Os metaterios (scientificament Metatheria, en latín) son un clado de mamiferos adintro d'a subclase Theria.
Anque a suya filiación en os mapas taxonomicos ye disputada, muitos autors a fan equivalent a Marsupialia y por tanto le correspondería a categoría taxonomica d'infraclase. Dende o punto d'envista d'a cladistica, un clado ha d'incluir as especies actuals y tamién os suyos antipasaus extinctos, por o qual en un sentiu estricto lo clado Metatheria sería de facto más amplo que o taxon Marsupialia, que nomás incluye os marsupials vivos.
Metatheria ye un d'os dos grans clados en os quals se dividen os terios. L'atro ye Eutheria.
Os metaterios (scientificament Metatheria, en latín) son un clado de mamiferos adintro d'a subclase Theria.
Anque a suya filiación en os mapas taxonomicos ye disputada, muitos autors a fan equivalent a Marsupialia y por tanto le correspondería a categoría taxonomica d'infraclase. Dende o punto d'envista d'a cladistica, un clado ha d'incluir as especies actuals y tamién os suyos antipasaus extinctos, por o qual en un sentiu estricto lo clado Metatheria sería de facto más amplo que o taxon Marsupialia, que nomás incluye os marsupials vivos.
Metatheria ye un d'os dos grans clados en os quals se dividen os terios. L'atro ye Eutheria.
Τα Μεταθήρια είναι μια ομαδοποίηση της ομοταξίας Θηλαστικά. Προτάθηκαν για πρώτη φορά από τον Τόμας Χάξλεϋ το 1880 και είναι ελαφρώς πιο περιεκτική ομάδα από τα μαρσιποφόρα, που περιλαμβάνει όλα τα σωζόμενα θηλαστικά με κοιλιακό μάρσιπο (περισσότερο τα θηλυκά μαρσιποφόρα) καθώς και όλα τα ζώα που συνδέονται στενότερα με αυτά παρά με τα πλακούντοφόρα³πλακουντοφόρα θηλαστικά. Μερικά θηλυκά μεταθήρια, όπως οι Καινοληστίδες, δεν έχουν μάρσιπο.
Οι στενότεροι συγγενείς των μεταθηρίων είναι τα Ευθήρια (επίσης από τον Χάξλεϋ το 1880). Και τα δύο συμβατικά ενώνονται σε μία ανθυφομοταξία της υφομοταξίας Θηρία (Πάρκερ και Χάσγουελ, 1897), που εμπεριέχει όλα τα ζωντανά θηλαστικά, εκτός από τα μονοτρήματα.
Τα Μεταθήρια είναι μια ομαδοποίηση της ομοταξίας Θηλαστικά. Προτάθηκαν για πρώτη φορά από τον Τόμας Χάξλεϋ το 1880 και είναι ελαφρώς πιο περιεκτική ομάδα από τα μαρσιποφόρα, που περιλαμβάνει όλα τα σωζόμενα θηλαστικά με κοιλιακό μάρσιπο (περισσότερο τα θηλυκά μαρσιποφόρα) καθώς και όλα τα ζώα που συνδέονται στενότερα με αυτά παρά με τα πλακούντοφόρα³πλακουντοφόρα θηλαστικά. Μερικά θηλυκά μεταθήρια, όπως οι Καινοληστίδες, δεν έχουν μάρσιπο.
Οι στενότεροι συγγενείς των μεταθηρίων είναι τα Ευθήρια (επίσης από τον Χάξλεϋ το 1880). Και τα δύο συμβατικά ενώνονται σε μία ανθυφομοταξία της υφομοταξίας Θηρία (Πάρκερ και Χάσγουελ, 1897), που εμπεριέχει όλα τα ζωντανά θηλαστικά, εκτός από τα μονοτρήματα.
Баштыкчандар (лат. Metatheria) — тирүү туучу сүт эмүүчүлөр классчасына кирген жаныбарлар. Дене узундугу 4 см ден 160 см ге чейин. Көпчүлүк түрлөрүнүн ургаачысынын боорунда баласын салып жүрүүчү баштыктары (чөнтөктөрү) болот, аларда сүт бездеринин үрптөрү ачылат. Мээси жөнөкөй түзүлүштө. Плацентасы (чөбү) болбойт, 12-42 сутка көтөрүп начар өөрчүгөн балдарын тууп, 6-8 ай баштыгында көтөрүп жүрүшөт. Атайын булчуңдар жыйрылганда сүт баласынын оозуна агат. Баштыкчандардын 1 түркүмү, 9 тукуму (опоссумдар, жырткыч баштыкчандар, баштыкчан кумурскачылар, баштыкчан көр чычкандар, кенгурулар), 220га жакын түрү белгилүү. Австралия, Тасмания, Жаңы Гвинея, Чоң Зонд аралдарында, Түштүк Борбор жана Түндүк Америкада таралган. Токойдо, талаада жашоочу түрлөрү бар. Арткы буттары жана куйругу жакшы өрчүгөндүктөн, секирип жана чуркап жүрүүгө ыңгайланышкан. Баштыкчандар түрдүү курт-кумурскалар, майда омурткалуулар, куштардын жумурткасы менен азыктанат. Кээ бири айыл чарбасына зыян келтирет, башкалары промысел объектиси. ТКЭСтин Кызыл китебине 21 түрү катталган.
