Acariens

Acari o Acarina (del griegu ακαρής akarés, "diminutu", "que nun se corta"), comúnmente denominaos como ácaros, son una subclase d'arácnidos,^[1] anque mientres enforma tiempu fueron consideraos un orde. Esisten cuasi 50.000 especies descrites, y envalórase qu'esisten ente 100.000 y 500.000 especies qu'inda nun fueron topaes.^[2]

La mayoría de los ácaros son diminutos y algamen unos pocos milímetros de llargor; l'ácaru de los folículos humanos mide solo 0,1 mm (menor que dalgunos protozóos) y los ácaros del polvu doméstico miden ente 0,2 y 0,5 mm; nel otru estremu, los ácaros de terciopelu algamen llargores de 10 mm.^[3]

Los ácaros son unu de los grupos más antiguos d'animales terrestres; conócense fósiles sos del Devónicu Inferior, fai unos 400 millones d'años.^[3]

Hai ácaros en medios terrestres y acuáticos, inclusive nel mediu marín.^[3] Son na so mayoría depredadores, pero hai fitófagos, detritívoros y parásitos; los cachiparros son hematófages y son vectores de numberoses enfermedaes infeicioses.

Dellos ácaros tienen impactos negativos, inclusive con implicaciones económiques, al ser parásitos de plantes, d'animales (como los cachiparros de les abeyes melíferas del xéneru Varroa) y del ser humanu (como l'ácaru arador de la sarna), o l'ácaru del polvu (Dermatophagoides farinae) causante d'alerxes.

Carauterístiques

Los ácaros son pequeños, con bárabos hexápodas (de seis pates), y trés estadios ninfales d'ocho pates (el ciclu ta embrivíu en grupos derivaos).^[3]

El cuerpu ta estremáu en dos tagmas o rexones. La rexón anterior, llamada gnatosoma nos ácaros parasitiformes y proterosoma nos acariformes, ye pequeña y ta delimitada darréu por una sutura; lleva los quelíceros y los pedipalpos, les coxas (primer alfaya de la pata, pol cual esta xunir al tórax) de los cualos tán fundíes centralmente pa formar el hipostoma. El tagma posterior, conocíu como idiosoma (parasitiformes) o histerosoma (acariformes) lleva les pates y perdió tou rastru esternu de segmentación. L'alimentación realízase primariamente a base de comida estazada (sacante en dellos grupos derivaos).^[3]

Los quelíceros son importantes na captura y ingestión del alimentu. La forma primitiva, que ye la que presenten munches de les especies actuales, ye la quelado-dentada; la quela o pinza ta formada por un segmentu distal móvil que s'articula col deu fixu. Hai una gran variedá de quelíceros d'esti tipu, de los cualos pueden faese derivar los tipos derivaos (furadores, zucadores). Dellos grupos pueden utilizalos pa tresferir espermatozoides o pa fondiase mientres la foresia.^[4]

Los pedipalpos consten d'una a seis segmentos. Sirven p'alcontrar y manipoliar l'alimentu y pollo tán dotaos de mecanorreceptores y quimiorreceptores. El so aspeutu recuerda a pequeñes pates más o menos modificaes (anteniformes, raptores, amenorgaes a muñones, etc.). Les pates consten de siete artejos (coxa, trocánter, fémur, genu, tibia, tarsu y pretarso); nos acariformes les coxas formen parte del cuerpu; los ixódidos presentar órganos de Haller nos tarsos del primer par de pates, que son agrupaciones de cogordes que formen camòs especialmente sensitivos.^[4]

Bioloxía

Los ácaros tienen hábitats bien diversos y colonizaron cuasi tolos ambientes, tantu terrestres como dulceacuícolas y marinos (hasta los 5.000 m de fondura), inclusive los más estremos como los polos y los altos montes, los desiertos, el suelu hasta una fondura de 10 metros, agües termales con temperatures cimeres a 50 °C. Nun metro cuadráu de suelu nun monte boreal de coníferes atopáronse más de 1 millón d'ácaros pertenecientes a 200 especies distintes de siquier 50 families.^[3]

Munchos ácaros alimentar de plantes (mofu, felechos, fueyes, tarmos, flores y frutos), de liquen y microorganismos, d'otros artrópodos y d'otros ácaros. Munchos viven sobre los cultivo y son tarrecibles plagues (como la araña colorada) o preseos axentes biocontroladores d'eses plagues (como los fitoseidos).

Los mamíferos y les aves son hospedadores d'innumberables especies y tamién munchos reptiles y dalgunos anfibios. Los inseutos, cuantimás los que constrúin nials o viven en hábitats semipermanentes como madera en descomposición o escrementos, son hospedadores de munches especies comensales, parásites o mutualistes.

Filoxenia

La mayor parte de los especialistes reconocen trés grandes llinaxes d'ácaros, los acariformes, los opilioacariformes y los parasitiformes, anque los nomes utilizaos pa referise a estos grupos variaron considerablemente.^[3] Considérense órdenes o superordes en función de la clasificación adoptada; con frecuencia, los opilioacariformes incluyir ente los parasitiformes.^[5]

Los quelicerados más cercanos a los ácaros son los ricinúlidos colos que formen el clado Acarimorpha:^[3]

Acarimorpha

Ricinulei

Acari

Acariformes

Opilioacariformes

Parasitiformes

Taxonomía

La taxonomía de los ácaros ye complexa y nun ta entá resuelta. De manera tradicional, los ácaros fueron consideraos un orde de la clase arácnidos, pero na mayoría de los estudios recién, los ácaros considérense una subclase, que puede estremase en trés superorden qu'inclúin diversos órdenes:^[5][6]

• Superorde Acariformes o Actinotríquidos

Orde Actinedida

Orde Astigmata

Orde Oribatida

Orde Trombidiformes

• Superorde Opilioacariformes

Orde Opilioacarida

• Superorde Parasitiformes o Anactinotríquidos

Orde Holothyrida

Orde Ixodida

Orde Mesostigmata

Los acariformes contienen más de 300 families y más de 30.000 especies descrites; reconócense dos llinaxes principales, los sarcoptiformes (Oribatida y Astigmata) y trombidiformes (Prostigmata); amás, ocho families d'acariformes basales arrexuntar en Endeostigmata, grupu parafiléticu que contién taxones que pertenecen a los dos llinaxes principales.

Los parasitiformes inclúin trés órdenes; Ixodida, con tres families y unes 850 especies (cachiparros), Holothyrida, con tres families y unes 30 especies y Mesostigmata, con unes 65 families y más de 10.000 especies descrites.

L'orde Opilioacarida consta d'una familia (Opilioacaridae), y con frecuencia ye consideráu un superorde independiente (Opilioacariformes); inclúi solo unes 20 especies conocíes.

Plagues agrícoles

Pueden atopase principalmente dos tipos d'ácaros, eriófidos y tetraníquidos:^[7]

Eriófidos

Tienen reproducción sexual, un tamañu d'unos 0,1-0,2 mm, son de color ablancazáu. Solo presenten dos pares de pates. Comen con cinco estiletes bien pequeños ya inyecten cuspia, pero'l dañu mecánicu ye bien pequeñu, sicasí la cuspia puede portar virus. Precisen texíu vivo pa poder vivir, nunca sobre texíu muertu. Son plagues de plantes permanentes.

Tetraníquidos

Son los ácaros más carauterísticos, con quelíceros al traviés de los que s'alimenten, y palpos. Los palpos son órganos sensoriales. Presenten cuatro pares de pates. Son chupadores, el tamañu ye d'unos 0,5 mm, dañu que producen ye básicamente'l vaciáu del conteníu celular. Suélense reparar punteaduras de color amarellentáu na mayoría de los casos. Nel casu del algodón los llurdios pueden ser d'un color violáceo. La reproducción ye sexual, pasen por dos estadios de bárabu y otru de ninfa. Combatir con Tetradifon + Dicofol, Fembutestan. Polo xeneral alcontrar nel viesu de les fueyes. Estremamos principalmente dos especies:

Tetranychus urticae o araña colorada de los frutales

Presenten dos enllordies a entrambos llaos del idiosoma, tien un tamañu d'unos 0,5 mm. Ataca a más de 150 especies d'interés agrícola, tanto herbales como maderizos. Ye bien polífago. Alcuéntrase principalmente nel viesu de les fueyes y forma abondosa telaraña. Los güevos son totalmente esféricos. Pasen por dos estaos de bárabu y otru de ninfa. Produz punteaduras marielles na naranxal, pero tamién puede producir un llurdiu mariellu continua. Nel casu del algodón produz un llurdiu acoloratáu continua. Nel casu del llimón produz lo que se llama bigote del llimón (llurdiu negru ). Invierna n'estáu d'adultu, en vexetación bonal.

Panonychus ulmi o ácaru coloráu de los frutales

Ye unu de los ácaros que más ataca a los frutales, ye bien polífago. Presenten tubérculos blancos con teques. El güevu ye bien carauterísticu, ta esnacháu polos polos y lleva una especie de mástil del cual surden vientos de cera que la xunen al sustrato. Enviernen n'estáu de güevu, atarraquitaos nos biltos de les axilas, los bárabos apaecen en primavera y alcuéntrense nel viesu de les fueyes, produciendo decoloraciones plomices nes fueyes de los frutales. Estes fueyes acaben ensugándose y cayen al suelu. Ye una plaga típica de branu. El meyor momentu pa tratalo ye cuando avivaron el 70 % de los güevos.

Alerxa

Los escrementos de los ácaros y los ácaros muertos son los factores desencadenantes más comunes de la alerxa perenne y de los síntomes del asma; esvalixar nun polvu fino que ye esneldáu polos habitantes de la cortil onde s'atopen. Los ácaros del polvu, que son los que se topen nes redolaes doméstiques, atopar por tola casa. Nes habitaciones los ácaros alimentar d'escames de piel humano o animal. Una persona esprende un total averáu d'un gramu de piel al día. Los ácaros abonden en colchones, cobertores, almaes, sábanes y sofás, yá que son dermatófagos. Desendolcar en condiciones óptimas con temperatures cimeres a 20 °C y mugores entendíos ente'l 70 y el 80 per cientu. N'altitúes cimeres a los 1100 m sobre'l nivel del mar, los ácaros dexen de tener bones condiciones de vida, siendo les rexones montascoses consideraes como llugares ideales pa combatir les alerxes y el asma.

Los ácaros viven ente dos y tres meses, nos cualos realicen una o dos puestes de güevos, que suelen contener ente 20 y 40 güevos. Los periodos más aparentes pa la reproducción son la primavera y la seronda.

Los síntomes de l'alerxa a los ácaros del polvu pueden incluyir conxestión o pinga de la ñariz con tusides (particularmente na mañana), picazón y lagrimeo de los güeyos, tos, xiblíu al alendar y encarnizamientu de la piel.

Los alergénicos de los ácaros son bien conocíos. Los antígenos major son Der p1 (D. pteronyssinus), Der f1 (D. farinae) y Eur m1 (Euroglyphus maynei).

Por que se dea una sensibilización a los ácaros, ye necesariu una tasa d'antígeno Der p1 superior o igual a 2 micres per gramu de polvu doméstico. Calcúlase que la sensibilización a los ácaros ta ente'l 10 y el 20 per cientu de la población xeneral; son los responsables de la mayoría de los casos d'alerxes nasales y asma alérxico perenne. Tamién tienen un papel importante na dermatitis atópica. Describiéronse dellos casos d'anafilaxia por ingestión d'alimentos contaminaos por grandes cantidaes de D. farinae, farines, pizzas, pexe y llegumes, ente otros.

Prevención

Les midíes preventives pa evitar los ácaros domésticos son los primeros pasos pa evitar les alerxes. Ente estes midíes tán:

• L'aireación diaria de les habitaciones.
• Cambéu frecuente de colchones.
• La esposición de los colchones, ropa de cama y demás llencería del llar al sol.
• La llavadura frecuente a más de 60 °C de la ropa de cama, alfombres y tapices (o evitar estos postreros por completu).
• L'aspiración de tolos elementos de el cuartu con aspiradores especiales (non lliniales), HEPA o con sistemes hidráulicos. Los descontaminadores y sistemes capaces de retener partícules de 0,1 micrómetros son los más eficaces.
• L'usu de fundes antiácaros pa los colchones y almaes.
• Evitar animales domésticos, yá que son portadores d'ácaros.
• La llavadura frecuente de los moñecos de peluche (o evitalos).
• Caltener una atmósfera seca, ente 50 y 60 per cientu de mugor relativo y una temperatura inferior a 20 °C.
• Evitar les rexones con climes húmedos.
• Evitar acercamientu a llugares con depósitos d'algodón, plumes o pelos d'animales, qu'atropen y favorecen el so desarrollu.

Acaricidas domésticos

Artículu Principal: Acaricida

Los acaricides son sustances químiques non tóxiques pa los seres humanos, con capacidá d'esaniciar los ácaros. Hai dellos productos d'esti tipu nel mercáu pal tratamientu de colchones, alfombres, sofás, ropa de cama... son sustances como'l benzoato de benzilo y el acedu tánico.

Referencies

Ver tamién

• Dermatophagoides farinae
• Ixodidae
• Trombidiidae
• Varroidae

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Acari.
• Ácaros. Alerxes y prevención
• Sociedá Madrilana y Castellanu Manchega de Alergoloxía
• Qué son lo ácaros? Esta páxina web (www.acari.be) ye una introducción a la so fascinante diversidá y a la so bioloxía

Gənələr (lat. Acari) hörümçəkkimilər sinfinə aid heyvan yarımsinfi. Gənə- tünd qırmızı qəhvəyi rəngdə yastı oval 8 ayaqlı bir parazitdir. Məməlilər, quşlar və sürünənlərdən qan əmərək yaşayarlar. Bahar və yay mövsümündə yaşıllıq sahələrdə olurlar. Dişləmələri ağrısızdır. Bir neçə gün içində qaşıntı və ya gənənin görülməsiylə fərq edilər. Bir çox bakteriya və virusu heyvanlardan insanlara bulaşdıra bilər. Gənə ilə bulaşan xəstəliklərin çoxu yüksək qızdırmayla seyr edən lyme xəstəliyi, dönmə qızdırma, tularemi kimi və son zamanlarda səslənilən, müalicəsi olmayan, gənələrin bulaşdırdıqları viruslarla yaranan Krım- Kongo qanamalı qızdırma(KKKA) sayıla bilməkdədir. Bu xəstəlik Azərbaycanda son illərdə görülməkdə olsa da ilk olaraq 1944-cü ildə Krımda, 1956-cı ildə də Konqoda görülmüşdür. KKKA xəstəliyi gənə dişləməsindən 1-3 gün içində (ən çox 9 gün ) qızdırma, qırıqlıq, baş ağrısı, halsızlıq, oynaq ağrıları, iştahsızlıq, bəzən qusma, qarın ağrısı və ishalla başlar. Bədənin dəyişik yerlərində özbaşına yaranan göyərmələr, burun qanaması və qan itirməyə qədər davam edir. Əksəriyyətlə qaraciyər, böyrək və ağciyər qeyri-kafiliyə gətirib çıxarıb %50 nisbətində öldürücü olmaqdadır. Gənədən qorunmaq üçün açıq və yaşıllıq sahələrdə bədəni tamamilə örtəcək geyimlər geyilməli və açıq rəngli paltarlar seçim edilməlidir. Gənələrin bədənə girə biləcəyi açıqlıqların bağlanılması əhəmiyyətlidir. Çöl sahələrə gedildiyində bədənin açıqda qalan qisimlərinə repellent olaraq bilinən böcək qovucu maddələrin sürtülməsi, gənələrin bir neçə saat bədənə yaxınlaşmalarını maneə törətməkdədir. Bədən gənə cəhətdən tez-tez nəzarət edilməli, gənə varsa bir pens və ya maqqaşla, gənənin dəriyə yapışdığı yerdən tutulub sağa sola oynadılaraq mismar çıxarar kimi çıxarılmalıdır. Gənə bədəndən nə qədər qısa müddətdə çıxarılsa xəstəlik riski də o qədər azalmaqdadır. Heyvan sahibləri heyvanlarını və sığınacaqlarını gənələrə qarşı üsuluna görə dərmanlamalı.^[1]

Gənələrin (Arachnida:Acarina) dünyada və Azərbaycanda növlərin sayı və sistemi

Dünyada 50 mindən çox, o cümlədən Azərbaycanda 1301 gənə növü (171 fəsilə) məlumdur. Gənələr yarımsinifi iki dəstəüstüyə bölünür: 1 Acariformes və ya Actinotrichida və 2) Parasitiformes və ya Anactinotrichida. Acariformes dəstəüstüyə 4 dəstə daxildir: 1) Tarsonemida; 2) Oribatida; 3) Acaridida; 4) Actinedida. Parasitiformes dəstəüstüyə də 4 dəstə daxildir: 1) Gamasida; 2) İxsodida; 3) Holothyrida; 4) Opilioacarida.

