb porus. Des d'aleshores s'han descrit altres gèneres com Tylopilus per Petter Adolf Karsten el 1881, i vells noms com Leccinum han reaparegut o s'han redefinit.

Alguns Boletus han canviat de nom i gènere. Per exemple Boletus scaber, ara anomenat Leccinum scabrum, Tylopilus felleus, Chalciporus piperatus i Suillus luteus.

El nom deriva del llatí bōlētus 'bolet' pres del grec βωλιτης, finalment de bōlos/βωλος 'bony'. En el cas del βωλιτης de Galè es creu que es refereix a l'ou de reig (Amanita caesarea).

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autors i editors de Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia CA

Hřib (Boletus) ( Czech )

provided by wikipedia CZ

Hřib (Boletus Fr.) je rod hub z čeledi hřibovitých a řádu hřibotvarých.

Následující přehled znázorňuje taxonomické rozdělení rodu hřib (Boletus). V přehledu jsou uvedené i položky, které byly původně popsány (či dočasně klasifikovány) jako samostatný druh a později překlasifikovány na poddruh, varietu či formu jiného druhu. V takovém případě jsou uvedeny pod původním druhovým názvem s poznámkou o aktuálním zařazení a graficky začleněny pod nadřazený druh:

Galerie

Externí odkazy

Hřibovité Hřib (Aureoboletus) Hřib (Boletus) Hřib (Buchwaldoboletus)
Hřib (Chalciporus) Hřib (Butyriboletus) Hřib (Caloboletus) Hřib (Cyanoboletus) Hřib (Hemileccinum) Hřib (Hortiboletus) Hřib (Imleria) Hřib (Imperator) Hřib (Neoboletus) Hřib (Pseudoboletus) Hřib (Rheubarbariboletus) Hřib (Rubroboletus) Hřib (Suillellus) Hřib (Tylopilus) Hřib (Xerocomus) Hřib (Xerocomellus) Kozák (Leccinellum)
Kozák a křemenáč
(Leccinum)
Další rody
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia autoři a editory
original
visit source
partner site
wikipedia CZ

Hřib (Boletus): Brief Summary ( Czech )

provided by wikipedia CZ

Hřib (Boletus Fr.) je rod hub z čeledi hřibovitých a řádu hřibotvarých.

Následující přehled znázorňuje taxonomické rozdělení rodu hřib (Boletus). V přehledu jsou uvedené i položky, které byly původně popsány (či dočasně klasifikovány) jako samostatný druh a později překlasifikovány na poddruh, varietu či formu jiného druhu. V takovém případě jsou uvedeny pod původním druhovým názvem s poznámkou o aktuálním zařazení a graficky začleněny pod nadřazený druh:

rod hřib (Boletus) sekce Edules (bělohřiby) - houbaři nazývané pravé hřiby hřib smrkový (Boletus edulis) hřib citronový (Boletus citrinus) [forma] hřib březový (Boletus betulicolus) [forma] hřib smrkový bílý (Boletus edulis f. albus) [forma] hřib dubový (Boletus reticultus) hřib habrový (Boletus carpinaceus) [forma] hřib borový (Boletus pinophilus) hřib bronzový (Boletus aereus) sekce Appendiculati (žluté hřiby) hřib přívěskatý (Boletus appendiculatus) hřib královský (Boletus regius) hřib královský zlatý (Boletus regius f. aureus) [forma] hřib růžovník (Boletus fuscoroseus) hřib hnědorůžový (Boletus speciosus) hřib Fechtnerův (Boletus fechtneri) hřib horský (Boletus subappendiculatus) sekce Luridi (červené hřiby) hřib koloděj (Boletus luridus) hřib koloděj prvosenkový (Boletus luridus f. primulicolor) [forma] hřib koloděj červený (Boletus luridus var. rubriceps) [varieta] hřib rudomasý (Boletus erythroteron) [varieta] hřib šumavský (Boletus gabretae) hřib kavkazský (Boletus caucasicus) [poddruh] hřib Moserův (Boletus rubrosanguineus) hřib satan (Boletus satanas) hřib hlohový (Boletus crataegi) [forma] hřib satanovitý (Boletus satanoides) hřib nachový (Boletus rhodoxanthus) hřib zlatožlutý (Boletus chrysoxanthus) [forma] hřib Le Galové (Boletus legaliae) hřib Špinarův (Boletus spinarii) [forma] hřib rudonachový (Boletus rhodopurpureus) hřib žlutonachový (Boletus xanthopurpureus) [forma] hřib zavalitý (Boletus torosus) hřib proměnlivý (Boletus poikilochromus) hřib sicilský (Boletus permagnificus) hřib narůžovělý (Boletus pulchrotinctus) hřib kolodějovitý (Boletus comptus) sekce Erythropodes (vyčleněna ze sekce Luridi) hřib kovář (Boletus luridiformis) hřib žlutý (Boletus junquilleus) [varieta] hřib kovář odbarvený (Boletus luridiformis var. discolor) [varieta] hřib kovář červenohlavý (Boletus luridiformis var. rubropileus) [varieta] hřib Quéletův (Boletus queletii) hřib Dupainův (Boletus dupainii) hřib vlčí (Boletus lupinus) sekce Calopodes (hořké hřiby) hřib Kluzákův (Boletus kluzakii) hřib medotrpký (Boletus radicans) hřib olivovožlutý (Boletus pachypus) hřib kříšť (Boletus calopus) (Boletus calopus f. ereticulatus) [forma] sekce Subpruinosi hřib modračka (Boletus pulverulentus) hřib žlutokrvavý (Boletus flavosanguineus) sekce Fragrantes hřib vonný (Boletus fragrans) hřib nádherný (Boletus spretus)
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia autoři a editory
original
visit source
partner site
wikipedia CZ

Pravé hřiby ( Czech )

provided by wikipedia CZ

Pravé hřiby[1], též praváky neboli bělohřiby[2] je kolektivní označení pro skupinu několika jedlých druhů hřibovitých hub rodu Boletus, které se vyznačují bílou barevně neměnnou dužinou a příjemnými senzorickými vlastnostmi (chuť, vůně).[1] Patří ke kulinářsky nejoblíbenějším hřibovitým houbám.[1]

Synonyma

Jako vědecké označení pravých hřibů se používají (nebo dříve používaly) názvy bělohřiby[3][2] (Leucoboletus[2]), případně hřiby tvrdé[2] neboli hřiby ušlechtilé[2] (Edules[2]). Lidově jsou nazývané praváky, pravíci[2] nebo tvrzíci[2]. Také se objevují pojmenování jako pravík, tvrdík, haban, hřib, hříbek, hříbeček a podobně.[2] Termín hřiby se v užším slova smyslu používá jako synonymum pro pravé hřiby.[2] Podle Smotlachy se původně pravděpodobně jako hřiby nazývaly jen ty pravé, přičemž následně byl význam termínu mykology rozšířen i na další druhy.[2]

Druhy

Patří sem především:

Mykorhizní dřeviny

Jednotlivé druhy pravých hřibů se částečně liší požadavkem na symbiotickou dřevinu. Je však třeba zdůraznit, že české názvy těchto hřibů obvykle neodpovídají latinským (vědeckým) názvům a nevyjadřují výhradní vazbu na konkrétní dřevinu (např. hřib rostoucí pod dubem nemusí být hřib dubový a podobně):

[4] hřib smrkový hřib dubový hřib borový hřib bronzový smrk Yes check.svg 1) Yes check.svg - borovice Yes check.svg - Yes check.svg - jedle - 1) 4) - dub Yes check.svg Yes check.svg 4) Yes check.svg buk Yes check.svg 2) Yes check.svg Yes check.svg habr - Yes check.svg - - lípa 5) Yes check.svg - - bříza Yes check.svg - - - kaštanovník - Yes check.svg - 3)
1) nálezy hřibu dubového pod smrky a jedlemi uváděné ve starší literatuře jsou v současnosti považovány za neprůkazné a vysvětlovány možností chybného určení plodnice.[4]
2) výskyt hřibu dubového pod buky uvádí[5][6][7][1]
3) výskyt hřibu bronzového pod kaštanovníkem uvádí[5][1][3]
4) výskyt hřibu borového i pod dubem a jedlí uvádí[3]
5) podle Smotlachy (1947) se hřib smrkový může za příznivého počasí objevovat pod lipami[2]

Reference

  1. a b c d e f g h i j k HAGARA, Ladislav; ANTONÍN, Vladimír; BAIER, Jiří. Houby. Praha: Aventinum, 2005. 416 s. Kapitola Houby hřibovizé - Boletales, s. 337.
  2. a b c d e f g h i j k l SMOTLACHA, František. Atlas hub jedlých a nejedlých. Praha: Melantrich, 1947. 297 s. Kapitola Hřib obecný (smrkový), dubový (síťkovaný), borový (borák), s. 178 - 185.
  3. a b c PAPOUŠEK, Tomáš; BERAN, Miroslav; VLASÁK, Josef. Velký fotoatlas hub z jižních Čech. 2. opravené vydání. vyd. České Budějovice: tiskárna Josef Posekaný, 2010. 819 s. Kapitola VI. Vyšší houby stopkovýtrusé (Homobasidiomycetes) - hřibotvaré (Boletales), s. 675.
  4. a b c d e ŠUTARA, Josef; MIKŠÍK, Michal; JANDA, Václav. Hřibovité houby. Praha: Academia, 2009. 294 s. ISBN 978-80-200-1717-8. S. 102-118.
  5. a b KLUZÁK, Zdeněk; SMOTLACHA, Miroslav; Josef a Marie Erhartovi. Poznáváme houby. [s.l.]: Svépomoc, 1985. 374 s. 38-001-85. Kapitola Hřib dubový, s. 71.
  6. VESELÝ, Rudolf; KOTLABA, František; POUZAR, Zdeněk. Přehled československých hub. Praha: Academia, 1972. 424 s. Kapitola Hřib dubový, s. 340.
  7. KOTLABA, František; ANTONÍN, Vladimír; POUZAR, Zdeněk, a kol. Houby, česká encyklopedie. Praha: Výběr, 2003. 448 s. ISBN 80-86196-71-2. Kapitola Hřib dubový, s. 285.
Pahýl
Tento článek je příliš stručný nebo postrádá důležité informace.
Pomozte Wikipedii tím, že jej vhodně rozšíříte. Nevkládejte však bez oprávnění cizí texty.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia autoři a editory
original
visit source
partner site
wikipedia CZ

Pravé hřiby: Brief Summary ( Czech )

provided by wikipedia CZ

Pravé hřiby, též praváky neboli bělohřiby je kolektivní označení pro skupinu několika jedlých druhů hřibovitých hub rodu Boletus, které se vyznačují bílou barevně neměnnou dužinou a příjemnými senzorickými vlastnostmi (chuť, vůně). Patří ke kulinářsky nejoblíbenějším hřibovitým houbám.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia autoři a editory
original
visit source
partner site
wikipedia CZ

Rørhat-slægten ( Danish )

provided by wikipedia DA

Rørhat (Boletus) er svampeslægt, som tilhører Rørhat-ordenen. Karl Johan svampen er beskrevet i særskilt artikel. De øvrige er ligeledes spiselige, men punktstokket Indigo- rørhat kan af ukyndige forveksles med Boletus satanas, som forårsager maveforgiftninger. Den giftige art har imidlertid tydeligt net på stokken og lugter ubehageligt.[1]

Klassifikation

Beskrevne arter

De almindeligste danske svampe i denne slægt er:


Andre arter

Sammenligning

Kendetegn [2] Brunstokket rørhat Rødsprukken rørhat Punktstokket Indigo Hat 6-15 cm, kastaniebrun 4-12 cm, brun/rødbrun med sprækker 8-18 cm, mørkebrun, filtet, blåner Rør grålige/gullige gullige/olivengrønne gule med røde mundinger Stok brun, cylindrisk rød, med sprækker gul med små røde korn [3] Kød hvidt blåner ved tryk gulligt, blåner svagt ved tryk gult, blåner stærkt ved tryk Findested [4] Især i nåleskov, men også i bøgeskov Normalt i løvskov Normalt i bøgeskov, sjældnere i nåleskov Tidspunkt og forekomst [5] 08-11, hyppig 07-10, almindelig 07-09, almindelig Kulinarisk værdi [6] Fin spisesvamp [7] God, men lidt anonym smag. Fremragende spisesvamp.[8]

Signaturforklaring

  • Choice toxicity icon.png = lækker spise
  • Edible toxicity icon.png = spiselig
  • Inedible toxicity icon.png = uspiselig
  • Unknown toxicity icon.png = ukendt giftighed
  • Diamond-caution.svg = advarsel
  • Poisonous toxicity icon.png = giftig
  • Psychoactive toxicity icon.png = påvirker sindet



Noter

  1. ^ Undgå derfor altid at samle rørhatte med rød hat og tydeligt net på stokken.
  2. ^ Alle svampe ændrer kendetegn med alderen og i fugtigt vejr. Angivelserne er for unge, faste svampe.
  3. ^ Heraf navnet, idet disse korn ligner små fine punkter. Blåner ved berøring
  4. ^ Alle rørhatte danner mykorrhiza med et eller flere typer værtstræ. Dette er angivet i tabellen.
  5. ^ Fra januar (01) til december (12). 06 er således juni måned.
  6. ^ Bygger naturligvis på et skøn, men er afstemt med svampelitteraturen. Hvis svampen er uspiselig eller giftig er dette tydeligt fremhævet
  7. ^ Bedst, når den er ung og fast i kødet.
  8. ^ Unge eksemplarer kan spises rå og smager i retning af valnød. Er god som indbagt i dej eller stuvet. Måske vor mest velsmagende spisesvamp overhovedet. Er desuden anvendelig til farvning pga. den dybblå farve, kødet antager.

Litteratur

  • Korhonen, Mauri (1973) Svampe i vor natur, Gyldendal
  • Knudsen, Henning & Jens H. Petersen (2009) Politikens svampebog, Politiken Forlag
  • Tidsskriftet Svampe. Foreningen til svampekundskabens fremme, diverse årgange.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia-forfattere og redaktører
original
visit source
partner site
wikipedia DA

Rørhat-slægten: Brief Summary ( Danish )

provided by wikipedia DA

Rørhat (Boletus) er svampeslægt, som tilhører Rørhat-ordenen. Karl Johan svampen er beskrevet i særskilt artikel. De øvrige er ligeledes spiselige, men punktstokket Indigo- rørhat kan af ukyndige forveksles med Boletus satanas, som forårsager maveforgiftninger. Den giftige art har imidlertid tydeligt net på stokken og lugter ubehageligt.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia-forfattere og redaktører
original
visit source
partner site
wikipedia DA

Dickröhrlinge ( German )

provided by wikipedia DE

Die Steinpilze (Boletus) sind eine Gattung aus der Familie der Dickröhrlingsverwandten (Boletaceae).

Unter dem Gattungsnamen Dickröhrlinge wurden früher einige größere Röhrlinge zu Boletus gezählt. In jüngerer Zeit wurden von den Dickröhrlingen neue Gattungen abgetrennt und viele Arten ausgegliedert, sodass nur die Steinpilze noch Teil der Gattung sind.

Die Bezeichnung Steinpilz rührt daher, dass das Fleisch fester ist als das der meisten anderen Pilze.[1]

Die Typusart ist der Gemeine Steinpilz (Boletus edulis).[2]

Merkmale

Die Steinpilze bilden mittelgroße bis große Fruchtkörper, die durch dicke, basal meist verdickte Stiele, mit einer netzigen oder feinflockigen, seltener kahlen Oberfläche und röhrenförmiges Hymenophor gekennzeichnet sind. Der Hut ist meist polsterförmig, mit trockener, feinfilziger oder kahler Oberfläche. Die Hutfarbe der einzelnen Arten reicht von weißlich über grau und verschiedene Gelb-, Rotbraun- und Brauntöne bis schwarzbraun, auch innerhalb einzelner Arten kann die Hutfärbung variieren. Die Röhrenschicht und die Poren sind jung weiß, im Alter durch die Farbe der Sporen erst gelblich und schließlich olivgrün verfärbt[3]. Bei jungen Fruchtkörpern sind die Porenmündungen durch eine mehlig-weiße Schicht verdeckt[3]. Das Sporenpulver ist meist olivgrün, die Sporen sind glatt und spindelig. Das Fleisch (Trama) ist weiß, meist ohne Verfärbung beim Schneiden, kann je nach Art aber unter der Huthaut etwas röten, z. B. beim Gemeinen Steinpilz oder auch schwach blauen, so z. B. bei Boletus pinophilus var. viridicaerulasecens[3][4]. Ein Velum fehlt, die Huthaut ist aber je nach Art mehr oder weniger stark von einem Reif überzogen[4].

Die Huthaut ist trichodermal aufgebaut und die Röhrentrama divergierend mit deutlich ausgebildetem Mediostratum (Boletus-Typ)[3][5].

Ökologie

Die Steinpilze bilden Ektomykorrhiza mit verschiedenen Bäumen, wobei teilweise sehr stark spezialisierte Ökotypen vorkommen.

Verbreitung

Die Gattung Boletus ist weltweit verbreitet, besonders artenreich ist sie in den warm-gemäßigten Zonen.

Naturschutzaspekte

Alle Arten der Gattung Boletus stehen in Deutschland unter Naturschutz und dürfen nur in kleinen Mengen zum eigenen Bedarf gesammelt werden. Einige Arten wie der Bronze-Röhrling sind vollständig geschützt und dürfen nicht zu Speisezwecken gesammelt werden. Die Deutsche Gesellschaft für Mykologie hatte den Bronze-Röhrling zum Pilz des Jahres 2008 gewählt.

Arten

In Europa umfassen die Steinpilze je nach Autorenmeinung zwischen 4[6] und 13[3] Arten.[6]

Systematik

Nach neueren phylogenetischen Erkenntnissen war die Gattung Boletus s. l. polyphyletisch. Die Gattung wurde deshalb 2014 aufgespalten und die meisten Arten in andere Gattungen überführt. Die Artengruppe um den Königs-Röhrling wurde in die Gattung Butyriboletus separiert.[8][9] Im selben Jahr wurde der Maronen-Röhrling in die Gattung Imleria gestellt.[10] Ferner wurden die Arten um den Schönfuß-Röhrling in die Gattung Caloboletus transferiert.[11] Die Artengruppe um Boletus sinicus wie zum Beispiel der Satanspilz befindet sich inzwischen in der Gattung Rubroboletus.[12] Die Spezies um den Netzstieligen Hexen-Röhrling wurden in die Gattung Suillellus ausgegliedert[13][14][15] und die Arten um den Flockenstieligen Hexen-Röhrling in die Gattung Neoboletus.[16] Der Schwarzblauende Röhrling wurde in die Gattung Cyanoboletus gestellt.[17] Der Tränende Hexen-Röhrling und nahe Verwandten bilden die Gattung Exsudoporus.[18] Für den Ochsen-Röhrling und Verwandte wurde die Gattung Imperator aufgestellt.[19] Die Gattung Boletus s. str. umfasst heute nur noch die Steinpilze.

