ఈశ్వర వేరు యొక్క వృక్ష శాస్త్రీయ నామం Aristolochia indica.
ఆంగ్లము - ఇండియన్ బర్త్ వర్ట్, హిందీ - ఈశ్వరమూల్, ఈసర్ మూల్, కన్నడ - ఈశ్వర బెరుస, మలయాళం - కరల్ ఆయం, ఈశ్వరముల్లా, కరలకం, సంస్కృతం - గరలిక, ఈశ్వరి, తమిళం - కరుటకొట్టి, ఈశ్వరమూలి
లోతట్టు ప్రాంతాలలోని పొదలు, కంచెలలో భారతదేశమంతటా పెరుగుతుంది.
పొదలాగా పెరిగే ఈ తీగ అన్ని ఋతువులలోను పెరుగుతూ అల్లుకొంటుంది. చాలా బారుగా ఉండే ఈ తీగలు దట్టంగా అల్లుకొంటాయి. తీగకు ఎటువంటి ముళ్లు, నూగు లేకుండా నున్నగా ఉంటుంది. ఆకులు మామూలుగా పొట్టిగా ఉండి తీగకు ఇరువైపులా ఒకదాని తరువాత మరొకటి ఉంటాయి. అకు అంచులు సాఫీగా ఉండక వంపులు కలిగి ఉంటాయి. పూవులు తెలుపు ఆకుపచ్చ లేత ఉందా రంగులో ఉంటాయి. గరాటా ఆకారంలో ఉంటాయి. కాయలు కోలగా, షడ్భుజాకారంలో ఉంటాయి. కాయ క్రింద భాగం నుండి ఆరు గొట్టాలుగా తొడమి సాగి ఉంటాయి. గింజలు పల్చగా, రెక్కలు కలిగి ఉంటాయి.
వేళ్లు, ఆకులు, కాయలు
వేళ్లు చేదుగా ఉంటాయి. నాలుకకు తగిలిస్తే చురుక్కుమనిపించే గుణముంది. జీర్ణకారి, విరేచనకారి, నొప్పులను తగ్గిస్తుంది. రక్తశుద్ధి, కడుపులో పురుగులను నాశనం చేస్తోంది. కడుపునొప్పిని తగ్గిస్తుంది. గుండె బలానికి, చర్మముపై మంటల నివారణకు పనిచేస్తుంది. తరచుగా వచ్చే జబ్బులను నివారిస్తుంది. కురుపులను తగ్గిస్తుంది. కఫ, వాత రోగాలకు, కీళ్ళ సంబంధమైన వాటికి పనిచేస్తుంది. కుష్టు బొల్లి, ఇతర చర్మ రోగాలకు దివ్యంగా పనిచేస్తుంది. పేగులలో నులి పురుగులు, గుండె బలహీనత, బహిష్టు నిలిచి పోవడం, అజీర్ణం, పిల్లల గుత్తి కడుపుకు సంబంధించిన వ్యాధులకు, అన్ని రకాల విష పురుగులు, జంతువులు కరిచినా, తేళ్ళలాంటి విషక్రీములు కొట్టినా దివ్యంగా పనిచేస్తుంది. అకులను కలరా నివారణకు ఉపయోగిస్తారు. పెద్ద ప్రేవులలోని బాధలకు చిన్న పిల్లలకు తరచుగా వచ్చే జ్వరాలకు ఉపయోగపడుతుంది. ఆకులను నూరి శరీర మంటలతో బాధ పడుతున్న చోట శరీర భాగాలపైన పూసిన వెంటనే తగ్గుతుంది. అదే విధంగా విత్తనాలు శరీరమంటలు, పొడి దగ్గు, కాళ్ళ నొప్పులు, పిల్లల శ్వాస రోగాలకు పనిచేస్తున్నాయి.
వశపరచుకొనుటకు ఈశ్వరి వేరును ఉపయోగిస్తారు
ಸಂ : ನಕುಲಿ, ರುದ್ರಜಿಟಾ
ಹಿಂ : ಈಶ್ವರಿಮೂಲ್
ಗು : ರುಹಿಮೂಲ್
ಮ : ಸಪಾಸನ್
ತೆ : ದುಲಗವೇಲ
ತ : ಪೆರಂಕಳಿಂಗ್
ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಈಶ್ವರಬಳ್ಳಿ ಹಳ್ಳಿಗರಿಗೆ ಚಿರಪರಿಚತವಾಗಿರುವುದು. ಇದರ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಹೆಸರು ಅರಿಸ್ಟೋಲೋಚಿಯ ಇಂಡಿಕಾ. ಇದು ಮೂಲಿಕೆ ಮರಕ್ಕೆ ಸುತ್ತಿಕೊಂಡು ಬೆಳೆಯುವ ಕಪ್ಪು ಬಳ್ಳಿ ಎಲೆಗಳು ಉದ್ದವಾಗಿ, ತಳದಲ್ಲಿ ಅಗಲವಾಗಿ, ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಮೊನಚಾಗಿ, ಮೃದುವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದರ ಬೀಜಗಳು ಚಪ್ಪಟೆಯಾಗಿ, ಅಂಡಕಾರವಾಗಿದ್ದು ಪುಕ್ಕಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದರ ಬೇರುಗಳಲ್ಲಿ ಸುಗಂಧ ತೈಲವಿರಿತ್ತದೆ.