Azərbaycanda gənələrin öyrənilmə tarixi

R.F.Savenko 1935-ci ildə Naxçıvan MR üçün 4 növ bitkiyeyən gənə (Tetranychusalthaeae, Pediculopsisgraminum, Eriophyesvitis, E.pyri) göstərir. B.İ.Pomerantsev və N.V.Matikaşvili, B.V.Lotoskinin iştirakı ilə 1940-cı ildə Azərbaycan üçün 6 cinsə aid 22 növ iksod gənə qeyd edirlər. V.İ.Kurçatov, D.A.Mirzəbəyov, N.S.Abusalimov 1946-cı ildə Azərbaycan üçün 6 cinsə aid 24 növ iksod gənə göstərirlər. A.A.Zaxvatkin 1949-cu ildə S.H.Xəlilovanın yığımları görə 2 elm üçün yeni olan növ təsvir etdi (Cheyletuscaucasicus və Ch.rohdendorfi). Hər iki növ Cheyletidae fəsiləsinə aiddir. V.B.Dubinin 1950-ci ildə Lənkəran düzənliyi üçün 85 növ leləkyeyən gənə göstərir. N.S.Abusalimov 1951-ci ildə Azərbaycan üçün 29 növ iksod gənəsi, 4 növ arqas gənəsi, 2 növ dəniz gənəsi, 2 növ tor gənəsi, 7 növ anbar gənəsi, 4 növ xeyletid gənəsi, 4 cinsə aid 6 növ qoturluq gənəsi, 2 növ demodisid gənəsi, 6 növ fır gənəsi göstərir. S.H.Xəlilova Azərbaycanda anbar, tetranixoid, fır və xeyletid gənələrini öyrənib (1951-1970). O, 1953-cü ildə bir elm üçün yeni olan briobiid gənə növü təsvir edib-Bryobiaapsheronica. Ə.H.Qasımov1959-cu ildə Azərbaycan üçün 7 növ su gənəsi göstərir. A.T.HacıyevAzərbaycan üçün 152 növ qamazid gənə göstərir(1959-1992). A.T.Baqdasarian Naxçıvan MR üçün 33 növ tetranixoid gənə qeyd edir (1960, 1964). 3 növ briobiid gənəni (Bryobianasrvasensis, B.dubinini, Petrobiadzhul-faensis) o 1960-cı ildə elm üçün yeni kimi təsvir edir. K.A.Quliyev Azərbaycanda 115 növoribatid gənə aşkar edib və onlardan 31 növü elm üçün yeni kimi təsvir edib (1961-1979). A.Q.Reytblat 1963-cü ildə Azərbaycandan elm üçün yeni kimi 2 növ qamazid gənə təsvir edib. Z.F.Verdiyeva Lənkəran təbii vilayətində 32 növ trombikulid gənə aşkar edib (1963-1973). 2 növ - Microtrombicula azerbaidjanica Muljarskaja, Verdijeva, Tchirkova, 1970 və M.traubi Muljarskaja, Verdijeva, 1974 - elm üçün yenidir. O.M.Butenko Azərbaycanda 7 cinsə aid 17 növ rinonissid gənəa şkar edib (1965-1984). 5 növ - Rhinonyssusanatidae Butenko, 1984, R.nyrocae Butenko, 1971, Rallinyssuscaspicus Butenko, 1976, Mesonyssusstreptopelloides Butenko, 1984, Vitznyssustetragis Butenko, 1977- elm üçün yenidir. E.C.Abbasova Azərbaycanın fitoseiid gənələrini öyrənib. O, bu gənələrin 70-ə yaxın növünüaşkar edib və onlardan 9 növü elm üçün yeni kimi təsvir edib (1965-1991). N.S.Abusalimov 1966-cı ildə Azərbaycan üçün 8 növ arqas gənəsi göstərir. S.M.Əliyeva Quba-Xaçmaz zonası üçün 30 fəsiləyə aid 62 növ oribatid gənə göstərir (1966-1970). O.A.Krivolutski 1966-cı ildə Hirkan meşələri üçün 128 növ oribatid gənə göstərir (2 növ elm üçün yenidir-Liacarus lenkoranicus, Hafenrefferiella hircanica). T.A.Dubovçenko yarasalarda 69 növ gənə aşkar edib (1966-1970). 4 növ trombukulid gənə elm üçün yenidir: Sasatrombiculamussaevi (Muljarskaja, 1970), Neotrombiculaalizadei Muljarskaja, 1971, Riedliniaassadovi Muljarskaja et Dubovchenko, 1970, Trombigastiaschlugeri Muljarskaja et Dubovchenko, 1970, Q.S.Kadjaya Azərbaycandan elm üçün yeni olan 2 cins (Volginia və Paraforsellina) və 3 növ (Volginiatalyshiana, Paraforselliniasaljanica, Tyrophagusshushaensis) akaroidgənə təsvir edib (1967, 1973). V.P.Zapletina Kiçik Qafqazın Azərbaycan hissəsinin tetranixoid gənələrini öyrənib və 3 fəsiləyə aid 5 növ aşkar edib (1967-1972). Onlardan biri –Oligonychuspruni Mitrofanov et Zapletina, 1973-elm üçün yenidir. O həmçinin 8 növ tideid gənəsi tapıb, onlardan da beşi elm üçün yenidirlər. E.Ə.Abdullayeva Azərbaycanın akaroid gənələrini öyrənib və 4 fəsiləyə aid 47 növ aşkar edib (1968-1972). Onlardan bir növ – Colvoliapriapus-elm üçün yenidir (1980-ci ildə V.İ.Volqin onun təsvirini verib). O, həmçinin 10 növ yırtıcı xeyletidgənə tapıb. Onlardan da biri - Lepidochelacaucasica elm üçün yenidir (1978-ci ildə V.İ.Volqin onuntəsvirini edib). Z.Ə.Mustafayeva Azərbaycanın sinantrop və ev quşların ektoparazitlərini öyrənib və həmin quşlarda 35 növ ektoparazit gənə aşkar edib (1968-1972). Ə.H.Qasımov 1972-ci ildə Azərbaycanın şirin suları üçün 5 fəsiləyə aid 9 növ su gənəsi qeyd edir. V.D.Sevastyanov 1974-cü ildə Naxçıvan MR-dən elm üçün yeni olan 2 növ tarsonemid gənə təsvir edir: Bakerdaniaflabellifolia Sevastyanov, 1974 (Pygmephoridae fəsiləsi) və İmparipescavernophilus Sevastyanov, 1974 (Scutacaridae fəsiləsi). N.İ.Malçenkova 1975-ci ildə Azərbaycanın üzüm bağları üçün 5 növ yastıbədən gənə, 2 növ tor gənəsi, 4 növ fır gənəsi, 1 növ tideid gənəsi və 9 növ fitoseiid gənə göstərir. W.Hirschmann 1975-ci ildə cənub-şərqi Azərbaycandan Uropodidae fəsiləsindən elm üçün yeni olan növ – Macrodinychus (Monomacrodinyohus) bregetovae Hirschmann, 1975 təsvir edib. (Hirkan meşəsinin döşəməsində tapılıb). N.Q.Bregetova 1977-ci ildə Ameroseiidae fəsiləsinə aid olan 1 elm üçün yeni növ göstərir – Ameroseiuseumorphus Bregetova - (növ tapılıb Barents dənizinin Xarlov adasında, Naxçıvan şəhərində və Özbəkistanda) M.Zacharda 1983-cü ildə Azərbaycan üçün Rhagidiidae fəsiləsinə aid olan Poecilophysis (Dentocheles) pratensis növünü göstərir (tapılıb Ceyranbatan meşə massivində və Hirkan meşəsində, keçmiş Alekseyevka kəndinin ətraflarında). Z.Y.Abbasov 1985-ci ildə Bakı şəhəri və şəhər ətrafı zonada yaşayan onurğalı heyvanlar üçün 14 fəsiləyə aid 67 növ ektoparazit gənə göstərir. O.X.Aslanov Azərbaycan faunası üçün yeni olan 18 fəsilə və 100-dən çox növ aşkar edib, onlardan da 1 növ Palearktika faunası üçün, 9 fəsilə və 69 növ Qafqaz faunası üçün yenidirlər (1985-2015). L.M.Mehdiyeva Abşeron yarımadasında 49 növ tetranixoid gənə tapıb, onlardan da 1 növ Palearktika faunası üçün, 4 növ Qafqaz faunası üçün və 3 növ Azərbaycan faunası üçün yenidirlər (1991-1997). O, həmçinin 9 fəsiləyə aid 47 növ yırtıcı gənə aşkar edib, onlardan da 1 növ – Euseiusapsheronica Abbasova, Mekhtieva, 1991 (fəsilə Phytoseiidae) - elm üçün yenidir.

Dəstəüstü Parasitiformes seu Anactinotrichida, dəstə Mesostigmataseu Gamasida, Fəsilə Phytoseiidae

• Amblyseius azerbajanicus Abbasova, 1970
• A.beglarovi Abbasova, 1970
• Amblyseieusbregetovae (Abbasova, 1970)
• Neoseiulusmuganicus (Abbasova, 1970)
• N.sugonjaevi (Wainstein et Abbasova, 1974)
• Euseiusapsheronicus Abbasova, Mekhtieva,1991
• Amblydromella (Amblydromella) wainsteini (Abbasova, 1970)
• A.(A.) hadzhievi (Abbasova, 1970)
• A.(Aphanoseius) caucasica (Abbasova, 1970)

Dəstəüstü AcariformesseuActinotrichida, dəstə Actinedida, Fəsilə Tideidae

• Tydeuslongisetosus Kuznetzov et Zapletina, 1973
• T.praedius Kuznetzov et Zapletina, 1972
• Lorryiapraefatus (Kuznetzov et Zapletina, 1973)
• L.optimus (Kuznetzov et Zapletina, 1973)
• L.obnoxius (Kuznetzov et Zapletina, 1972)

Fəsilə Tetranychidae

• Oligonychus (Oligonyshus) pruni Mitrofanov et Zapletina, 1973

Fəsilə Trombiculidae

• Miyatrombicula caucasica Muljarskaja, 1973
• Microtrombicula azerbaidjanica Muljarskaja, Verdieva, Tchirkova, 1970
• M.traubi Muljarskaja et Verdieva, 1974
• M.subtropica Muljarskaja, 1973
• Myotrombicularhinolophi Muljarskaja, 1971
• Sasatrombiculamussaevi (Muljarskaja, 1970)
• Neotrombiculaalizadei Muljarskaja, 1971
• N.rostrata Muljarskaja, 1973
• N.microchiropteri Muljarskaja, 1971
• Schoutedenichiamontschadskyi Muljarskaja, 1971
• Sch.dogieli Muljarskaja, 1971
• Riedliniaassadov iMuljarskaja et Dubovchenko, 1970
• Trombigastiaschlugeri Muljarskajaet Dubovchenko, 1970

Dəstə Oribatida Fəsilə Hermanniellidae

• Hermanniellagibber Kulijev, 1979

Fəsilə Licnobelbidae

• Gymnodamaeustrichosus (Kulijev, 1979)
• Jacotellafrondeus (Kulijev, 1979)

Fəsilə Damaeidae

• Belbaaurata Kulijev, 1967
• Belbodamaeus(Lanibella) marginatus Kulijev, 1967
• Damaeus (Epidamaeus) pinguis (Kulijev, 1967)

Fəsilə Xenillidae

• Xenillussculptrus Kulijev, 1963

Fəsilə Oppiidae

• Anomaloppiachitinofincta ^[2]
• Multioppiaghiljarovi ^[3]
• Ramusella (İnsculptoppia) krivolutskyi ^[4]
• R.(Rectoppia) debililamellata ^[5]
• Rhinoppiabulanovae ^[6]
• Moritzoppia (Moritzoppia) longohisterosoma ^[7]
• M.(M.) sitnikovae (Kulijev, 1962)
• Oxyoppia (Dzarogneta) dubia (Kulijev, 1966)
• Epimerellasmirnovi (Kulijev, 1962)
• Gredosellacapitata (Kulijev, 1967)

Fəsilə Carabodidae

• Carabodes (Carabodes) comas Kulijev, 1979
• C.(Flexa) dubius Kulijev, 1968
• C.(F.) scopulae Kulijev, 1968

Fəsilə Oribatellidae

• Ferolocellacribraria (Kulijev, 1977)
• Joeliadubia (Kulijev, 1967)
• J.spinaKulijev, 1967
• Oribatella (Oribatella) bulanovae Kulijev, 1967
• O.(O.) nigra Kulijev, 1967

Fəsilə Ceratozetidae

• Ceratozetellacuspidodenticulata (Kulijev, 1962)

Fəsilə Oribatulidae

• Oribatula (Zygoribatula) clavatotrichobothria (Kulijev, 1962)

Fəsilə Hemileiidae

• Hemileius (Simkinia) ovalis Kulijev, 1968
• Hemileius (Urubambates) schachtachtinskoi (Kulijev, 1961)

Fəsilə Liebstadiidae

• Liebstadia (Liebstadia) parabadensis (Kulijev, 1968)

Fəsilə Scheloribatidae

• Scheloribateslongus Kulijev, 1968

Azərbaycan faunasında təmsil olunmuş gənə növlərinin içində 1 cins və 59 növ milli endem, 61 növ Qafqaz endemi, 228 relikt növdür.

Azərbaycanın gənələrinin (Arachnida:Acarina) faunası Gənələr (Arachnida:Acarina) yarımsinifi haqqında ümumi məlumat (morfoloji xüsusiyyətlər bioekologiyası, fərqli cəhətləri)

Yarımsinifin nümayəndələri müxtəlif həyat tərzinə malik olan xırda və orta ölçülü hörümçəkkimilərdir (0,1-30 mm). Rəngləri müxtəlifdir: ağ, qara, yaşıl, sarı, narıncı, darçını, qonur-rırmızı və boz olur. Örtükləri nazik və ya möhkəm qalxancıqlarla örtülüdürlər. Gənələr müxtəlif cür buğumlaşmış bədənə malikdirlər. Bu qrupda şoxlu miqdarda buğumlara malik olan və bununla bövlərə oxşarlıq təşkil edən formalardan başlamış yalançı əqrəblərin, otbiçənlərin və hörümçəklərin buğumlaşma xarakterinə yaxınlaşan formalara qədər bütün keçid formaları müşahidə edilir. Çox hallarda gənələrin bədəni ümumiyyətlə buğumlaşmamışdır. Xeliserlərin və pedipalpların buğumları adətən az-çox hərəkətli başcığa və ya xortuma birləşmişdir. Xeliserlər qısqacvarıdırlar və ya sorucu ağız aparatının tərkibinə daxildirlər. Gənələrin bir qismi tənəffüs orqanlarından məhrumdur, lakin əksəriyyəti traxeyalarla tənəffüs edir. Gözləri 1-2 cütdür; çoxunun gözü olmur. Mədələri kisəşəkillidir, qansoran formalarda kor çıxıntılarla təchiz olunub. Kor çıxıntılar qanla dolur, bu da bədənin köpməsinə səbəb olur. Ifrazat orqanları malpigi boruları ilə təmsil edilib. Bəzi gənələrdə koksal vəziləri də var. Qansoran gənələrdə sekretı qanın laxtalanmasına mane olan tüpürcək vəziləri var. Bəzi fəsilələrin nümayəndələri tor ifraz edirlər. Tor vəzilərin axarları pedipalplarda açılır. Gənələr üçün cinsi dimorfizim xasdır. Əksər hallarda dişi fərdin mayalanması spermatoforun köməyi ilə həyata keçirilir. Ancaq bəzi formaların erkəklərində həqiqi kopulyativ orqanı var. Gənələrin əksəriyyəti yumurta qoyur, bir qismi isə diri doğanlardır. Sürfələr altıayaqlıdırlar. Nimfa yetkin fərd kimi 4 cüt ayağa malikdir, ancaq cinsi dəlikdən məhrumdur. Adətən bir neçə nimfa mərhələsi mövcuddur. Gənələr dünyanın hər yerində yayılmışdır. Əsasən quruda, bir qismi dəniz, çay, göllərdə, bulaqlarda, bəzən bataqlıqlarda yaşayır. Gənələrin içində yırtıcılar, saprofaq, mikofaq, fitofaq, cücülərin, quruda yaşayan yengəc və qarınayaqlı molyuskların kommensalları, buğumayaqlıların, dəritikanlıların, suda-quruda yaşayanların, sürünənlərin, quşların və məməlilərin ekto- və endoparazitləri var.

Gənələrin (Arachnida:Acarina) əhəmiyyəti

Bir çox gənələr (zirehli gənələr, raqidiidlər, kunaksidlər) torpağın törəmə prosesində iştirak edirlər. Gənələrin içində transmissiv xəstəliklərin (ensefalitlər, babasilli isitmələr və s.) törədicilərin, o cümlədən virus, rikketsiya, bakteriya, spiroxetlərin, anaplazmaların, piroplazmaların keçirənləri və bəzi lentşəkilli qurdların aralıq sahibləri var. Bir çox bitkiyeyən gənə (tetranixoid, fir gənələri və bir sıra akarid, oribatid və tideid gənələri) kənd təsərrüfatı bitkilərinin təhlükəli ziyanvericiləridirlər;bəzi tetranixid və fir gənələri bitki virusların keçiriciləridirlər. Anbar gənələri taxıl və taxıl məhsullarını korlayırlar, müxtəlif qida məhsullarının, məsələn, pendirin, qəhvənin və ilaxır korlanmasına səbəb olurlar. Bir çox gənə (qoturluq gənələri, lələkyeyən gənələr, demodisid gənələr və s.) insan və heyvanlarda ağır xəstəliklər törədirlər. Yırtıcı gənələrin arasında ziyanverici gənələrlə və başqa xırda buğumayaqlılarla qidalanan çoxsaylı növlər var. Onlardan bəziləri mədəni bitkilərin ziyanvericilərə qarşı bioloji üsulla mübarizədə müvəffəqiyyətlə istifadə olunur. Torpaqda yaşayan gənələr torpağın və ümumiyyətlə ətraf mühitin vəziyyətinin indikatorlar kimi istifadə oluna bilərlər.

Gənələrin (Arachnida:Acarina) paleontologiyası

Gənələr qazıntı vəziyyətdə Şotlandiyanın Devonundan məlumdurlar (Nanorchestidae, Pachygnathidae, Alicorhagiidae, Tydeidae fəsilələri).

Ədəbiyyat

• Аббасова Э.Д., 1970 а. Малоизвестные и новые виды хищных клещей Phytoseiidae Азербайджана – Зоол. ж., Т. 49, вып. 1, с. 45-55
• Аббасова Э.Д., 1970 б. Малоизвестные виды и новый подвид рода Mumaseius De Leon /Acarina: Gamasoidea / Зоол.ж., Т. 49, вып. 9, с. 1410-1414.
• Аббасова Э.Д., Мехтиева Л.М., 1991. Новый вид рода Euseius (Parasitiformes, Phytoseiidae) фауны СССР. –Зоол.ж., Т. 70, вып.11, с. 140-142.
• Вайнштейн Б.А. и Аббасова Э.Д., 1974. Два новых вида рода Amblyseius (Parasitiformes, Phytoseiidae) из Азербайджана. – Зоол. ж., Т. 53, вып. 5, с. 796-797.
• Кулиев К.А., 1961. К изучению фауны клещей орибатид Азербайджана с описанием 2 новых видов. –Труды АПИ им. В.И.Ленина, Т.17, с. 47-58.
• Кулиев К.А., 1962. 15 новых представителей панцирных клещей (Acariformes, Oribatiеi) из родов Oppiiaи Ceratozetes. - Труды Аз НИВИ, Т. 13, с. 250-268.
• Кулиев К.А., 1963. Семейство Liacaridaeв фауне Ажербайджана. –ДАН Азерб. ССР., Т. 19, № 11, с. 71-74
• Кулиев К.А., 1966 а. Новые представители панцирных клещей из Азербайджана. –ДАН Азерб. ССР., Т. 22, № 3, с. 75-81
• Кулиев К.А., 1966 б. Новые виды из семейства Oppiidae Grandjean. –ДАН Азерб. ССР., Т. 22, № 12, с. 55-58.
• Кулиев К.А., 1967 а. АжербайджанскиеNothroideaGrandjean, 1954. –«Ученыезаписки» АГУ,сериябиол. наук, №1, с. 15-18.
• Кулиев К.А., 1967 б. 2 новых рода орибатид изАжербайджана. –ДАН Азерб.ССР., Т.23, №7, с. 85-91.
• Кулиев К.А., 1967в. Новые виды сем. Damaeidae Berl. –ДАН Азерб.ССР., Т.23, №11, с. 63-70.
• Кулиев К.А., 1968. Новые виды и подвид панцирных клещей излесов Ажербайджана. –«Ученые записки » АГУ, серия биол. наук, №2, с. 84-101.
• Кулиев К.А., 1979. Новые виды панцирных клещей из родов Joelia, Scheloribates, Zygoribatula и Trichoribates. –ДАН Азерб.ССР., Т.35, №9, с. 84-90.
• Кулиев К.А., 1979 б. Новые виды панцирных клещей из родов Plesiodamaeus, Allodamaeus, Carabodes, Hermanniella. -ДАН Азерб.ССР., Т.35, №12, с. 78-83.
• Лившиц И.З., Кузнецов Н.Н., Заплетина В.П., 1972. Новые виды клещей Tydeidae (Acariformes)из Крыма и Азербайджана. -Зоол. ж., Т.51, вып.10, с. 1578-1580.
• Лившиц И.З., Кузнецов Н.Н., Заплетина В.П., 1973. Новые виды клещей тидеид фауны Кавказа и Крыма (Tydeidae, Acariformes). –Зоол. ж., Т.52, вып.8, с. 1250-1252.
• Митрофанов В.И., Заплетина В.П., 1973. Новый вид клеща рода Oligonychus из Азербайджана (Acariformes:Tetranychidae). - ДАН Азерб. ССР., Т.29, №7, с. 50-51.
• Гаджиев А.Т., 1968. Гамазовые клещи Азербайджана. - Дисс. на соискание ученой степени доктора биологических наук.
• Мулярская Л.В., 1969. Новый вид троббикулиды рода Miyattrombicula из Азербайджана. – зоол. Ж., т.48, вып.7, с.1097-1099
• Мулярская Л.В., 1970. Новый вид троббикулид (Acariformes: Trombiculidae) с лутучих мышей Азербайджана. – Вестник зоологии. вып.5, с.42-47
• Мулярская Л.В., 1971а. Новый виды и продвиды Trombiculidae (Acariformes) из Азербайджана. – Зоол.ж., т.50,вып.8, с.1182-1190.
• Мулярская Л.В., 1971б. Два новых вида тромбикулид (Acariformes: Trombiculidae) с летучих мышей из Азербайджана. – Зоол.ж., т.50, вып.12, с.1877-1879.
• Мулярская Л.В., 1973. Три новых вида тромбикулид (Acariformes, Trombiculidae) из Азербайджана. – Паразитологич, т.7, вып.4, с.312-319.
• Мулярская Л.В., Вердиева З.Ф., 1974. Новый вид тромбикулиды Microtrombicula trubi (Acariformes: Trombiculidae) из Азербайджана. – ДАН Азерб. ССР. Т.30. №2. С.77-80.
• Мулярская Л.В., Вердиева З.Ф., Чиркова Н.В. 1970. Новый вид из роды Microtrombicula (Acariformes: Trombiculidae) из Азербайджана. – Зоол.ж., т.49, вып.6, с.930-933.
• Мулярская Л.В., Дубовченко Т.А., 1970. Новые виды тромбикулид родов Trombigastia и Riedlinia из Азербайджана. – Паразитология, т.4, вып. 4, с. 365-370.