Die Gattung Boletus gehört, da Typusgattung, zur Familie der Boletaceae (Steinpilzverwandte, auch als Dickröhrlingsverwandte bezeichnet). Innerhalb der Boletaceae bilden die Steinpilze zusammen mit den Gattungen Afroboletus, Hortiboletus, Imleria, Notholepiota, Porphyrellus, Gallenröhrlinge (Tylopilus), Strobilomyces, Xanthoconium, Rotfußröhrlinge (Xerocomellus) einen eigenen Verwandtschaftskreis.[20]

Bedeutung

Arten der Gattung Boletus wie beispielsweise der Fichten-Steinpilz sind als sehr beliebte Speisepilze bekannt.

Quellen

Literatur

Einzelnachweise

  1. F. Werneburg: Der Steinpilz, Boletus edulis Bull. Der Hexenpilz, Boletus luridus Schaeff. Der Feld-Blätterpilz, Psalliota campestris L. Der Knollen-Blätterpilz, Amanita phalloides Fr. In: Jahrbuch des Vereins für Wissenschaftliche Pädagogik. Band 17, 1885, S. 238–250, S. 240.
  2. Carl von Linné: Species Plantarum. 1753, S. 1176.
  3. a b c d e Wolfgang Klofac, Irmgard Krisai-Greilhuber: Überarbeiteter Schlüssel zur Bestimmung von Frischfunden europäischer Arten der Boletales mit röhrigem Hymenophor. In: Österr. Z. Pilzk. Band 27, 2020, S. 81–303.
  4. a b Gilbert Lannoy, Alain Estadès: Flore mycologique d'Europe 6. Les Bolets. Boletaceae Chevalier. In: Doc. Mycol. Mémoires Hors Série. Band 6, 2001, ISSN 0291-8420, S. 1–163.
  5. Rolf Singer: The Agaricales in Modern Taxonomy. 4th Auflage. Koeltz Scientific Books, Königstein 1986.
  6. a b D.C.M. Beugelsdijk, S. van der Linde, G.C. Zuccarello, Henk C. den Bakker, S.G.A. Draisma, Machiel Evert Noordeloos: A phylogenetic study of Boletus section Boletus in Europe. In: Persoonia. Band 20, Nr. 1–7, 2008, doi:10.3767/003158508X283692.
  7. Mauri Korhonen, Kare Liimatainen, Tuula Niskanen: A new boletoid fungus, Boletus pinetorum, in the Boletus section Boletus from Fennoscandia (Basidiomycota, Boletales). In: Karstenia. Band 49, Nr. 2, 2009, ISSN 0453-3402, S. 41–60 (Zusammenfassung online).
  8. David Arora, Jonathan L. Frank: Clarifying the butter Boletes: a new genus, Butyriboletus, is established to accommodate Boletus sect. Appendiculati, and six new species are described. In: Mycologia. Band 106, Nr. 3, 2014, S. 464–480, doi:10.3852/13-052.
  9. Josef Šutara, Václav Janda, Martin Kříž, Michal Graca, Miroslav Kolařík: Contribution to the study of genus Boletus, section Appendiculati: Boletus roseogriseus sp. nov. and neotypification of Boletus fuscoroseus Smotl. In: Czech Mycology. Band 66, Nr. 1, Juni 2014, ISSN 1805-1421, S. 1–37 (czechmycology.org [PDF; 4,9 MB]).
  10. Alfredo Vizzini: Index Fungorum no. 147. (PDF) 12. Mai 2014, abgerufen am 16. Januar 2015.
  11. Alfredo Vizzini: Index Fungorum no. 146. (PDF) 10. Mai 2014, abgerufen am 21. Januar 2014.
  12. Kuan Zhao, Gang Wu, Zhu L. Yang: A new genus, Rubroboletus, to accommodate Boletus sinicus and its allies. In: Phytotaxa. Band 188, Nr. 2, 2014, S. 61–77, doi:10.11646/phytotaxa.188.2.1.
  13. Alfredo Vizzini: Index Fungorum no. 188. (PDF) 9. September 2014, abgerufen am 20. Januar 2014.
  14. Alfredo Vizzini, Giampaolo Simonini, Enrico Ercole, Samuele Voyron: Boletus mendax, a new species of Boletus sect. Luridi from Italy and insights on the B. luridus complex. In: Mycological Progress. Band 13, Nr. 1, Februar 2014, S. 95–109, doi:10.1007/s11557-013-0896-4.
  15. Jaime B. Blanco-Dios, Guilhermina Marques: Boletus atlanticus sp. nov., a new species of section Luridi from coastal dunes of NW Spain. In: Mycotaxon. Band 122, Oktober–Dezember, 2012, S. 325–332, doi:10.5248/122.325.
  16. Alfredo Vizzini: Index Fungorum no. 192. (PDF) 17. Oktober 2014, abgerufen am 21. Januar 2015.
  17. Alfredo Vizzini: Index Fungorum no. 176. (PDF) 7. Juli 2014, abgerufen am 18. Januar 2014.
  18. Alfredo Vizzini: Index Fungorum no. 183. (PDF) 22. August 2014, abgerufen am 31. Januar 2015.
  19. Boris Assyov, Jean-Michel Bellanger, Paul Bertéa, Régis Courtecuisse, Gerhard Koller, Michael Loizides, Guilhermina Marques, José Antonio Muñoz, Nicolò Oppicelli, Davide Puddu, Franck Richard, Pierre-Arthur Moreau: Index Fungorum no. 243. (PDF) 21. Mai 2015, abgerufen am 23. Juni 2015.
  20. Mitchell E. Nuhn, Manfred Binder, Andy F.S. Taylor, Roy E. Halling, David S. Hibbett: Phylogenetic overview of the Boletineae. In: Fungal Biology. Band 117, Nr. 7-8, Juli 2013, S. 479–511, doi:10.1016/j.funbio.2013.04.008.

Weblinks

 src=
– Sammlung von Bildern, Videos und Audiodateien
 title=
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autoren und Herausgeber von Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia DE

Dickröhrlinge: Brief Summary ( German )

provided by wikipedia DE

Die Steinpilze (Boletus) sind eine Gattung aus der Familie der Dickröhrlingsverwandten (Boletaceae).

Unter dem Gattungsnamen Dickröhrlinge wurden früher einige größere Röhrlinge zu Boletus gezählt. In jüngerer Zeit wurden von den Dickröhrlingen neue Gattungen abgetrennt und viele Arten ausgegliedert, sodass nur die Steinpilze noch Teil der Gattung sind.

Die Bezeichnung Steinpilz rührt daher, dass das Fleisch fester ist als das der meisten anderen Pilze.

Die Typusart ist der Gemeine Steinpilz (Boletus edulis).

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autoren und Herausgeber von Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia DE

Boleto ( Ido )

provided by wikipedia emerging languages

Boleto esas fungo kun chapelo pedikuloza misfera, di qua la surfaco suba konsistas ye tubi cilindra - genero di qua plura speci esas manjebla (cepo, e.c.) e di qua un altra (agariko di la querko) esas la materio di tindro.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors

Sprugnolu ( Corsican )

provided by wikipedia emerging languages
U sprugnolu Boletus aereus IT.JPG Boletus aereus Classificazioni scentifica Regnu Fungi Divisioni Basidiomycota Classa Basidiomycetes Ordini Boletales Famiglia Boletaceae Genaru Boletus Boletus aereus Italy.jpg

U Sprugnolu (o Sprignolu) hè un tipu di funzu chì currispondi a u genaru boletus è a sezzioni edules. Frà mezu à i spugnola, si pò mintuvà: u capineru, u muchjinu.

In Corsica

I sprugnola sò cumuni in Corsica.

Da veda dinò

Rifarenzi

  • U Scoddu, misincu ci cultura è d'infurmazioni, nuvembri 2007

Liami

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autori è editori di Wikipedia

Sprugnolu: Brief Summary ( Corsican )

provided by wikipedia emerging languages

U Sprugnolu (o Sprignolu) hè un tipu di funzu chì currispondi a u genaru boletus è a sezzioni edules. Frà mezu à i spugnola, si pò mintuvà: u capineru, u muchjinu.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autori è editori di Wikipedia

Имән гөмбәләре ( Tatar )

provided by wikipedia emerging languages
Schoenfussroehrling.jpg

Имә́н гөмбәләре́ - болетчалар семьялыгы гөмбәләренең берничә төре. Күп өлеше Европада, шулай ук Төньяк Америкада таралган. ТР территориясендә зәйтүн-көрән имән гөмбәләре яисә имән гөмбәсе (Boletus luridus) һәм тимгелле имән гөмбәләре (Bole­tus erytropus) очрый.

Яфраклы урманнарда, имән астында үсәләр. Эшләпәсе зәйтүн-көрән төстә, диаметры 5-20 см, калын итле, эшләпәнең өсте шома, коры. Йомшагы лимондай сары, сынган урыны зәңгәрләнә, хуш исле һәм тәмле. Эшләпәсенең көпшәле катламы кызгылт-көрән. Споралы порошогы зәйтүн төсле. Сабы 7-12 см биеклектә, төбе бүлбесыман калынайган, көрән-алсу челтәр бизәкле. Тимгелле имән гөмбәләре караңгырак эшләпәсе, кызгылт таплы һәм буй-буй аксыл-сары сабы белән аерыла.

Ике төре дә ашарга яраклы, яңа җыелган һәм тозланган килеш кулланыла.

Чыганаклар

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Википедия авторлары һәм редакторлары

Имән гөмбәләре: Brief Summary ( Tatar )

provided by wikipedia emerging languages
Schoenfussroehrling.jpg

Имә́н гөмбәләре́ - болетчалар семьялыгы гөмбәләренең берничә төре. Күп өлеше Европада, шулай ук Төньяк Америкада таралган. ТР территориясендә зәйтүн-көрән имән гөмбәләре яисә имән гөмбәсе (Boletus luridus) һәм тимгелле имән гөмбәләре (Bole­tus erytropus) очрый.

Яфраклы урманнарда, имән астында үсәләр. Эшләпәсе зәйтүн-көрән төстә, диаметры 5-20 см, калын итле, эшләпәнең өсте шома, коры. Йомшагы лимондай сары, сынган урыны зәңгәрләнә, хуш исле һәм тәмле. Эшләпәсенең көпшәле катламы кызгылт-көрән. Споралы порошогы зәйтүн төсле. Сабы 7-12 см биеклектә, төбе бүлбесыман калынайган, көрән-алсу челтәр бизәкле. Тимгелле имән гөмбәләре караңгырак эшләпәсе, кызгылт таплы һәм буй-буй аксыл-сары сабы белән аерыла.

Ике төре дә ашарга яраклы, яңа җыелган һәм тозланган килеш кулланыла.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Википедия авторлары һәм редакторлары

Boletus

provided by wikipedia EN

Boletus is a genus of mushroom-producing fungi, comprising over 100 species. The genus Boletus was originally broadly defined and described by Carl Linnaeus in 1753, essentially containing all fungi with hymenial pores instead of gills. Since then, other genera have been defined gradually, such as Tylopilus by Petter Adolf Karsten in 1881, and old names such as Leccinum have been resurrected or redefined. Some mushrooms listed in older books as members of the genus have now been placed in separate genera. These include such as Boletus scaber, now Leccinum scabrum, Tylopilus felleus, Chalciporus piperatus and Suillus luteus. Most boletes have been found to be ectomycorrhizal fungi, which means that they form a mutualistic relationship with the roots system of certain kinds of plants.[3] More recently, Boletus has been found to be massively polyphyletic, with only a small percentage of the over 300 species that have been assigned to Boletus actually belonging there and necessitating the description and resurrection of many more genera.[2][4][5][6]

The name is derived from the Latin term bōlētus 'mushroom' from the Ancient Greek βωλίτης, bōlitēs,[7] ultimately from βῶλος, bōlos 'lump' or 'clod'.[8] However, the βωλίτης of Galen is thought to have been the much prized Amanita caesarea.[9]

Phylogenetic tree of Boletus

B. barrowsii

B. viscidiceps

B. aereus

B. bainiugan

B. meiweiniuganjun

B. reticulatus

B. shiyong

B. nobilissimus

B. quercophilus

B. umbrinipileus

B. monilifer

B. botryoides

B. variipes

B. hiratsukae

B. variipes

B. fagacicola

B. sinoedulis

B. reticuloceps

B. edulis

B. rubriceps

B. rex-veris

B. fibrillosus

B. pinophilus

B. subalpinus

B. regineus

B. subcaerulescens

B. austroedulis

B. tylopilopsis

B. nobilis

B. violaceofuscus

B. separans

B. subviolaceofuscus

B. semigastroideus

B. orientialbus

B. albobrunnescens

B. pallidus

source:[10]

Edibility

The genus Boletus contains many members which are edible, such as Boletus edulis, Boletus aereus and Boletus barrowsii.

Boletes with red pores may be toxic.[11]

See also

References

  1. ^ "Boletus L." Species Fungorum. CAB International. Retrieved 2014-02-04.
  2. ^ a b Nuhn ME, Binder M, Taylor AF, Halling RE, Hibbett DS (2013). "Phylogenetic overview of the Boletineae". Fungal Biology. 117 (7–8): 479–511. doi:10.1016/j.funbio.2013.04.008. PMID 23931115.
  3. ^ "Boletus edulis, Cep, Penny Bun Bolete mushroom". www.first-nature.com. Retrieved 2020-05-18.
  4. ^ Binder M, Hibbett DS (2006). "Molecular systematics and biological diversification of Boletales". Mycologia. 98 (6): 971–81. doi:10.3852/mycologia.98.6.971. PMID 17486973.
  5. ^ Dentinger B, Ammirati J, Both EE, Desjardin D, Halling RE, Henkey TW, Moreau PA, Nagasawaa E, Soytong K, Taylor A, Watling R, Moncalvo J, McLaughlin D (2010). "Molecular phylogenetics of porcini mushrooms (Boletus section Boletus)". Molecular Phylogenetics and Evolution. 57 (3): 1276–92. doi:10.1016/j.ympev.2010.10.004. PMID 20970511.
  6. ^ Wu, Gang; Feng, Bang; Xu, Jianping; Zhu, Xue-Tai; Li, Yan-Chun; Zeng, Nian-Kai; Hosen, Md. Iqbal; Yang, Zhu L. (2014). "Molecular phylogenetic analyses redefine seven major clades and reveal 22 new generic clades in the fungal family Boletaceae". Fungal Diversity. 69 (1): 93–115. doi:10.1007/s13225-014-0283-8. S2CID 15652037.
  7. ^ Simpson, D.P. (1979). Cassell's Latin Dictionary (5 ed.). London: Cassell Ltd. p. 883. ISBN 0-304-52257-0.
  8. ^ Liddell, Henry George and Robert Scott (1980). A Greek-English Lexicon (Abridged ed.). United Kingdom: Oxford University Press. ISBN 0-19-910207-4.
  9. ^ Ramsbottom J (1953). Mushrooms & Toadstools. Collins. p. 6. ISBN 1-870630-09-2.
  10. ^ Gang Wu; et al. (2015). "Porcini mushrooms (Boletus sect. Boletus) from China". Fungal Diversity. 81 (1): 189–212. doi:10.1007/s13225-015-0336-7. S2CID 12866685. Retrieved 2021-09-28.
  11. ^ Davis, R. Michael; Sommer, Robert; Menge, John A. (2012). Field Guide to Mushrooms of Western North America. Berkeley: University of California Press. p. 29. ISBN 978-0-520-95360-4. OCLC 797915861.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors
original
visit source
partner site
wikipedia EN

Boletus: Brief Summary

provided by wikipedia EN

Boletus is a genus of mushroom-producing fungi, comprising over 100 species. The genus Boletus was originally broadly defined and described by Carl Linnaeus in 1753, essentially containing all fungi with hymenial pores instead of gills. Since then, other genera have been defined gradually, such as Tylopilus by Petter Adolf Karsten in 1881, and old names such as Leccinum have been resurrected or redefined. Some mushrooms listed in older books as members of the genus have now been placed in separate genera. These include such as Boletus scaber, now Leccinum scabrum, Tylopilus felleus, Chalciporus piperatus and Suillus luteus. Most boletes have been found to be ectomycorrhizal fungi, which means that they form a mutualistic relationship with the roots system of certain kinds of plants. More recently, Boletus has been found to be massively polyphyletic, with only a small percentage of the over 300 species that have been assigned to Boletus actually belonging there and necessitating the description and resurrection of many more genera.

The name is derived from the Latin term bōlētus 'mushroom' from the Ancient Greek βωλίτης, bōlitēs, ultimately from βῶλος, bōlos 'lump' or 'clod'. However, the βωλίτης of Galen is thought to have been the much prized Amanita caesarea.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors
original
visit source
partner site
wikipedia EN

Boletus ( Esperanto )

provided by wikipedia EO

Boletus estas genro de fungoj de la familio Boletaceae.

Deveno de la nomo

Boletus estas malofta scienca nomo kiu estas vere latina. Por la romianoj ĝi signifis verŝajne Amanita caesarea.

Ĉefaj specioj de Boletus

Referencoj

En tiu ĉi artikolo estas uzita traduko de teksto el la artikolo Boletus en la franca Vikipedio.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Vikipedio aŭtoroj kaj redaktantoj
original
visit source
partner site
wikipedia EO

Boletus: Brief Summary ( Esperanto )

provided by wikipedia EO

Boletus estas genro de fungoj de la familio Boletaceae.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Vikipedio aŭtoroj kaj redaktantoj
original
visit source
partner site
wikipedia EO

Boletus ( Spanish; Castilian )

provided by wikipedia ES

Boletus es un género de hongos, que incluye aproximadamente 300 especies.[1]​ Este género fue definido y descrito originalmente por Elias Magnus Fries en 1821, agrupando a todos los hongos que presentan himenio con poros. Posteriormente fueron definiéndose otros géneros cuyas especies incluían esta característica, como Tylopilus, descrito por Petter Adolf Karsten en 1881. Asimismo, se readoptaron o redefinieron géneros ya en desuso, como Leccinum.