ಈಶ್ವರ ಬಳ್ಳಿಯು ಭಾರತ, ನೇಪಾಳ, ಶ್ರೀಲಂಕಾ, ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ[೧].
ಈಶ್ವರಬಳ್ಳಿಯ ಬೇರನ್ನು ನಯವಾದ ಚೂರ್ಣ ಮಾಡಿ, ೧/೪ ಟೀ ಚಮಚ ಚೂರ್ಣವನ್ನು ನೀರಿನಲ್ಲಿ ನೆನೆ ಹಾಕಿ ಕಷಾಯಮಾಡಿ ಶೋಧಿಸಿ ೩-೪ ಟೀ ಚಮಚದಷ್ಟು ದಿವಸಕ್ಕೆ ಎರಡು ಸೇವಿಸಿದರೆ ಜ್ವರ ಮತ್ತು ಕೆಮ್ಮು ನಿವಾರಣೆಯಾಗುತ್ತದೆ.
ಈಶ್ವರಿಬೇರು, ಹಾವು ಮೆಕ್ಕೆ ಬೇರು ದಂತಿ, ತಿಗಡೆ ಕೊಮ್ಮೆ ಬೇರು, ಅಳಲೆಕಾಯಿ ಸಿಪ್ಪೆ, ಹಿಪ್ಪಲಿ ಇವುಗಳೆಲ್ಲವನ್ನು ಸಮತೂಕದಲ್ಲಿ ಚೂರ್ಣಿಸಿ, ಈ ನಯವಾದ ಚೂರ್ಣವನ್ನು ೨ ರಿಂದ ೨.೫ ಗ್ರಾಂ ಸೇವಿಸಿದ ಮೇಲೆ ಬಿಸಿನೀರು ಕುಡಿಯುವುದು.
ಶುದ್ಧವಾದ ೧/೨ ಲೀಟರ್ ತಣ್ಣೀರಿನಲ್ಲಿ ೧೫ಗ್ರಾಂ ಈಶ್ವರಿಬೇರು ಜಜ್ಜಿ ಹಾಕಿ ನೆನೆಸಿಡುವುದು. ತಿಳಿಯಾದ ನೀರನ್ನು ಶೋಧಿಸಿ, ಒಂದೆರಡು ಟೀ ಚಮಚ ದಿವಸಕ್ಕೆ ೪-೫ ಬಾರಿ ಸೇವಿಸಿದರೆ ವಿಷಮ ಜ್ವರ ಗುಣಮುಖವಾಗುತ್ತದೆ.
ಸರ್ಪದ ವಿಷ ನಿವಾರಣೆಗೆ ಇದರ ಎಲೆಯ ಕಷಾಯ ಮಾಡಿ ಸೇವಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹಾವಿನ ವಿಷ ನಿವಾರಣೆಗೆ ೨ಗ್ರಾಂ ಇದರ ಹಸಿ ಎಲೆಗಳು, ೨ಗ್ರಾಂ ಮೆಣಸು ನುಣ್ಣಗೆ ಅರೆದು ಗಾಯದ ಮೇಲೆ ಮಂದವಾಗಿ ಲೇಪಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಇದರ ಬೇರಿನ ನಯವಾದ ಚೂರ್ಣಮಾಡಿ, ಸ್ವಲ್ಪ ಅಪ್ಪಟ ಗೋರೋಜನ ಮತ್ತು ಚಂದನ ಸೇರಿಸಿ ತಿಲಕವಿಟ್ಟರೆ ದೃಷ್ಟಿ ದೋಷ ಪರಿಹಾರವಾಗುತ್ತದೆ.
ಇದರ ಬೇರಿನ ನಯವಾದ ಚೂರ್ಣಮಾಡಿ, ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಬೆಲ್ಲ ಅಥವಾ ನಿಂಬೆರಸದ ಅನುಪಾನದೊಂದಿಗೆ ಸೇವಿಸಿದರೆ ಮುಟ್ಟಿನ ದೋಷ ನಿವಾರಣೆಯಾಗುತ್ತದೆ.[೨]
ಸಂ : ನಕುಲಿ, ರುದ್ರಜಿಟಾ
ಹಿಂ : ಈಶ್ವರಿಮೂಲ್
ಗು : ರುಹಿಮೂಲ್
ಮ : ಸಪಾಸನ್
ತೆ : ದುಲಗವೇಲ
ತ : ಪೆರಂಕಳಿಂಗ್