Mənbə

İstinadlar

Gənələr dəstəsinin nümayəndəsi otlaq gənəsidir.Otlaq gənəsinin bədəni buğumsuzdur və gövdə və xortumdan ibarətdir.Otlaq gənəsinə adətən otlaq yerlərdə və çəmənlərdə daha çox rast gəlinir.Gənələr hörümçəkkimilər sinfinə aiddir.

An akarianed (Akari pe Akarina) a zo artropoded bihan-tre : reoù 'zo a zo mikroskopek, un tregont mikrometr bennak ; ha reoù 'zo, brasoc'h, a vuzuilh betek 3 cm (ar megeled p'o devez evet gwad a-leizh da skouer). O c'horf a zo fetis dre ma'z eo peg o fenn a-raok ouzh o zeur. Hiziv an deiz ez eus bet kavet 50 000 spesad bennak er bed, met sur a-walc'h e sav an niver a spesadoù anezho d'ur milion hag en tu-hont. O doare bevañ (lec'h-bevañ, boued) n'en deus ket e geñver e-touez an araknided all.

Meur a spesad a vev en douar pe en dour met an akarianed o devez a-wechoù darempredoù gant boudoù bev all — loen pe plant. Bez' ez eus kalz a spesadoù buhezsuner, reoù 'zo a zo kleñvedus evit ar plantoù, al loened pe an dud. E-touez ar re-se emañ ar megeled, ar "Sarcopte", kiriek eus ar rogn, ar varroa buhezsuner eus ar gwenan, pe c'hoazh akarianed ar boultrenn hag a zo kiriek da allergiezhioù tud 'zo.

• akarian :
  Brevipalpus phoenicis

• akarian :
  Aceria anthocoptes

• akarian : Tuckerella

• akarian : Varroa

Els àcars (Acari o Acarina) són un tàxon,una subclasse però van ser considerats durant molt temps un ordre dels aràcnids. molt petits, sovint microscòpics. La majoria dels acarines són menuts (per exemple 0.08–1.0 mm), però els Acari més grans poden arribar a fer de 10–20 mm de llargada. S'estima que se n'han descrit 50.000 espècies (cap a l'any 1999) i que un milió, o més d'espècies viuen actualment. L'acaralogia és la ciència que estudia els acaris.^[1]

La seva diversitat és enorme i el seu registre fòssil comença al període inicial del Devonià.^[2] En els tractaments taxonòmics més recents es consideren una subclasse dels Aràcnids i es compon de 2 a 3 superordres o ordres: Acariformes (o Actinotrichida), Parasitiformes (o Anactinotrichida), i Opilioacariformes; aquest darrer es considera sovint com un subgrup dels Parasitiformes. La monofília dels Acari està oberta al debat i les relacions amb altres aràcnids no estan clares.

Taxonomia

La filogènia dels Acari està encara sota debat. Per a molts especialistes es subdivideixen en Acariformes (també Actinotrichida) i Parasitiformes (també Anactinotrichida), encara que d'altres també inclouen els Opiliocariformes.^[3]

• Acariformes el grup més diversificat.
  • Sarcoptiformes
    • Astigmata - de productes emmagatzemats.
    • Endeostigmata
    • Oribatida (també cryptostigmata)
  • Trombidiformes - paràsit de plantes
• Opilioacariformes
  • Opilioacarida
• Parasitiformes
  • Holothyrida
  • Ixodida
  • Mesostigmata - aràcnids d'ocells
• Noms obsolets:
  • Notostigmata
• Tàxons incertae sedis:
  • Família Phytoseiidae
  • Gènere Acarophenox
  • Gènere Eniochthonius
  • Gènere Entrombidium
  • Gènere Nothrus
  • Gènere Petauralges
  • Gènere Rhinoseius

Importància

Entre els paràsits dels vegetals es troben els tetraquínids com Tetrachynus ulmi (aranya roja) i també els eriòfids de les fulles de la vinya, entre d'altres.

La malaltia de la sarna o escabiosi la provoca l'àcar Sarcoptes scabiei que viu a la pell entre l'epidermis i la derma.

En els fol·licles sebacis dels humans viu com a comensal, és a dir s'alimenta però no fa cap dany a l'hoste, l'àcar Demodex folliculorum. Dins d'algunes varietats de formatge viu l'àcar Tyroglyphus casei que intervé en el procés de curat.

Referències

• Schmidt, Günther (1993): Giftige und gefährliche Spinnentiere. Westarp Wissenschaften ISBN 3-89432-405-8

Bibliografia

• Experimental and Applied Acarology, ISSN 1572-9702 (electronic) 0168-8162 (paper), Springer
• E. Baker. An Introduction to Acarology. New York: The MacMillan Company, 1952.
• T. Woolley. Acarology: Mites and Human Welfare. New York: Wiley Interscience, 1988. ISBN 0-47-104168-8.
• R. B. Halliday, D. E. Walter, H. C. Proctor, R. A. Norton & M. J. Colloff. Acarology, Proceedings of the 10th International Congress [5-10 July 1998]. Collingwood, Vic.: CSIRO Publishing, Melbourne, 2001, p. 960 pp. ISBN 0-643-06658-6.
• D. E. Walter & H. C. Proctor. Mites in soil, an interactive key to mites and other soil microarthropods. ABRS Identification Series. CSIRO Publishing, Collingwood, Victoria, 2001.
• G. W. Krantz. A Manual of Acarology. Second. Universitat Estatal d'Oregon Book Stores, Corvallis, OR, 1978. ISBN 0-882-46064-1.

Enllaços externs

• Heather Proctor. «Acariformes. The "mite-like" mites». Tree of Life Web Project, 09-08-1998.
• David Evans Walter. «Parasitiformes. Holothyrans, ticks and mesostigmatic mites». Tree of Life Web Project, 13-12-1996.
• Mark Harvey & Heather Proctor. «Key to Families and Subfamilies of Water Mites (Hydracarina) in Australia».
• David Evans Walter. «Invasive Mite Identification». Colorado State University, Ft. Collins, CO & USDA/APHIS/PPQ Center for Plant Health Science and Technology, Raleigh, NC, 15-09-2006.
• Non-invasive 3D-visualization with sub-micron resolution using synchrotron-X-ray-tomography
• A nice website (www.Acari.be) introduces the Acari world in all its amazing variety

A Wikimedia Commons hi ha contingut multimèdia relatiu a: Àcar

Y grŵp o arachnidau sy'n cynnwys gwiddon a throgod yw Acari (neu Acarina). Maent yn fach iawn fel rheol ond mae'r rhywogaethau mwyaf yn 10–20 mm o hyd. Ceir gwiddon a throgod mewn niferoedd enfawr mewn llawer o gynefinoedd gwahanol. Mae mwy na 50,000 o rywogaethau wedi cael eu darganfod hyd yn hyn. Mae rhai ohonynt yn barasitiaid ac mae rhai eraill yn achosi difrod i gnydau.

Roztoči (Acari) jsou nejrozmanitějším a druhově nejbohatším řádem pavoukovců. Obecně jsou velmi malí (80 μm–1 mm), některé druhy však dosahují délky až 2 cm. Mezi pavoukovci jsou výjimeční způsobem obživy – zatímco všechny ostatní řády se živí dravě, mezi roztoči nalezneme i saprofágy a parazity.

Věda, která se zabývá studiem roztočů, se nazývá akarologie.

Taxonomie

Vzhledem k druhové, ekologické a morfologické rozmanitosti je taxonomie roztočů složitá a prošla četnými taxonomickými revizemi a patrně jimi bude procházet i v budoucnu po dalších fylogenetických analýzách.

Popis

Roztoči se vyznačují nečlánkovaným tělem nepatrných rozměrů. Typicky dosahují velikosti od 0,1 do 20 mm. Jejich chelicery jsou tříčlánkové a klepítkovitě zakončené nebo pouze jehlicovité. Často u nich dochází k redukci nohou, takže u nich neplatí, že jich musí mít striktně osm (existují však i druhy roztočů, které mají jen dva páry nohou – např. vlnovníkovci).

Vývoj

Roztoči prodělávají nepřímý vývoj. Z vajíčka se líhne larva, která má jen tři páry nohou, zpravidla nemá vzdušnice a průduchy a dýchá celým povrchem těla. Po prvním svlečení se objevuje čtvrtý pár nohou a vzdušnice (pokud se vzdušnice vyskytují i u dospělců daného druhu). Roztoč se po prvním svleku označuje jako nymfa a může se svlékat ještě dvakrát, takže mohou vznikat tři stupně nymf – protonymfa, deutonymfa a tritonymfa. U nymf se zpravidla ještě nevyskytuje pohlavní otvor, který se vytváří u dospělce až po svlečení posledního stupně nymfy. U několika druhů je známa partenogeneze nebo ovoviviparie.

Význam

Mezi roztoče patří řada obtížných parazitů živočichů, rostlin i člověka. Roztoči způsobují parazitární onemocnění (parazitózy), jako je například sarkoptóza, cheyletiellóza, demodikóza. Mnoho druhů žije synantropně, mnoho druhů dravě či saprofágně. Někteří roztoči mohou být mezihostiteli cizopasníků hospodářských zvířat, jiné druhy jsou užitečné, protože jsou půdotvornými – jedná se o půdotvorce nebo dravce – přirozené bioregulátory. Roztoči vyskytující se v obytných prostorách a jejich výkaly jsou častým původcem alergií (alergenem).^[1]

Roztoči v ČR

Na území Česka se vyskytují čtyři podřády:

• Čmelíkovci (Mesostigmata): Mají stigmata při kyčlích druhého páru nohou, nebo při předním okraji druhého páru nohou. Většinou jsou vybaveni klepítkovitými chelicerami a mají pohyblivé kyčle nohou.
  • Zástupci: čmelík kuří (Dermanyssus gallinae), kleštík včelí (Varroa destructor), čmelíkovec ptačí (Ornithonyssus sylviarum)^[2]
• Klíšťatovci (Metastigmata): Stigmata jsou za čtvrtým párem nohou, kyčle jsou nepohyblivé. Ústní ústrojí je přizpůsobeno parazitickému způsobu života – sestává z hypostomu se zpětně postavenými zoubky a z chelicer, jež jsou rovněž v koncové části ozubené.
  • Zástupci: klíště obecné (Ixodes ricinus)
• Sametkovci (Prostigmata): Kyčle nohou jsou plně včleněny do kutikuly břišní strany těla. Tento podřád je různorodý, takže se dále dělí na několik skupin:
  • Zástupci: dravčík psí (Cheyletiella yasguri), trudník psí (Demodex canis)
  • Vlnovníci (Tetrapodili) – pouze dva páry nohou, absence očí
  • Roztočíci (Tarsonemini) – mají velmi nezřetelné gnathostomum
  • Sametky (Prostigmata) – draví roztoči se stigmaty na bázi chelicer
  • Vodule (Hydrachnellae) – skupina roztočů žijících ve vodě
• Zákožkovci (Astigmata): Kyčle nohou splynuly s povrchem těla, cévní soustava chybí. Dělí se na dvě skupiny:
  • Zástupci: zákožka svrabová (Sarcoptes scabiei)
  • Sladokazi (Acarididae) – dlouhé brvy, měkký povrch těla, dobře patrné gnathostoma
  • Pancířníci (Oribatei) – silná sklerotizace těla, jsou užitečnými půdotvorci (viz edafon).

Odkazy

Reference

1. ↑ FERENČÍK, M; ROVENSKÝ, J; SHOENFELD, Y; MAŤHA, V. Imunitní systém; informace pro každého. 1. české. vyd. Praha: Grada Publishing, 2005.
2. ↑ JEŽKOVÁ, Tereza. Čmelíkovitost. In: MVDr. Tereza Ježková. ©2019 [cit. 15. 1. 2019]. Dostupné z: http://zverolekarka.com/cmelikovitost/

Literatura

• A Manual of Acarology. Příprava vydání Gerald W. Krantz & D. E. Walter. 3. vyd. Lubbock: Texas Tech University Press, 2009. 807 s. ISBN 978-0-89672-620-8.
• SMRŽ, Jaroslav. Základy biologie, ekologie a systému bezobratlých živočichů. Praha: Karolinum, 2015, s. 116–121. ISBN 978-80-246-2258-3.

Externí odkazy

• Obrázky, zvuky či videa k tématu roztoči ve Wikimedia Commons
• Slovníkové heslo roztoč ve Wikislovníku
• Taxon Acari ve Wikidruzích

Mider eller (Acarina) er en underklasse af spindlere der består af mider og flåter. Selv om mider er små til minimale i størrelse, er de ekstremt udbredte. Mere end 30.000 arter er beskrevet (2005), og det forventes at der er en halv million, der endnu ikke er beskrevet.

Klassifikation

Underklasse: Acari

• Overorden: Parasitiformes
  • Orden: Opilioacarida
  • Orden: Holothyrida
  • Orden: Ixodida (Eks. Skovflåt)
  • Orden: Mesostigmata (Eks. Kyllingemide)
• Overorden: Acariformes
  • Orden: Actinedida
  • Orden: Astigmata (Eks. Husstøvmide)
  • Orden: Oribatida

Usikker indplacering:

• Demodex, slægt under orden Trombidiformes

Galleri

• Flåt (størrelse: 2 mm)

• Rustmide, ca. 30 micrometer

Kilder

• Systema naturae 2000 (classification) – Taxon: Subclass Acari

Eksterne henvisninger

• Wikimedia Commons har flere filer relateret til Mider

Milben (Acari) sind eine Unterklasse der Spinnentiere (Arachnida) im Stamm der Gliederfüßer (Arthropoda). Mit etwa 50.000 bekannten Arten in 546 Familien sind sie die artenreichste Gruppe der Spinnentiere.^[1] Da zu ihnen die kleinsten Gliederfüßer gehören, ist davon auszugehen, dass viele Arten noch nicht entdeckt wurden. Die Wissenschaft von den Milben nennt man Acarologie oder Milbenkunde.

Merkmale

Während Spinnen ausschließlich räuberisch leben und alle im Allgemeinen einen ähnlichen Körperbau haben, unterscheiden sich Milben auf Grund ihrer verschiedenen Lebensweise untereinander viel stärker. Die kleinsten Milben sind nur etwa 0,1 Millimeter groß. Die größten sind Zecken, bei denen die Weibchen im vollgesogenen Zustand bis zu drei Zentimeter groß sein können. Wie auch Webspinnen haben Milben acht Beine, obwohl sie im Larvenstadium oft nur sechs Beine besitzen.

Da Milben absolut betrachtet nicht besonders schnell sind, benutzen etliche von ihnen andere Tiere wie beispielsweise Insekten als Transportmittel (siehe Phoresie), um größere Entfernungen zu überwinden. Dabei saugen einige Milben während des Ritts die Körpersäfte ihres Wirts.

Eine tropische Hornmilbenart (Archegozetes longisetosus) ist, im Verhältnis zu ihrer Körpergröße von 0,8 mm betrachtet, das stärkste Tier der Welt: Sie kann beinahe das 1200fache des eigenen Körpergewichts halten, etwa fünfmal so viel wie theoretisch zu erwarten wäre.^[2]

Zwar gibt es Milbenarten, die einen Gesichtssinn zur Jagd auf Lebendbeute benutzen, dennoch sind die Individuen vieler anderer Milbenarten durch Blindheit gekennzeichnet. Die zentralen Augen der Arachniden sind bei Milben allgemein nicht vorhanden, oder sie sind zu einem einzigen Auge verschmolzen. Generell kann man bei Milbentieren eine Augenzahl von null bis fünf vorfinden.^[3]

Vorkommen

Milben haben sehr viele Lebensräume besiedelt. Rund die Hälfte der bekannten Arten lebt im Boden; dabei wird bei optimalen Bedingungen eine Besiedlungsdichte von einigen hunderttausend Milben pro Quadratmeter erreicht.^[1] Unter den Lebensräumen befinden sich allerdings auch so ungewöhnliche wie beispielsweise Affenlungen, Nasenlöcher von Vögeln und Tracheenöffnungen von Insekten. Auch die meisten Menschen beherbergen Milben, Haarbalgmilben beispielsweise an den Haarwurzeln der Augenwimpern. Selbst aquatische Lebensräume werden von Süßwassermilben besiedelt.

Ernährung

Neben den Raubmilben gibt es solche, die sich von Pflanzen oder Pilzen ernähren, und wiederum andere, die von Aas oder abgestorbenem Gewebe leben. Außerdem gibt es unter den Milben viele Parasiten.

Schadwirkung

Schädlinge in der Landwirtschaft

Obwohl der größte Teil der Arten im Boden lebt und dort einen wesentlichen Beitrag zur Humusbildung leistet, werden einige Milbenarten dennoch als maßgebliche Landwirtschaftsschädlinge angesehen. Sie können als Vorratsschädlinge in Mehl- oder Getreidelagern auftreten. Die Mehlmilbe (Acarus siro) kann durch ihren Befall die Inhaltsstoffe verändern, außerdem wird sie häufig als ekelerregend wahrgenommen. Generell lassen sich Milben wegen ihrer Widerstandskraft gegenüber Pestiziden nur schwer bekämpfen. Darum setzt die Forschung neuerdings auf alternative Methoden. So wird versucht, die Zusammensetzung der Bakterien im Innern der Milben zu verändern und so ihre Widerstandskraft zu verringern.^[4]

Milben als Krankheitsverursacher

Erkrankungen durch Milben werden als Acariose bezeichnet.

Durch die Ausscheidungen der Hausstaubmilben oder Milbenteile können beim Menschen Hausstauballergien ausgelöst werden, in deren Folge ein Großteil der Hausstaub-Allergiker nach einiger Zeit ohne Behandlung Asthma entwickelt. Die Aufnahme von durch Milben verunreinigter Nahrung (Mehlspeisen) kann zu schweren Symptomen bis zur Anaphylaxie führen.^[5]

Grabmilben bohren Gänge in die Haut ihres Wirts und legen dort ihre Eier ab. Das verursacht bei dem Betroffenen starken Juckreiz. Die aus den Eiern schlüpfenden Larven erzeugen beim Menschen das Krankheitsbild der Krätze, bei Tieren die Räude.

Haarbalgmilben (Gattung Demodex) leben in den Haarbälgen von Säugetieren. Demodex canis lebt in der Haut vieler Hunde, jedoch nur bei Hunden mit einer Schwächung des Immunsystems kommt es durch sie zu einer typischen Hauterkrankung. Demodex folliculorum ist bei allen Menschen als harmloser Bewohner der Haarfollikel und Hautbewohner anzutreffen, wo er sich vor allem von Fett, aber auch Bakterien ernährt. Vermutet, aber unbewiesen ist ein Zusammenhang mit Rosazea.

Federmilben parasitieren auf oder in den Federn der Vögel.

Verschiedene Arten von Laufmilben (Trombiculidae) können beim Menschen auch die Trombidiose (Erntekrätze) verursachen.^[6]

Bei Honigbienen rufen einige Milben wie z. B. die Varroamilbe Tierseuchen hervor (Varroose, Acarapidose, Tropilaelapsose).

Milben als Krankheitsüberträger

Einige Milbenarten können durch ihren Biss Krankheiten übertragen wie Fleckfieber, Rickettsien-Pocken, Tularämie oder die St.-Louis-Enzephalitis. Die Vertreter der Unterordnung Zecken können beim Blutsaugen gefährliche Krankheiten wie virale Hirnhautentzündung (FSME), Krim-Kongo-Fieber, Fleckfieber oder Borreliose übertragen.

Bekämpfungsmittel

Akarizide werden zur Bekämpfung von Milben und Zecken verwendet.

Nutzwirkung

Viele Raubmilben werden auch als Nützling eingestuft, da sie im Weinbau, in der Landwirtschaft und im Gartenbau Schädlinge bekämpfen. Zu diesem Zweck werden sie in Gewächshäusern unter kontrollierten Bedingungen gezüchtet.