Algunas de las especies que antiguamente se clasificaban en este taxón han sido posteriormente ubicadas en otros géneros, como ocurre con las especies Leccinum scabrum, Tylopilus felleus, Chalciporus piperatus o Suillus luteus.

El nombre del género deriva del latín bōlētus, "seta", y del griego antiguo βωλιτης,[2]​ que proviene a su vez de bōlos/βωλος, "bulto" o "montón".[3]Galeno de Pérgamo (130-200) mencionaba en sus escritos a los βωλιτης, aunque se piensa que hacía referencia a la apreciada Amanita caesarea, que no está relacionada con el género Boletus.[4]

Comestibilidad

Muchas especies del género Boletus son comestibles y apreciados en gastronomía, siendo la más conocida Boletus edulis. También son recolectados para el consumo las setas de B. badius, B. aereus y otras especies, también muy apreciadas como Boletus reticulatus o aestivalis y Boletus pinophilus. Otras, como B. calopus, tienen sabor amargo o desagradable y no se consideran hongos comestibles.

Algunas guías de hongos recomiendan evitar todos los Boletus que presentan poros rojizos, sin embargo B. erythropus y B. luridus son comestibles después de ser convenientemente cocidos.

La ingesta de hongos venenosos a menudo produce síntomas gastrointestinales. En el género Boletus se ha aislado una glicoproteína citotóxica llamada bolesatina. En 2007, se encontró un componente similar —llamado, en inglés, bolevenine—, en la especie venenosa Neoboletus venenatus, de China.[5]​ Se han documentado muertes por ingesta de Boletus pulcherrimus. En 1994, una pareja desarrolló síntomas gastrointestinales después de comer setas de esta especie, falleciendo el marido. La autopsia reveló infarto intestinal.[6]Boletus satanas también tiene mala fama como hongo venenoso, aunque no se conocen casos de muerte a causa de su consumo. También se ha aislado muscarina en algunas especies, aunque su cantidad es farmacológicamente insignificante y solo causa síntomas menores.[6]

Especies

Referencias

  1. Kirk, PM; Cannon, PF; Minter, DW; Stalpers, JA (2008). Dictionary of the Fungi (en inglés) (Décima edición). Wallingford: CAB International. p. 97. ISBN 0-85199-826-7. OCLC 313019371.
  2. Simpson, D.P. (1979). Cassell's Latin Dictionary (5 edición). London: Cassell Ltd. p. 883. ISBN 0-304-52257-0.
  3. Liddell, Henry George & Robert Scott (1980). A Greek-English Lexicon (Ed. Abridged). RU: Oxford University Press. ISBN 0-19-910207-4.
  4. Ramsbottom J (1953). Mushrooms & Toadstools. Collins. p. 6. ISBN 1-870630-09-2.
  5. Matsuura et al (marzo de 2007). «Bolevenine, a toxic protein from the Japanese toadstool Boletus venenatus». Phytochemistry (en inglés) 68 (6): 893-898. Archivado desde el original el 13 de septiembre de 2010. Consultado el 15 de julio de 2008.
  6. a b Benjamin (1995). «Red-pored boletes». Mushrooms: poisons and panaceas. A handbook for naturalists, mycologists and physicians (en inglés). Nueva York: WH Freeman & Company. pp. 359–360.
 title=
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autores y editores de Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia ES

Boletus: Brief Summary ( Spanish; Castilian )

provided by wikipedia ES

Boletus es un género de hongos, que incluye aproximadamente 300 especies.​ Este género fue definido y descrito originalmente por Elias Magnus Fries en 1821, agrupando a todos los hongos que presentan himenio con poros. Posteriormente fueron definiéndose otros géneros cuyas especies incluían esta característica, como Tylopilus, descrito por Petter Adolf Karsten en 1881. Asimismo, se readoptaron o redefinieron géneros ya en desuso, como Leccinum.

Algunas de las especies que antiguamente se clasificaban en este taxón han sido posteriormente ubicadas en otros géneros, como ocurre con las especies Leccinum scabrum, Tylopilus felleus, Chalciporus piperatus o Suillus luteus.

El nombre del género deriva del latín bōlētus, "seta", y del griego antiguo βωλιτης,​ que proviene a su vez de bōlos/βωλος, "bulto" o "montón".​ Galeno de Pérgamo (130-200) mencionaba en sus escritos a los βωλιτης, aunque se piensa que hacía referencia a la apreciada Amanita caesarea, que no está relacionada con el género Boletus.​

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autores y editores de Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia ES

Kivipuravik ( Estonian )

provided by wikipedia ET

Kivipuravik (Boletus) on puravikulaadsete seltsi puravikuliste sugukonda kuuluv seente perekond.

Teaduslikult kirjeldas seda perekonda esimesena rootsi mükoloog ja botaanik Elias Magnus Fries 1821. Esialgu arvas ta sinna kõik seened, mille kübara alaküljel on torukesed. Sellest ajast on kirjeldatud hulk teisigi perekondi, mis on kivipuraviku perekonnast eraldatud.

Perekonna nimi, ladinakeelne sõna Boletus tähendab 'seen'. See on laenatud vanakreeka sõnast βωλιτης, mis omakorda pärineb sõnast βωλος 'klomp, kamakas'. Kuid näiteks Galenos kasutas sõna boletus tähenduses Amanita caesarea, mis tänapäeval arvatakse kärbseseente perekonda.

Kivipuravikud on paksud ja lihakad, jalg on enamasti jäme ja nuiakujuline, jala läbimõõt kuni 8 cm[1]. Mõhkjat jalga katab võrkjas tekstuur. Erandlik on vaid punajalg-kivipuravik, kelle jalga katavad tihedad tumepunased peened soomused[2]. Kübar on kumer, tavaliselt paljas ja kuiv, mõnel liigil kleepuv.

Kübara läbimõõt võib olla kuni 30 cm[1]. Alaküljel on svammi meenutav torukeste kiht, mille värvus varieerub valkjast kollaseni (punakani)[1]. Seeneliha värvub lõikepinnal siniseks või rohekaks.

Mitu liiki kivipuravikke moodustavad mükoriisat laialehiste puudega, eriti tammega, ja on lubjalembesed, seetõttu on nad meil enam levinud Põhja- ja Lääne-Eestis ning läänesaartel. Neli liiki on II kategooria riikliku kaitse all, need on Fechtneri, mõru, kollane ja punajalg-kivipuravik [2]. Eesti punasesse raamatusse on lisaks neile kantud veel mõhk-, saatana- ja kuld-kivipuravik[2]. Punasesse raamatusse kuuluvate liikide viljakehade korjamine on taunitav, kaitsealuste liikide korjamine aga keelatud.

Paljud kivipuravikud on söödavad ja maitsvad. Selles osas on kõige tuntum harilik kivipuravik, kuid ka näiteks Boletus badius ja Boletus aereus. Kuid leidub ka kibedaid ja söödamatuid liike, näiteks mõhk-kivipuravik. Üksikud on koguni mürgised. Saatana-kivipuravikku on kaua peetud mürgiseks, kuigi veel keegi pole surnud saatana-kivipuraviku söömise kätte. Siiski on parem teda mitte süüa. Mõni kokaraamat soovitab mitte süüa selliseid kivipuravikke, mis on kübara alt kaetud punaste pooridega, kuid ometigi leidub sellistegi seas liike, näiteks tamme- ja punajalg-kivipuravik, mis pärast kupatamist süüa kõlbavad.

Mürgistest kivipuravikest on eraldatud glükoproteiinide hulka kuuluv bolesatiin ja sellele lähedane aine boleveniin, mis mõlemad on nimetatud kivipuraviku ladinakeelse nime järgi.

Eestis esineb kokku 18 liiki kivipuravikke[1]. Maailmas leidub kivipuravikke sadakond liiki.

Eesti liike

Viited

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 T. Niitla, E. Jeletsky, Vladislav Koržets. "Korilase käsiraamat, Nõiaraamat" 2004, lk 70
  2. 2,0 2,1 2,2 Meie puravikke I
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Vikipeedia autorid ja toimetajad
original
visit source
partner site
wikipedia ET

Kivipuravik: Brief Summary ( Estonian )

provided by wikipedia ET

Kivipuravik (Boletus) on puravikulaadsete seltsi puravikuliste sugukonda kuuluv seente perekond.

Teaduslikult kirjeldas seda perekonda esimesena rootsi mükoloog ja botaanik Elias Magnus Fries 1821. Esialgu arvas ta sinna kõik seened, mille kübara alaküljel on torukesed. Sellest ajast on kirjeldatud hulk teisigi perekondi, mis on kivipuraviku perekonnast eraldatud.

Perekonna nimi, ladinakeelne sõna Boletus tähendab 'seen'. See on laenatud vanakreeka sõnast βωλιτης, mis omakorda pärineb sõnast βωλος 'klomp, kamakas'. Kuid näiteks Galenos kasutas sõna boletus tähenduses Amanita caesarea, mis tänapäeval arvatakse kärbseseente perekonda.

Kivipuravikud on paksud ja lihakad, jalg on enamasti jäme ja nuiakujuline, jala läbimõõt kuni 8 cm. Mõhkjat jalga katab võrkjas tekstuur. Erandlik on vaid punajalg-kivipuravik, kelle jalga katavad tihedad tumepunased peened soomused. Kübar on kumer, tavaliselt paljas ja kuiv, mõnel liigil kleepuv.

Kübara läbimõõt võib olla kuni 30 cm. Alaküljel on svammi meenutav torukeste kiht, mille värvus varieerub valkjast kollaseni (punakani). Seeneliha värvub lõikepinnal siniseks või rohekaks.

Mitu liiki kivipuravikke moodustavad mükoriisat laialehiste puudega, eriti tammega, ja on lubjalembesed, seetõttu on nad meil enam levinud Põhja- ja Lääne-Eestis ning läänesaartel. Neli liiki on II kategooria riikliku kaitse all, need on Fechtneri, mõru, kollane ja punajalg-kivipuravik . Eesti punasesse raamatusse on lisaks neile kantud veel mõhk-, saatana- ja kuld-kivipuravik. Punasesse raamatusse kuuluvate liikide viljakehade korjamine on taunitav, kaitsealuste liikide korjamine aga keelatud.

Paljud kivipuravikud on söödavad ja maitsvad. Selles osas on kõige tuntum harilik kivipuravik, kuid ka näiteks Boletus badius ja Boletus aereus. Kuid leidub ka kibedaid ja söödamatuid liike, näiteks mõhk-kivipuravik. Üksikud on koguni mürgised. Saatana-kivipuravikku on kaua peetud mürgiseks, kuigi veel keegi pole surnud saatana-kivipuraviku söömise kätte. Siiski on parem teda mitte süüa. Mõni kokaraamat soovitab mitte süüa selliseid kivipuravikke, mis on kübara alt kaetud punaste pooridega, kuid ometigi leidub sellistegi seas liike, näiteks tamme- ja punajalg-kivipuravik, mis pärast kupatamist süüa kõlbavad.

Mürgistest kivipuravikest on eraldatud glükoproteiinide hulka kuuluv bolesatiin ja sellele lähedane aine boleveniin, mis mõlemad on nimetatud kivipuraviku ladinakeelse nime järgi.

Eestis esineb kokku 18 liiki kivipuravikke. Maailmas leidub kivipuravikke sadakond liiki.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Vikipeedia autorid ja toimetajad
original
visit source
partner site
wikipedia ET

Boletus ( Basque )

provided by wikipedia EU

Boletus onddo basidiomikotoen genero bat da zeinak 300 espezie barneratzen dituen gaur egun. Genero hau Boletaceae familian kokatzen da, Boletales ordenaren barruan eta Agaricomycetes klasean. Boletaceae familiako genero tipoa da. Familia honetako onddoak pileo eta estipedunak dira eta himenoforoa poroduna izaten da gehienetan. Gainera himenoforoa erraz banatzen da pileotik[1]. Ekologiari dagokiola ektomikorrizikoak dira [2] eta mundu osoan zehar agertzen dira[3].

Euskal Herrian perretxikotarako afizio handia dago eta Boletus generoko onddoak oso apreziatuak izaten dira sukaldaritzan. Besteak beste onddo beltza Boletus aereus, onddo zuria Boletus edulis eta onddo kaskabeltza Boletus pinophilus dira jasotzen diren espezie ugarienetarikoak.


Ezaugarri makroskopikoak

Boletus generoko onddoek begi bistaz ikusgarriak diren fruitu gorputzak garatzen dituzte, hauek izaten direlarik guk jaten ditugunak. Fruitu gorputzak handiak eta konpaktuak izaten dira eta pileoa, estipea eta himenoforo poroduna daukate. Haragia sendoa da baina erraz usteltzen da eta askotan airearekin kontaktuan egoterakoan pigmentuak oxidatu egiten dira eta kolore aldaketa beha daiteke. Estipeari dagokiola, zentrala izaten da eta leuna, ezkatakara edo erretikulatua izan daiteke[4].

Pileoa

Tamaina eta forma oso aldakorrekoa da, onddo espezie berdinean ere garapen fasearen arabera ezberdina izan daitekeelarik. Formari dagokiola, hasieran hemisferikoa izaten da eta heldutasunean lau-ahurra. Trinkotasuna ere aldakorra izaten da heldutasun mailaren arabera, gaztetan konpaktua izaten da eta heldutasunean biguna eta esponjotsua. Gehienetan glabroa da[3].

Himenoforoa

Haragiaren kolorea ezaugarri oso garrantzitsua izaten da Boletus-ak ezberdintzerako orduan nahiz eta hezetasun mailaren arabera basidiokarpoaren kolorea aldatzen den. Deshidratazio egoeretan kolorea apaldu egiten da.

Boletus espezie asko moztu edo igurtzean pigmentuen oxidazioa ematen da eta ondorioz haragiak kolore urdina hartzen du[5]. Baina kolore aldaketa ez da Boletus guztietan ematen, adibidez Boletus edulis zuri mantenduko da.

Haragiaren usaina ez da oso karakteristikoa izaten nahiz eta espezie batzuk usan bereizgarria daukaten, adibidez Boletus satanas-en ale helduek usain desatsegina daukate[4].

Estipea

Zentrala da eta tamaina aldakorrekoa, espezie batzuetan estipearen diametroa pileoarena baino handiagoa izaten adibidez onddoak gazteak direnean (B. edulis eta B. aereus). Estipearen forma ez da ezaugarri konstante bat izaten nahiz eta askotan klabiformea den. Konsistentziari dagokiola fibrotsua izaten da eta ez hutsa.

Estipearen apaindurak oso garrantzitsuak dira ezaugarri taxonomiko moduan (leuna, puntuduna, eskamotsua, erretikulatua...)[4]

Ezaugarri mikroskopikoak

Himenoforoan elementu ezberdinak daude sailkapen taxonomikoa egiteko baliagarriak izan daitezkeneak. Genero honetako onddoen basidioei dagokienez, forma klabiformea daukate eta normalean lau esterigma aurkezten dituzte, nahiz eta batzuetan bi esterigma edo bakarra izan dezaketen, B. edulis moduan. Hortaz, ez dira taxonomikoki oso erabilgarriak.

Basidioetatik esporak sortzen dira eta forma zein tamaina aldakorrekoak dira, gehienetan fusiformeak izanik eta sargune subhilarra aurkezten dute. Oro har pareta lodi samarra eta leuna izaten dute eta kolore okre-marroia daukate. Hau dela eta Boletus-en espora-jalkina marroi-oliba kolorekoa izaten da.

Azkenik basidioen artean elementu antzuak kokatzea ohikoa izaten da, hauek zistidio izenarekin ezagutzen dira eta hezetasuna mantentzen laguntzen dute, esporen dispertsioan eta organo eskretatzaile modura ere funtzionatzen dute. Forma nahiko antzekoa izaten da Boletus guztietan eta hori dela eta ez dira ezaugarri taxonomiko moduan erabiltzen[4].

Banaketa eta ekologia

Ipar hemisferioan oso ohikoak dira Europan, Asian eta Ipar Amerikan. Aldiz, hego hemisferioan ez dira naturalki hazten, baina Afrika hegoaldean, Australian eta Zelanda Berrian aurkitu daitezke izan ere bertako ekosistemetan sartu izan dira. Klima epeletan ohikoak dira eta klima mediterranearrean ere azaltzen dira.

Ektomikorrizak garatzen dituzte eta espezie batzuen kasuan nahiko espezifikoak izaten dira. Adibidez Boletus aereus espeziak Quercus espezieekin soilik sortuko dituzte. B.edulis-ek aldiz konifera eta hostozabalekin.

Lurzoruaren ezaugarriak ere garrantzitsuak dira Boletus-entzat. Lurzoru basofiloetan Boletus torosus, B. rubrosanguineus, B.satanas, B. radicans etb agertuko dira eta azidofiloetan adibidez B.edulis[4].

Fenologiaren aldetik, udaberri hasieratik negu hasierara emango dituzte fruitu gorputzak, euri kopuru eta maiztasunaren arabera arinago edo beranduago fruktifikatuko dutelarik. Udazkenean daukate tontorra gehienek nahiz eta uda euritsua izan bada, urtaro bukaeran onddoak ikus ditzakegu. B. aestivalis apur bat ezberdinagoa da izan ere gainerako Boletus-ak baino hilabete lehenago hasiko da fruktifikatzen, ekaina-uztaila inguruan hain zuzen ere[6].

Espezie jangarriak eta pozoitsuak

Jangarriak diren Boletus espezieen artean kalitate handiko onddoak dira B.edulis eta B.aereus adibidez. Espezie batzuk soilik jan daitezke sukaldatu ostean, adibidez Boletus erythropus[2].

Onddo beltza Boletus aereus

Jateko oso apreziatua da eta gaztainondo, arte eta haritzak bezalako hostozabalek osaturiko basoetan agertzen da.

Pileoa kolore arre eta ilunekoa da, brontze ukituekin, ia beltza ere izan daitekelarik. Himenoforoak kolorea zuria izaten du gaztetan eta heldu ahala horitu egiten da. Haragia aldiz, kolore zurikoa da eta moztean ez da urdintzen.

 src=
Boletus aereus onddoa

Estipeari dagokiola, lodia eta mardula da, kolore marroi argikoa edo pileoaren kolore bedineko eta erretikulu marroia du[7].

