Jättipassio

Morfologia

Męczennica olbrzymia (Passiflora quadrangularis) – gatunek rośliny z rodziny męczennicowatych. Występuje w Ameryce podzwrotnikowej (południowej), głównie w Brazylii. Ze względu na swoje dekoracyjne kwiaty, pnącze to często uprawiane jest w cieplejszych krajach jako roślina doniczkowa.

Nazewnictwo

Nazwa łacińska pochodzi od słowa passio, oznaczającego cierpienie oraz flos – kwiat. Roślinę nazwali tak w początkach XVIII misjonarze Ameryki Południowej. 5 pręcików ma symbolizować pięć ran Chrystusa; trójdzielne znamię słupka – gwoździe, którymi został przybity do krzyża, a szyjka słupka oznacza ramię krzyża. 5 działek i 5 płatków kielicha to 10 apostołów obecnych przy ukrzyżowaniu Chrystusa, zaś postrzępiony przykoronek to korona cierniowa. Analogie na ten temat szły jednak jeszcze dalej: kształt liści przypomina grot włóczni, którą przebito bok Jezusa. Ciemne plamki na spodzie liści to trzydzieści srebrników, jakie otrzymał Judasz za zdradzenie Jezusa.

Morfologia

Ogonek liściowy męczennicy olbrzymiej z miodnikami

Pokrój

Pnącze o długości dochodzącej do 40 m w swoim naturalnym środowisku^[3]. Uprawiana jako roślina doniczkowa osiąga długość 3 m. Pędy 4-kanciaste, stąd nazwa łacińska gatunku - quadrangularis.

Liście

Naprzemianległe, szerokosercowate do eliptycznych. Na ogonkach znajdują się pozakwiatowe miodniki, wydzielające nektar wabiący mrówki, które z kolei przyczyniają się do ochrony rośliny przed roślinożercami^[4].

Kwiaty

Wyrastają pojedynczo w kątach liści i otoczone są od dołu 3-listkową okrywą. Korona czerwona o średnicy 6-8 cm. Mają silnie rozwinięte dno kwiatowe, 5-działkowy kielich, 5-płatkową koronę i składający się z 3 okółków przykoronek. Najbardziej zewnętrzny z tych okółków ma postać nitek, wewnętrzny zaś przylega do androgyneforu, na szczycie którego znajduje się 5 pręcików otaczających 1 słupek z trójdzielnym znamieniem.

Owoce

Duża, soczysta, aromatyczna jagoda o długości 12-35 cm^[3]. Owoce są jadalne, miąższ biały, kwaskowaty. Liczne szare nasiona ze szklistobiałą osnówką^[3].

Obecność w kulturze

Filatelistyka

Poczta Polska wyemitowała 15 maja 1968 r. znaczek pocztowy przedstawiający męczennicę olbrzymią o nominale 20 gr, w serii Kwiaty. Druk w technice offsetowej na papierze kredowym. Autorem projektu znaczka był Tadeusz Michaluk. Znaczek pozostawał w obiegu do 31 grudnia 1994 r.^[5].

Przypisy

Bibliografia

1. zbiorowe: Rośliny ogrodowe. Könemann, 2005. ISBN 978-3-8331-1916-3.
2. Dawid Longman: Pielęgnowanie roślin pokojowych. Warszawa: PWR i L, 1997. ISBN 83-09-01559-3.
3. Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.