Milben der Art Tyrolichus casei^[7] (frühere Bezeichnung Tyroglyphus casei) werden als Nutztier zur Herstellung von Milbenkäse^[8] genutzt.

Systematik

Siehe auch: Systematik der Milben

Die sechs Ordnungen der Milben werden in zwei Überordnungen zusammengefasst:^[9]

• Überordnung Acariformes
  • Sarcoptiformes
  • Trombidiformes
• Überordnung Parasitiformes
  • Mesostigmata
  • Holothyrida
  • Zecken (Ixodida)
  • Opilioacarida

Arten (Auswahl)

• Alaskozetes antarcticus
• Gemeine Käfermilbe (Parasitus coleoptratorum)
• Grabmilben
• Haarbalgmilbe
• Hausstaubmilben
• Herbstmilbe oder Erntemilbe (Neotrombicula autumnalis)
• Histiostomatidae
• Hornmilbe (Archegozetes longisetosus)
• Hörnchengallmilbe oder Ahorngallmilbe (Aceria macrorhyncha)
• Johannisbeergallmilbe oder Johannisbeerknospengallmilbe (Cecidophyopsis ribis)
• Käsemilbe (Tyrolichus casei)
• Mehlmilbe
• Milzbrand-Milbe
• Muschelkrebsmilbe
• Parasitellus fucorum
• Rote Samtmilbe, Sammetmilbe (Trombidium holosericeum)
• Runenmilbe
• Spinnmilben, Rote Spinne (Metatetranychus ulmi)
• Wassermilbe (Hydrodroma spec.)
• Teichmilbe
• Tropische Rattenmilbe (Ornithonyssus bacoti)
• Varroamilbe
• Vogelmilben: Rote Vogelmilbe, Nordische Vogelmilbe
• Große Zwiebelschalenmilbe (Rhizoglyphus echinops)
• Kleine Zwiebelschalenmilbe (Tarsonemus laticeps)

Fossile Belege

Milben sind in tertiärem Bernstein (u. a. Baltischer Bernstein^[10], Dominikanischer Bernstein^[11]) nicht selten. Ältere Belege sind hingegen äußerst rar und fehlten bis vor Kurzem aus dem Mesozoikum völlig. Die Milbe Protacarus crani aus dem schottischen Devon gilt als das älteste Fossil dieses Taxons und zugleich als einziger Nachweis einer Milbe aus dem Paläozoikum.^[12] Im Jahr 2012 wurden zwei Exemplare in 230 Millionen Jahre altem triassischem Bernstein aus den italienischen Dolomiten entdeckt. Die beiden artverschiedenen, zu den Gallmilben (Eriophyidae) gehörenden Fossilien wurden von ihrem Entdecker David Grimaldi (American Museum of Natural History, New York) Triasacarus fedelei und Ampezzoa triassica genannt.^[13][14] Die fossilen Formen unterscheiden sich in der Regel nur geringfügig von ihren rezenten Verwandten, sodass Paläozoologen von einer früh stagnierenden Evolution der Milben ausgehen.

Einzelnachweise

1. ↑ ^{a b} Stahr, Alexander: Milben. (Nicht mehr online verfügbar.) In: Ahabc.de. Das Magazin für Boden und Garten. Stahr, Alexander, archiviert vom Original am 5. April 2015; abgerufen am 15. September 2015.
2. ↑ M. Heethoff, L. Koerner: Small but powerful – The oribatid mite Archegozetes longisetosus Aoki (Acari, Oribatida) produces disproportionate high forces. In: The Journal of Experimental Biology (J. Exp. Biol.) 2007, Band 210, Nr. 17, S. 3036–3042, doi:10.1242/jeb.008276 (Volltext englisch).
3. ↑ Günther Schmidt: Giftige und gefährliche Spinnentiere. Westarp Wissenschaften, 1993, ISBN 3-89432-405-8, S. 58 ff.
4. ↑ Die Macht der Untermieter (Memento des Originals vom 3. November 2013 im Internet Archive) Info: Der Archivlink wurde automatisch eingesetzt und noch nicht geprüft. Bitte prüfe Original- und Archivlink gemäß Anleitung und entferne dann diesen Hinweis.@1@2Vorlage:Webachiv/IABot/www.agroscope.admin.ch. Medienmitteilung der landwirtschaftlichen Forschungsanstalt Agroscope ART vom 23. Dezember 2010; abgerufen am 5. Mai 2014.
5. ↑ Jeffrey D. Miller: The Role of Dust Mites in Allergy. In: Clinical Reviews in Allergy & Immunology. Band 57, Nr. 3, 2019, ISSN 1559-0267, S. 312–329, doi:10.1007/s12016-018-8693-0.
6. ↑ Archivierte Kopie (Memento des Originals vom 11. Juni 2007 im Internet Archive) Info: Der Archivlink wurde automatisch eingesetzt und noch nicht geprüft. Bitte prüfe Original- und Archivlink gemäß Anleitung und entferne dann diesen Hinweis.@1@2Vorlage:Webachiv/IABot/www.meb.uni-bonn.de
7. ↑ J. P. Melnyk, A. Smith, C. Scott-Dupree, M. F. Marcone, A. Hill: Identification of cheese mite species inoculated on Mimolette and Milbenkase cheese through cryogenic scanning electron microscopy. In: Journal of Dairy Science. Band 93, Nr. 8, 2010, ISSN 0022-0302, S. 3461–3468, doi:10.3168/jds.2009-2937, PMID 20655414 (journalofdairyscience.org).
8. ↑ Ingrid Fritz: Das große Krabbeln auf dem Käse. Milben sorgen für den würzigen Geschmack einer traditionsreichen Delikatesse. In: Innovation. Nr. 20, 8/2008, Volltext, PDF-Datei (Memento vom 5. März 2012 im Internet Archive).
9. ↑ Gerald W Krantz, David Evans Walter (Hrsg.): A Manual of Acarology. Third edition, Texas Tech University Press, Lubbock 2009, ISBN 978-0-89672-620-8, S. 111–117.
10. ↑ Wolfgang Weitschat; Wilfried Wichard: Atlas der Pflanzen und Tiere im Baltischen Bernstein. Pfeil, München 1998, ISBN 3-931516-94-6.
11. ↑ Rafael Jie Chiang Wu: Secrets of a lost world: Dominican amber and its inclusions. R.J.C. Wu, Santo Domingo (Dom.Rep.) 1997.
12. ↑ Arno Hermann Müller: Lehrbuch der Paläozoologie. Band II: Invertebraten., Teil 2: Arthropoda 1 – Mollusca 2. Fischer, Jena 1981, ISBN 978-3-334-60458-8.
13. ↑ Alexander R. Schmidt, Saskia Jancke, Evert E. Lindquist, Eugenio Ragazzi, Guido Roghi, Paul C. Nascimbene, Kerstin Schmidt, Torsten Wappler, David A. Grimaldi: Arthropods in Amber from the Triassic Period. In: Proceedings of the National Academy of Sciences. 27. August 2012, Band 109, Nr. 37, S. 14796–14801, doi:10.1073/pnas.1208464109.
14. ↑ Oldest occurrence of arthropods preserved in amber: Fly, mite specimens are 100 million years older than previous amber inclusions. (Nicht mehr online verfügbar.) In: sciencedaily.com. American Museum of Natural History, 27. August 2012, archiviert vom Original am 19. Oktober 2014; abgerufen am 15. Februar 2015 (englisch).

Acari (or Acarina) are a taxon o arachnids that contains mites an ticks.

Los acarians (Acari o Acarina) son un taxon d'aracnids.

Son de talha generalament minuscula : d'unes son microscopics, e mesuran pas que qualques desenats de micromètres, los mai grands depassan pas 2 cm (levat las langastas gavadas de sang que dins las espècias tropicoeqüatorialas pòdon aténher la talha d'una « bèla » cerièsa).

Lo còs es particularament compacte per un artropòde acausa de la fusion del prosòmi (l'equivalent del cefalotorax d'autres artropòdes) e de l'opistosòmi (o abdomèn) en una massa unida e de la quasidesaparicion de las traças de segmentacion.

Existisson prèp de 50 000 espècias repertoriadas, mas la diversitat vertadièra del grop es probablament superiora al milion d'espècias^[1]. La varietat de lors mòdes de vida (abitat, nicha ecologica, mòde d'alimentacion…) es sens egala en çò dels Aracnids.

N'i a fòrça que vivon liurament dins lo sòl o l'aiga, mas los acarians an tanben desvolopat una granda diversitat de relacions amb d'autres èssers vivents — animals o vegetals —, que van de la forèsia a l'endoparasitisme. Existís en particular un grand nombre d'espècias parasitas, eventualament patogènas per las plantas, los animals o l'òme.

Demest los mai coneguts, figurana las langastas, lo sarcòpte responsable de la gala, lo varroa parasit de las abelhas, los acarians de las poscas (Dermatophagoides pteronyssinus per exemple) susceptibles de provocar d'allergias a certainas personas, o encara los rogets.

Morfologia

A causa de la fusion de las diferentas regions del còs, la morfologia dels acarians es unica. Las solas traças visiblas de la segmentacion d'origina son los apendicis, pèças bucalas e patas. Las pèças bucalas, quelicèras e pedipalpas, son sovent fòrtament modificadas en relacion amb l'alimentacion correspondenta. Constituisson un ensemble que per las langastas pren lo nom de capitulum (del latin « cap ») separat de la rèsta del còs per un silhon. La rèsta del còs es nomenada idiosòme per las langastas.

De cada costat del còs se tròba un estigmat que servís d'orifici respiratòri.

Reproduccion

Los acarians son essencialament, siquenon exclusivament ovipars. Coma pels insèctas, als uòus succedisson una larva, puèi baba e enfin l'adulte. Certans autors nuançan pels acarians la nocion d'estadi e la de estasi, e fan la diferéncia, al dintre de l'estasi nimfal, entre diferents estadis, cadun separats per una muda, mas de fòrt febla amplitud, plan diferenta de la que transfòrma la larva en baba, e aquela en l'adulte.

Mòdes de vida

Segon las espècias, l'abitat e lo comportament son extrèmament variats.

Alimentacion

Los regims alimentaris dels acarians son fòrça variats segon las espècias o los gropes : fitofags, predators, ematofags e linfofags, etc. La noiridura pòt èsser predigerida abans l'ingestion, per inoculacion de saliva. D'unes acarians consoman d'aliments solids (animals e vegetals) en los esquichant gràcias a lors quelicèrs en forma de pinça. Puèi, las substàncias solidas son digeridas a l'exterior del còs gràcias a d'enzims secretats per las glandas salivàrias. D'autres acarians son de chucaires de sang o de saba. L'epitèli de l'intestin mejan capta los aliments per fagocitòsi.

Las espècias liuras

Pòdon èsser marinas, dulçaqüicòlas, terrèstras. Pòdon èsser carnivòras, vegetarianas o detritivòras. Certanas provòcan de galas suls vegetals. D'autras vivon sus las denadas alimentàrias (Ex : Tyrolichus casei pels fromatges de pasta mai mofla o Acarus siro autrescòps apelat Tyroglyphus farinae, dich ciron que produssís las crostas de fromatges durs tals coma la Mimoleta). D'autras vivon dins las denadas entrepausadas coma lo blat o la farina. Un desenat d'espècias es responsable d'allergias per l'Òme (Dermatophagoides, Acarus siro, Pidoglyphus destructor).

• Los idracarians son comuns dins las aigas doças,
• Los alacarians (marins) se pòdon rencontrar fins a 4 000 mètres de prigondor.
• Los oribats son un grop d'acarians sustot abondents dins lo sòl. Consoman de degalhs vegetals que fragmentan en pichons elements e facilitant atal lo ròtle dels bactèris dins la formacion de l'humus.

Las espècias parasitas

N'existís una granda quantitat e son pas encara totas conegudas.

A títol d'exemple, los sarcòptes (Sarcoptes scabiei) curan de galariás dins l'epidèrme dels mamifèrs e causan la gala (inclús per l'Òme).

Los ixòdes o langastas se fixan suls mamifèrs e los ausèls e chucan lor sang. Las langastas pòdon èsser de vectors de virús, de bactèris (espiroquèts) e protozoaris patogèns. Los ixòdes pòdon transmetre Brucella, l'agent de la brucellòsi. Ornithodoros moubata es una langasta africana que transmet a l'Òme Spirochaeta duttoni (agent de fèbre recurrenta). En America del Nòrd, las langastas del genre Dermacentor transmeton l'agent de la fèbre porpra de las montanhas rocosas.

Trombicula autumnalis, o rogets, parasita los animals de sang cauda (inclús l'Òme) a l'estat larvari.

Mantuna espècia de demodex vivon en parasit o en simbiòta (en tant que netejant los pòrs d'un excès de sebum) de mamifèrs, dont l'Òme Demodex folliculorum que viu dins las glandas sebacèas de l'Òme e Demodex brevis que viu dins lo follicul pilós uman.

Lo tetranic teissièr (Tetranychus urticae) viu sus las fuèlhas de las plantas ont teis de telas de seda, l'acarian roge dels pomacèas (Panonychus ulmi) es patogèn de la vinha e dels arbres fruchoses. Eriophyes vitis provòca l'eriniòsa de la vinha (desformacion de las fuèlhas).

La familha dels Podapolipidae parasita comunament los abelhards^[2].

Taxonomia

Classificacion^[3]

Los acarològs considèran los acarians coma una sosclassa devesida en dos Superòrdres, mentre que los autres aracnològs lors conservan lo reng d'òrdre.

• Superòrdre Parasitifòrmes (Anactinotrichida) quatre òrdres
  • Òrdre Opilioacarida una familha
    • Opilioacaridae With, 1902
  • Òrdre Holothyrida tres familhas
    • Allothyridae van der Hammen, 1972
    • Holothyridae Thorell, 1882
    • Neothyridae Lehtinen, 1981
  • Òrdre Ixodida tres familhas
    • Argasidae C.L.Koch, 1844
    • Ixodidae C.L.Koch, 1844
    • Nuttalliellidae Schulze, 1935
  • Òrdre Mesostigmata
    • SosÒrdre Sejida (Sejoidea)
    • SosÒrdre Trigynaspida
      • Coòrta Cercomegistina (Cercomegistoidea)
      • Coòrta Antennophorina (Antennophoroidea, Celaenopsoidea, Fedrizzioidea, Megisthanoidea, Parantennuloidea e Aenictequoidea)
    • SosÒrdre Monogynaspida
      • Coòrta Microgyniina (Microgynioidea)
      • Coòrta Heatherellina (Heatherelloidea)
      • Coòrta Uropodina
        • SosCoòrta Uropodiae (Thinozerconoidea, Polyaspidoidea, Uropodoidea e Trachyuropodoidea)
        • SosCoòrta Diarthrophalliae (Diarthrophalloidea)
      • Coòrta Gamasina
        • SosCoòrta Epicriiae (Epicrioidea e Zerconoidea)
        • SosCoòrta Arctacariae (Arctacaroidea)
        • SosCoòrta Parasitiae (Parasitoidea)
        • SosCoòrta Dermanyssiae (Veigaioidea, Rhodacaroidea, Eviphidoidea, Ascoidea, Phytoseioidea e Dermanyssoidea)
• Superòrdre Acariformes (Actinotrichida) dos òrdres
  • Òrdre Trombidiformes
    • SosÒrdre Sphaerolichida
    • SosÒrdre Prostigmata
      • SuperCoòrta Labidostommatides (Labidostommatoidea)
      • SuperCoòrta Eupodides (Bdelloidea, Halacaroidea, Eupodoidea, Tydeoidea e Eriophyoidea)
      • SuperCoòrta Anystides
        • Coòrta Anystina (Caeculoidea, Anystoidea e Paratydeoidea)
        • Coòrta Parasitengonina
          • SosCoòrta Trombidiae (Calyptostomatoidea, Erythraeoidea e Trombidioidea)
          • SosCoòrta Hydrachnidiae (Hydryphantoidea, Eylaoidea, Hydrovolzioidea, Hydrachnoidea, Lebertioidea, Hygrobatoidea e Arrenuroidea)
      • SuperCoòrta Eleutherengonides
        • Coòrta Raphignathina (Raphignathoidea, Tetranychoidea, Cheyletoidea, Pomerantzioidea e Pterygosomatoidea)
        • Coòrta Heterostigmatina (Tarsocheyloidea, Heterocheyloidea, Dolichocyboidea, Trochometridioidea, Scutacaroidea, Pygmephoroidea, Pyemotoidea e Tarsonemoidea)
  • Òrdre Sarcoptiformes
    • SosÒrdre Endeostigmata
      • Coòrta Bimichaeliina (Bimichaeloidea)
      • Coòrta Nematalycina (Nematalycoidea)
      • Coòrta Terpnacarina (Oehserchestoidea e Terpnacaroidea)
      • Coòrta Alicorhagiina (Alicrhagioidea)
    • SosÒrdre Oribatida
      • SuperCoòrta Palaeosomatides (Archeonothroidea, Palaeacaroidea e Ctenacaroidea)
      • SuperCoòrta Enarthronotides (Hypochthonioidea, Prothoplophoroidea, Brachychthonoidea e Atopochthonioidea)
      • SuperCoòrta Parhyposomatides (Parhypochthonioidea)
      • SuperCoòrta Mixonomatides (Phthiracaroidea, Euphthiracaroidea, Lohmannioidea e Eulohmannioidea)
      • SuperCoòrta Desmonomatides
        • Coòrta Nothrina (Crotonioidea, Malaconothroidea, Nanhermannioidea e Hermannioidea)
        • Coòrta Brachypylina
        • Coòrta Astigmatina

Classificacion filogenetica

Qualques familhas

Acaridae, Analgidae, Anystidae, Argasidae, Ascouracaridae, Atopomelidae, Bdellidae, Carpoglyphidae, Cheyletidae, Demodicidae, Dermanyssidae, Dermationidae, Epidermoptidae, Eriophyidae, Glycyphagidae, Halarachnidae, Ixodidae, Knemidokoptidae, Kytoditidae, Laelapidae, Laminosioptidae, Leeuwenhoekiidae, Listrophoridae, Macrochelidae, Macronyssidae, Microdispidae, Penthaleidae, Phytoptidae, Phytoseiidae, Psorergatidae, Psoroptidae, Pyemotidae, Pyroglyphidae, Rhinonyssidae, Rhynchaphytoptidae, Sarcoptidae, Sitercoptidae, Tarsonemidae, Tenuipalpidae, Tetranychidae, Trombiculidae.

Lo mond animal:

• amb asterisc : los tipes d'organizacion que son de grases evolutius correspondent pas a de gropes monofiletics, mas parafiletics (comportant pas totes los descendents d'un meteis ancèstre – exemple : los descendents d'ancèstres vermifòrmes son pas totes uèi de vèrms, etc.).
• En jaune : las principalas explosions radiativas.