Onddo kaskabeltza Boletus pinophilus

Oso apreziatua da sukaldaritzan eta antzekotasun handia duen B.aereus-ekin konfunditu daiteke. Onddo kaskabeltzaren pileoa gorrixkagoa da eta urteekin poroek zein estipeak kolore marroia hartzen dute. B.edulis-ek aldiz, pileoa lirdingatsua izaten du.

 src=
Boletus pinophilus onddoa


Hostozabal zein konifero basoetan ohikoa izaten da[7].


Onddo zuria Boletus edulis

Onddo zuriaren usaina oso atsegina da eta zaporea hurrek dutenaren antzekoa. Txapelaren kolorea marroi kolorekoa izaten da, kutikula distiratsua dauka eta egun hezeetan likatsua bihurtzen da. Hodien eta poroen kolorea berdina da, hasieran zuriak eta gero gris-horixkak, eta ez dira urdintzen ukitzean.

Estipearen oinarria gaztetan oso lodia izaten da, baina denborarekin zilindrikoa bihurtzen da. Zuria da eta orbain marroiak dauzka. Goiko aldean erretikulu ahula dauka.

 src=
Boletus edulis onddoa

Hostozabalez zein koniferez osaturiko basoetan agertzen da[7].

Udako onddo zuria Boletus aestivalis

B.edulis-ekiko antzekotasun oso handia dauka, baina udako onddo zuriaren pileoa apur bat gorritzen da eta kutikula sikua izaten da. Aldiz, B.edulis ez da gorritzen eta lirdingatsua da. Haragia zuria da ez zaio kolorea aldatzen.

Estipeari dagokiola sendoa eta zilindrikoa da, eta luzeera osoan kolore marroiko erretikulu ikusgarria izaten du.

 src=
Boletus aestivalis onddoa

Hostozabalez osatutako basoetan agertzen da, nahiz eta noizbehinka konifero-basoetan ere azaltzen den[7].


Onddo hankagorria Boletus erythropus

Jateko ona da nahiz eta ondo sukaldatu egin behar den izan ere, osagai toxikoak dauzka eta gordinik ez jatea gomendatzen da. Usain gutxi dauka baina zapore goxoa.

Pileoa lehorra da eta kolore marroi-ilun edo marroi-beltzekoa. Poroen kolorea aldiz, gorri-purpura izaten da tuboak horiak izan arren eta poro tamaina nahiko txikia da. Haragiak airearekin kontaktuan jartzean kolore urdina hartzen du.

Estipea zilindrikoa da, oinarrirantz zabaltzen delarik. Horia da eta pikor gorrixkak ditu eta ukitzean erraz urdintzen/iluntzen da. Hankaren beheko aldean kolore gorri-ardotsua duen B. queletii eta txapel gorria daukan B. dupainii espeziekin konfunditu daiteke.

 src=
Boletus erythropus onddoa

Hostozabal erorkorrez osatutako basoetan zein hosto-iraunkorrekoetan aurki daiteke[7].

Queletii onddoa Boletus queletii

Ez da oso apreziatua jateko eta denbora luzean sukaldatu beharra dago. Usain goxo eta zapore azido samarra dauka.

Himenoforoaren tutuak kolore horikoak dira eta poroak hasieran gorri-horixkak izaten dira gero odol-kolorekoak bilakatzen direlarik. Poroen tamaina nahiko txikia da eta ukitu bezain laster urdintzen dira.

Estipeari dagokiola, laua eta erretikulurik gabekoa eta zilindrikoa da. Goiko parteak kolore hori bizia dauka eta beheko aldean erremolatxa-gorri kolore bereizgarria hartzen du.

 src=
Boletus queletii onddoa

Hostozabal eta konifero basoetan ohikoa da[7].


Satan onddoa Boletus satanas

Euskal Herrian ezagutzen den Boletus espezie toxikoa da.Usan desatsegina daukan onddoa da, digestio aparatuan arazoak sortzen dituelarik, ez da oso ohikoa izaten basoetan.

Kutikula leuna gris edo zuri zikina edota berde-oliba kolorekoa da. Hodiak hasieran horiak dira eta zahartzerakoan hori berdeak. Poroak hasieran horiak izaten dira ere baina heldutasunean kolore laranja gorriak edo odol kolorekoak, ukitzerakoan urdindu egiten dira. Estipea motza eta oso zabaldua da, gaztea denean tonu horixka du eta erdialdea gorria, zahartzerakoan kolore gorria nagusitzen da eta sare gorri batez apaindua azaltzen da. Mamia zuria da tonu horiekin eta ebakitzean apur bat urdintzen da.

 src=
Boletus satanas onddoa

Uda-udazkenean fruktifikatzen du hostozabaleko basoetan, bereziki Quercus generoko zuhaitzekin elkartuta dago[7].

Espezieak

Erreferentziak

  1. Hibbett, David S.; Binder, Manfred; Bischoff, Joseph F.; Blackwell, Meredith; Cannon, Paul F.; Eriksson, Ove E.; Huhndorf, Sabine; James, Timothy et al. (2007-05-01) «A higher-level phylogenetic classification of the Fungi» Mycological Research (5): 509–547 doi:10.1016/j.mycres.2007.03.004 ISSN 0953-7562.
  2. Botánica (2a. ed. argitaraldia) McGraw-Hill 2004 ISBN 8448606094 PMC 503371633.
  3. 1907-1986., Alexopoulos, Constantine John, (1996) Introductory mycology (4th ed. argitaraldia) Wiley ISBN 0471522295 PMC 33012821.
  4. Antonio., Munoz, Jose (2005) Boletus s.l. : excl. Xerocomus : Strobilomycetaceae, Gyroporaceae, Gyrodontaceae, Suillaceae, Boletaceae (2d edition. argitaraldia) Edizioni Candusso ISBN 8890105763 PMC 68890686.
  5. 1925-, Webster, John, (2007) Introduction to fungi (3rd ed. argitaraldia) Cambridge University Press ISBN 0521807395 PMC 74942051.
  6. Guía de Setas y Hongos de Navarra.
  7. Luis., Albizu, José (D.L. 2009) Setas de la comarca de Urola Kosta "guía para conocer las características de los hongos e identificar las distintas especies de la comarca" Ayuntamiento de Zarautz ISBN 9788493574369 PMC 733769932.
(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.log.warn("Gadget "ErrefAurrebista" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See u003Chttps://eu.wikipedia.org/wiki/Berezi:Gadgetaku003E.");});
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipediako egileak eta editoreak
original
visit source
partner site
wikipedia EU

Boletus: Brief Summary ( Basque )

provided by wikipedia EU

Boletus onddo basidiomikotoen genero bat da zeinak 300 espezie barneratzen dituen gaur egun. Genero hau Boletaceae familian kokatzen da, Boletales ordenaren barruan eta Agaricomycetes klasean. Boletaceae familiako genero tipoa da. Familia honetako onddoak pileo eta estipedunak dira eta himenoforoa poroduna izaten da gehienetan. Gainera himenoforoa erraz banatzen da pileotik[1]. Ekologiari dagokiola ektomikorrizikoak dira [2] eta mundu osoan zehar agertzen dira[3].

Euskal Herrian perretxikotarako afizio handia dago eta Boletus generoko onddoak oso apreziatuak izaten dira sukaldaritzan. Besteak beste onddo beltza Boletus aereus, onddo zuria Boletus edulis eta onddo kaskabeltza Boletus pinophilus dira jasotzen diren espezie ugarienetarikoak.


license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipediako egileak eta editoreak
original
visit source
partner site
wikipedia EU

Kivitatit ( Finnish )

provided by wikipedia FI

Kivitatit (Boletus) on tattien suku, johon kuuluu joukko arvostetuimpia ruokasieniä, mutta myös myrkyllisiä vaikkakin Suomessa hyvin harvinaisia sieniä. Sukuun kuuluu yhteensä yli sata lajia. Ne ovat paksujalkaisia, massiivisia sieniä, joiden malto on kiinteää ja murtuu lohkeamalla, eikä repeydy kuiduiksi. Nuorten yksilöiden lakki on kupera, vanhempien laakeampi. Niiden jalassa ei ole pieniä tupsuja tai nyppylöitä, toisin kuin esimerkiksi lehmäntattien suvulla.[2]

Lajeja

Lähteet

  1. Taksonomian lähde: Index Fungorum Viitattu 31.3.2009
  2. Kuo, M.: The genus Boletus. 2002. Retrieved from the MushroomExpert.Com. Viitattu 31.3.2009.
Tämä sieniin liittyvä artikkeli on tynkä. Voit auttaa Wikipediaa laajentamalla artikkelia.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedian tekijät ja toimittajat
original
visit source
partner site
wikipedia FI

Kivitatit: Brief Summary ( Finnish )

provided by wikipedia FI

Kivitatit (Boletus) on tattien suku, johon kuuluu joukko arvostetuimpia ruokasieniä, mutta myös myrkyllisiä vaikkakin Suomessa hyvin harvinaisia sieniä. Sukuun kuuluu yhteensä yli sata lajia. Ne ovat paksujalkaisia, massiivisia sieniä, joiden malto on kiinteää ja murtuu lohkeamalla, eikä repeydy kuiduiksi. Nuorten yksilöiden lakki on kupera, vanhempien laakeampi. Niiden jalassa ei ole pieniä tupsuja tai nyppylöitä, toisin kuin esimerkiksi lehmäntattien suvulla.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedian tekijät ja toimittajat
original
visit source
partner site
wikipedia FI

Boletus ( French )

provided by wikipedia FR

Boletus est un genre de champignons basidiomycètes de la famille des Boletaceae. C'est le genre type de cette famille caractérisée par des tubes sous le chapeau. Il est la référence de la silhouette boletoïde : un pied ventru et un chapeau en forme de coussin. Les bolets dérivent tous d'un ancêtre commun et se sont répartis dans l'Amérique du Nord (Néarctique) et l'Europe et l'Asie Paléarctique et récemment en Afrique du Sud et en Australie.

Étymologie

Le nom du genre est dérivé du mot latin bōlētus, « champignon » qui dérive à son tour du grec ancien βωλίτης, « champignon terrestre »[1]. Ce dernier mot dérive de βῶλος, bolos, signifiant « motte de terre » et, métaphoriquement, champignon[2].

C'est un des rares taxons avec Tuber, et peut-être Amanita, dont le nom scientifique est un véritable mot latin. Le βωλίτης de Galien, comme les cèpes des écrivains latins comme Martial, Sénèque et Pétrone[3] sont souvent identifiés comme correspondant au plus prisé Amanita caesarea[4].

Le mot est passé en français, « bolet », pour les champignons à tubes et notamment leurs espèces les plus nobles : les cèpes. En catalan, un bolet signifie tout simplement « un champignon »

C'est donc tout naturellement que les premiers mycologues, pour la plupart francophones, l'ont repris pour désigner un vaste genre de champignons non lamellés qui couvrait au début du XIXe siècle quasiment tout ce qu'on appelle aujourd'hui les Boletaceae, voire d'autres boletales et même des polyporales.

Description

Les bolets présentent les caractéristiques typiques des champignons boletoïdes : jeunes, ils ressemblent à un "bouchon de champagne" et, à l'état adulte, ils présentent une silhouette avec un chapeau convexe, souvent épais et en forme de coussin : ils sont dits pulvinés. Ils ont tous une surface comme une éponge sous le chapeau constituée de tubes au lieu de lames comme chez les champignons de Paris. Ces tubes ont une variété de couleurs comme le rouge, le blanc, le marron le gris et le vert olive quand ils vieillissent. La marge ou bord du chapeau est enroulée. Ils ont pied ventru ou en forme de massue, il est parfois recouvert d'un réseau de mailles: ils sont dits réticulés. Certains, lorsqu'ils sont blessés, rongés par les limaces ou sous la coupe, sont cyanescents et plus rarement nigrescents. Ils peuvent aussi développer une saveur amère ou poivrée et s'ils restent comestibles, ils sont immangeables. De très rares espèces sont toxiques.

Les cèpes

Le genre Boletus contient de nombreuses espèces qui sont comestibles et savoureuses et plus particulièrement le groupe de Boletus edulis, les cèpes de Bordeaux, y compris Boletus aereus (Bolet bronzé) et Boletus pinophilus (Bolet des pins), bien que beaucoup d'autres soient tout aussi bons, comme Boletus badius.

Les bolets amers et poivrés

Beaucoup de bolets, quoique non toxiques, sont néanmoins d'un goût amer, comme Boletus calopus, et par conséquent immangeables. Il semble même que la cuisson renforce l'amertume[5], un seul exemplaire pouvant gâcher une récolte. Il vaut donc mieux les goûter en cas de doute. D'autres espèces sont poivrées (piquantes), comme Boletus piperatus.

Les bolets toxiques

Quelques bolets sont également hautement toxiques, quoique rarement mortels. C'est le cas notamment du Bolet Satan (Boletus satanas) et de ses variétés, caractérisées par un chapeau blanc et un pied rougeâtre. Quelques-uns sont amers, mais les cueilleurs de champignons recommandent souvent aux débutants de commencer par récolter des bolets, parmi lesquels les confusions mortelles sont beaucoup moins probables qu'en récoltant des champignons à lames[6].

Origine et évolution

 src=
Distribution du groupe edulis dans l'hémisphère Nord et son introduction récente dans le Sud[7]

Boletus edulis est un champignon récent[8], la diversification des Cèpes est située entre 34 Mo d'années[9] et 44 Mo d'années pendant la période géologique de l'Éocène[10], la différenciation entre agaricales et boletales étant datée entre 139 Mo et 178 Mo d'années.

Dans une importante étude en 2010[8], apparaissent les nouveaux clades des edulis sensu lato et le clade des edulis sensu stricto. L'étude précise aussi la situation de toute une série de variétés deviennent des espèces spécifiques: quatre nouvelles espèces dans le sud de la Chine[11], en Corée, aux Philippines et en Amérique centrale. L'étude précise aussi qu'un spécimen de Boletus variipes récolté aux Philippines est défini comme le plus récent ancêtre commun commun[12] du groupe edulis et conclut à l'origine paléotropicale probable de la symbiose ectomycorhizienne. Enfin, cette étude révèle aussi une grande diversité mondiale quant à la distribution des espèces: en effet deux nouveaux taxons sont découverts en Thaïlande, Boletus obtextiporus sp. nov. et en Australie le Boletus inferiboletus sp. nov., devient le seul bolet de l'hémisphère Sud, d'où son nom d'inferi, confirmant l'extension intercontinentale et leur connexion phylogénétique ancienne avec le reste du groupe edulis. L'origine paléotropicale du groupe semble se confirmer.

Classification phylogénétique

Une analyse moléculaire[13] montre que les bolets dérivent tous d'un ancêtre commun et que les Boletales sont un clade distinct des Agaricales.

Cette classification phylogénétique, grâce à l'analyse moléculaire, confirme Boletus edulis dans le clade des boletales, mais le révèle plus proche de Porphyrellus porphyrosporus ou de Strobylomyces flocoppus que de Boletus satanas. Il est également fort proche de Paxilus involutus. Chez Boletus edulis en Europe, quelques clades se précisent[14].

Position dans le phylogramme des Boletales

Phylogramme simplifié de la position des clades edule sensus lato & sensu stricto et du Cèpe de Bordeaux :

Structure phylogéographique inter et intra-continentale

Il est très probable que les nouvelles recherches, comme pour Amanita muscaria[15], démontrent l'évidence d'une forte structure phylogéographique inter et intra-continentale dans les edulis de l'hémisphère nord. Les cèpes d'Amérique, Boletus chippewaensis quasi semblables morphologiquement et confirmés comme une espèce à part entière du groupe edulis strictu senso[16], Boletus roodii (…)[17], Boletus subcaerulescens dont la cuticule est fortement plissée et alvéolée, Boletus auriflammeus, ou encore Boletus gertrudiae qui sont dès lors confirmées comme de nouvelles espèces et pas seulement des variétés. Boletus Persoonii (Bon 1998), appelé Boletus edulis var. alba est devenu, lui aussi une espèce à part entière.

Le Clade Edulis sensu lato

Si les mycologues avaient déjà subodoré l'existence d'un groupe ou de plusieurs sections en analysant les nombreuses variétés de Boletus edulis, les dernières recherches phylogénétiques ont démontré que Boletus edulis n'est pas une seule espèce avec des variétés locales, mais plusieurs espèces qui forment au moins cinq clades, "groupes" ou "sections" des edulis sensu lato (ou encore "clade des porcini", et en français "clade des cèpes"), selon les appellations des classifications phylogénique ou classique. Certaines publications parlaient déjà de la section edules[18], L'un de ces clades est celui d'edulis sensu stricto. C'est l'un des champignons les plus récents de l'évolution puisqu'il trouve son origine dans l'Éocène, époque géologique qui voit l’émergence des premiers mammifères modernes et dont la fin est marquée par une extinction massive qui est peut-être liée à l’impact d’une météorite en Sibérie. La division des ordres des boletales et des agaricales étant placée une centaine de millions d'années plus tôt. De nouveaux taxons antérieurs, découverts récemment découvert aux Philippines, permettent d'envisager l'origine paléotropicale du groupe des edulis.

Le groupe des edulis est largement distribué dans l'hémisphère Nord à travers l'Europe. Les autres espèces proches et autres variétés s'observent en Asie et en Amérique du Nord. Boletus edulis ne pousse pas naturellement dans l'hémisphère Sud, sauf une nouvelle espèce découverte récemment en Australie, mais certaines variétés ont été involontairement introduites en Afrique australe, en Australie et en Nouvelle-Zélande par les plantations de pinèdes d'espèces européennes ou nord-américaines.

Phylogramme du clade edulis sensu lato

Le clade edulis sensu lato, "clade des porcini" ou "clade des cèpes" est divisé en cinq clades, dont celui des edulis sensu stricto et un nouveau, celui du Yunnan, précisant la genèse des espèces et considérant Boletus variipes au Costa Rica comme l'ancêtre commun de tous les cèpes (MRCA[12]), avec une nouvelle espèce découverte aux Philippines. Actuellement seul Boletus grandedulis de Californie et Boletus arenarius de la Forêt-Noire du Bade-Wurtemberg ne sont pas encore situés[19]

Le Clade Edulis sensu stricto

 src=
Boletus edulis strictu senso adulte, la marge de l'hyménophore se relève et l'hymenium verdit

Boletus edulis pousse dans les forêts de feuillus et les plantations de certains conifères, formant des associations symbiotiques ou mycorhizes. Son mycélium produit des sporophores, (stipe et hyménophore, pied et chapeau), au-dessus du sol à la fin de l'été et en automne.