Баштыкчандар (лат. Metatheria) — тирүү туучу сүт эмүүчүлөр классчасына кирген жаныбарлар. Дене узундугу 4 см ден 160 см ге чейин. Көпчүлүк түрлөрүнүн ургаачысынын боорунда баласын салып жүрүүчү баштыктары (чөнтөктөрү) болот, аларда сүт бездеринин үрптөрү ачылат. Мээси жөнөкөй түзүлүштө. Плацентасы (чөбү) болбойт, 12-42 сутка көтөрүп начар өөрчүгөн балдарын тууп, 6-8 ай баштыгында көтөрүп жүрүшөт. Атайын булчуңдар жыйрылганда сүт баласынын оозуна агат. Баштыкчандардын 1 түркүмү, 9 тукуму (опоссумдар, жырткыч баштыкчандар, баштыкчан кумурскачылар, баштыкчан көр чычкандар, кенгурулар), 220га жакын түрү белгилүү. Австралия, Тасмания, Жаңы Гвинея, Чоң Зонд аралдарында, Түштүк Борбор жана Түндүк Америкада таралган. Токойдо, талаада жашоочу түрлөрү бар. Арткы буттары жана куйругу жакшы өрчүгөндүктөн, секирип жана чуркап жүрүүгө ыңгайланышкан. Баштыкчандар түрдүү курт-кумурскалар, майда омурткалуулар, куштардын жумурткасы менен азыктанат. Кээ бири айыл чарбасына зыян келтирет, башкалары промысел объектиси. ТКЭСтин Кызыл китебине 21 түрү катталган.
Халтадорҳо (лот. Меtatheria) — як навъ ҳайвоноти ширхӯри нисбатан соддаро гӯянд.
Халтадорҳо бино бо таснифоти зоологӣ ба қатори мӯҳрадорҳо мансубанд. 9 оилаашон маълум аст: опоссумҳо, халтадорҳои дарранда, мӯрчахӯрҳои халтадор, қашқалдоқҳои халтадор, кӯрмушҳои халтадор, оппоссумҳои калламушшакл, поссумҳо, вомбатҳо ва кенгуруиҳо ё халтадорҳои ҷаҳанда. Опоссумҳо (Didelfidae) дар бешазори Америкаи Шимолӣ ва Америкаи Ҷанубӣ зиндагӣ мекунанд. Дарозии танашон 8—50 см, думашон 9— 53 см. Барои гӯшт шикор мекунанд. Халтадорҳои дарранда (Dasuiridae) дар Австралия, Тасмания, Гвинеяи Нав ва ҷазираҳои ба онҳо наздик маскунанд. Дарозиашон аз 8 то 130 см. Мӯрчахӯрҳои халтадор як намуд дорад — Муrmecobius fasciatus. Дарозии танаш 17—27 см, думаш 13—17 cм. Рангаш хокистарии сиёҳтоб, тахтапушташ рахҳои кӯндаланги сафед дорад. Дар Австралигяи Ғарбӣ ва Ҷанубу Ғарбӣ паҳн шудааст. Хӯрокаш асосан термитҳост.
Қашқалдоқи халтадор ё бандикутҳо (Реramelidae) дар Австралия, Тасмания, Гвинеяи Нав ва ҷазираҳои ба онҳо наздик зиндагӣ мекунанд. Дарозии баданашон 17—50 см, думашон 9—26 см, вазнашон то 4,7 кг. Кӯрмушҳои халтадор (Notorustidae) дар Австралия Ҷанубӣ Марказӣ ва Ғарбӣ паҳн шудаанд. Дарозии танашон 15—18 см, думашон 1—2 см. Рангашон сафед ва сурхи зардча. Опоссумҳои калламушшакл (Саеnolectidae) дар ғарби Америкаи Ҷанубӣ зиндагӣ мекунанд. Зоҳиран ба калламуш монанд буда, дарозии танашон 9—14 см, думашон 6—13 см аст.
Ғизояшон ҷонварони бемуҳра мебошад. Поссумҳо (Рhalangerdiae) дар бешазори Австралия, Тасмания, Гвинеяи Нав, галаҷазираҳои Малай, Бисмарк, ҷазираҳои Соломон маскунанд. Дарозиашон 12—120 см. Бештар ҷои зисташон дарахт аст. Хӯрокашон асосан растанӣ мебошад. Вомбатҳо (Bombatidae) дарозиашон кариб 1 м. Гурӯҳ шуда дар зери замин (бештар дар бешазор) зиндагӣ мекунанд. Ғизояшон наботот аст. 2 ҷинс доранд, ки дар Австралия ва Тасмания паҳн шудаанд. Кенгуруиҳо (Масгороtidae), дарозии танашон аз 23 см то 1,6 м, думашон аз 13 см то 1,1 м. Пои қафояшон ннсбат ба нои пеш дароз ва боқувват аст. Дар Австралия, Тасмания, Гвинеяи Нав, галаҷазираи Бисмарк ва ғайра зиндатӣ мекунанд. Халтадорҳо зоҳиран гуногунанд. Думи аксарашон нағз инкишоф ёфтааст. Пашми халтадорҳо зичи мулоим, одатан якранга ва баъзан холдор ё рах-рах мебошанд. Шакл ва дараҷаи инкишофи халтаи бисёр намудҳои халтадорҳои модина гуногуд аст. Халта ба пеш (кенгуру, вомбатҳо ва ғайра) ё ақиб (қашқалдоқи халтадор, баъзе халтадорҳои дарранда) кушода мешавад; дар дохили халта 2—6 пистон ҳаст. Аксар халтадорҳо тез ҳаракат мекунанд. Xалтадорҳое, ки дар ҷойҳои кушод зиндагӣ мекунанд, ҷаҳида-ҷаҳида (баъзан то 55 м) роҳ мераванд. Ҳамлашон 8—40 шаборӯз. Бачаҳои инкишофнаёфта (дарозиашон 0,5—3 см) мезоянд, ки баробари таваллуд ба халта даромада, то 8 моҳ меистанд.
.jpg)