* Unicellulars Procariòtas (cellula sens nuclèu) ♦ Equinodèrmes: Orsin, Crinoïdes, Congombres de mar, estèla de mar e ofiura. ♦ Bivalves (cauquilhatges) >* Unicellulars Eucariòtas (cellula de nuclèu) ♦ Gasteropòdes (escagaròls, limauces,...) >* Esponga (organisme multicellular) ♦ Mollusques ♦ Cefalopòdes (Pofres, sepias) >* Polip: idras, coralh e medusa >* Vèrm (mobilitat e tube digestiu) bilaterian ♦ Trilobits (de doas a 24 patas - atudat) >* Peisses agnats (sens maissas) ♦ Artropòdes primitius tipe miriapòdes (Fòrça patas) ♦ Decapòdes: crancs e escrabidas (dètz patas) >* Peisses primitius (peisses cartilaginoses) ♦ Aracnids de uèch patas: aranhas, scorpions et acarians. ♦ Domaisèlas >* Peisses tipics (peisses ossoses) ♦ Sèrps > exapòdes (de sièis patas) : Insèctes primitius sens alas (tipe Apterygota). ♦ Babaròts, mantas, termites. >* Peisses de nadarèlas carnudas (Sarcopterygii) ♦ Dinosaures (atudat) ♦ Ortoptèr (sautarèla, grèlh). >* Tetrapòdes primitius (tipe Anfibians) ♦ Crocodils ♦ Marsupials ♦ Emiptèrs (Barnats pudents, cigalas,...) >* Reptils primitius (Amniòtas de tipe Lausèrt) ♦ Tartugas ♦ Insectivòrs (Taupia, Eiriç,...) ♦ Coleoptèrs (escarabat, catarineta,...) ♦ Ausèls ♦ Quiroptèrs (Ratapenada) ♦ Imenoptèrs (abelha, Vèspa, formiga ♦ Primats ♦ Diptèr (moscas) >*Mamifèrs primitius tipe monotrèma ♦ Rosegaires e Lagomòrfs (conilhs) ♦ Lepidoptèr (parpalhòl) ♦ Carnivòrs ♦ ♦ Ongulats ♦

Metòde de contraròtle de las populacions

• Lucha quimica

Los acaricids

• Lucha biologica

Los predators naturals

Galariá

• Aceria anthocoptes

• Brevipalpus phoenicis

• Dermatophagoides pteronyssinus

• Lorryia formosa

• Lorryia formosa

• Acarians de las plantas, formant una colonia reproductritz

• Trombidium holosericeum

• Tetranychidae (aranha roja)

• Bosièr transportant d'acarians foretics

• Tuckerella

• Sarcoptes scabiei

• Imatge SEM d'un acarian

• Varroa (Varroa destructor)

• Varroamilbe Varroa destructor

• Trombidium holosericeum

Nòtas e referéncias

Vejatz tanben

Articles connèxes

• Aranha roja
• Roget
• Langasta
• Lista dels principals allergèns
• Acaricid

Un acaro es un aracnido pico cual es un parasito.

An si ticos es ance en la mesma suclase (Acari), los es tipal videda como un ordina separada.

Acaros (e ticos) ave un corpo divideda entra du areas, la sefalotorax o prosoma (los no ave un testo separada de sua torax) e la opistosoma. La majoria de acaros es multe peti, min ca 1 mm de longia.

Alga spesies abita acua, alga en tera (como descomposantes), alga sur plantas, e alga como predores o parasitos. Un parasito importante es la varoa, cual es un parasito de abeas. Un otra es la acaro de scabiose. La plu de acaros no es nosiva per umanas, ma algas es asosiada con alerjias o pote porta maladias.

Arbor filojenetica

└─o Acaro ├─o Anactinotricida │ ├─o Opilioacariformo │ └─o Parasitiformo │ ├─o │ │ ├─o Olotirido │ │ └─o Ixodido │ └─o Mesostigmato │ ├─o Eaterelino o Eaterelido │ ├─o Sejino │ ├─o Arctacarino o Arctacarido │ ├─o Microjinino │ ├─o Epicrino │ ├─o Uropodino │ ├─o Diartrofalino o Diartrofalido │ ├─o Sercomejistino │ ├─o Antenoforino │ ├─o Parasitino ou Parasitido │ ├─o Eterozerconino │ └─o Dermanisino └─o Acariformo ├─o Trombidiformo │ ├─o Sferolicido │ └─o Prostigmato │ ├─o Eupodino │ └─o Anistino │ ├─o Eleuterengono │ │ ├─o Eterostigmato │ │ └─o Rafignato │ └─o │ ├─o Anisto │ └─o Parasitengono │ └─? Idracarino └─o Sarcoptiformo ├─o Endeostigmato └─o Oribatido ├─o Enartronoto └─o Novoribatido ├─o Pariposomato └─o Olonoto ├─o Euptictimo └─o ├─o Astigmato │ └─o Psoroptidio └─o Olosomato └─o Bracipilino └─o Sircumdisentio └─o Poronoto 

Akaro esas mikra araknoido kun korpo, generale, disko-forma e globatra, sen distingo tre preciza di abdomino de cefalotorako.

Kanalar (Acarina) — oʻrgimchaksimonlar sinfiga mansub mayda boʻgʻimoyoqlilar. 3 turkumga boʻlinadi: akariformli K. (Acariformes), parazitformli K. (Parasitiformes) va pichanoʻrar K. (Opiliocarina). Tanasi tuxumsimon yoki choʻziq (uz. 0,1—0,30 mm), aksariyati boʻgʻimlarga boʻlinmagan. Tanasi, odatda, 2 kiyem: ogʻiz apparati joylashgan oldingi — giatosoma va oyoqlari joylashgan orqa qism — idiosomadan iborat. K. hasharotlardan 4, baʼzilari esa 2 juft oyoqlari boʻlishi, tanasining bosh, koʻkrak va qorin qismga boʻlinmasligi, moʻylovlari boʻlmasligi bilan farqlanadi. Tanasi yashash sharoitiga koʻra, tiniq yoki juda zichlashgan muskulli qoplamga ega. Barcha K. ayrim jinsli boʻlib, koʻpchiligi tuxum qoʻyib koʻpayadi. Oziqlanish tipiga qarab 3 guruhga boʻlinadi: oʻsimlikxoʻrlar, yirtqich K. va parazit K. Baʼzi K. oʻsimlik qoldiqlari bilan (saprofaglar) oziqlanib, tuproq hosil boʻlish jarayonida muhim rol oʻynaydi (mas., Oribalidae oilasiga mansub qalqonli K. va AcaroideaHHHr vakillari); boshqalari oʻsimlik shirasi bilan (fitofaglar) oziqlanib, q.x. ekinlariga katta zarar keltiradi (maye., Tetranychidae oilasining turlari); ayrimlari sodda zamburugʻlar bilan oziqlanadi (mikofaglar) hamda parazit K. q.x. hayvonlari va odamga zarar yetkazadi (Ixodidae, Argasidae, Dermanyssidae va b. oiladagi K.). Tabiatda zararli K. bilan bir katorda foydalilari ham (entomofag K.) boʻlib, q.x. zararkunandalarining koʻpayishiga toʻsqinlik qiladi.

Oʻsimlikxoʻr K. ikki: sarkoptiformli K. (Sarcoptifomes) hamda trombidiformli K. (Trombidiformes) kenja turkumga boʻlinadi. Sarkoptiformli K.dan ombor K.ning 2 oilasi: un K. va tukli K.ning vakillari katta zarar keltiradi (qarang Ombor zararkunandalari). Trombidiformli K. kenja turkumiga oʻsimlikning oʻsish va rivojlanish davrida shirasini soʻrib zarar keltiradigan K. kiradi. Q.x. ekinlariga, ayniqsa, oʻrgimchakkanalar oilasining turlari, jumladan, oʻrgimchakkana juda koʻp zarar yetkazadi. Briobindlar oilasiga mansub eng yirik (2 mm gacha) va serharakat K. faqatgina oʻsimliklarga zarar keltirib qolmay, balki odamlar yashaydigan joylarga kirib, zahira oziqovqatlarni ham ifloslantiradi. Qoʻngʻir meva kanasi — ashaddiy zararkunandadir. Oʻrta Osiyo jan.da yassi tanali K. (Tenuipalpidae) oilasining vakillaridan meva yassi tanali kanasi zararlidir. Har xil tirnoqli K. oilasi (Tarsonemidae)HHHr koʻpgina turlari oʻsimliklar bilan oziqlanadi, ammo yirtqich hamda saprofaglari ham mavjud. Eng zararkunandasi — yertut kanasidir. Qorindor K. oilasiga (Pycmotidae) tirik tugʻish harakterli. Ularning barcha rivojlanish fazalari ona qornida oʻtadi; qorni sharsimon shishib, 100—500 martagacha kattalashish xususiyatiga ega. Bu oilaga mansub don K. bugʻdoy, suli, javdar, arpa va boshoqli oʻtlarga vegetatsiya davrida zarar yetkazadi. Qorindor K. zahiralarga zarar keltiruvchi hasharotlar qurtida parazitlik qiladi; ular odam tanasiga tushsa, teri kasalligi — pichan qichimasini vujudga keltiradi. Toʻrt oyoqli K. yoki shish paydo qiluvchi K. (Eriophyidae) oilasining vakillari oʻsimlik bilan oziqlanib, uning shakli, barg hamda mevalari rangini oʻzgartiradi, kurtaklarni nobud qiladi. Baʼzi turlari oʻsimliklar ustida erkin yashaydi, boshqalari esa shish paydo qiladi.

Yirtqich K. — parazitformli va akariformli K. turkumlarining vakillaridir. Mevali daraxtlar bargida, tut, tok, gʻoʻza, beda va sabzavot ekinlarida, begona oʻtlar hamda oʻsimlik qoldiqlarida yashaydi. Serharakat. Oʻrgimchakkana tuxumi, lichinkalari, nimfasi va voyaga yetgan individlari, yassi tanali K. va b. mayda boʻgʻimoyoqlilar bilan oziqlanadi. Oʻrta Osiyoda keng tarqalgan boʻlib, 11 oilaga mansub 50 ga yaqin turi maʼlum. Koʻpincha, ekinzor dalalarida va unga yondosh yerlardagi begona oʻtlarda uchraydi. Oʻsimlikxoʻr K. kabi ular ham toʻkilgan barglarda, daraxt poʻstloqlari yoriqlarida, toʻshamalarda va b. oʻsimlik qoldiqlarida qishlaydi. Sutkalik oʻrtacha harorat 10° dan yuqori boʻlganda qishlov joylaridan chiqadi. Sugʻorma dehqonchilik agrobiotsenozida, asosan, begona oʻtlar hamda tut daraxtlarida toʻplanadi. Gʻoʻzaga may oxiri — iyun boshlarida oʻrgimchakkanadan soʻng oʻtadi. Ularning mavsumiy rivojlanish davri bir xilda boʻlib, bu yirtqich K.ning oziqlanishi uchun yaxshi sharoit yaratadi. Oʻsimlikxoʻr zararkunanda K.ga qarshi biologik himoya usulida yirtqich K.dan foydalanish mumkin. Eng faol yirtqich K. fitoseid va b. oilaga mansub turlardir. Ular issiqxonalarda yetishtiriladigan bodringlardagi hamda bogʻ va tokzorlardagi oʻrgimchakkanalarga qarshi qoʻllaniladi.

Parazit K. ikki kenja turkum — Mesostigmata va IxodidesHH oʻz ichiga olgan parazitformli K. turkumining vakillaridir. Bular q.x. hayvonlari (qoramol, choʻchqa, parrandalar) hamda odamdagi yuqumli kasalliklar qoʻzgʻatuvchilarining manbai va tarqatuvchilari. Ixodidae, Argasidae, Dermanyssidae oilalarining vakillari eng zararli K.dir. Koʻp turlari nobud boʻlgan oʻsimlik qoldiklaridan iborat toʻshamalarda yoki yaylovlardagi oʻtlarning ildiz-boʻgʻzi qismida yashirin hayot kechiradi. Kamharakat boʻlib, katta maydonlarga faol tarqala olmaydi. K.ga qarshi akaritsidlar va biologik himoya usulidan foydalaniladi.

Adabiyot

• Al i muhamedov S. N. i dr. Vrednie i poleznie kleshi Sredney Azii, T., 1982. Sulton Alimuhamedov.^[1]

Manbalar

Khiki unquymanta ñawirinaykipaq qhaway Mata unquy.

Khiki (Acari icha Acarina) nisqakunaqa ancha ch'iñicha pakchakunam, suquspa kawsachikuq: ancha achka atamkunam - ahinataq amakukuna, mata khikipas -, ichataq yura mikhuq, aycha mikhuqpas. 30.000-manta aswan rikch'aqmi.

Hawa t'inkikuna

• Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Khiki.

• Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Khiki

Kägentäid (lat. Acari, Acarina) oma gavedid.

Mieten (Acari) sünd lüttje Krabbeldeerter un höört as Ornen to de Spinnen (Arachnida) mit to. Dat gifft bi 50.000 Aarden vun Mieten in 546 Familien.^[1] Dor sünd se mank de Spinnen de gröttste Grupp mit. Vunwegen dat se mank den Stamm vun de Liddfööt de lüttjesten Deerter sünd, is an to nehmen, dat allerhand Aarden noch gor nich bekannt sünd.

Wo de Mieten leevt

Mieten leevt meist allerwegens. Üm un bi de Hälft vun al Aarden, de bekannt sünd, is ünner de Eer togange. Wenn dor allens up Schick is, denn könnt en paar Hunnertdusend Mieten up een m² leven un finnt dor ok noog to’n Freten. Man dat gifft ok Mieten, de leevt an so afsunnerliche Öörd, as in de Lungen vun Apen, in de Nesenlöcker vun Vagels un in de Tracheengatten vun Insekten. Ok bi de meisten Minschen sünd Mieten tohuse, ünner annern an de Haarwuddeln vun de Wimpern.

Utsehn un Egenaart

Bi Spinnen is dat so, dat se alltohopen as Rövers leevt un tämlich övereen utseht, jedenfalls wat den Bo vun dat Lief angeiht. Bi Mieten sünd de Ünnerscheed veel grötter. Se leevt ok ganz verscheden. Dat gifft wecke Mieten, de sünd bloß bi 0,1 mm groot. De gröttsten Mieten sünd de Teken, dor könnt de Seken, wenn se sik vullsapen hefft mit Bloot, bit 3 cm groot weern. Just so, as de Spinnen hefft se ok woll acht Been, man as Maad sünd dat denn doch bloß sess.

Mieten könnt nich besunners gau lopen. Dorüm bruukt se faken annere Deerter as Kutsch. Gifft ok Mieten, de suugt den Sapp ut dat Lief vun den Weert, wo se up sitten doot, wenn se sik enerwegens hendregen laat.

En Aart vun de Hoornmieten ut de Tropen is Archegozetes longisetosus. Wenn een togrunne leggen deit, wo lüttj dat deert is (0,8 mm), is dat dat starkste Tier vun de ganze Welt. Se kann meist 1.200 mol so veel bören, as se süms wegen deit. Dat is fiev mol mehr, as theoreetsch överhaupt mööglich is.^[2]

Freten

Blangen de Roofmieten gifft dat ok annere, de freet Plantendelen oder Poggenstöhl. Annere laat sik Aas oder dode Planten smecken. Bavenhen gifft dat mank de Mieten en ganzen Barg vun Parasiten.

Schaden

Allgemeen weert Mieten as en Problem ankeken. In de Landweertschop sitt Mieten up Höhner un annere Vagels. Bi Minschen sünd de Huusstoffmieten to’n groot Problem för Lüde mit en Allergie wurrn. Up Matratzen, Teppichen, Polstermöbels oder Stofftieren sünd düsse Mieten tohuse. Se leevt vun luerlüttje Schinnen, de vun de Minschen ehre Huut affallt. Mit jem ehre Bösten un Klauen klammert se sik an Textilien an un blievt dor ok up sitten, wenn een dor mit en Stoffsuger överhen geiht. Licht möögt se nich so geern, man in de Minschen ehre Bedden sünd se kregel. In dat fochtig-warme Klima dor kaamt se wunnerbor togange. Man, wat se utscheden doot, kann bi de Minschen en Huusstoffallergie in Gang setten. Wenn dor keen Dokter bigeiht, denn so warrt vun so en Allergie in 70% vun al Fäll na en Tiet vun in’n Dörsnitt acht Johren Asthma.

Mieten könnt ok in Spieskamern un Lagers vun Mehl un Korn togange ween. De Mehlmiet (Acarus siro) kann de Inholtstoffen verännern, wenn se enerwegens insitten deit. Bavenhen warrt se tomeist as aklig ankeken. Bedrapen Delen mütt wegsmeten weern. Vunwegen dat düsse Mieten so lüttj sünd (0,3 – 0,6 mm) könnt se faken eerst bi en Filth-Test funnen weern.

Mieten un Krankheiten

Krankheiten, de vun Mieten in Gang bröcht wurrn sünd, weert as Acariose benöömt. Kuhlmieten bohrt Gäng in de Huut vun jem ehren Weert un leggt dor jem ehre Eier af. Dat deit denn duchtig jöken. De Maden, de ut so’ Eier rutkrupen doot, bringt bi Minschen de Krätz („Schabb“), bi Deerter de Räude in Gang.

Fellmieten (Geslecht Demodex) leevt in dat Fell vun Söögdeerten. Demodex canis is in de Huut vun allerhand Hunnen togange, man bloß, wenn de Hund al keen gesund Immunsystem hett, weert de Deerter dor krank vun. De Fellmiete „Demotex follicularum“ warrt bi al Minschen in dat Haar funnen un fritt dor sünnerlich Fett, man ok Bakterien. Dat se wat mit de Süke "Rosazea" to kriegen hett, warrt woll seggt, man en Bewies gifft dat bither to nich. Verscheden Aarden vun Loopmieten könnt bi’n Minschen ok de die Trombidiose (Erntekrätze) in Gang setten.^[3]

För Honnigimmen köönt en Reeg vun Mieten gefährlich weern. So bringt de Varroamiet Varoose, Acarapidose un Tropilaelapsose) in Gang.

Annere Mietenaarden könnt Fleckfever, Rickettsipocken, Tularämie un de Saint-Louis-Enzephalitis in Gang setten, wenn se een bieten doot. Wenn de Teken Bloot sugen doot, könnt se gefährliche Süken, as Meningits (FSME), Krim-Kongo-Fever, Fleckfever oder Borreliose överdregen.

Wat se nütten doot

En ganze Reeg vun Roofmieten weert ok as Nützlingen ankeken, vunwegen dat se in de Bueree hölpt, gegen de Schädlingen gegenan to gahn. Ut düssen Grunne weert se ok in’t Labor tücht’. Denn gifft dat ok noch en besunnern Kees, dor warrt de Miet mit Naam Thyroplyphus siro bruukt, wenn he herstellt warrt.^[4] De vörmolige Naam vun de Miet weer dorüm Tyroglyphus casei, un de Kees heet Mietenkees.

Ünnerorden Actinedida

• Astigmata
• Roofmieten (Gamasida)
• Holothyrida
• Teken (Ixodida)
• Opilioacarida
• Hoornmieten (Oribatida)
• Loopmieten (Trombiculidae)

Aarten

• Kuhlmieten
• Huusstoffmieten
• Runenmieten
• Diekmieten
• Musselkrebsmieten
• Vagelmieten: Rode Vogelmiet, Noordsche Vagelmiet
• Troopsche Rattenmiet (Ornithonyssus bacoti)
• Harvstgrasmiet oder Aarntmiet (Neotrombicula autumnalis)
• Spinnmieten, Rode Spinn (Metatetranychus ulmi)
• Kävermiet (Parasitus fucorum/coleopratorum)
• Rode Samtmiet, Sünnentiek (Trombidium holosericeum)
• Watermieten (Hydrodroma spec.)
• Mehlmiet
• Fellmiet
• Grote Zippelschellenmiet (Rhizoglyphus echinops)
• Lüttje Zippelschellenmiet (Tarsonemus laticeps)
• Hoornmiet (Archegozetes longisetosus)

Kiek ok bi

• Akarizid
• Varroamiet
• Projekt: Deerternaams up Platt

Borns

1. ↑ Joel Hallan, 2005: SYNOPSIS OF THE DESCRIBED ARACHNIDA OF THE WORLD. ACARI PROJECT STATUS. Department of Entomology, Texas A&M University.
2. ↑ M. Heethoff, L. Koerner: Small but powerful - The oribatid mite Archegozetes longisetosus Aoki (Acari, Oribatida) produces disproportionate high forces, J. Exp. Biol. 2007, Bd. 210 (17), S. 3036-3042. (auf englisch)
3. ↑ http://www.meb.uni-bonn.de/parasitologie/ag_zecken/images/merkbla_.doc
4. ↑ http://www.zeiss.de/C1257173002D0F60/0/D964725523A455EEC12574A60030BA71/$File/innovation_20_40.pdf

Weblenks

• Acari (Milben), vun Michael Becker

Milben (Acari) sinn eng Ënnerklass vun de Spannendéieren (Arachnida) am Stamm vun den Arthropoden. Mat ronn 50.000 bekannten Aarten a 546 Familljen^[1] sinn d'Milben déi Grupp vu Spannendéiere mat deene meeschten Aarten.

Charakteristiken

Déi klengst Milbe si just 0,1 Millimeter grouss, wärend d'Zecken, bei deenen d'Weibercher vollgesuckelt bis zu 3 cm déck kënne ginn, déi gréisst sinn. Si hunn, wéi d'Wiefspannen, aacht Been, och wann hir Larv der dacks just 6 huet.