Boletus edulis et ses nombreuses variétés classiques qui sont maintenant réparties par la phylogénétique en une quinzaine d'espèces, sont d'excellents champignons comestibles, très appréciés dans les cuisines de nombreux pays. Cuits en un quart d'heure, généralement préparés et consommés nature, agrémentés d'herbes et d'épices, ils sont intégrés avec bonheur dans les soupes, les pâtes, les sauces de gibier ou encore le risotto où les Italiens l'appellent porcini.

C'est l'un des rares champignons que l'on peut consommer crus. Il contient un nombre important de substances nutritives, incluant acides aminés, minéraux et antioxydants, et peut se révéler une source de vitamine D2 indispensable aux végétaliens et végétariens lui conférant une excellente valeur nutritionnelle.

Le commerce de Boletus edulis et des espèces proches, Boletus aereus, Boletus aestivalis, Boletus pinophilus, Boletus reticulatus et plus rarement Boletus mamorensis, souvent associées et commercialisées en France sous le nom normalisé de Cèpes, approche les 100 000 tonnes et s'est développé avec les pays de l'Est depuis la chute du rideau de fer, et l'Italie a parfois complété ses bolets porcini séchés avec des champignons d'origine chinoise.

Certaines études suggèrent que des composantes inconnues de la microflore du sol pourraient être nécessaires pour pouvoir cultiver Boletus edulis dont la culture industrielle n'a pas pu être mise au point. La recherche démontre que c'est un choc thermique qui déclenche le développement du sporophore et qu'il ne pousse qu'entre 10 et 20 °C avec une pluviométrie importante.

Phylogramme du clade edulis sensu stricto

Le développement du clade des edulis sensu stricto[8] tend a préciser que deux branches ou clades se sont développés autour d'un ancêtre commun et que de nombreuses variétés sont de facto des espèces à part entière. Si l'on admet l'hypothèse d'une origine tropicale du clade des edulis, on peut également conclure que certaines espèces se sont adaptées et modifiées des deux côtés des Alpes, mycorhizant avec le genre Pinus, tandis que d'autres se sont acclimatées ou ont modifié leur mycorhize avec d'autres espèces d'arbres vers le nord avec le genre Betula ou encore antérieurement vers le sud, comme Boletus aereus et précédemment Boletus mamorensis avec l'espèce de chêne méditerranéen Quercus suber.

Classification phylogénétique des Boletus

Classification phylogénétique des Boletus et leur situation dans les régions biogéographiques terrestres.

Classification Linnéenne

Le genre Boletus a été par la suite progressivement dépouillé au profit des Suillus, Leccinum et d'une vingtaine d'autres nouveaux genres. Il est maintenant limité aux espèces les plus massives, à l'instar de son espèce-type, Boletus edulis.

Liste des espèces du genre Boletus

Selon certains auteurs, il y aurait plus de 300 espèces de bolets.

Notes et références

  1. (la) Simpson DP. (trad. de l'allemand), Cassell's Latin Dictionary, p. 883
  2. (en) Liddell HG, Scott R. (trad. du grec ancien), A Greek-English Lexicon, United Kingdom, Oxford University Press, 1980, Abridged éd. (ISBN 978-0-19-910207-5, LCCN )
  3. (en) Peter Howell, A Commentary on Book One of the Epigrams of Martial, The Athlone Press, 1980 p.152-3. Howell doubts the identification, and mentions the view advanced by Augusta A.Imholtz Jr., 'Fungi and piace- names, thè origin of boletus,' in AJP Vol.98, 1977 pp.71f., that the Latin word may derive from the Spanish town Boletum, modern-day Boltaña, south of the Pyrenees, which is still famous for its mushrooms.
  4. (en) Ramsbottom J. (trad. du grec ancien), Mushrooms & Toadstools, London, England, Collins, 1953 (ISBN 978-1-870630-09-2), p. 6
  5. Les champignons de France, Guide vert, éd. France Loisirs, 1987
  6. Clémentine Desfemmes, « Champignons : cueillette sans risque », sur Gerbeaud, 13 septembre 2011 (consulté le 14 mai 2013)
  7. Les données sont basées sur les descriptions de la littérature, en prenant compte des plantes hôtes et des limites des zones climatiques. Ont été utilisées les sources suivantes : Hall et al. p. 45, Wang et al. p. 227, Ciesla : p. 86, Fischer et al. p. 96, Masuka : p. 69, Adhikary et al. p. 119, et al. p. 68
  8. a b c et d (en) BTM Dentinger et al., « Molecular phylogenetics of porcini mushrooms (Boletus section Boletus) », Molecular Phylogenetics and Evolution, vol. 57, no 3,‎ 2010, p. 1276–1292 (lire en ligne) Vide: Fig 2: Phylogramme de l'arbre ML 78 utilisant au mieux les séquences de cinq recherches indépendantes utilisant GARLI. Tous les taxons sont indiqués par leur épithète spécifique et sont du genre Boletus et, Fig. 4 Fig. 4. Phylogramme du meilleur arbre d'une recherche de ML en utilisant les données combinées RAxML. Les taxons en rouge sont traditionnellement classés comme cèpes.
  9. (en) J.W. Taylor et Mary L. Berbee, « Dating divergences in the Fungal Tree of Life: review and new analyses », Mycologia, no 98,‎ 2006, p. 838 (lire en ligne)
  10. (en) R. Lucking, S. Huhndorf, D.H. Pfister, E.R. Plata et H.T Lumbsch, « Fungi evolved right on track », Mycologia, vol. 101, nos 8-10,‎ 2009
  11. a et b (en) Yong-Chang Zhao et al., « The Structural Characteristics of ITS Region of Boletus edulis (Boletoueae) in Yunnan », Acta Botanica Yunnanica, vol. 28, no 6,‎ 2006, p. 575 à 580 (lire en ligne)
  12. a b c d et e Most Recent Common Ancestor
  13. (en) M. Binder et DS. Hibbett, « Molecular systematics and biological diversification of Boletales », Mycologia, vol. 98, no 6,‎ 2006, p. 971- 981 (ISSN , lire en ligne [PDF])
  14. a et b (en) D.C.M. Beugelsdijk, S. van der Linde, G.C. Zuccarello, H.C. den Bakker, S.G.A. Draisma et M.E. den Bakker, « A phylogenetic study of Boletus section Boletus in Europe », Persoonia, vol. 20, nos 1-7,‎ 2008
  15. (en) József Geml, E. Rodham Tulloss, Gary A. Laursen, Nina A. Sazanova et D.L. Taylor, « Evidence for strong inter- and intracontinental phylogeographic structure in Amanita muscaria, a wind-dispersed ectomycorrhizal basidiomycete », Molecular Phylogenetics and Evolution, vol. 48, no 2,‎ 2008, p. 694–701
  16. (en) Alexander H. Smith et Harry D. Thiers, « Notes on Michigan Boletaceae », Persoonia, vol. 7, no 2,‎ 1973, p. 321–331
  17. (en) Beatriz Ortiz-Santana, David P. Lewis et Ernst E. Both, « A new Boletus from North America », Mycotaxon, vol. 110,‎ october–december 2009, p. 211–217 (lire en ligne)
  18. H. Chas, « Notes on the Boleti of the United States », The Journal of Mycology, vol. 3, no 5,‎ mai 1887
  19. (en) D. Arora, « California Porcini: Three New Taxa, Observations on Their Harvest, and the Tragedy of No Commons », Economic Botany, vol. 62, no 3,‎ 2008, p. 356-375 (lire en ligne)
  20. H. Engel, Kriegler. & Dermek (1983) Cité par les auteurs allemands, on ne dispose pas de résultats d'analyses phylogénétiques sur le Boletus arenarius de Baden-Wurtenberg
  21. Actuellement on ne dispose pas de résultats d'analyses phylogénétiques sur Boletus grandedulis de Californie
  22. a et b Situation probable en attente des résultats phylogénétiques en cours
  23. affinis ou aff. signifie "apparenté à", ici en l'occurrence les mycologues canadiens avaient subodoré qu'il ne s'agissait pas du boletus edulis européen malgré une morphologie extrêmement proche, mais bien d'une nouvelle espèce qu'ils appellent provisoirement Boletus affinis edulis
  24. a b c et d Most Recent Common Ancestor

Voir aussi

Article connexe

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Auteurs et éditeurs de Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia FR

Boletus: Brief Summary ( French )

provided by wikipedia FR

Boletus est un genre de champignons basidiomycètes de la famille des Boletaceae. C'est le genre type de cette famille caractérisée par des tubes sous le chapeau. Il est la référence de la silhouette boletoïde : un pied ventru et un chapeau en forme de coussin. Les bolets dérivent tous d'un ancêtre commun et se sont répartis dans l'Amérique du Nord (Néarctique) et l'Europe et l'Asie Paléarctique et récemment en Afrique du Sud et en Australie.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Auteurs et éditeurs de Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia FR

Boletus ( Galician )

provided by wikipedia gl Galician

Os boletos[1] ou andoas[2] son cogomelos do xénero Boletus , que inclúe máis de 100 especies. Este xénero foi definido e descrito orixinalmente por Elias Magnus Fries en 1821, agrupando a todos os fungos que presentan himenio con poros. Posteriormente foron definíndose outros xéneros cuxas especies incluían esta característica, como Tylopilus, descrito por Petter Adolf Karsten en 1881. Así mesmo, readoptáronse ou redefiníronse xéneros xa en desuso, coma Leccinum. Moitas veces o termo boleto emprégase para dar nome a todos os cogomelos comestíbeis da división Basidiomycota[3] e Ascomycota. Mentres os cogomelos velenosos son coñecidos coma pans de becha ou cacaforras.

Algunhas das especies que outrora se clasificaban neste taxon foron posteriormente situadas noutros xéneros, como ocorre coas especies Leccinum scabrum, Tylopilus felleus, Chalciporus piperatus ou Suillus luteus (Andoa anelada).

Etimoloxía

O nome do xénero deriva do latín bōlētus, "cogomelo", e do grego antigo βωλιτης,[4] que provén á súa vez de bōlos/βωλος, "vulto" "morea" ou "fato".[5] Galeno de Pérgamo (130-200) mencionaba nos seus escritos aos βωλιτης, aínda que se pensa que facía referencia á apreciada raíña (Amanita caesarea), que non está ligada co xénero Boletus.[6]

O nome galego andoa è de orixe escura, mais pode vir do éuscaro onddo (boleto).

Comestibilidade

Moitas especies do xénero Boletus son comestíbeis e apreciados en gastronomía, sendo a máis coñecida Boletus edulis. Tamén son apañados para o consumo os cogomelos de andoa escura (B. badius), B. aereus e outras especies. Outras, coma B. calopus, teñen sabor amargo ou desagradábel e non se consideran fungos comestíbeis.

Algunhas guías de fungos recomendan evitar todos os Boletus que presentan poros avermellados, porén, B. erythropus e B. luridus son comestíbeis logo de seren convenientemente cociñados.

A inxesta de cogomelos velenosos a miúdo produce síntomas gastrointestinais. No xénero Boletus illouse unha glicoproteína citotóxica chamada bolesatina. En 2007, atopouse un compoñente semellante —chamado, en inglés, bolevenine—, na especie velenosa Boletus venenatus, da China.[7] Téñense documentado mortes por inxesta de Boletus pulcherrimus. En 1994, unha parella desenvolveu síntomas gastrointestinais despois de comer cogomelos desta especie, faleciendo o home. A autopsia revelou infarto intestinal.[8] O boleto de Satanás (Boletus satanas) tamén ten má fama coma fungo velenoso, aínda que non se coñecen casos de morte por mor do seu consumo. Illouse tamén muscarina nalgunhas especies, aínda que a súa cantidade é farmacoloxicamente insignificante e só causa síntomas menores.

Especies

Algunhas especies en Galiza

Listaxe máis completa e comestibilidade

A listaxe a seguir recolle algunhas das especies de andoas (Boletus), cunha guía tentativa de toxicidade e apetibilidade.

  • Choice toxicity icon.png Moi recomendado
  • Edible toxicity icon.png Recomendado
  • Inedible toxicity icon.png Desagradábel, incomíbel
  • Unknown toxicity icon.png Descoñecido, abterse
  • Psychoactive toxicity icon.png Psicoactivo, perigoso
  • Poisonous toxicity icon.png Tóxico

Notas

  1. Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para boleto.
  2. Fonte: VV. AA. (2012) Vocabulario forestal Santiago de Compostela, Universidade de Santiago de Compostela/ Deputación de Lugo
  3. "Micorrizas - um bom negócio entre plantas e fungos". Naturlink (en portugués). Arquivado dende o orixinal o 03 de outubro de 2013. Consultado o 18 de Abril de 2012.
  4. Simpson, D.P. (1979). Cassell's Latin Dictionary (5 ed.). Londres: Cassell Ltd. p. 883. ISBN 0-304-52257-0.
  5. Liddell, Henry George & Robert Scott (1980). A Greek-English Lexicon (Ed. Abridged). RU: Oxford University Press. ISBN 0-19-910207-4.
  6. Ramsbottom J (1953). Mushrooms & Toadstools. Collins. p. 6. ISBN 1-870630-09-2.
  7. Matsuura; et al. (marzo de 2007). "Bolevenine, a toxic protein from the Japanese toadstool Boletus venenatus". Phytochemistry (en inglés) 68 (6): 893–898. Arquivado dende o orixinal o 13 de setembro de 2010. Consultado o 25 de setembro de 2013.
  8. Benjamin (1995). "Red-pored boletes". Mushrooms: poisons and panaceas. A handbook for naturalists, mycologists and physicians (en inglés). Nova York: WH Freeman & Company. pp. 359–360.
  9. 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 Diccionario das ciencias da natureza e da saúde (A-C) A Coruña, Deputación da Coruña, 2000
  10. 10,0 10,1 10,2 VV. AA. (2012) Vocabulario forestal Santiago de Compostela, Universidade / Deputación de Lugo
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autores e editores de Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia gl Galician

Boletus: Brief Summary ( Galician )

provided by wikipedia gl Galician

Os boletos ou andoas son cogomelos do xénero Boletus , que inclúe máis de 100 especies. Este xénero foi definido e descrito orixinalmente por Elias Magnus Fries en 1821, agrupando a todos os fungos que presentan himenio con poros. Posteriormente foron definíndose outros xéneros cuxas especies incluían esta característica, como Tylopilus, descrito por Petter Adolf Karsten en 1881. Así mesmo, readoptáronse ou redefiníronse xéneros xa en desuso, coma Leccinum. Moitas veces o termo boleto emprégase para dar nome a todos os cogomelos comestíbeis da división Basidiomycota e Ascomycota. Mentres os cogomelos velenosos son coñecidos coma pans de becha ou cacaforras.

Algunhas das especies que outrora se clasificaban neste taxon foron posteriormente situadas noutros xéneros, como ocorre coas especies Leccinum scabrum, Tylopilus felleus, Chalciporus piperatus ou Suillus luteus (Andoa anelada).

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autores e editores de Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia gl Galician

Boletus ( Indonesian )

provided by wikipedia ID

Boletus sp (Boletaceae) adalah jamur ini dari kelompok jamur yang memiliki stipe dan cap serta berporus pada bagian bawahnya. Permukaan atas Cap datar agak licin dan berdaging dengan diameter 6 – 10 cm, tangkai terletak di sentral dan dapat melengkung. Bagian bawah berporus dengan warna coklat keputihan. Tangkai berwarna abu-abu agak kasap.

Boletes dapat dikonsumsi manusia. Jamur ini mudah dikenali karena warna, pori-pori dan tebal batang dan topi jamur berbeda dengan yang lain. Sebagian besar spesies Boletaceae memiliki daging besar dengan Stipe yang memiliki spora berwarna kuning langsat (hijau kekuningan), kekuningan, kecoklatan, atau vinaceous (berwarna anggur merah). Pada banyak spesies, daging yang dipotong akan berubah warna menjadi biru, hasil oksidasi dari asam pulvinic, seperti variegatic, xerocomic, dan asam atrotomentinic[3]. Jamur biasanya memiliki tubular hymenophores, meskipun beberapa spesies (seperti yang di jenis Phylloporus) memiliki lamellate.

Jamur ini tumbuh pada tanah yang lembab di pinggir sungai, di kawasan hutan primer TNKS daerah Sungai Susup Kecamatan Rawas Hulu[4], Sampai saat ini belum diketahui edibilitasnya.

Habitat

Pada tahun 1826, Boletaceae pertama kali dijelaskan oleh ahli botani Prancis François Fulgis Chevallier, sebagai sebuah keluarga yang berbeda dari Agaricaceae. Chevallier menyatakan ada lima jenis: Cendawan, Cladosporus (sekarang identik dengan Laetiporus[5]), Physisporus (sekarang Perenniporia[6]), Polyporus, dan Fistulina[7].

Boletus sp ditemukan di seluruh dunia, kecuali di benua Antartika dan terkenal di belahan bumi utara. Penelitian menunjukkan keragaman yang signifikan di daerah-daerah belahan bumi tropis dan selatan. Corner EJH menemukan bukti setidaknya 60 spesies berada di Singapura. Pada tahun 1972, dia menyatakan bahwa 140 spesies terdapat di Semenanjung Melayu dan Kalimantan[8].

Macam jamur


Referensi

  1. ^ "Boletus L". Species Fungorum. CAB International. Diakses tanggal 2014-02-04.
  2. ^ Nuhn ME, Binder M, Taylor AF, Halling RE, Hibbett DS (2013). "Phylogenetic overview of the Boletineae". Fungal Biology. 117 (7–8): 479–511. doi:10.1016/j.funbio.2013.04.008. PMID 23931115.
  3. ^ Nelson SF. (2010). "Bluing components and other pigments of Boletes" (PDF). Fungi. 3 (4): 11–14.
  4. ^ Daftar jamur liar di Taman Nasional Kerinci Seblat
  5. ^ Kirk et al., (2008), p. 146.
  6. ^ Kirk et al., (2008), p. 535.
  7. ^ Chevallier FF. (1826). "Flore Générale des Environs de Paris" (dalam bahasa French). 1: 248.Pemeliharaan CS1: Bahasa yang tidak diketahui (link)
  8. ^ Corner EJH. (1972). Boletus in Malaysia. Government Printing Office/Botanic Gardens, Singapore. OCLC 668353.

