Clitellata

Clitellata es un classe de Annelida.

De Clitellata vormn e klasse van geleede worms. Der zyn 8000 sôortn, die e nateurlyke (monofyletische) groep vormn. Da wil zeggn dan z' êen gemêenschappelyke vôorouder èn. Bekende worms, lyk de reegnworms en de bloedzuugers, moakn dêel uut van die klasse.

De noame Clitellata komt van 't Latyn clitellum da zoadel wil zeggn. 't Clittelum zit roend een antal segmentn van 't vôornste dêel van de worm. 't Is e verdikkienge van 't ippervel (epidermis) woar dat er vele kliern in zittn. D' eiers van de worms oentwikkeln under ook in dat dêel van 't lyf.

De Clitellata zyn twêeslachtig. De geslachtsorgoann zittn binn e poar segmentn in 't clitellum. Ze bevruchtn mekoar uutwendig.

Taxonomie

Indêlienge van de Clitellata:

• Klasse Clitellata
  • Subklasse Hirudinea (Bloedzuugers)
    • Infraklasse Acanthobdellidea
      • Orde Acanthobdellida
    • Infraklasse Euhirudinea
      • Orde Arhynchobdellida
      • Orde Rhynchobdellida
  • Subklasse Oligochaeta (woaroender de reegnworms)
    • Orde Branchiobdellida
    • Orde Haplotaxida
    • Orde Lumbriculida
    • Orde Moniligastrida

De Gördelwörmer (Clitellata) sünd en Klass mank de Ringelwörmer. Dor höört tominnst 3.800 Aarden to.^[1] To de Gördelwörmer höört ok so bekannte Aarden, as Mettjen oder Ielen.

Kennteken

Den Naam heft de Gördelwörmer vun dat Clitellum. Dor hannelt sik dat um en Buckel an dat Lief bi, dat up Platt mit Gördel oversett warrt. Dat is en Region vun de Epidermis, de vunwegen ehre tahlrieken Drüsen en beten over dat Umto rutstahn deit. Dat Clitellum liggt as en Gördel um dat Lief un is in de vörste Hälft vun dat Lief, an en paar Segmente achter'nanner to sehn. De Gördelwörmer ehre Eier entwickelt sik in en Büdel, de vun dat Clitellum afscheden warrt.

Gegen de Veelbössen over hefft de Gördelwörmmer bloß en paar oder gor keen Bössen. Ok Utwüsse na de Sieten hen, as Been (Parapodien) oder lüttje Fööt, de sik rögen könnt (Cirren), gifft dat bi de Gördelwörmer nich.

Wie se sik vermehren doot

Twee Mettjen sluut sik tosamen (Kopulatschoon)

De Gördelwörmer sünd Halfsläge (Hermaphroditen). De Geslechtsdeele liggt in dat Clitellum. Befrucht' weert de Eier buten dat Lief. Achternah weert se deep in' Eer verbuddelt, dormit Feende de nich finnen un freten könnt.

Systematik

Na de Traditschoon weert de Gördelwörmer in twee Taxa unnerdeelt. Dor mutt avers dor up keken weern, datt sik dat bi de Minnerbössen wohrschienlich um keen eenheitliche (monophyletsche) Gruppen hanneln deit.

• Minnerbössen (Oligochaeta) mit bi 3.500 Aarden. Meist leevt se in't Söötwater, man ok an Land un in'e See sünd se antodrepen.
• Ielen (Hirudinea) mit bi 300 Aarden. Ok se kaamt sunnerlich in Söötwater vor, man ok an Land gifft dat de wecken Aarden.

Belege

1. ↑ W. Westheide: Clitellata, Gürtelwürmer. In: W. Westheide & R. Rieger: Spezielle Zoologie, Teil 1: Einzeller und Wirbellose Tiere. Elsevier-Spektrum, München 2007 (2. Aufl.)

Weblenken

. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.