Etlech vun de Milbenaarte benotzen aner Déieren, wéi z. B. Insekten, als Transportmëttel. Eng tropesch Aart, d' Archegozetes longisetosus, ass a Relatioun zu hirer Gréisst, dat stäerkst Déier vun der Welt: si ka bal dat 1200-facht vun hirem eegene Gewiicht packen.^[2]

Et gëtt Milben, déi lieweg Déiere joen, wärend anerer blann sinn.^[3].

Habitater

Milbe gëtt et a ville Liewensraim. Ronn d'Hallschent vun de bekannten Aarte liewen am Buedem, wou bei gudde Konditiounen honnertdausend Milbe pro Quadratmeter Plaz an ze Friesse fannen. Et gëtt der och, déi méi aussergewéinlech Habitater hunn, wéi d'Longe vun Afen, d'Nueslächer vu Vullen, oder d'Tracheenëffnunge vun Insekten. Och déi meescht Mënschen hu Milben, z. B. bei den Hoerwuerzele vun de Wimperen. D'Waassermilben (Hydrachnidia), mat ronn 5000 Aarten, liewen haaptsächlech am Séisswaasser awer och an am Mier.

Kascht

Jee no Aart ernieren d'Milbe sech vun Déieren, déi se fänken, vu Planzen oder Pilzen, oder awer vun doudegen Déieren oder Tissu, deen ofgestuerwen ass (wéi z. B. Hautzellen). Et gëtt och vill Milben, déi als Parasitte liewen.

Milben als Krankheetsverursaacher

Erkrankungen duerch Milbe ginn Acariose genannt.

Besonnesch d'Hausstëbsallergie kënnt bei Allergiker dacks vir; si gëtt duerch d'Exkrementer vun der Hausstëbsmilb ausgeléist.

D'Krätzdéierche buere Gäng an d'Haut vun hirem Wiert a leeën duer hir Eeër, wat beim Betraffenen e staarke Bass produzéiert. D'Larven, déi aus den Eeër erauskommen, ergi beim Mënsch d'Krankheetsbild vum Krätz, bei Déiere schwätzt ee vu Rëffegkeet.

Bei Hunnegbeie provozéiere verschidde Milben, wéi z. B. d'Varroamilb déi sougenannt Varroose, déi ganz Beievëlker schwächt an ausstierwen deet.

Aner Milbenaarte kënnen duerch hiert Bäissen Fleckféiwer, Rickettsipouken, Tularämie an d'Saint-Louis-Enzephalitis iwwerdroen. D'Vertrieder vun der Ënneruerdnung vun den Zecke kënne beim Bluttsuckele geféierlech Krankheeten iwwerdroen, wéi d'viral Meningite d'Krim-Kongo-Féiwer, Fleckféiwer oder d'Borreliose.

Notzwierkung

Vill Raubmilbe gi vum Mënsch als nëtzlech ugesinn, well se Schädlingen an der Landwirtschaft an am Gaardebau verdillegen. Dofir ginn s'alt an Zären ënner kontrolléierte Bedingunge geziicht.^[4] Eng bestëmmt Aart (Thyroplyphus siro^[5], virdrun: Tyroglyphus casei) gëtt als Notzdéier geziicht, fir bei der Produktioun vu Milbekéis ze "hëllefen".

Systematik

Déi sechs Uerdnunge vun de Milbe ginn an zwou Iwweruerdnungen zesummegefaasst:^[6]

• Iwweruerdnung Acariformes
  • Sarcoptiformes
  • Trombidiformes
• Iwweruerdnung Parasitiformes
  • Mesostigmata
  • Holothyrida
  • Zecken (Ixodida)
  • Opilioacarida

Referenzen

1. ↑ Joel Hallan, 2005: SYNOPSIS OF THE DESCRIBED ARACHNIDA OF THE WORLD. ACARI PROJECT STATUS. Department of Entomology, Texas A&M University.
2. ↑ M. Heethoff, L. Koerner: Small but powerful - The oribatid mite Archegozetes longisetosus Aoki (Acari, Oribatida) produces disproportionate high forces. In: The Journal of Experimental Biology (J. Exp. Biol.) 2007, Bd. 210 (17), S. 3036-3042, (Volltext online (englesch))
3. ↑ Günther Schmidt (1993): Giftige und gefährliche Spinnentiere. Westarp Wissenschaften, ISBN 3-89432-405-8, S. 58 ff.
4. ↑ http://www.katzbiotechservices.de/firma/fragenantworten/#faq_wieproduziert
5. ↑ http://www.zeiss.de/C1257173002D0F60/0/D964725523A455EEC12574A60030BA71/$File/innovation_20_40.pdf
6. ↑ G. W. Krantz und D. E. Walter (Ed.): A Manual of Acarology. Third edition, Texas Tech University Press, 2009, S. 111-117

Um Spaweck

Commons: Milben (Acari) – Biller, Videoen oder Audiodateien

• Acari (Milben), vum Michael Becker (de)

Brevipalpus phoenicis, ama tuwuhan tèh sing ngrusak godhong. Tungau iku saklompok kéwan cilik duwé sikil wolu, sing bebarengan karo caplak, dadi anggota superordo Acarina. Tungau dudu kutu sajeroning pangertèn èlmu kéwan sanajan padha-padha ukurané cilik (saéngga sapérangan wong nganggep kaloroné padha). Yèn kutu sajati wujud anggota Insecta (gegremet), tungau luwih cerak karo angga-angga dideleng saka kakerabatané.

Kéwan iki wujud salah siji avertebrata sing paling manéka rupa lan suksès adhaptasi karo manéka kaanan lingkungan. Ukurané akèh-akèhé cilik banget saéngga kurang narik kawigatèn kéwan pamangsa gedhé lan akibaté tungau gampang nyebar.

Gladri gambar

• Tungau karat Aceria anthocoptes
• Tungau jingga Brevipalpus phoenicis, ama godhong tèh
• Tungau debu rumah Dermatophagoides pteronyssinus
• Tungau kuning Lorryia formosa
• Tungau kuning Lorryia formosa
• Tungau tuwuhan lagi ngumpul kanggo tangkar-tumangkar

• Tungau bludru

• Kembang Convolvulus arvensis dadi panggonan ngumpul tungau bludru (Trombidium sp.)

Cathetan sikil

Kwa asili jina utitiri hutumika kwa ugonjwa wa kuku ambao unasababishwa na wadudu wadogo walio na mnasaba na kupe na papasi. Lakini kwa sababu hakuna jina la jumla la Kiswahili kwa kundi la Acari “utitiri” hutumika zaidi na zaidi kwa spishi nyingine za Acari. Kwa asili pia neno hili lilikuwa nomino isiyoweza kuhesabiwa, kama sukari kwa mfano, lakini watu wengine wameanza kulichukulia kama neno katika umoja (pengine hata titiri) na "matitiri" kama wingi. Utitiri ni nusungeli katika ngeli ya Arachnida. Kwa hivyo wana miguu minane kama buibui na nge.

Utitiri ni arithropodi wadogo. Spishi kubwa kabisa zina mm 10-20, lakini takriban spishi zote ni ndogo au ndogo sana: spishi ndogo kabisa ina mm 0.05. Utitiri ni tele katika udongo ambapo husaidia kumeng'enya dutu ya viumbehai. Lakini spishi zinazojulikana zaidi ni vidusia vya nje vya wanyama na mimea. Mifano ya vidusia ni kupe, papasi, funduku na utitiri mwekundu.

Picha

• Utitiri-mahameli

• Funduku katika ngozi

• Kupe wa ng'ombe aliyejaa na damu

• Papasi wa ng'ombe

• Utitiri mwekundu

• Utitiri madoa-mawili

La zicca (Dermatophagoides), chiamatu "àcaro" pi talianu, è lu parassita nicareddu di òmini, chianti e armali, e c'apparteni a l’òrdini dî "Àcari". St'armaleddu campa spissu ntra li nostri casi unni fa càudu e unni c'è sempri di lu manciari. Durmemu midemma cu sta "zicca" ch'è ntrê nostri matarazza.

Το άκαρι είναι μικρό αρθρόποδο και ταξινομείται μαζί με το τσιμπούρι στα ακάρεα. Είναι το πιο ποικιλόμορφο από τα αραχνοειδή και ενώ το τσιμπούρι φαίνεται εύκολα, ένα άκαρι γίνεται δύσκολα ορατό με το ανθρώπινο μάτι καθώς έχει μέγεθος μικρότερο, συνήθως, από ένα χιλιοστό του μέτρου. Μερικά είδη μπορούν να φτάσουν τα 20 χιλιοστά και άλλα, με μέγεθος μόλις 0,08 του χιλιοστόμετρου, μπορούν να κάνουν φωλιά ακόμη και στο θύλακα μιας ανθρώπινης τρίχας. Τα ακάρεα βρίσκονται σχεδόν παντού στη βιόσφαιρα του πλανήτη μας, σε βάθος ακόμη και ως 10 μέτρα μέσα σε έδαφος με ανόργανα υλικά, σε πολικές ή τροπικές περιοχές και ερήμους, σε κρύες ή θερμές πηγές, σε θαλάσσια βάθη ως και 5.000 μέτρα κλπ.^[1] Εκτιμάται ότι έχουν περιγραφεί γύρω στα 48.200 είδη ακάρεων, σε συνολικά πάνω από 1 εκατομμύριο είδη που ζουν σήμερα.^[2] Φαίνεται πως είναι από τους πιο παλαιούς οργανισμούς πάνω στη Γη και εμφανίστηκαν 400 εκατομμύρια χρόνια πριν στον πλανήτη, ενώ σήμερα ζει το 5% των ειδών που έχουν ποτέ εμφανιστεί.^[1]

Μορφολογία

Όπως όλα τα ακάρεα, το άκαρι δεν έχει εντομές που να χωρίζουν τον κεφαλοθώρακα (πρόσωμα) από το οπισθόσωμα (κοιλιά), όπως τα υπόλοιπα αραχνοειδή (π.χ. αράχνη) αλλά τα δύο αυτά μέρη είναι ενωμένα συμπαγώς με μια ανεπαίσθητη ραφή. Ξεχωρίζει όμως το γναθόσωμα, το μέρος από το οποίο τρέφεται το άκαρι, το οποίο προεξέχει από το υπόλοιπο κύριο σώμα του, το ιδιόσωμα. Το ενήλικο άκαρι έχει συνήθως 4 ζεύγη πόδια, όπως τα αραχνοειδή, όμως μερικά είδη έχουν 3 ή και 2 ζεύγη πόδια και μερικά στην ενηλικίωση μένουν με ένα μόνο ζεύγος πόδια. Το γναθόσωμα στο κάθε άκαρι έχει προσαρμοστεί στον τρόπο που τρέφεται ώστε να μπορεί να δαγκώνει, να κεντρίζει, να πριονίζει ή και να ρουφά. Η αναπνοή γίνεται μέσω μικρών ανοιγμάτων στον εξωσκελετό τους, ή και από το ίδιο το κέλυφός τους.^[3]

Φωτογραφίες από μικροσκόπια

Οι περισσότερες φωτογραφίες έχουν ληφθεί μονοχρωματικά με ηλεκτρονικό μικροσκόπιο και έχουν χρωματιστεί για να διακρίνονται τα ακάρεα.

• Polyphagotarsonemus latus - προκαλεί ζημιές σε φυτά

• Aceria anthocoptes - μπορεί να χρησιμοποιηθεί για έλεγχο του πληθυσμού των ζιζανίων

• Lorryia formosa - επιβλαβές σε φυτά, κυρίως εσπεριδοειδή

• Raoiella indica - εξαπλώνεται σε φοίνικες, προκαλεί καφέ χρώση

• Tuckerella - επιβλαβής στα οπωροφόρα (φωτό σε κοτσάνι τσαγιού)

• Cheyletidae - παρασιτεί σε πτηνά και θηλαστικά προκαλώντας δερματίτιδες

• Neotrichozetes spinulosus spinulosus

Αισθήσεις

Πολλά ακάρεα - κυνηγοί έχουν ανεπτυγμένες αισθήσεις, όμως πολλά από αυτά δεν έχουν μάτια. Τα μάτια τους είτε έχουν συγχωνευθεί είτε και έχουν εκλείψει και έτσι τα διάφορα είδη έχουν από καθόλου ως και πέντε μάτια.^[3]

Ιατρική σημασία

Μια πολύ διαδεδομένη και γνωστή ασθένεια που προκαλείται από συγκεκριμένο άκαρι είναι η ψώρα, η οποία είναι και μεταδοτική. Το άκαρι της ψώρας φωλιάζει στο δέρμα ανθρώπων και ζώων και προκαλεί εκτεταμένες βλάβες αν παραμεληθεί η θεραπεία που είναι αναγκαία. Συνήθως το άκαρι πεθαίνει μέσα στο δέρμα από το ξύσιμο, καθώς το σημείο που βρίσκεται εντοπίζεται από τη φαγούρα που προκαλεί και ο τρόπος αυτός απαλλαγής από ένα μόνο άκαρι-εισβολέα είναι συνήθως αποτελεσματικός.

Πιο μεγάλα ακάρεα μπορούν και να δαγκώσουν το δέρμα και να προκαλέσουν εξανθήματα.

Αρκετά από τα ακάρεα προκαλούν αλλεργικές αντιδράσεις όπως η αλλεργική ρινίτιδα, το άσθμα και το έκζεμα και επιδεινώνουν την ατοπική δερματίτιδα. ^[4] Συνήθως συγκεντρώνονται σε ζεστά και υγρά μέρη όπως τα στρώματα των κρεβατιών. Θεωρείται πως η εισπνοή τους από τον άνθρωπο κατά τη διάρκεια του ύπνου εκθέτει το ανθρώπινο σώμα σε κάποια αντιγόνα που τελικά προκαλούν αντιδράσεις υπερευαισθησίας. ^[5] Τα ακάρεα της σκόνης θεωρούνται από τα χειρότερα αλλεργιογόνα. ^[6]

Όπως και με όλα τα είδη των αλλεργιών, η θεραπεία από την αλλεργία λόγω ακάρεων ξεκινά με το να τα αποφεύγει κανείς. Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις πως βοηθούνται άμεσα από την απομάκρυνση όσοι υποφέρουν από ατοπική δερματίτιδα. ^[7] Βοηθά επίσης το τακτικό πλύσιμο των στρωμάτων και των κουβερτών με ζεστό νερό. ^[8] Χρήσιμα είναι επίσης τα αντιισταμινικά φάρμακα για την ανακούφιση των συμπτωμάτων. ^[9]

• Το άκαρι της σπιτικής σκόνης

• Trombidion soyeux

• Φλεγμονή από δάγκωμα ακάρεος

Παράξενες χρήσεις

Κάποια είδη ακάρεων χρησιμοποιούνται στην παρασκευή ορισμένων ειδών τυριού και τους δίνουν ιδιάζουσα γεύση. Στην πραγματικότητα το τυρί έχει ένα επίστρωμα από εκατομμύρια ζωντανά ακάρεα. Το γερμανικό τυρί Altenburger Ziegenkäse^[10] συχνά εμφανίζει προσβολή από το άκαρι Tyrophagus casei, στο οποίο προσδίδει χαρακτηριστική "πικάντικη" γεύση". Συχνά το τυρί αυτό, αν δεν είναι επιθυμητή η προσβολή του από αυτό το είδος ακάρεος, επικαλύπτεται από λεπτό στρώμα παραφινούχου κηρού.^[11] Όμοια, το γαλλικό τυρί Le fromage aux artisons (μεταφρ. "τυρί των σκώρων") ή fromage aux artisous που παρασκευάζεται στην περιφέρεια του Άνω Λίγηρα (Haute-Loire) στην κωμόπολη Puy-en-Velay έχει επικάλυψη από ακάρεα του είδους Acarus siro που του προσδίδουν ιδιαίτερη γεύση.^[12]

Παραπομπές

Кенелер (лат. Acarina) — жөргөмүш түспөлдүүлөр классындагы майда жандыктардын бир чоң түркүмү, буларга 3 түркүм, кыйла түркүмчө, тукум, уруу жана түр кирет, алардын ичинде төмөнкү өкүлдөр кезигет: аргас кенеси (Ornithodoros papillipes), бодо кенеси (Boophilus calcaratus), шарап кенеси (Histiogaster bacchus), жүзүм кенеси (Eriophyes vitis), кемиргичтердин жүнчү кенеси (Myobia muris musculi), суучул кызыл кене, таранчы кенеси (Dermanyssus passerinus), алмурут кенеси (Eriophyes piri), кылкандуу дан кенеси (Siteroptes graminum), жылан кенеси (Ophionyssus natricus), теричил кене, шакектемгил кене, мөмөнүн Кызыл кенеси (Panonychus ulmi), келес кенеси (Ornithonyssus bacoti), тоок кенеси (Dermanyssus gallinae), жөкө кенеси (Eriophyes tilae), баданачыл кене (Rhizoglyphus echinopus), деңиз кенеси (Copidognathus fabricii), ун кенеси (Tyroglyphus farinae), чычкан кенеси (Allodermanyssus sanguineus), кадимки желелөөчү кене (Tetranychus telarius), кандагачтын можучу кенеси (Eriophyes laevis), кайың кенеси, перси кенеси (Argas persicus), өрдөктүн тыбытчыл кенеси (Freyana anatina), момодаракчыл күрөң кене, жалпак кене (Brevipalpus obovatus), куш кенеси (Chemidocoptes gallinae), чоң курсак кене (Pyemotes ventricosus), аары кенеси (Acarapis woodi), кара чоркене, шекер кенеси, карагат бүчүрүнүн кенеси (Eriophyes ribis), ит кенеси (Rhipicephalus sanguineus), мырза карагай кенеси (Eriophyes pini), сыр кенеси (Tyroglyphus siro), тайга кенеси (Ixodes persulcatus), өлүкчүл кене (Poecilochirus necrophori), хитончул кене, моюл кенеси (Eriophyes padi), түктүү аарынын кенеси, шаган кенеси (Е. fraxinivorus), кескелдирик кенеси (Sauronyssus saurarum), акарус формалуу кенелер (түркүм) (Acariformes), кампа кенелери (чоң тукум) (Tyroglyphoidae), аргас кенелери (тукум) (Argasidae), суу кенелери (чоң топ) (Hydrachnellae), кыл кенелери (чоң тукум) (Myobiidae), можу жасоочу кенелер (чоң тукум) (Eriophyoidea), гамаз сымалдуу кенелер (тукум) (Сатаsoidae), голотиркенелер (топ) (Holothyroidea), коңуз кенелери (тукум), искосда кенелери (чоң тукум) (Ixodidae), кан соргуч кенелер (топ), канаттуу кенелер (тукум) (Galumnidae), өпкө кенелери, деңиз кенелери (тукум) (Halacarae), чопкуттуу кенелер (тукум) (Oribatidae), мите кенелер (түркүм) (Parasitiformes), желелөөчү кенелер (тукум) (Tetranychidae), чалгынчыл кенелер (тукум) (Analgesoidae), жалпак кенелер (тукум) (Tenuipalpidae), седепчил кенелер (уруу), саркоптус түспөлдүү кенелер (түркүмчө) (Sarcoptiformes), чалгычан кенелер (түркүм) (Opilioacarina), тарсронемид кенелер (чоң тукум) (Tarsonemini), тетранихтүү кенелер (чоң тукум) (Tetranychoidea), тромбидий түспөлдүү кенелер (түркүмчө) (Trombidiformes), сүйрү кенелер (уруу) (Tyrophagus), муруттуу кенелер, жырткыч кенелер (тукум) (Cheyletidae), котур кенелери (чоң тукум) (Sarcoptoidea), алты буттуу кенелер (тукум) (Phytoptipalopidae), топурак кенелери (топ).

