articles de Haplorrhini - Encyclopédie de la Vie

Wyższe naczelne ( polonais )

fourni par wikipedia POL

Wyższe naczelne^[1] (Haplorrhini) – podrząd ssaków z rzędu naczelnych (Primates) obejmujący wyraki oraz małpy właściwe czyli szerokonose małpy Nowego Świata, wąskonose małpy Starego Świata i małpy człekokształtne. W języku polskim Haplorrhini określane są jako wyższe naczelne w odróżnieniu do niższych naczelnych z kladu lemurowych (Strepsirrhini). Haplorrhini jest taksonem monofiletycznym.

Wyższe naczelne mają pysk krótszy niż u przedstawicieli Strepsirrhini. Nozdrza nie są połączone z górną wargą. W oku występuje, nieobecny u niższych naczelnych, dołek środkowy siatkówki oka (fovea centralis), nie ma natomiast grzebienia zębowego i błony odblaskowej (tapetum lucidum). Większość prowadzi dzienny tryb życia – wyjątek stanowią ponocnice. Samice rodzą zwykle jedno młode, które przez długi czas jest zależne od matki.

Systematyka

Haplorrhini

Tarsiiformes (wyrakokształtne)

Simiiformes (małpokształtne)

Platyrrhini (małpy szerokonose)

Catarrhini (małpy wąskonose)

Cercopithecoidea (koczkodanowce)

Hominoidea (człekokształtne)

Przypisy

↑ Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 35. ISBN 978-83-88147-15-9.

Bibliografia

Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005. ISBN 83-01-14344-4.
Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Haplorrhini. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 27 grudnia 2008]

Zobacz też

systematyka ssaków

p • d • e

Systematyka naczelnych (Primates) Królestwo: zwierzęta • Typ: strunowce • Podtyp: kręgowce • Gromada: ssaki • Rząd: naczelne lemurowe

palczakokształtne (Chiromyiformes): palczakowate (Daubentoniidae)
lemurokształtne (Lemuriformes): lemurkowate (Cheirogaleidae) • lemurowate (Lemuridae) • lepilemurowate (Lepilemuridae) • indrisowate (Indridae)
lorisokształtne (Lorisoformes): lorisowate (Lorisidae) • galagowate (Galagidae)

wyższe naczelne

wyrakokształtne (Tarsiiformes): wyrakowate (Tarsiidae)
małpy szerokonose (Platyrrhini): pazurkowcowate (Callithrichidae) • płaksowate (Cebidae) • ponocnicowate (Aotidae) • sakowate (Pitheciidae) • czepiakowate (Atelidae)
małpy wąskonose (Catarrhini):
• koczkodanowce (Cercopithecoidea): †Victoriapithecidae • koczkodanowate (Cercopithecidae)
• człekokształtne (Hominoidea): gibonowate (Hylobatidae) • człowiekowate (Hominidae)

Układ filogenetyczny na podstawie R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, D.E. Wilson: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.)

licence: cc-by-sa-3.0
droit d’auteur: Autorzy i redaktorzy Wikipedii

original: visiter la source
site partenaire: wikipedia POL

Wyższe naczelne: Brief Summary ( polonais )

fourni par wikipedia POL

Wyższe naczelne (Haplorrhini) – podrząd ssaków z rzędu naczelnych (Primates) obejmujący wyraki oraz małpy właściwe czyli szerokonose małpy Nowego Świata, wąskonose małpy Starego Świata i małpy człekokształtne. W języku polskim Haplorrhini określane są jako wyższe naczelne w odróżnieniu do niższych naczelnych z kladu lemurowych (Strepsirrhini). Haplorrhini jest taksonem monofiletycznym.

Wyższe naczelne mają pysk krótszy niż u przedstawicieli Strepsirrhini. Nozdrza nie są połączone z górną wargą. W oku występuje, nieobecny u niższych naczelnych, dołek środkowy siatkówki oka (fovea centralis), nie ma natomiast grzebienia zębowego i błony odblaskowej (tapetum lucidum). Większość prowadzi dzienny tryb życia – wyjątek stanowią ponocnice. Samice rodzą zwykle jedno młode, które przez długi czas jest zależne od matki.

licence: cc-by-sa-3.0
droit d’auteur: Autorzy i redaktorzy Wikipedii

original: visiter la source
site partenaire: wikipedia POL