Kutipan

  • Kirk PM, Cannon PF, Minter DW, Stalpers JA. (2008). Dictionary of the Fungi (edisi ke-10th). Wallingford, UK: CAB International. ISBN 978-0-85199-826-8.Pemeliharaan CS1: Banyak nama: authors list (link)

Pranala luar


Tango Style Mushroom icon.svg Artikel bertopik Fungi ini adalah sebuah rintisan. Anda dapat membantu Wikipedia dengan mengembangkannya.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Penulis dan editor Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia ID

Boletus: Brief Summary ( Indonesian )

provided by wikipedia ID

Boletus sp (Boletaceae) adalah jamur ini dari kelompok jamur yang memiliki stipe dan cap serta berporus pada bagian bawahnya. Permukaan atas Cap datar agak licin dan berdaging dengan diameter 6 – 10 cm, tangkai terletak di sentral dan dapat melengkung. Bagian bawah berporus dengan warna coklat keputihan. Tangkai berwarna abu-abu agak kasap.

Boletes dapat dikonsumsi manusia. Jamur ini mudah dikenali karena warna, pori-pori dan tebal batang dan topi jamur berbeda dengan yang lain. Sebagian besar spesies Boletaceae memiliki daging besar dengan Stipe yang memiliki spora berwarna kuning langsat (hijau kekuningan), kekuningan, kecoklatan, atau vinaceous (berwarna anggur merah). Pada banyak spesies, daging yang dipotong akan berubah warna menjadi biru, hasil oksidasi dari asam pulvinic, seperti variegatic, xerocomic, dan asam atrotomentinic. Jamur biasanya memiliki tubular hymenophores, meskipun beberapa spesies (seperti yang di jenis Phylloporus) memiliki lamellate.

Jamur ini tumbuh pada tanah yang lembab di pinggir sungai, di kawasan hutan primer TNKS daerah Sungai Susup Kecamatan Rawas Hulu, Sampai saat ini belum diketahui edibilitasnya.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Penulis dan editor Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia ID

Boletus ( Italian )

provided by wikipedia IT

I boleti (Boletus L., 1753) costituiscono un genere di funghi basidiomiceti a tubuli della famiglia Boletaceae[1], generalmente carnosi, a pori bianchi o colorati, a volte viranti allo sfregamento, al taglio (es.: Boletus queletii) o anche al semplice contatto.

Etimologia

 src=
Boletus comunemente "Porcino", Sasso Pisano

Dal greco βωλήτης o βωλίτης e dal latino bōlētus, termine che tuttavia nella Roma antica stava ad indicare l'Amanita caesarea, fungo del tutto diverso dal nostro Boletus.

Commestibilità

Tassonomia

Specie appartenenti al genere Boletus

La specie tipo del genere è Boletus edulis Bull. (1782), fanno parte di questo genere circa 300 specie una parte delle quali sono:

*Boletus pseudoregius 

Sinonimi

  • Ceriomyces Murrill, Mycologia 1(4): 140 (1909)
  • Dictyopus Quél., Enchir. fung. (Paris): 159 (1886)
  • Oedipus Bataille, Bull. Soc. Hist. nat. Doubs 15: 33 (1908)
  • Suillus P. Micheli ex Adans., Familles des plantes 2 (1763)
  • Suillus Haller ex Kuntze, Revis. gen. pl. (Leipzig) 3(2): 534 (1898)
  • Tubiporus P. Karst., Revue mycol., Toulouse 3(no. 9): 16 (1881)
  • Versipellis Quél., Enchir. fung. (Paris): 157 (1886)
  • Xerocomopsis Reichert, Palest. J. Bot., Rehovot Ser. 3: 229 (1940)
  • Xerocomus Quél., in Mougeot & Ferry, Fl. Vosges, Champ.: 477 (1887)

Chiave d'identificazione del genere Boletus

 src=
Un esemplare di porcino trovato in val Pusteria.

In base ad affinità morfologiche le specie appartenenti al genere Boletus sono divise in quattro sezioni di cui si riporta di seguito la chiave analitica.

1. Pori bianchi in gioventù, poi gialli, infine più o meno verdi. Gambo più o meno reticolato. Carne bianca, immutabile al taglio, soda ⇒ Edules
-- Pori mai bianchi, neanche in gioventù, ma gialli o arancio o rossi ⇒ 2

2. Pori a maturità da arancio a rossi, raramente gialli. Gambo non sempre reticolato. Carne più o meno gialla, con forte e rapido viraggio al blu ⇒ Luridi
-- Pori gialli, al massimo olivastri in maturità. Carne più o meno gialla, raramente biancastra, con viraggio più o meno debole o di media intensità (anche non virante) ⇒ 3

3. Pori gialli fin dall'inizio. Cappello più o meno colorato. Gambo con reticolo o senza. Carne più o meno gialla, più o meno mite, non sempre virante ⇒ Appendiculati
-- Pori gialli fin dall'inizio. Cappello da biancastro a più o meno pallido. Gambo reticolato. Carne da biancastra a giallina, più o meno virante, più o meno amara⇒ Calopodes

Sezione Edules

1. Cappello più o meno nero o bruno seppia ⇒ Boletus aereus
-- Cappello di colore diverso ⇒ 2

2. Cappello e gambo di colore bianco ⇒ Boletus persoonii
-- Cappello di colore diverso ⇒ 3

3. Cappello più o meno giallo ⇒Boletus citrinus
-- Cappello di colore diverso ⇒ 4

4. Cappello più o meno rossastro ⇒ 5
-- Cappello più o meno bruno ⇒ 6

5. Cappello tendente al vinoso o al ramato, gambo quasi concolore. Carne di colore vinoso sotto la cuticola ⇒ Boletus pinophilus
-- Cappello rosso tendente al bruno. Carne bianca sotto la cuticola ⇒ Boletus aestivalis (forme)

6. Cappello a colorazione uniforme, secco, più o meno feltrato⇒ Boletus aestivalis
-- Cappello a colorazione generalmente più chiara al bordo, più o meno viscido, glabro ⇒ Boletus edulis

Sezione Luridi

1. Gambo con reticolo ⇒ 2
-- Gambo senza reticolo ⇒ 11

2. Cappello dal bruno ocra-olivaceo al rossastro. Reticolo più o meno grossolano ⇒ 3
-- Cappello a colori più chiari, dal biancastro-grigio al grigio bruno, al giallo, al rosa al rosso. Reticolo non grossolano ⇒ 5

3. Carne tendente al vinoso alla base del gambo e odore non particolare⇒ 4
--Carne non tendente al vinoso alla base del gambo e odore caratteristico, forte, aromatico (di vinacce) Boletus poikilochromus

4. Carne più o meno rossa sotto i tubuli, cappello di colore molto variabile, più o meno chiaro ⇒ Boletus luridus
-- Carne gialla sotto i tubuli ⇒ Boletus caucasicus

5. Cappello non virante⇒ 6
-- Cappello più o meno fortemente virante ⇒ 9

6. Cappello originariamente chiaro, biancastro-grigio e colorazione più o meno persistente nel tempo. Taglia massiccia⇒ Boletus satanas
-- Cappello originariamente chiaro, biancastro, grigio, caffellatte, ma presto a colorazione diversa, generalmente con tonalità rosa, rosse o miste col bruno ⇒ 7

7. Cappello a maturità rosso sangue e gambo con reticolo rosso su fondo rosso ⇒ Boletus rubrosanguineus
-- Cappello solo sfumato qua e là di rosa – rosso (bordo specialmente). Gambo con reticolo rosso su fondo più o meno giallo ⇒ 8

8. Cappello originariamente biancastro e reazione amiloide negativa ⇒ Boletus rhodoxanthus
-- Cappello originariamente grigio e reazione amiloide positiva ⇒ Boletus legalie

9. Carpoforo originariamente tutto giallo ⇒ 10
-- Carpoforo originariamente con tonalità rosse, almeno in pori e reticolo ⇒ Boletus rhodopurpureus

10. Carpoforo originariamente giallo botton d'oro, colore che mantiene nel tempo ⇒ Boletus xanthocyaneus
-- Carpoforo originariamente giallo e progressivamente sfumato di rosso in pori e reticolo. Cappello che assume tonalità miste ⇒ Boletus torosus

11. Cappello bruno più o meno scuro e gambo fittonante punteggiato di rosso ⇒ Boletus erythropus
-- Carpoforo diverso ⇒ 12

12. Carpoforo interamente giallo vivo ⇒ Boletus junquilleus
-- Carpoforo diverso ⇒ 13

13. Cappello vischioso rosso laccato e gambo finemente punteggiato di rosso ⇒ Boletus dupainii
-- Cappello non vischioso rosso laccato e gambo più o meno nudo ⇒14

14. Cuticola tipicamente vellutata e base del gambo rosso barbabietola ⇒ Boletus queletii
-- Cuticola più o meno glabra e base del gambo non rosso barbabietola ⇒ Boletus lupinus

Sezione Calopodes

1. Gambo bicolore (giallo-rosso) ⇒ Boletus calopus
-- Gambo interamente giallo ⇒ Boletus radicans

Sezione Appendiculati

1. Gambo privo di reticolo ⇒ 2
-- Gambo provvisto di reticolo ⇒ 4

2. Viraggio all'azzurro (non forte) ⇒ 3
-- Viraggio nullo ⇒Boletus depilatus

3. Cappello più o meno bruno. Gambo più o meno giallastro ⇒ Boletus fragrans
-- Cappello più o meno rosso. Gambo concolore. ⇒ Boletus aemilii

4. Cappello più o meno rosso (rosa, rosso-bruno, anche solo in parte ⇒ 5
-- Cappello da argenteo a ocra fino a più o meno bruno ⇒ 7

5. Cappello tipicamente biancastro con bordo rosa ciclamino (colorazione anche più estesa) ⇒ Boletus cicognanii
-- Cappello tutto più o meno rosa / rosso ⇒6

6. Carne immutabile ⇒ Boletus regius
-- Carne più o meno virante⇒ Boletus pseudoregius

7. Carne più o meno immutabile. Cresce sotto conifere ⇒Boletus subappendiculatus
-- Carne più o meno virante. Cresce sotto latifoglie ⇒ 8

8. Cappello bruno e gambo giallo ⇒ Boletus appendiculatus
-- Cappello chiaro con pruina argentea, poi più o meno grigio, caffellatte. Gambo con tipica sfumatura mediana rosa ⇒ Boletus fechtneri

Note

Bibliografia

 title=
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autori e redattori di Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia IT

Boletus: Brief Summary ( Italian )

provided by wikipedia IT

I boleti (Boletus L., 1753) costituiscono un genere di funghi basidiomiceti a tubuli della famiglia Boletaceae, generalmente carnosi, a pori bianchi o colorati, a volte viranti allo sfregamento, al taglio (es.: Boletus queletii) o anche al semplice contatto.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autori e redattori di Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia IT

Boletus ( Latin )

provided by wikipedia LA
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Et auctores varius id editors
original
visit source
partner site
wikipedia LA

Baravykai ( Lithuanian )

provided by wikipedia LT
Disambig.svg Kitos reikšmės – Baravykai (reikšmės).
LogoIF.png

Baravykai (Boletus) – baravykinių (Boletaceae) šeimos grybų gentis.

Grybai išaugina įvairaus dydžio mėsingus vaisiakūnius. Kepurėlės paviršius sausas (drėgnu oru glitus), matinis, blizgantis. Paplitę visame pasaulyje, bet yra rūšių augančių tik atogrąžų miškuose. Šiaurės Amerikoje, Rytų Azijoje ir kiek mažiau Pietų Amerikoje auga endeminės rūšys.

Su aukštesniaisiais augalais sudaro mikorizinį ryšį, todėl labai svarbūs miško gyvenime. Daugelis šių grybų valgomi, kai kurios rūšys pasižymi antibakterinėmis savybėmis. Be to, daugelis šių grybų rūšių yra maistas ir buveinė įvairiems vabzdžiams.

Kai kurių trama labai karti ir maistui netinka, o šėtoninis baravykas (Boletus satanas) – nuodingas.

Lietuvoje žinoma 14 rūšių:

Nuorodos


Vikiteka

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Vikipedijos autoriai ir redaktoriai
original
visit source
partner site
wikipedia LT

Baravykai: Brief Summary ( Lithuanian )

provided by wikipedia LT

Baravykai (Boletus) – baravykinių (Boletaceae) šeimos grybų gentis.

Grybai išaugina įvairaus dydžio mėsingus vaisiakūnius. Kepurėlės paviršius sausas (drėgnu oru glitus), matinis, blizgantis. Paplitę visame pasaulyje, bet yra rūšių augančių tik atogrąžų miškuose. Šiaurės Amerikoje, Rytų Azijoje ir kiek mažiau Pietų Amerikoje auga endeminės rūšys.

Su aukštesniaisiais augalais sudaro mikorizinį ryšį, todėl labai svarbūs miško gyvenime. Daugelis šių grybų valgomi, kai kurios rūšys pasižymi antibakterinėmis savybėmis. Be to, daugelis šių grybų rūšių yra maistas ir buveinė įvairiems vabzdžiams.

Kai kurių trama labai karti ir maistui netinka, o šėtoninis baravykas (Boletus satanas) – nuodingas.

Lietuvoje žinoma 14 rūšių:

Baravykas paąžuolis (Boletus luridus) Beržyninis baravykas (Boletus betulicola) Blyškusis baravykas (Boletus impolitus). Rūšis įrašyta į Lietuvos raudonąją knygą. Bronzinis baravykas (Boletus aereus). Rūšis įrašyta į Lietuvos raudonąją knygą. Dėmėtasis baravykas (Boletus erythropus). Rūšis įrašyta į Lietuvos raudonąją knygą. Fechtnerio baravykas (Boletus fechtneri). Rūšis įrašyta į Lietuvos raudonąją knygą. Gelsvakotis baravykas (Boletus appendiculatus) Gražiakotis baravykas (Boletus calopus) Kartusis baravykas (Boletus radicans). Rūšis įrašyta į Lietuvos raudonąją knygą. Kislusis baravykas (Boletus pulverulentus). Rūšis įrašyta į Lietuvos raudonąją knygą. Pušyninis baravykas (Boletus pinophilus) Šėtoninis baravykas(Boletus satanas). Nuodingas. Tikrinis baravykas (Boletus edulis) Vasarinis baravykas (Boletus reticulatus)
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Vikipedijos autoriai ir redaktoriai
original
visit source
partner site
wikipedia LT

Beku ģints ( Latvian )

provided by wikipedia LV

Bekas (Boletus) ir beku dzimtas sēņu ģints, kura satur vairāk kā 250 sugu, no kurām ap 50 atzītas par ēdamām.[1] Lielā sugu skaita dēļ un pēc ģenētiskās saderības 2014./2015. g. no tās tika izdalītas vēl vairākas radnieciskas ģintis (piemēram, Caloboletus, Rubroboletus, Aureoboletus), daļa sēņu tika pārceltas uz citām ģintīm un šīs reformas rezultātā no 12 Latvijā atrastajām beku ģints sugām pie tās pieskaita vairs tikai 4 baravikas. Tomēr vairums pieejamo publisko avotu ir izdoti pirms šī laika vai pārraksta vecos izdevumus, tāpēc vecā sistemātika pagaidām ir pieejamāka par jauno.

Morfoloģija

 src=
Bekām raksturīgais siluets
  • Augļķermeņi: cepurīšu sēnes, stobriņu sēnes, masīvi, parasti lietojami pārtikā.
  • Cepurīte: sākumā pusapaļa, izpletusies spilvenveida. Gluda vai viegli samtaina, visām baravikām brūna vai ar brūnu nokrāsu.
  • Stobriņi: atveres sākumā baltas, vecumā baravikām kļūst dzeltenīgas vai zaļganas, bijušajām ģints sēnēm var būt arī dzeltenas vai sarkanas.
  • Kātiņš: resns, ar paplašinājumu apakšas vai vidus daļā, parasti ar tīklotu vai dzīslotu zīmējumu.
  • Mīkstums: balts vai dzeltens, baravikām griezumā krāsu nemaina, bijušās ģints sēnes reizēm zilē.
  • Sporas: dažādās brūnās nokrāsās.

Ekoloģija

Bekas veido mikorizu ar skuju un lapu kokiem, no tām baravikas visbiežāk ar eglēm, priedēm, bērziem, ozoliem. Aug mežos, retāk parkos vai pie atsevišķiem kokiem. Augļķermeņi pārsvarā parādās no jūlija līdz septembrim, labvēlīgos klimatiskos apstākļos no maija līdz novembrim.

Latvijā atrodamās beku ģints sēnes

Latviskie nosaukumi Latīniskie nosaukumi Latīniskais nosaukums pēc 2014. gada Pašreizējās beku ģints sēnes Bērzu baravika Boletus betulicola, Boletus edulis f. betulicola Boletus betulicola, Boletus edulis f. betulicola Egļu baravika Boletus edulis Boletus edulis Ozolu baravika, vasaras baravika Boletus reticulatus, Boletus quercicola Boletus reticulatus Priežu baravika Boletus pinophilus Boletus pinophilus Bijušās beku ģints sēnes Dzeltenā beka Boletus junquilleus Neoboletus junquilleus Dzīslkāta beka Boletus projectellus Aureoboletus projectellus Melnējošā beka Boletus pulverulentus Cyanoboletus pulverulentus Parastā raganbeka, raganu beka Boletus luridus Suillellus luridus Pārslainā beka Boletus erythropus, Boletus luridiformis Neoboletus luridiformis Resnkāta beka Boletus calopus Caloboletus calopus Sakņkāta beka Boletus radicans Caloboletus radicans Sudrabainā beka Boletus fechtneri Butyriboletus fechtneri Velna beka Boletus satanas Rubroboletus satanas

Skatīt arī

Atsauces

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia autori un redaktori
original
visit source
partner site
wikipedia LV

Beku ģints: Brief Summary ( Latvian )

provided by wikipedia LV

Bekas (Boletus) ir beku dzimtas sēņu ģints, kura satur vairāk kā 250 sugu, no kurām ap 50 atzītas par ēdamām. Lielā sugu skaita dēļ un pēc ģenētiskās saderības 2014./2015. g. no tās tika izdalītas vēl vairākas radnieciskas ģintis (piemēram, Caloboletus, Rubroboletus, Aureoboletus), daļa sēņu tika pārceltas uz citām ģintīm un šīs reformas rezultātā no 12 Latvijā atrastajām beku ģints sugām pie tās pieskaita vairs tikai 4 baravikas. Tomēr vairums pieejamo publisko avotu ir izdoti pirms šī laika vai pārraksta vecos izdevumus, tāpēc vecā sistemātika pagaidām ir pieejamāka par jauno.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia autori un redaktori
original
visit source
partner site
wikipedia LV

Boletus ( Dutch; Flemish )

provided by wikipedia NL

Boletus is een geslacht van schimmels behorend tot de familie Boletaceae. De botanische naam Boletus werd voor het eerst gepubliceerd door Carl Linnaeus in zijn Species Plantarum uit 1753. Typesoort van het geslacht is Boletus edulis Bull.[1]

Soorten

Het geslacht Boletus bevat meer dan honderd soorten, enkele zijn:

Bronnen, noten en/of referenties
Wikimedia Commons Zie de categorie Boletus van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia-auteurs en -editors
original
visit source
partner site
wikipedia NL

Boletus: Brief Summary ( Dutch; Flemish )

provided by wikipedia NL

Boletus is een geslacht van schimmels behorend tot de familie Boletaceae. De botanische naam Boletus werd voor het eerst gepubliceerd door Carl Linnaeus in zijn Species Plantarum uit 1753. Typesoort van het geslacht is Boletus edulis Bull.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia-auteurs en -editors
original
visit source
partner site
wikipedia NL

Boletus ( Norwegian )

provided by wikipedia NO

Boletus (steinsopper) er den mest tallrike av slektene i rørsoppfamilien (Boletaceae) og teller trolig omkring 300 arter.[1] Slekten sorterer i underfamilien Boletoideae.