Колдонулган адабияттар

• А. А. Алдашев. Биология терминдеринин жана айбанат аттарынын орусча-кыргызча сөздүгү. - Бишкек, 1998. ISBN 9967-11-027-9

Крлежи ((науч. Acari) или Acarina) — таксон на пајаковидни членконоги кој ги содржи грините и вистинските крлежи. Крлежообразните се распространети насекаде, а најрани фосилни остатоци се забележани од раниот Девон, а веројатно и од Ордовик. Како резултат на ова, акаролозите (луѓе кои ги проучуваат крлежообразните) предложиле сложени правила за систематизирање на овие животинки. Во најсовремените класификации, Acarina се смета за поткласа во Arachnida и се состои од 2-3 надредови или редови: Acariformes (или Actinotrichida), Parasitiformes (или Anactinotrichida) и Opilioacariformes. Последниот таксон често се смета за подгрупа во Parasitiformes. Монофилијата на крлежите е предмет на расправа, а поврзаноста на акарините со другите пајаковидни членконоги не е многу јасна. Во постарите систематики, на подгрупите од Acarina им се давал ранг на ред.

Повеќето акарини се многу ситни (на пример, од 0.08 до 1.0 mm), но поголемите (некои вистински крлежи и кадифени крлежи) можат да достигнат должини од 10–20 mm. Се проценува дека се опишани повеќе од 50.000 видови (до 1999) и дека моментално постојат уште милион (и повеќе) видови кои треба да се опишат. Науката која ги проучува крлежообразните се нарекува акарологија.

Опис

Телото на другите пајаковидни членконоги е поделено на два телесни региони (тагми): прозом (или цефалоторакс, кој ги опфаќа главата и градниот дел) и опистозом (абдомен, кој го опфаќа стомачниот дел). Ова не е случај кај крлежообразните, кај кои телото е поделено на капитулум (или гнатозом) и идиозом (кој се среќава единствено кај овие животни).

Капитулумот или гнатозомот е образуван со незабележливото спојување на прозомот и опистозомот. Според некои истражувачи, овој телесен регион се среќава и кај рицинулеите. Усниот апарат е дел од овој регион и се состои од 2-3 сегментни хелицери и 1-5 сегментни педипалпи. Тој може да биде приспособен за гризење, прободување, сечење или цицање. Како сетила за вид служат 1 до 2 средишни и 1 до 2 странични очели, но многу видови на грини се слепи. Антени отсуствуваат.

Идиозомот ги носи нозете. Возрасните единки најчесто имаат по четири пара, но некои помалку — ларвовидниот Phyllocoptes variabilis поседува само два пара нозе, а некои паразитски грини имаат само еден до три пара. Ларвените и предларвените единки обично имаат по 3 пара нозе.

Систематика

• Acariformes се најраспространетата група на крлежи.
  • Trombidiformes - Крлежи паразити на растенијата, крлежи што паразитираат во коренот на влакното, кадифени крлежи, водни крлежи итн.
  • Sarcoptiformes - орибатидни, ендеостигматски и астигматски крлежи.
    • Endeostigmata - базални саркоптиформни видови.
    • Oribatida - орибатидни крлежи, бубачкини крлежи, наоружани крлежи (криптостигмати).
    • Astigmata - Крлежи кои паразитираат на крзно, пердуви; крлежи од прашина, човечки крлежи.
• Parasitiformes
  • Mesostigmata - птичји крлежи, фитозелидни крлежи.
  • Ixodida - тврди и меки крлежи.
  • Holothyrida - холотирани.
• Opilioacariformes се мал ред или подред на паразитски крлежи кои морфолошки многу личат на сенокосците (редот Opiliones од Arachnida).

Застарени имиња:

• Opilioacarida
• Notostigmata

• Таксони кои се incertae sedis:
  • Фамилија Phytoseiidae
  • Род Acarophenox
  • Род Eniochthonius
  • Род Entrombidium
  • Род Nothrus
  • Род Petauralges
  • Род Rhinoseius

Галерија

• Прашинска грина (големина: 50 микрометри).

• Крлеж - мажјак (големина: 2 mm).

• Argas sp. со положени јајца.

• Опилион нападнат од грини.

Талпандар (лат. Acari, Acarina, урыҫ.клещи́) — быуынтыҡ аяҡлылар тибы үрмәксе һымаҡтар класына ҡарайҙар (подкласс Acari).

Был кластағы иң күп таралған төркөм. 2011 йылғы мәғлүмәттәр буйынса 54617 төр талпан асыҡланған. Шул иҫәптән 144 төрҙең ҡаҙылма ҡалдыҡтары ғына билдәле.

Шулай күп таралыуҙарына уларҙың бик ваҡ булыуҙары, тупраҡтың серегән үҫемлек ҡалдыҡтары менән байытылған өҫкө ҡатын үҙләштереүҙәре тора.

Зоологияның талпандарҙы өйрәнеү тармағы акарология тип атала..

Ҡылыҡһырлама

Талпандар, ғәҙәттә 0,2—0,4 мм, һирәк осраҡта 3 мм-ғаса. Кәүҙәһе ике өлөшкә бүленгән. Башҡәүҙә һәм ҡорһаҡ өлөшө. Алты аяҡтары бар.

Күп талпандар сапрофагтар йәки йыртҡыстар. Төрлөһө төрләсә туҡлана, үҫемлек һуттары, мал тиҙәктәре һәм ҡан менән туҡланғандары ла бар.

Классификация

Классификацияларҙың береһе буйынса Acari аҫкласы өс өҫотрядҡа (Opilioacariformes, Parasitiformes, Acariformes), ҡараған 350-ҙән ашыу ғаиләне, 4000 ырыуҙы берләштерә^[1].

Практик әһәмиәте

Улар кешеләргә һәм малдарға вируслы ауырыуҙар йоҡтора.

Галерея

• Brevipalpus phoenicis

• Aceria anthocoptes

• Varroa jacobsoni

• Ixodes scapularis

• Raoiella indica

Шулай уҡ ҡарарға була

• Амбар талпандары

Иҫкәрмәләр

Әҙәбиәт

• Жизнь животных. Энциклопедия в шести томах. Том 3. Общая редакция члена-корреспондента АН СССР профессора Л. А. Зенкевича. — Москва: Просвещение, 1969. — 576 с.
• Клещи, отряд паукообразных // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том) — СПб., 1890—1907. (рус.)

Һылтанмалар

• Информация о клещах в электронной энциклопедии «Кругосвет»
• Информация об иксодовых клещах на сайте Энцефалит.ру

அக்காரினா (Acarina அல்லது Acari ) என்பவை கணுக்காலிகள் தொகுதியைச் சேர்ந்த, சிலந்தி வகுப்பில் வகைப்படுத்தப்பட்டுள்ள உயிரின வரிசை ஆகும். இவ்வரிசையில் உண்ணிகளும் (ticks) சிற்றுண்ணிகளும் (mites) வகைப்படுத்தப்பட்டுள்ளன. இவற்றுள் பல விலங்குகள், தாவரங்கள் போன்றவற்றல் ஒட்டுண்ணிகளாக வாழ்கின்றன. நாய் உண்ணியை இதற்கு உதாரணமாகச் சொல்லலாம் சிரங்கை யுண்டாக்கும் சிரங்குண்ணியும்,கால்நடைகளுக்குச் செந்நீர்க் காய்ச்சலை (Red Water Fever) உண்டாக்கும் கால்நடையுண்ணியும் இவற்றில் அடங்கும்.^[1] இவற்றில் 500000 சிறப்பினங்களுக்கு மேற்பட்ட சிற்றுண்ணிகளும் உண்ணிகளும் உலகெங்கும் வாழ்வதாகக் கணக்கிடப்பட்டுள்ளது.

பொதுப்பண்புகள்

இவற்றின் உடல் நீளம் 0.5 மி.மீட்டரிலிருந்து 30 மி.மீ வரை வேறுபடுகிறது. இளரிகளிலும் நிறைவுயிரிகளிலும் பொதுவாக 4 இணைக்கால்கள் உள்ளன. சில அக்காரிகளின் உடல்மேல் மயிர்களும் நுண்முட்டைகளும் உள்ளன. உண்ணிகளும், சிற்றுண்ணிகளும் உலகெங்கும் பல வகையான வாழிடங்களில் பெரும் எண்ணிக்கையில் வாழ்கின்றன. எவரெஸ்ட்சிகரத்தில் 5000மீ உயரம் வரையிலும், பசுபிக் பெருங்கடலில் 5200 மீட்டர் ஆழம் வரையிலும் காணப்படுகின்றன.

அக்காரிகள் வாழ்க்கை முறை

அக்காரிகள் பொதுவாக 6 வளர்ச்சி நிலைகள் காணப்படுகின்றன.அவை

• முட்டை
• பின் முட்டை
• இளவுயிரி
• இளரி
• பின் இளரி
• நிறைவுயிரி

மேற்கோள்கள்

• அறிவியல் கலைக்களஞ்சியம்

ඇරක්නිඩාවන්ගේ කිනිතුල්ලන් හා කීඩෑවන් අඩංගු වර්ගීකරණ කාණ්ඩයකි. ඉතා විශාල විවිධත්වයක් ඇත. ඩෙමොනියන් යුගය තෙත් පොසිල අතීතය දිව යයි. ප්‍රතිඵලයක් ලෙස මේ පිළිබඳ අධ්‍යයනය කරන විද්‍යාඥයින්/ පර්යේෂකයන් මොවුන් වර්ගීකරණය කිරීමට සංකීර්ණ පංති/කාණ්ඩ යෝජනා කර ඇත. නවතම ප්‍රතිකර්මවල දී මොවුන් ඇරක්නාඩාවන්ගේ උප වර්ගයක් වන අතර සුපිරි ගෝත්‍ර හෝ ගෝත්‍රවලින් යුතුයි. ඒවා නම් ඒකැරිෆෝම්, පැරසීමිෆෝම්, ඔපිලියෝකැරිෆෝම්ය. ඔපිලියෝකැරිෆෝම්, පැරසිමිෆෝම්වල උප කාණ්ඩයක් වේ. මොනෝෆයිල නම් ආකාර විවාදයකට තුඩු දෙන අතර මෙම වර්ගීකරණ කාණ්ඩය (එකැරිනාවක්) අනෙකුත් ඇකිනිඩාවන්ට ඇති සබඳතාව අපැහැදිලිය. බොහෝ ඒකැරිනාවන් ඉතා කුඩා සිට කුඩා දක්වා ද (උදා 0.08-1mm) නමුත් සමහර විශාල ඒකැරිනාවන් මිලිමීටර් 10-20 දක්වා විශාල වේ. 50,000ක විශේෂ ගණනක් සොයා ගෙන ඇති අතර මිලියන 1ක පමණ හෝ ඊට වැඩි විශේෂ ගණනක් අද ජීවත් වනවා ඇත. මොවුන් පිළිබඳ අධ්‍යනය හෝ ඒක රොලෝපි නම් වේ.

මේ විද්‍යාව සඳහා ඇති ඉහල පෙලේ සඟරා නම් (විද්‍යාත්මක) ඒකැරෝලොජිය, පර්යේෂණාත්මක හා යෙදීමේ ඒකැරො විද්‍යාව. ඒකැරොලොජි විද්‍යාව සඳහා ජාත්‍යන්තර සඟරාව දැක්විය හැක.

Acarologia, Experimental and Applied Acarology and International Journal of Acarology.

ආශ්‍රිත ලිපි

• කිණිතුල්ලෝ
• කීඩෑවෝ

Mites are small arachnids (eight-legged arthropods). Mites span two large orders of arachnids, the Acariformes and the Parasitiformes, which were historically grouped together in the subclass Acari. However, most recent genetic analyses do not recover the two as each other's closest relative within Arachnida, rendering the group non-monophyletic. Most mites are tiny, less than 1 mm (0.04 in) in length, and have a simple, unsegmented body plan. The small size of most species makes them easily overlooked; some species live in water, many live in soil as decomposers, others live on plants, sometimes creating galls, while others again are predators or parasites. This last type includes the commercially destructive Varroa parasite of honey bees, as well as scabies mites of humans. Most species are harmless to humans, but a few are associated with allergies or may transmit diseases.

The scientific discipline devoted to the study of mites is called acarology.

Evolution and taxonomy

The mites are not a defined taxon, but is used for two distinct groups of arachnids, the Acariformes and the Parasitiformes. The phylogeny of the Acari has been relatively little studied, but molecular information from ribosomal DNA is being extensively used to understand relationships between groups. The 18 S rRNA gene provides information on relationships among phyla and superphyla, while the ITS2, and the 18S ribosomal RNA and 28S ribosomal RNA genes, provide clues at deeper levels.^[1]

Taxonomy

• Superorder Parasitiformes – ticks and a variety of mites
  • Opilioacarida – a small order of large mites that superficially resemble harvestmen (Opiliones), hence their name^[2][3]
  • Holothyrida - small group of predatory mites native to former Gondwana landmasses
  • Ixodida – ticks
  • Mesostigmata – a large order of predatory and parasitic mites
    • Trigynaspida - large, diverse order
    • Monogynaspida - diverse order of parasitic and predatory mites
• Superorder Acariformes – the most diverse group of mites
  • Endeostigmata (probably paraphyletic)
  • Eriophyoidea – gall mites and relatives
  • Trombidiformes – plant parasitic mites (spider mites, peacock mites, red-legged earth mites, etc.), snout mites, chiggers, hair follicle mites, velvet mites, water mites, etc.
    • Sphaerolichida - small order of mites containing two families
    • Prostigmata - large order of sucking mites
  • Sarcoptiformes
    • Oribatida – oribatid mites, beetle mites, armored mites (formerly known as Cryptostigmata)
    • Astigmatina – stored product, fur, feather, dust, and human itch mites, etc.

Fossil record

The mite fossil record is sparse, due to their small size and low preservation potential.^[4] The oldest fossils of acariform mites are from the Rhynie Chert, Scotland, which dates to the early Devonian, around 410 million years ago^[5][4] while the earliest fossils of Parasitiformes are known from amber specimens dating to the mid-Cretaceous, around 100 million years ago.^[4][6] Most fossil acarids are no older than the Tertiary (up to 65 mya).^[7]

Phylogeny

Members of the superorders Opilioacariformes and Acariformes (sometimes known as Actinotrichida) are mites, as well as some of the Parasitiformes (sometimes known as Anactinotrichida).^[8] Recent genetic research has caused a change in the naming scheme, however, and recent publications have changed the superorder Parasitiformes to an order.^[9] Other recent research has suggested that Acari is polyphyletic (of multiple origins), with ticks and spiders more closely related than ticks and mites.^[10] The cladogram is based on Dabert et al. 2010, which used molecular data. It shows the Acariformes sister to the Solifugae (camel spiders), while the Parasitiformes are sister to the Pseudoscorpionida.^[11]

part of Arachnida Pseudoscorpionida

False scorpions

Parasitiformes

Ixodida (ticks)

Parasitic mites, inc. Varroa

Acariformes

Trombidiformes (chiggers, velvet mites, etc)

Sarcoptiformes (dust & fur mites, etc)

Solifugae

Camel spiders

Anatomy

External

Mites are tiny members of the class Arachnida; most are in the size range 250 to 750 μm (0.01 to 0.03 in) but some are larger and some are no bigger than 100 μm (0.004 in) as adults. The body plan has two regions, a cephalothorax (with no separate head) or prosoma, and an opisthosoma or abdomen. Segmentation has almost entirely been lost and the prosoma and opisthosoma are fused, only the positioning of the limbs indicating the location of the segments.^[12]

At the front of the body is the gnathosoma or capitulum. This is not a head and does not contain the eyes or the brain, but is a retractable feeding apparatus consisting of the chelicerae, the pedipalps and the oral cavity. It is covered above by an extension of the body carapace and is connected to the body by a flexible section of cuticle. Two-segmented chelicerae is the ancestral condition in Acariformes, but in more derived groups they are single-segmented. And three-segmented chelicerae is the ancestral condition in Parasitiformes, but has been reduced to just two segments in more derived groups.^[14] The pedipalps differ between taxa depending on diet; in some species the appendages resemble legs while in others they are modified into chelicerae-like structures. The oral cavity connects posteriorly to the mouth and pharynx.^[12]

Most mites have four pairs of legs (two pairs in Eriophyoidea^[15]), each with six segments, which may be modified for swimming or other purposes. The dorsal surface of the body is clad in hardened tergites and the ventral surface by hardened sclerites; sometimes these form transverse ridges. The gonopore (genital opening) is located on the ventral surface between the fourth pair of legs. Some species have one to five median or lateral eyes but many species are blind, and slit and pit sense organs are common. Both body and limbs bear setae (bristles) which may be simple, flattened, club-shaped or sensory. Mites are usually some shade of brown, but some species are red, orange, black or green, or some combination of these colours.^[12]

Internal

Mite digestive systems have salivary glands that open into the preoral space rather than the foregut. Most species carry two to six pairs of salivary glands that empty at various points into the subcheliceral space.^[16] A few mite species lack an anus: they do not defecate during their short lives.^[17] The circulatory system consists of a network of sinuses and most mites lacks a heart, movement of fluid being driven by the contraction of body muscles. But ticks, and some of the larger species of mites, have a dorsal, longitudinal heart.^[18] Gas exchange is carried out across the body surface, but many species additionally have between one and four pairs of tracheae, the spiracles being located in the front half of the body. The excretory system includes a nephridium and one or two pairs of Malpighian tubules.^[12] Several families of mites, such as Tetranychidae, Eriophyidae, Camerobiidae, Cunaxidae, Trombidiidae, Trombiculidae, Erythraeidae and Bdellidae have silk glands used to produce silk for various purposes. Additionally, water mites (Hydrachnidia) produce long thin threads that may be silk.^[19]

Reproduction and life cycle

The sexes are separate in mites; males have a pair of testes in the mid-region of the body, each connected to the gonopore by a vas deferens, and in some species there is a chitinous penis; females have a single ovary connected to the gonopore by an oviduct, as well as a seminal receptacle for the storage of sperm. In most mites, sperm is transferred to the female indirectly; the male either deposits a spermatophore on a surface from which it is picked up by the female, or he uses his chelicerae or third pair of legs to insert it into the female's gonopore. In some of the Acariformes, insemination is direct using the male's penis.^[12] The spermatophora in all mites are aflagellate.^[20]

The eggs are laid in the substrate, or wherever the mite happens to live. They take up to six weeks to hatch, according to species, with the next stage being the six-legged larvae. After three moults, the larvae become nymphs,^[21] with eight legs, and after a further three moults, they become adults. Longevity varies between species, but the lifespan of mites is short compared to many other arachnids.^[12]

Ecology

Niches

Mites occupy a wide range of ecological niches. For example, Oribatida mites are important decomposers in many habitats. They eat a wide variety of material including living and dead plant and fungal material, lichens and carrion; some are predatory, though no oribatid mites are parasitic.^[23] Mites are among the most diverse and successful of all invertebrate groups. They have exploited a wide array of habitats, and because of their small size go largely unnoticed. They are found in freshwater (e.g. the water mites or Hydrachnidia^[24]) and saltwater (most Halacaridae^[25]), in the soil, in forests, pastures, agricultural crops, ornamental plants, thermal springs and caves. They inhabit organic debris of all kinds and are extremely numerous in leaf litter. They feed on animals, plants and fungi and some are parasites of plants and animals.^[26] Some 48,200 species of mites have been described,^[27] but there may be a million or more species as yet undescribed.^[12] The tropical species Archegozetes longisetosus is one of the strongest animals in the world, relative to its mass (100 μg): It lifts up to 1,182 times its own weight, over five times more than would be expected of such a minute animal.^[28] A mite also holds a speed record: for its length, Paratarsotomus macropalpis is the fastest animal on Earth.^[29]

The mites living in soil consist of a range of taxa. Oribatida and Prostigmata are more numerous in soil than Mesostigmata, and have more soil-dwelling species.^[30] When soil is affected by an ecological disturbance such as agriculture, most mites (Astigmata, Mesostigmata and Prostigmata) recolonise it within a few months, whereas Oribatida take multiple years.^[31]

Parasitism

Many mites are parasitic on plants and animals. One family of mites, Pyroglyphidae, or nest mites, live primarily in the nests of birds and other animals. These mites are largely parasitic and consume blood, skin and keratin. Dust mites, which feed mostly on dead skin and hair shed from humans instead of consuming them from the organism directly, evolved from these parasitic ancestors.^[32] Ticks are a prominent group of mites that are parasitic on vertebrates, mostly mammal and birds, feeding on blood with specialised mouthparts.^[33]

