Rutewnik jaskrowaty[3] (Callianthemum coriandrifolium Rchb. C.A. Mey.) – gatunek roślin z rodziny jaskrowatych.
Rozmieszczenie geograficzne
Występuje tylko w górach środkowej Europy; głównie w Alpach i Karpatach, a także na pojedynczych stanowiskach w Górach Dynarskich i Pirenejach. W Polsce występuje wyłącznie w Tatrach i to w kilku tylko miejscach: Wielka Świstówka, Smreczyński Wierch, Mięguszowieckie Szczyty, Jarząbczy Wierch, Czarnostawiańska Przełęcz. Łącznie potwierdzono występowanie na nieco ponad 20 stanowiskach, najniższe z nich znajduje się w Wielkiej Świstówce (1400 m n.p.m.), najwyższe na Jarząbczym Wierchu (2080 m n.p.m.)[4].
Morfologia
- Łodyga
- Do 40 cm wysokości[4].
- Liście
- Liście odziomkowe z długimi ogonkami, krótsze od łodygi, podwójnie pierzaste. Dwa liście łodygowe podobne do odziomkowych, lecz mniejsze[4].
-
Kwiaty
- Najczęściej pojedyncze, o średnicy 1,5-3 cm. Kielich nagi z 5 działkami. Płatków 6-13, białych z żółtą plamą u nasady. Pręciki i słupki liczne[4].
-
Owoce
- Siatkowato pomarszczone niełupki, z krótkim dzióbkiem, jednonasienne.
Biologia i ekologia
Bylina, hemikryptofit. Rośnie na płytkich glebach, głównie na podłożu granitowym i skał metamorficznych – na łupkach chlorytowych i grafitoidowych. Kwitnie w czerwcu i lipcu. Liczba chromosomów 2n=16[4]. Gatunek charakterystyczny muraw wysokogórskich z zespołu Festuco versicoloris-Agrostietum alpinae[5].
Na stanowiskach rutewnika jaskrowatego w polskich Tatrach rośnie zazwyczaj od kilku do kilkunastu okazów. Najliczniejsze, liczące około 100 okazów są dwie populacje; w Wielkiej Świstówce w Tatrach Zachodnich i na Żabiej Grani nad Morskim Okiem w Tatrach Wysokich[4].
Zagrożenia i ochrona
Kategorie zagrożenia gatunku:
Przypisy
-
↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2009-06-07].
-
↑ a b The Plant List. [dostęp 2017-01-28].
-
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
-
↑ a b c d e f Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
-
↑ WładysławW. Matuszkiewicz WładysławW., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13520-4, OCLC 749271059 .
-
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
-
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
-
↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone.. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