Taksonomi

Wu et al. (2014) avdekket sju store klader i rørsoppfamilien, hvorav fire nye (Austroboletoideae, Chalciporoideae, Leccinoideae, og Zangioideae). Disse og to til (Boletoideae og Xerocomoideae) er inkludert i familien som underfamilier.[2] Den sjuende kladen er imidlertid mer komplisert og uavklart, men kalles gjerne Porcini og inngår typisk som et sensu stricto tribus i slekten Boletus.[3] Porcini gjør imidlertid Boletus til ei polyfyletisk gruppe, så man må påregne endringer.

Biologi

Artene i rørsoppfamilien kjennetegnes ved å ha et svampet lag bestående av fine, loddrette rør på undersiden av hatten. De regnes som relativt trygge å spise for voksne mennesker, selv om mange ikke regnes som spisbare av smaksmessige årsaker. Gallerørsopp (Tylopilus felleus) er et eksempel på en sånn art. Mange regnes imidlertid som delikatesser og tilhører de mest ettertraktede matsoppene i verden. Den ettertraktede steinsoppen (Boletus edulis) er en av disse.

Referanser

  1. ^ Dictionary of the Fungi (10th utg.). Wallingford, UK: CAB International. 2008. s. 97. ISBN 978-0-85199-826-8.
  2. ^ «Molecular phylogenetic analyses redefine seven major clades and reveal 22 new generic clades in the fungal family Boletaceae». Fungal Diversity. 69 (1): 93–115. 2014. doi:10.1007/s13225-014-0283-8.
  3. ^ «Molecular phylogenetics of porcini mushrooms (Boletus section Boletus)». Molecular Phylogenetics and Evolution. 57 (3): 1276–92. 2010. PMID 20970511. doi:10.1016/j.ympev.2010.10.004.

Eksterne lenker


license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia forfattere og redaktører
original
visit source
partner site
wikipedia NO

Boletus: Brief Summary ( Norwegian )

provided by wikipedia NO

Boletus (steinsopper) er den mest tallrike av slektene i rørsoppfamilien (Boletaceae) og teller trolig omkring 300 arter. Slekten sorterer i underfamilien Boletoideae.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia forfattere og redaktører
original
visit source
partner site
wikipedia NO

Boletus ( Polish )

provided by wikipedia POL
 src= Zobacz hasło borowik w Wikisłowniku

Boletus L. (borowik) – rodzaj grzybów z rodziny borowikowatych (Boletaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Boletaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Synonimy nazwy naukowej: Ceriomyces Murrill, Dictyopus Quél., Oedipus Bataille, Suillus P. Micheli ex Adans., Suillus Haller ex Kuntze, Suillus P. Micheli Tubiporus P. Karst., Xerocomopsis Reichert[2].

Naukową nazwę rodzajowi nadał Karol Linneusz w 1753 r., polską nazwę do literatury mykologicznej wprowadziła Alina Skirgiełło i in. w 1939 r, wcześniej rodzaj ten opisywany był pod nazwami huba lub grzyb[3].

W wyniku najnowszych badań filogenetycznych nastąpiły duże zmiany w taksonomii zaliczanych do niego gatunków[4].

Charakterystyka

 src=
Podgrzybek żeberkowany (Boletus badius)
 src=
Borowik usiatkowany (Boletus reticulatus)
 src=
Borowik sosnowy (Boletus pinophilus)
 src=
Podgrzybek zajączek (Boletus subtomentosus)
 src=
Borowik ciemnobrązowy (Boletus aereus)

Grzyby kapeluszowe naziemne o zazwyczaj dość dużym owocniku. Kapelusz półkulisty, u starszych okazów poduchowaty, mięsisty, o suchej powierzchni (tylko u niektórych gatunków mazistej). Hymenofor rurkowaty, rurki i pory u młodych okazów białe, żółte lub pomarańczowe, u niektórych gatunków na starość stają się żółtozielone. Trzon zazwyczaj masywny i często zgrubiały u podstawy, zawsze bez pierścienia. Wysyp zarodników oliwkowobrązowy, zarodniki o kształcie od elipsoidalnego do wrzecionowatego. U niektórych gatunków miąższ zmienia kolor po uszkodzeniu[5][6].

Gatunki występujące w Polsce

W ostatnich latach przeprowadzono badania genetyczne w zakresie licznych gatunków rodzaju Boletus. Skutkuje to dużymi zmianami w systematyce tego rodzaju: Do rodzaju Boletus włączone zostały niektóre gatunki dawniej zaliczane do rodzaju Xerocomus (podgrzybek), wiele natomiast gatunków dawniej zaliczanych do rodzaju Boletus zostało przeniesione do innych rodzajów, ich nazwa polska stała się więc niespójna z nową nazwą naukową. Wśród gatunków występujących w Polsce są to[4]:

Znaczenie

Grzyby mikoryzowe[3]. Żyją w symbiozie z różnymi gatunkami drzew, głównie liściastych. Większość gatunków to smaczne grzyby jadalne. Tylko nieliczne (np. borowik szatański) są trujące. Wiele gatunków wskutek zmian środowiska stało się rzadkich i są prawnie chronione[5].

Przypisy

  1. a b Index Fungorum (ang.). [dostęp 2015-10-24].
  2. Species Fungorum (synonimy) (ang.). [dostęp 2015-10-25].
  3. a b Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b Species Fungorum (gatunki) (ang.). [dostęp 2015-10-25].
  5. a b Andreas Gminder: Atlas grzybów jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. 2008. ISBN 978-83-258-0588-3.
  6. Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL

Boletus: Brief Summary ( Polish )

provided by wikipedia POL

Boletus L. (borowik) – rodzaj grzybów z rodziny borowikowatych (Boletaceae).

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL

Hribi ( Romanian; Moldavian; Moldovan )

provided by wikipedia RO

Boletus (Carl von Linné, 1753)[1] este un gen de ciuperci al încrengăturii Basidiomycota din familia Boletaceae care cuprinde mult peste 100 de specii și coabitează, fiind un simbiont micoriza (formează micorize pe rădăcinile arborilor). Numele generic este derivat din cuvântul latin (latină boletus) care decurge la rândul său de la cuvântul din limba greacă antică bolitos (greacă βωλίτης), ce înseamnă „ciuperci de pe pământ”[2], fiind cunoscut în popor sub denumirea hribi.[3] Acest gen este caracterizat prin tubulețe fixate vertical sub pălărie precum un picior în mod general cu bază bulboasă. Cel mai cunoscut reprezentant precum tipul de specie este Boletus edulis (hribul cenușiu). Acest gen a fost definit și descris de Carl von Linné, pentru prima oară în anul 1753.[4] Familia boletaceelor este răspândită peste toate continentele (în afară de Antarctida).

Descriere

Genul Boletus este o ciupercă de diversificare mai recentă (între 44 și 34 milioane de ani) din timpul perioadei geologice Eocen, în diferență cu Agaricus (între 178 și 139 milioane de ani).[5]

Stipe-ventru.png
  • Pălăria: Bureții au o pălărie netedă și fără luciu de diferite culori de la alb-gri și gălbui la maro închis cu un diametru de până 30 cm. La început, pălăria este semisferică, având mai târziu mereu forma unei perne.
 src=
Buretele dracului
  • Tuburile și porii: Ciuperca are tubulețe fixate vertical sub pălărie, nu lamele ca de exemplu la Agaricus bisporus și Agaricus edulis, nici pori, acești cuvin genului Polyporus sau stinghii ca la genul Cantharellus). Din aceste tubulețe cad după procesul de maturare a sporilor. Culoarea acestora diferă tare. În majoritatea cazurilor sunt albe, galbene sau roșii.
  • Piciorul: Boletus are un picior robust și cărnos, de până la 10 cm lățime, scund și obez la început, iar apoi întins, robust, în mod general cu bază bulboasă de până la 12 cm lățime, cunoscut de la hribi, câteodată de formă fusiformă, ca de exemplu la Boletus aestivalis sau Boletus citrinus. Culorile sunt foarte diferite: alb, galben, maroniu, maro-roșcat, adesea oară cu gratii de la maro peste roșu înfocat, purpuriu până la aproape negru care se întind reticulari peste suprafață dar și cu picățele colorate diferențiat sau cu ochiuri.[6]

Acest tip de ciupercă formează o ecto-micoriză cu rădăcinile de copaci diferiți (în mod special cu molizi, brazi, fagi și stejari), care, în unele cazuri, apare ca ecotipuri foarte specializate.

 src=
Hribi și alte feluri Boletus uscate
 src=
Hribi congelați

Comestibilitate

Singurele ciuperci precis otrăvitoare, dar nu mortale, din familia Boletaceae sunt Boletus satanas (buretele dracului) și speciile înrudite ca de exemplu Boletus lupinus, Boletus rhodoxanthus, Boletus satanoides și altele puține. Mai departe există un număr mic de ciuperci suspecte (Boletus luridus, Boletus splendidus) sau incomestibile, fie că sunt de gust prost sau foarte amare ca Boletus calopus, Tylopilus felleus sau Boletus radicans. Majoritatea acestor bureți sunt comestibili și de savoare, dar din păcate, specia este tare atacată de numeroase larve, în special în perioada de creștere.[7][8]

Conservare

Cel mai bun fel de conservare este uscatul bureților. De abia atunci bureții dezvoltă aroma precum gustul lor extraordinar. Ei pot să fie și congelați sau prelucrați conservă. În ultimul caz sunt foarte moi și puțin gustoase. În cele mai multe cazuri se folosesc hribi.[9]

Taxonomie

Genul Boletus este mare și are o istorie taxonomică complexă. Index Fungorum enumeră peste 300 de denumiri științifice, care au fost aplicate acestui gen, deși numărul de nume în prezent valabile este mai mic. În plus, față de sinonimie, multe specii au fost mutate în alte genuri cum sunt de exemplu Gyroporus, Leccinus, Suillus, Typopilus, sau Xerocomus. Analizele filogenetice moleculare furnizează noi informații cu privire la relațiile dintre populațiile Boletus. Pentru un laic este foarte greu a găsii o orânduire clară, pentru că din păcate sinonimele și chiar schimburile de nume diferă intre țări precum scientiști. Următoarea tabelă arată câteva exemple ale speciei:

 src=
B. aereus
 src=
B. badius
 src=
B. calopus
 src=
B. radicans
 src=
B. regius
 src=
B. satanas

Galerie de imagini

Boletus pe timbre

Note

  1. ^ Index Fungorum
  2. ^ D. P. Simpson: „Cassell's Latin Dictionary Editura Cassell Ltd., Londra 1979 ISBN 978-0-304-52257-6
  3. ^ Dexonline RO
  4. ^ Carl von Linné: „Species Plantarum”, 1753, p. 1176
  5. ^ Bryn Dentinger: „Molecular phylogenetics of porcini mushrooms (Boletus section Boletus)”, în: Molecular Phylogenetics and Evolution, vol. 57, nr. 3,‎ Londra 2010, p. 1276–1292
  6. ^ Linus Zeitlmayr: „Knaurs Pilzbuch”, Editura Droemer Knaur, München-Zürich 1976, p. 16-36
  7. ^ H. Lohwag, M. Peringer: „Zur Anatomie der Boletaceae”, „în: Annales Mycologici”, caietul 35, Berlin 1937, nr. 5,6
  8. ^ Buretele dracului
  9. ^ Luce Höllthaler: „Pilzdelikatessen”, Editura Wilhelm Heyne Verlag, München 1982, p. 26-30 ISDN 3-453-40334-7
  10. ^ a b c d e f g h i j k Bruno Cetto: „Der große Pilzführer”, vol. 1, Editura BLV Verlagsgesellschaft, München, Berna, Viena 1976, p. 468-491, ISBN 3-405-11774-7
  11. ^ a b c d e f g Bruno Cetto: „I funghi dal vero”, vol. 4, Editura Arte Grafiche Saturnia, Trento 1983, p. 462-499, ISBN 88-85013-25-2
  12. ^ a b c d Bruno Cetto: „Der große Pilzführer”, vol. 3, Editura BLV Verlagsgesellschaft, München, Berna, Viena 1980, p. 426-439, ISBN 3-405-12124-8
  13. ^ a b c d e f g h Bruno Cetto: „Der große Pilzführer”, vol. 2, Editura BLV Verlagsgesellschaft, München, Berna, Viena 1980, p. 489-509, ISBN 3-405-12081-0

Bibliografie

  • Marcel Bon: “Pareys Buch der Pilze”, Editura Kosmos, Halberstadt 2012, ISBN 978-3-440-13447-4
  • Bruno Cetto, volumele 1-4 (vezi sus)
  • Ernst Gäumann: „Vergleichende Morphologie der Pilze”, Editura Gustav Fischer, Jena 1926
  • Jean-Louis Lamaison & Jean-Marie Polese: „Der große Pilzatlas“, Editura Tandem Verlag GmbH, Potsdam 2012, ISBN 978-3-8427-0483-1
  • Hans E. Laux: „Der große Pilzführer, Editura Kosmos, Halberstadt 2001, ISBN 978-3-440-14530-2
  • Meinhard Michael Moser: „ Röhrlinge und Blätterpilze - Kleine Kryptogamenflora Mitteleuropas” ediția a 5-ea, vol. 2, Editura Gustav Fischer, Stuttgart 1983.
  • Rolf Singer: „Die Pilze Mitteleuropas”, vol. 5 și 6: „Die Röhrlinge, pârțile 1 și 2”, Editura Justus Klinkhardt, Bad Heilbrunn 1965-1967

Legături externe

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia autori și editori
original
visit source
partner site
wikipedia RO

Hribi: Brief Summary ( Romanian; Moldavian; Moldovan )

provided by wikipedia RO

Boletus (Carl von Linné, 1753) este un gen de ciuperci al încrengăturii Basidiomycota din familia Boletaceae care cuprinde mult peste 100 de specii și coabitează, fiind un simbiont micoriza (formează micorize pe rădăcinile arborilor). Numele generic este derivat din cuvântul latin (latină boletus) care decurge la rândul său de la cuvântul din limba greacă antică bolitos (greacă βωλίτης), ce înseamnă „ciuperci de pe pământ”, fiind cunoscut în popor sub denumirea hribi. Acest gen este caracterizat prin tubulețe fixate vertical sub pălărie precum un picior în mod general cu bază bulboasă. Cel mai cunoscut reprezentant precum tipul de specie este Boletus edulis (hribul cenușiu). Acest gen a fost definit și descris de Carl von Linné, pentru prima oară în anul 1753. Familia boletaceelor este răspândită peste toate continentele (în afară de Antarctida).

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia autori și editori
original
visit source
partner site
wikipedia RO

Goban ( Spanish; Castilian )

provided by wikipedia SL
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Avtorji in uredniki Wikipedije
original
visit source
partner site
wikipedia SL

Goban: Brief Summary ( Spanish; Castilian )

provided by wikipedia SL

Goban (znanstveno ime Boletus) je ime za rod gliv iz družine cevark.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Avtorji in uredniki Wikipedije
original
visit source
partner site
wikipedia SL

Boletus ( Swedish )

provided by wikipedia SV

Ädelsoppar, Boletus,[1] är ett släkte soppar som tillhör familjen Boletaceae. Arterna kännetecknas av att de unga fruktkropparna har vita rör som är täckta av cheilocystidier.[2] Hos äldre är rören gula till olivfärgade. Rör och fruktkött blånar ej vid beröring eller snitt och fruktkropparna saknar starka färger. Flera arter är uppskattade matsvampar.

Svenska arter

Fyra arter har påträffats i Sverige:[1]

Boletus pinetorum är en art som beskrevs från Finland 2009.[3] Den har senare även påträffats i Norge och Estland.[4] Den kan sålunda dyka upp i Sverige också.

Taxonomi och historia

Joseph Pitton de Tournefort delade 1694 in svamparna i sex släkten: Fungus ("typiska" svampar med hatt och fot: vilket bland annat innehöll dagens soppar och alltså även det nutida släktet Boletus), Boletus (som innehöll vad som idag förs bland annat till Morchella, Clathrus och Phallus), Agaricus (dagens champinjonsläkte, men hos Tournefort avsågs arter som växte på träd - bland annat tickor), Lycoperdon (röksvampar och liknande), Coralloides (greniga svampar som fingersvampar) och Tubera (tryfflar). Johann Jacob Dillenius införde fler släkten och definierade om Boletus till att omfatta soppar och fotförsedda tickor. Sébastien Vaillant använde Boletus 1727 på samma sätt som Tournefort gjort och Pier Antonio Michelis definition av Boletus 1719 motsvarar murklor.[5] Men, svamparnas nutida[6] nomenklatur börjar med Linné.