Parasitic mites sometimes infest insects. Varroa destructor attaches to the body of honey bees, and Acarapis woodi (family Tarsonemidae) lives in their tracheae. Hundreds of species are associated with other bees, mostly poorly described. They attach to bees in a variety of ways. For example, Trigona corvina workers have been found with mites attached to the outer face of their hind tibiae.^[34] Some are thought to be parasites, while others are beneficial symbionts. Mites also parasitize some ant species, such as Eciton burchellii.^[35] Most larvae of Parasitengona are ectoparasites of arthropods, while later life stages in this group tend to shift to being predators.^[36]

Plant pests include the so-called spider mites (family Tetranychidae), thread-footed mites (family Tarsonemidae), and the gall mites (family Eriophyidae).^[37] Among the species that attack animals are members of the sarcoptic mange mites (family Sarcoptidae), which burrow under the skin. Demodex mites (family Demodecidae) are parasites that live in or near the hair follicles of mammals, including humans.^[38]

Dispersal

Being unable to fly, mites need some other means of dispersal. On a small scale, walking is used to access other suitable locations in the immediate vicinity. Some species mount to a high point and adopt a dispersal posture and get carried away by the wind, while others waft a thread of silk aloft to balloon to a new position.^[39]

Parasitic mites use their hosts to disperse, and spread from host to host by direct contact. Another strategy is phoresy; the mite, often equipped with suitable claspers or suckers, grips onto an insect or other animal, and gets transported to another place. A phoretic mite is just a hitch-hiker and does not feed during the time it is carried by its temporary host. These travelling mites are mostly species that reproduce rapidly and are quick to colonise new habitats.^[39]

Relationship with humans

Mites are tiny and apart from those that are of economic concern to humans, little studied. The majority are beneficial, living in the soil or aqueous environments and assisting in the decomposition of decaying organic material, as part of the carbon cycle.^[26]

Medical significance

The majority of mite species are harmless to humans and domestic animals, but a few species can colonize mammals directly, acting as vectors for disease transmission, and causing or contributing to allergenic diseases. Mites which colonize human skin are the cause of several types of itchy skin rashes, such as gamasoidosis,^[40] rodent mite dermatitis,^[41] grain itch,^[42] grocer's itch,^[42] and scabies; Sarcoptes scabiei is a parasitic mite responsible for scabies, which is one of the three most common skin disorders in children.^[43] Demodex mites, which are common cause of mange in dogs and other domesticated animals,^[38] have also been implicated in the human skin disease rosacea, although the mechanism by which demodex contributes to the disease is unclear.^[44] Ticks are well known for carrying diseases, such as Lyme disease^[45] and Rocky Mountain spotted fever.^[46]

Chiggers are known primarily for their itchy bite, but they can also spread disease in some limited circumstances, such as scrub typhus.^[47] The house-mouse mite is the only known vector of the disease rickettsialpox.^[48] House dust mites, found in warm and humid places such as beds, cause several forms of allergic diseases, including hay fever, asthma and eczema, and are known to aggravate atopic dermatitis.^[49]

Among domestic animals, sheep are affected by the mite Psoroptes ovis which lives on the skin, causing hypersensitivity and inflammation.^[50] Hay mites are a suspected reservoir for scrapie, a prion disease of sheep.^[51]

In beekeeping

The mite Varroa destructor is a serious pest of honey bees, contributing to colony collapse disorder in commercial hives. This organism is an obligate external parasite, able to reproduce only in bee colonies. It directly weakens its host by sucking up the bee's fat, and can spread RNA viruses including deformed wing virus. Heavy infestation causes the death of a colony, generally over the winter. Since 2006, more than 10 million beehives have been lost.^[52][53]

Biological pest control

Various mites prey on other invertebrates and can be used to control their populations. Phytoseiidae, especially members of Amblyseius, Metaseiulus, and Phytoseiulus, are used to control pests such as spider mites.^[54] Among the Laelapidae, Gaeolaelaps aculeifer and Stratiolaelaps scimitus are used to control fungus gnats, poultry red mites and various soil pests.^[55]

In culture

Mites were first observed under the microscope by the English polymath Robert Hooke. In his 1665 book Micrographia, he stated that far from being spontaneously generated from dirt, they were "very prettily shap'd Insects".^[56] In 1898, Arthur Conan Doyle wrote a satirical poem, "A Parable", with the conceit of some cheese mites disputing the origin of the round cheddar cheese in which they all lived.^[57] The world's first science documentary featured cheese mites, seen under the microscope; the short film was shown in London's Alhambra music hall in 1903, causing a boom in the sales of simple microscopes.^[56]

See also

• Chigger bite
• Copra itch
• Gamasoidosis
• Grain itch
• Grocer's itch
• List of mites associated with cutaneous reactions

References

Retrieved from "https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Mite&oldid=1157698224"

Akaroj estas la plej etaj el ĉiuj la artropodoj, ili estas etetaj araneoidoj, kiuj nutras sin per eroj el haŭto kaj haro, kaj ŝirmas sin ĝis en hejmoj ene littukoj, tapiŝoj, kurtenoj, ktp.

Sciencistoj konas kaj priskribis ĝis nun pli ol 50 000 speciojn da ili. en la grundoj il manĝas la plej malmolajn partojn de la vegetaj restaĵoj, tiel ludas gravan rolon en la formado de la organika materio en la grundoj. En arbara grundo povas esti ĝis po 4 miliardoj da akaroj en unu hektaro.

Ili povas kaŭzi alergiajn reagojn inter homoj.

Kelkaj taksonoj

• Alaskozetes antarcticus
• Dermatophagoides pteronyssinus (Dompolvakaro)

Kiel parazitoj

Por mamuloj, ekzemple por homo, kelkaj akaroj estas parazitoj kiuj okazigas damaĝojn kaj malsanojn, ekzemple iksodoj kaj Sarcoptes scabiei. Tio estis supozeble aplikebla ankaŭ al birdoj, sed ĵusa studo montris, ke male plumakaroj estas bonfaraj, ĉar manĝas ĉefe fungojn, bakteriojn kaj polenon el la plumaro kaj tute ne manĝas el histoj, kiel haŭto aŭ sango. Tiel anstataŭ parazitoj, tiuj akaroj devas esti konsideritaj kunmanĝantoj.^[1]

Bildaro

• 
• 
• 

Vidu ankaŭ

• Pesticido
• Iksodedoj
• Iksodo

Notoj

1. ↑ Doña, J., Proctor, H., Serrano D., Johnson K. P., Oddy-van Oploo, A., Huguet-Tapia J. C., Ascunce M. S., kaj Jovani R., (2018) Feather mites play a role in cleaning host feathers: New insights from DNA metabarcoding and microscopy. "Molecular Ecology", 28 (2): 203. DOI: 10.1111/mec.14581. Citita en "Los ácaros de las plumas son beneficiosos", Aves y naturaleza, nº 29, 2019, p. 17.

Acari o Acarina (del griego ακαρής akarés, ‘diminuto’, ‘que no se corta’), comúnmente denominados como ácaros, son una subclase de arácnidos,^[1]​ aunque durante mucho tiempo fueron considerados un orden. Existen casi 50 000 especies descritas, y se estima que existen entre 100 000 y 500 000 especies que todavía no han sido halladas.^[2]​

La mayoría de los ácaros son diminutos y alcanzan unos pocos milímetros de longitud; el ácaro de los folículos humanos mide solo 0,1 mm (menor que algunos protozoos) y los ácaros del polvo doméstico miden entre 0,2 y 0,5 mm; en el otro extremo, los ácaros de terciopelo alcanzan longitudes de 10 mm.^[3]​

Los ácaros son uno de los grupos más antiguos de animales terrestres; se conocen fósiles del Devónico inferior, hace unos 400 millones de años.^[3]​

Hay ácaros en medios terrestres y acuáticos, incluso en el medio marino.^[3]​ Son en su mayoría depredadores, pero los hay fitófagos, detritívoros y parásitos; las garrapatas son hematófagas y son vectores de numerosas enfermedades infecciosas.

Algunos ácaros tienen impactos negativos, incluso con implicaciones económicas, al ser parásitos de plantas, de animales (como las garrapatas de las abejas melíferas del género Varroa) y del ser humano (como el ácaro arador de la sarna), o el ácaro del polvo (Dermatophagoides farinae) causante de alergias.

Características

Los ácaros son pequeños, con larvas hexápodas (de seis patas), y tres estadios ninfales de ocho patas (el ciclo está abreviado en grupos derivados).^[3]​

El cuerpo está dividido en dos tagmas o regiones. La región anterior, llamada gnatosoma en los ácaros parasitiformes y proterosoma en los acariformes, es pequeña y está delimitada posteriormente por una sutura; lleva los quelíceros y los pedipalpos, las coxas (primer artejo de la pata, por el cual esta se une al tórax) de los cuales están fusionadas centralmente para formar el hipostoma. El tagma posterior, conocido como idiosoma (parasitiformes) o histerosoma (acariformes) lleva las patas y ha perdido todo rastro externo de segmentación. La alimentación se realiza primariamente a base de comida fragmentada (excepto en varios grupos derivados).^[3]​

Los quelíceros son importantes en la captura e ingestión del alimento. La forma primitiva, que es la que presentan muchas de las especies actuales, es la quelado-dentada; la quela o pinza está formada por un segmento distal móvil que se articula con el dedo fijo. Hay una gran variedad de quelíceros de este tipo, de los cuales pueden hacerse derivar los tipos derivados (perforadores, chupadores). Algunos grupos pueden utilizarlos para transferir espermatozoides o para anclarse durante la foresia.^[4]​

Los pedipalpos constan de uno a seis segmentos. Sirven para localizar y manipular el alimento y por ello están dotados de mecanorreceptores y quimiorreceptores. Su aspecto recuerda a pequeñas patas más o menos modificadas (anteniformes, raptoras, reducidas a muñones, etc.). Las patas constan de siete artejos (coxa, trocánter, fémur, genu, tibia, tarso y pretarso); en los acariformes las coxas forman parte del cuerpo; los ixódidos presentar órganos de Haller en los tarsos del primer par de patas, que son agrupaciones de setas que forman camòs especialmente sensitivos.^[4]​

Biología

Los ácaros tienen hábitats muy diversos y han colonizado casi todos los ambientes, tanto terrestres como dulceacuícolas y marinos (hasta los 5000 m —metros— de profundidad), incluso los más extremos como los polos y las altas montañas, los desiertos, el suelo hasta una profundidad de 10 m, aguas termales con temperaturas superiores a 50 °C (grados Celsius). En un metro cuadrado de suelo en un bosque boreal de coníferas se encontraron más de 1 millón de ácaros pertenecientes a 200 especies distintas de al menos 50 familias.^[3]​

Muchos ácaros se alimentan de plantas (musgo, helechos, hojas, tallos, flores y frutos), de líquenes y microorganismos, de otros artrópodos y de otros ácaros. Muchos viven sobre los cultivos y son temibles plagas (como la araña roja) o útiles agentes biocontroladores de esas plagas (como los fitoseidos).

Los mamíferos y las aves son hospedadores de innumerables especies y también muchos reptiles y algunos anfibios. Los insectos, en especial los que construyen nidos o viven en hábitats semipermanentes como madera en descomposición o excrementos, son hospedadores de muchas especies comensales, parásitas o mutualistas.

Filogenia

La mayor parte de los especialistas reconocen tres grandes linajes de ácaros, los acariformes, los opilioacariformes y los parasitiformes, aunque los nombres utilizados para referirse a estos grupos han variado considerablemente.^[3]​ Se consideran órdenes o superórdenes en función de la clasificación adoptada; con frecuencia, los opilioacariformes se incluyen entre los parasitiformes.^[5]​

La mayoría de los análisis moleculares confirman que Acari es un taxón monofilético, unos pocos han sugerido que es parafilético. La relación de los ácaros con respecto a otros arácnidos no se considera todavía resuelta. Los análisis moleculares sugieren que los parientes más cercanos a los ácaros son los órdenes Solifugae, Ricinulei y Opiliones con los que formaría un clado. La relación entre estos órdenes es controvertida, se ha propuesto varias filogenias y posiciones. El análisis molecular más reciente (2019), colocó a los solífugos también llamados "arañas camello" como su grupo hermano, afirmando que existe un par de similitudes morfológicas entre ambos.^[6]​

   

Pycnogonida

     

Xiphosura

  Arachnida    

Pseudoscorpionida

  Arachnopulmonata  

Scorpiones

     

Palpigradi

  Tetrapulmonata  

Araneae

  Pedipalpi  

Amblypygi

     

Uropygi

   

Schizomida

                   

Solifugae

  Acari  

Acariformes

     

Parasitiformes

   

Opilioacariformes

           

Opiliones

   

Ricinulei

           

Taxonomía

La taxonomía de los ácaros es compleja y no está aún resuelta. De manera tradicional, los ácaros han sido considerados un orden de la clase arácnidos, pero en la mayoría de los estudios recientes, los ácaros se consideran una subclase, que puede dividirse en tres superórdenes que incluyen diversos órdenes:^[5]​^[7]​

• Superorden Acariformes o Actinotríquidos

Orden Astigmata

Orden Oribatida

Orden Trombidiformes

• Superorden Opilioacariformes

Orden Opilioacarida

• Superorden Parasitiformes o Anactinotríquidos

Orden Holothyrida

Orden Ixodida

Orden Mesostigmata

Los acariformes contienen más de 350 familias y más de 30 000 especies descritas; se reconocen dos linajes principales, los sarcoptiformes (Oribatida y Astigmata) y trombidiformes (Prostigmata); además, ocho familias de acariformes basales se agrupan en Endeostigmata, grupo parafilético que contiene taxones que pertenecen a los dos linajes principales.

Los parasitiformes incluyen tres órdenes; Ixodida, con tres familias y unas 850 especies (garrapatas), Holothyrida, con tres familias y unas 30 especies y Mesostigmata, con unas 104 familias y más de 10 000 especies descritas.

El orden Opilioacarida consta de una familia (Opilioacaridae), y con frecuencia es considerado un superorden independiente (Opilioacariformes); incluye solamente unas 20 especies conocidas.

Plagas agrícolas

Se pueden encontrar principalmente dos tipos de ácaros, eriófidos y tetraníquidos:^[8]​

Eriófidos

Tienen reproducción sexual, un tamaño de unos 0,1-0,2 mm (milímetros), son de color blanquecino. Solo presentan dos pares de patas. Comen con cinco estiletes muy pequeños e inyectan saliva, pero el daño mecánico es muy pequeño, sin embargo la saliva puede portar virus. Necesitan tejido vivo para poder vivir, nunca sobre tejido muerto. Son plagas de plantas permanentes.

Tetraníquidos

Son los ácaros más característicos, con quelíceros a través de los que se alimentan, y palpos. Los palpos son órganos sensoriales. Presentan cuatro pares de patas. Son chupadores, el tamaño es de unos 0,5 mm, daño que producen es básicamente el vaciado del contenido celular. Se suelen observar punteaduras de color amarillento en la mayoría de los casos. En el caso del algodón las manchas pueden ser de un color violáceo. La reproducción es sexual, pasan por dos estadios de larva y otro de ninfa. Se combaten con Tetradifon + Dicofol, Fembutestan. Por lo general se localizan en el envés de las hojas. Distinguimos principalmente dos especies:

Tetranychus urticae o araña roja

Presentan dos manchas a ambos lados del idiosoma, tiene un tamaño de unos 0,5 mm. Ataca a más de 150 especies de interés agrícola, tanto herbáceos como leñosos. Es muy polífago. Se localiza principalmente en el envés de las hojas y forma abundante telaraña. Los huevos son totalmente esféricos. Pasan por dos estados de larva y otro de ninfa. Produce punteaduras amarillas en el naranjo, pero también puede producir una mancha amarilla continua. En el caso del algodón produce una mancha rojiza continua. En el caso del limón produce lo que se llama bigote del limón (mancha negra ). Invierna en estado de adulto, en vegetación espontánea.

Panonychus ulmi o araña roja de los frutales

Es uno de los ácaros que más ataca a los frutales, es muy polífago. Presentan tubérculos blancos con tecas. El huevo es muy característico, está achatado por los polos y lleva una especie de mástil del cual surgen vientos de cera que lo unen al sustrato. Hibernan en estado de huevo, apelotonados en los brotes de las axilas, las larvas aparecen en primavera y se localizan en el envés de las hojas, produciendo decoloraciones plomizas en las hojas de los frutales. Estas hojas acaban secándose y caen al suelo. Es una plaga típica de verano. El mejor momento para tratarlo es cuando han avivado el 70 % de los huevos.

Alergia

Los excrementos de los ácaros y los ácaros muertos son los factores desencadenantes más comunes de la alergia perenne y de los síntomas del asma; se dispersan en un polvo fino que es inhalado por los habitantes del recinto donde se encuentran. Los ácaros del polvo, que son los que se hallan en los entornos domésticos, se encuentran por toda la casa. En las habitaciones los ácaros se alimentan de escamas de piel humana o animal. Una persona desprende un total aproximado de un gramo de piel al día. Los ácaros abundan en colchones, mantas, almohadas, sábanas y sofás, ya que son dermatófagos. Se desenvuelven en condiciones óptimas con temperaturas superiores a 20 °C y humedades comprendidas entre el 70 y el 80 %. En altitudes superiores a los 1100 m s. n. m. (metros sobre el nivel del mar), los ácaros dejan de tener buenas condiciones de vida, siendo las regiones montañosas consideradas como lugares ideales para combatir las alergias y el asma.

Los ácaros viven entre dos y tres meses, en los cuales realizan una o dos puestas de huevos, las cuales suelen contener entre 20 y 40 huevos. Los periodos más propicios para la reproducción son la primavera y el otoño.

Los síntomas de la alergia a los ácaros del polvo pueden incluir congestión o goteo de la nariz con estornudos (particularmente en la mañana), picazón y lagrimeo de los ojos, tos, silbido al respirar y enrojecimiento de la piel.

Los alergénicos de los ácaros son bien conocidos. Los antígenos major son Der p1 (D. pteronyssinus), Der f1 (D. farinae) e Eur m1 (Euroglyphus maynei).

Para que se dé una sensibilización a los ácaros, es necesario una tasa de antígeno Der p1 superior o igual a 2 micras por gramo de polvo doméstico. Se calcula que la sensibilización a los ácaros está entre el 10 y el 20 % de la población general; son los responsables de la mayoría de los casos de alergias nasales y asma alérgica perenne. También tienen un papel importante en la dermatitis atópica. Se han descrito algunos casos de anafilaxia por ingestión de alimentos contaminados por grandes cantidades de D. farinae, harinas, pizzas, pescado y legumbres, entre otros.

Prevención

Las medidas preventivas para evitar los ácaros domésticos son los primeros pasos para evitar las alergias. Entre estas medidas están:

• La aireación diaria de las habitaciones.
• Cambio frecuente de colchones.
• La exposición de los colchones, ropa de cama y demás lencería del hogar al sol.
• El lavado frecuente a más de 60 °C (grados Celsius) de la ropa de cama, alfombras y tapices (o evitar estos últimos por completo).
• La aspiración de todos los elementos de la habitación con aspiradores especiales (no lineales), HEPA o con sistemas hidráulicos. Los descontaminadores y sistemas capaces de retener partículas de 0,1 µm (micrómetros) son los más eficaces.
• La utilización de fundas antiácaros para los colchones y almohadas.
• Evitar animales domésticos, ya que son portadores de ácaros.
• El lavado frecuente de los muñecos de peluche (o evitarlos).
• Mantener una atmósfera seca, entre 50 y 60 % de humedad relativa y una temperatura inferior a 20 °C.
• Evitar las regiones con climas húmedos.
• Evitar acercamiento a lugares con depósitos de algodón, plumas o pelos de animales, los cuales acumulan y propician su desarrollo.

Acaricidas domésticos

Los acaricidas son sustancias químicas no tóxicas para los seres humanos, con capacidad de eliminar los ácaros. Hay varios productos de este tipo en el mercado para el tratamiento de colchones, alfombras, sofás, ropa de cama, etc.; son sustancias como el benzoato de bencilo y el ácido tánico.

Véase también

• Dermatophagoides farinae
• Ixodidae
• Trombidiidae
• Varroa

Referencias