Släktet Boletus beskrevs av Carl von Linné i Species Plantarum 1753 och de tolv ingående arterna utgjordes av de svampar som har porer - inte bara de fotförsedda sopparna utan även de fotlösa och parasitiska tickorna.[7] Sedan dess har (utöver mängder av nybeskrivna arter) nya ordningar, familjer och släkten tillkommit, men en stor del av sopparna "höll sig kvar" i släktet Boletus ända in på 2000-talet (vilket avspeglas i svampflororna). De molekylärfylogenetiska analysmetoderna[8][9] visade dock att den "gamla" systematiken som byggde på morfologiska karaktärer inte hade så mycket med den faktiska släktskapen inom Boletus (och de flesta andra grupper av svampar) att göra[10] och resultatet blev en uppdelning på massor av både gamla "återupplivade" och helt nybeskrivna släkten. För Boletus del har det inneburit att endast ett fåtal arter som är närbesläktade med typarten stensopp finns kvar i släktet.[2]

Linnés tolv ursprungliga Boletus-arter

Acaules, Parasitici (stjälklösa, parasitiska)

Stipitati (skaftade)

Dessa har en efter en lämnat Boletus.

Typart

Typarten för släktet Boletus är numera stensopp, Boletus edulis,[11], som beskrevs 1782 av Pierre Bulliard. Typartskonceptet infördes för svamparnas del under 1900-talet. Clements och Shear föreslog 1931 och 1954 i The Genera of Fungi att Boletus subtomentosus skulle bli typart för Boletus[12] eftersom de ansåg att valet av denna art skulle orsaka de minsta förändringarna ("om prioritetsprincipen [...] tillämpas strikt inom svamparna skulle det ge upphov till en situation som närmar sig kaos"[13]). International Association for Plant Taxonomy valde dock B. edulis till typart vid International Botanical Congress i Seattle 1969 i enlighet med ett förslag från Marinus Anton Donk 1964.[14]

Referenser

  1. ^ [a b] ÄdelsopparDyntaxa.
  2. ^ [a b] Josef Šutara, 2014, Anatomical structure of pores in European species of genera Boletus s.str. and Butyriboletus (Boletaceae), 66:2, sid. 157-170.
  3. ^ Mauri Korhonen, Kare Liimatainen, Tuula Niskanen, 2009, A new boletoid fungus, Boletus pinetorum, in the Boletus section Boletus from Fennoscandia (Basidiomycota, Boletales), Karstenia 48:2, sid. 41-60.
  4. ^ Boris Assyov, Boletus pinetorum på Boletales.com.
  5. ^ Ernst Athearn Bessey, 1935, A Text-Book Of Mycology, P. Blakiston's son & co, Philadelphia, sid. 11-12.
  6. ^ Sedan IBC 1981. Dessförinnan gällde, sedan IBC 1910, publikationen av Elias Fries Systema Mycologium 1821 för de flesta svampar, inklusive soppar. Se V. Demoulin, D. L. Hawksworth, R. P. Korf, and Z. Pouzar, 1981, A Solution of the Starting Point Problem in the Nomenclature of Fungi, Taxon 30:1, sid. 52-63. Innan 1910 fanns inga regler alls!
  7. ^ Carl von Linné, 1753, Species plantarum vol II, sid. 1176 ff.
  8. ^ Mitchell E. Nuhn, Manfred Binder, Andy F.S. Taylor, Roy E. Halling, David S. Hibbett, 2013, Phylogenetic Overview of the Boletineae, Fungal Biology, sid. 1-33.
  9. ^ Gang Wu et al., 2014, Molecular phylogenetic analyses redefine seven major clades and reveal 22 new generic clades in the fungal family Boletaceae, Fungal Diversity, 69:1, sid. 93-115.
  10. ^ Zhu L. Yang, 2011, Molecular techniques revolutionize knowledge of basidiomycete evolution, Fungal diversity 50:1, sid. 47-58.
  11. ^ Boletus i International Code of Botanical Nomenclature (Tokyo Code), Electronic version, Appendix IIIA.
  12. ^ Frederic Edward Clements, Cornelius Lott Shear, 1954. The Genera of Fungi, New York, The H.W. Wilson Company, sid. 346.
  13. ^ Clements och Shear (1954) sid. 14.
  14. ^ C. Jeffrey, 1992, Nine Proposals to Restrict the Application of Art. 63, Taxon, 41:2, sid. 367. (Seattle-koden publicerades 1972.)
Mushroom.svg Denna svampartikel saknar väsentlig information. Du kan hjälpa till genom att tillföra sådan.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia författare och redaktörer
original
visit source
partner site
wikipedia SV

Boletus: Brief Summary ( Swedish )

provided by wikipedia SV

Ädelsoppar, Boletus, är ett släkte soppar som tillhör familjen Boletaceae. Arterna kännetecknas av att de unga fruktkropparna har vita rör som är täckta av cheilocystidier. Hos äldre är rören gula till olivfärgade. Rör och fruktkött blånar ej vid beröring eller snitt och fruktkropparna saknar starka färger. Flera arter är uppskattade matsvampar.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia författare och redaktörer
original
visit source
partner site
wikipedia SV

Болетус ( Ukrainian )

provided by wikipedia UK

Види

Примітки

  1. Benjamin DR. Red-pored boletes. с. 359–360. in: Mushrooms: poisons and panaceas — a handbook for naturalists, mycologists and physicians. New York: WH Freeman and Company. 1995.
  2. Xerocomellus cisalpinus (Simonini, H. Ladurner & Peintner) Klofac. Mushroom Observer.
  3. Boletus cisalpinus. MycoBank.


license
cc-by-sa-3.0
copyright
Автори та редактори Вікіпедії
original
visit source
partner site
wikipedia UK

Болетус: Brief Summary ( Ukrainian )

provided by wikipedia UK
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Автори та редактори Вікіпедії
original
visit source
partner site
wikipedia UK

Chi Nấm gan bò ( Vietnamese )

provided by wikipedia VI

Chi Nấm gan bò (danh pháp khoa học: Boletus) là chi nấm gồm khoảng 100 loài được mô tả lần đầu bởi Carl Linnaeus năm 1753.

Tham khảo

  1. ^ Boletus L.”. Species Fungorum. CAB International. Truy cập ngày 4 tháng 2 năm 2014.
  2. ^ Nuhn ME, Binder M, Taylor AF, Halling RE, Hibbett DS (2013). “Phylogenetic overview of the Boletineae”. Fungal Biology 117 (7–8): 479–511. PMID 23931115. doi:10.1016/j.funbio.2013.04.008.

Liên kết ngoài

 src= Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Chi Nấm gan bò
Hình tượng sơ khai Bài viết về chủ đề sinh học này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia bằng cách mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia tác giả và biên tập viên
original
visit source
partner site
wikipedia VI

Chi Nấm gan bò: Brief Summary ( Vietnamese )

provided by wikipedia VI

Chi Nấm gan bò (danh pháp khoa học: Boletus) là chi nấm gồm khoảng 100 loài được mô tả lần đầu bởi Carl Linnaeus năm 1753.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia tác giả và biên tập viên
original
visit source
partner site
wikipedia VI

Боровик ( Russian )

provided by wikipedia русскую Википедию
Научная классификация
промежуточные ранги
Домен: Эукариоты
Царство: Грибы
Подцарство: Высшие грибы
Подотдел: Agaricomycotina
Порядок: Болетовые
Подпорядок: Boletineae
Семейство: Болетовые
Род: Боровик
Международное научное название

Boletus L., 1753, nom. cons.

Синонимы
Типовой вид Wikispecies-logo.svg
Систематика
на Викивидах
Commons-logo.svg
Изображения
на Викискладе
NCBI 5369EOL 18911MB 17174
У этого термина существуют и другие значения, см. Боровик (значения).

Борови́к, или Боле́т (Болетус) (лат. Bolétus) — род грибов семейства Болетовые (лат. Boletaceae). Боровиком называют также один из наиболее распространённых видов этого рода — Белый гриб[1]. Некоторыми микологами к роду Боровик часто причисляются представители рода Моховик (лат. Xerocomus). Боровики издавна используются в пищу.

Морфология

  • Плодовое тело шляпконожечное, массивное.
  • Шляпка подушковидной или округлой формы, сухая, бархатистая или гладкая.
  • Гименофор трубчатый, свободный или полусвободный. Поры — жёлтого, красного, либо (реже) белого цвета.
  • Ножка утолщённая у основания или в средней части, снаружи сетчатая или волокнистая, реже — гладкая.
  • Мякоть белого или жёлтого цвета, на разрезе у многих видов синеет, реже — краснеет или остаётся неокрашенной.
  • Споровый порошок различных оттенков коричневого цвета.

Экология и распространение

Микоризообразователи с хвойными и лиственными деревьями, распространены в умереных климатических поясах.

Виды

Основная статья: Виды рода Боровик

Всего около 300 видов[2].

Кат.* Латинское название Русское название VG icon.png Boletus aereus Белый гриб медный, болет бронзовый G icon.svg Boletus appendiculatus Боровик девичий, болет буро-жёлтый, боровик укоренённый, боровик красноватый G icon.svg Boletus barrowsii Боровик Берроуза VG icon.png Boletus betulicolus Белый гриб берёзовый G icon.svg Boletus bicolor Боровик двуцветный UE icon.svg Boletus calopus Боровик красивый, болет красивоножковый, боровик несъедобный VG icon.png Boletus edulis Белый гриб, боровик, коровка UG icon.svg Boletus erythropus Дубовик крапчатый, дубовик красноножковый, боровик зернистоногий, поддубник G icon.svg Boletus fechtneri Болет Фехтнера G icon.svg Boletus impolitus Полубелый гриб, боровик жёлтый, болет полубелый G icon.svg Boletus junquilleus Болет жёлтый, или «Болет Юнквилла»[3] UG icon.svg Boletus luridus Дубовик обыкновенный, дубовик оливково-бурый, дубовик оливковый, болет грязно-бурый, поддубник, поддубовик, синяк TOX icon.svg Boletus legaliae Боровик законный[4] G icon.svg Boletus pascuus
(Xerocomus pascuus) Боровик пастбищный, Моховик пастбищный VG icon.png Boletus pinicola
(Boletus pinophilus) Белый гриб сосновый UE icon.svg Boletus porosporus
(Xerocomus porosporus) Боровик пороспоровый, Моховик пороспоровый TOX icon.svg Boletus pulcherrimus Боровик прекрасный UE icon.svg Boletus purpureus
(Boletus rhodopurpureus) Болет пурпурный, боровик розово-пурпурный UE icon.svg Boletus queletii Дубовик Келе UE icon.svg Boletus radicans
(Boletus albidus) Боровик коренастый, болет глубокоукореняющийся, болет горький губчатый, болет укореняющийся G icon.svg Boletus regius Болет королевский, белый гриб царский VG icon.png Boletus reticulatus
(Boletus aestivalis)
(Boletus quercicola) Болет сетчатый, боровик сетчатый, белый гриб дубовый, белый летний гриб Boletus rhodoxanthus Боровик розово-золотистый G icon.svg Boletus rubellus
(Xerocomus rubellus) Боровик красный, боровик красноватый, болет красный, моховик красный, моховик краснеющий, моховик красноватый TOX icon.svg Boletus satanas Сатанинский гриб Boletus splendidus Боровик блестящий, Ложный сатанинский гриб VG icon.png отличный съедобный гриб G icon.svg хороший съедобный гриб UG icon.svg условно-съедобный гриб UE icon.svg несъедобный нетоксичный гриб TOX icon.svg токсичный гриб Skull and crossbones.svg смертельно ядовитый гриб

См. также

О практическом значении см. в статье Болетовые

Литература

Логотип Викитеки
В Викитеке есть тексты по теме
Boletus
  • Гарибова, Л. В., Сидорова, И. И. Грибы. Энциклопедия природы России. — М.: ABF, 1997
  • Грибы СССР. — М.: Мысль, 1980
  • Дермек, А. Грибы. — Братислава: Словарт, 1989

Примечания

  1. Боровик // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
  2. Kirk P.M., Cannon P.F., Minter D.W., Stalpers J.A. (2008). Dictionary of the Fungi. (10th ed.). Wallingford: CABI. p. 97. ISBN 978-85199-826-8
  3. «Болет Юнквилла» — ошибочное название, см. статью Boletus junquilleus.
  4. Ошибочный перевод латинского названия
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Авторы и редакторы Википедии

Боровик: Brief Summary ( Russian )

provided by wikipedia русскую Википедию
У этого термина существуют и другие значения, см. Боровик (значения).

Борови́к, или Боле́т (Болетус) (лат. Bolétus) — род грибов семейства Болетовые (лат. Boletaceae). Боровиком называют также один из наиболее распространённых видов этого рода — Белый гриб. Некоторыми микологами к роду Боровик часто причисляются представители рода Моховик (лат. Xerocomus). Боровики издавна используются в пищу.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Авторы и редакторы Википедии

牛肝菌屬 ( Chinese )

provided by wikipedia 中文维基百科

参见文内

牛肝菌屬學名Boletus)為牛肝菌科的一屬。


小作品圖示这是一篇與真菌類相關的小作品。你可以通过编辑或修订扩充其内容。
 title=
license
cc-by-sa-3.0
copyright
维基百科作者和编辑

牛肝菌屬: Brief Summary ( Chinese )

provided by wikipedia 中文维基百科

牛肝菌屬(學名:Boletus)為牛肝菌科的一屬。

license
cc-by-sa-3.0
copyright
维基百科作者和编辑

ポルチーニ ( Japanese )

provided by wikipedia 日本語
ポルチーニ Boletus edulis (Tillegem).jpg
ヤマドリタケ Boletus edulis
ベルギーブルッヘにあるTillegemの森)
分類 : 菌界 Fungi : 担子菌門 Basidiomycota 亜門 : 菌蕈亜門 Hymenomycotina : 真正担子菌綱 Homobasidiomycetes : ハラタケ目 Agaricales : イグチ科 Boletaceae : ヤマドリタケ属 Boletus spp. 学名 Boletus spp. 和名 ポルチーニ 英名 Porcini
 src=
イタリアの市場で売られていたもの

ポルチーニイタリア語porcino [詳しくは後述])は、ハラタケ目- イグチ科- ヤマドリタケ属に分類され、食用にもされるキノコの一種。 狭義ではヤマドリタケ学名Boletus edulis)のみを指し、広義ではそれに類似の近縁種であるヤマドリタケモドキ(学名:Boletus aestivalis [= B. reticulatus])、ススケヤマドリタケ(学名:Boletus hiratsukae Nagasawa)、ムラサキヤマドリタケ(学名:Boletus violaceofuscus Chiu)も含む、人為分類上の総称である。

香りが良く、イタリア料理ポーランド料理など、ヨーロッパでよく使われるほか、中国雲南料理でも珍重される。

呼称[編集]

イタリア語で porcino (ポルチーノ)と言い、語義は「子豚」である。複数形porcini (ポルチーニ)と言い、英語名の porcini (ポーチーニ[1])や日本語名「ポルチーニ」はこれに由来する。なお、英語圏や日本語圏では、フランス語cèpe (セップ)でも知られている。ドイツ語ではシュタインピルツ(Steinpilz、〈石キノコ〉)と呼ばれる。これは肉がしまっていて石のようにかたいことからつけられた名である。

ポーランド語でポルチーニはボロヴィク(borowik)という呼称である。ポーランドでヤマドリタケ(いわゆる本ポルチーニ茸)はボロヴィク・シュラヘトヌィ(borowik szlachetny)といい、〈高貴なるポルチーニ〉の意味。

生物的特徴と利用[編集]

ポルチーニ各種を始め、イグチ科のキノコのほとんどはマツタケトリュフ同様、樹木の根に菌根を作って共生する菌根菌であるため、純粋培養による栽培は困難であり、いまだに成功していない。そのため、流通するポルチーニは全て天然ものを採集したものである。

ヨーロッパでは20世紀後半に酸性雨などの環境破壊によって森林の衰退が進み、菌根菌の発生量が減少した。そのことが大いに影響し、21世紀においては、中国にて収獲されるポルチーニ(ヤマドリタケ(美味牛肝菌)の近縁種ムラサキヤマドリタケ)が多く世界に流通している。狭義のポルチーニであるヤマドリタケは、亜高山帯針葉樹林のほかではほとんど見られない。

中国雲南省ではスライスした乾燥品(乾物)も販売されているが、現地で一般的なのは生のものであって炒め物スープ料理に用いられることが多い。先述のとおり、ポルチーニとされるキノコは原則としてヤマドリタケとされているが、ヤマドリタケモドキ、ススケヤマドリタケ、ムラサキヤマドリタケもこれを含む場合があり、特に中国産の乾燥品はムラサキヤマドリタケが多いと言われている。

日本におけるポルチーニの流通形態は、主にスライスした乾燥品であり、一部に冷凍品も出回っている。自然発生品を採集するしかないため、生が出回る時期は限られる。イタリアから輸入されるポルチーニが珍重される一方、日本にもヤマドリタケの近縁種であるヤマドリタケモドキ(風味・歯切れはヤマドリタケよりやや劣るとされる)が産することはあまり知られておらず、商業ベースでは利用されていないのが実情である。

参考画像[編集]

  •  src=

    採集されたヤマドリタケ

  •  src=

    White mushroom, is widely distributed in the Carpathians.

料理法[編集]

ポルチーニは、フレッシュなものはナッツのような濃厚な風味を、乾燥されることで醤油のような独特の強い香りを発する。

脚注[編集]

[ヘルプ]

関連項目[編集]

 src= ウィキスピーシーズにBoletusに関する情報があります。  src= ウィキメディア・コモンズには、ヤマドリダケ Boletus edulisに関連するメディアがあります。  src= ウィキメディア・コモンズには、Boletusに関連するカテゴリがあります。 執筆の途中です この項目は、菌類に関連した書きかけの項目です。この項目を加筆・訂正などしてくださる協力者を求めていますP:生き物と自然PJ生物)。
 title=
license
cc-by-sa-3.0
copyright
ウィキペディアの著者と編集者
original
visit source
partner site
wikipedia 日本語

ポルチーニ: Brief Summary ( Japanese )

provided by wikipedia 日本語
 src= イタリアの市場で売られていたもの

ポルチーニ(イタリア語porcino [詳しくは])は、ハラタケ目- イグチ科- ヤマドリタケ属に分類され、食用にもされるキノコの一種。 狭義ではヤマドリタケ学名:Boletus edulis)のみを指し、広義ではそれに類似の近縁種であるヤマドリタケモドキ(学名:Boletus aestivalis [= B. reticulatus])、ススケヤマドリタケ(学名:Boletus hiratsukae Nagasawa)、ムラサキヤマドリタケ(学名:Boletus violaceofuscus Chiu)も含む、人為分類上の総称である。

香りが良く、イタリア料理ポーランド料理など、ヨーロッパでよく使われるほか、中国雲南料理でも珍重される。

license
cc-by-sa-3.0
copyright
ウィキペディアの著者と編集者
original
visit source
partner site
wikipedia 日本語