Baung adalah ngaran segolongan iwak nang temasuk dalam marga Hemibagrus, suku Bagridae. Iwak nang banyak tahaga di India, Cina selatan wan Asia Tenggara ini[1] banyak dipatuhi lawan ngaran lain, contohnya ikan duri, baong, baon (Mly.), bawon (Btw.), senggal atawa singgah (Sd.), tagih atawa tageh (Jw.), niken, siken, tiken, tiken bato (Kalteng), dan lain-lain.[2]
Baung masih bakula lawan lélé (bangsa Siluriformes). Ngaran marganya, Hemibagrus, matan kata bahasa Latin hemi nang artinya “setangah” atawa “sepalih”, wan bagrus, nang diambil matan pelafalan Muzarab bagre gasan menyambat kata Yunani pagros, yaitu ngaran sejenis iwak laut (Ingg.: seabream).[3]
Marga Hemibagrus mula-mula dianggap satu lawan marga Mystus (iwak-iwak keting atawa lundu), atawa nang sebelumnya dipatuhi sebagay Macrones. Marga ini dipisahakan, sebutingnya ialah karena anggotanya nang dewasa umumnya beisian awak nang ganal ukurannya.[4] Sejenis baung dari Indocina bagian tangah, H. wyckioides, dipatuhi sebagay janis baung pengganalnya nang bobotnya kawa sampay 80 kg.[5] Awaknya mirip lawan lele, iwak-iwak baung beisi kepala nang pipih agak datar, lawan bagian tulang tengkorak nang kasar di atas kepala kada ditutupi kilmbit, wan sirip lemak nang berukuran sadang berada di belakang sirip punggung (dorsal).[4] Baung bertubuh licin kada beisi sisik di awaknya; wan kaya lundu wan patin, baung beisi tiga duri nang ada bisanya (patil), yaitu pada sepasang sirip dadanya, wan sebuting lagi ada di awal sirip punggungnya.
Baung adalah iwak air tawar nang kawa hidup dari perairan di muara sungai sampay ke bagian hulu. Bahkan di Sungai Musi (Sumatera Selatan), baung kawa tehaga sampay ke muara sungai di daérah pasang surut nang banyunya sedikit payau. Selain itu, iwak ini banyak jua tehaga di wadah-wadah nang andakannya di daérah banjir. Secara umum, baung dinyata'akan sebagay iwak nang hidup di perairan umum nang kaya batang banyu, rawa, danau, wan waduk.
Baung sifatnya noktural. Artinya, aktivitas kegiatan hidupnya (mencari makan, dll) lebih banyak digaw malam-malam. Selain itu, baung gén beisian sifat ketuju bersembunyi di dalam liang-liang di pinggiran sungai habitat hidupnya. Di alam, baung temasuk iwak pemakan segala (omnivora). Tagal ada jua nang menggolongakannya sebagay iwak karnivora, musababnya inya lebih dominan memakan satua-satua halus nang kaya iwak-iwak halus (Arsyad, 1973). Pakan baung antara lain iwak-iwak halus, hundang-hundang halus, remis, insékta, moluska, wan kumpay.
Di Asia Tenggara, baung itu iwak konsumsi nang penting.[5] Tekstur dagingnya bewarna lambut, putih,kandal kedada duri halusnya, jadi masyarakat ketuju banar.[6] Macam-macam masakan iwak baung nang terkenal nyaman, di antaranya adalah pindang baung matan Sumatera Selatan wan baung asam padeh dari Riau, serta ikan baung panggang matan Kalimantan. Selain itu, iwak baung gén rancak dijadi'akan iwak asap. Salah sebuting janis iwak baung yaitu baung putih (H. nemurus), sudah berhasil dikembang'akan pembenihannya wan dibudidaya'akan oléh Balai Besar Pengembangan Budidaya Air Tawar (BBPBAT) Sukabumi matan tahun 1998.[6]
Secara biogeografi, marga Hemibagrus diketahui menyebar luas di sebelah timur lembah Sungai Gangga – Brahmaputra wan di selatan aliran Sungai Yangtze. Ragam janis nang peningginya berkembang di wilayah Paparan Sunda.[4]
Di bawah ini adalah tabel spésiés anggota marga Hemibagrus menurut daptar nang disusun Ferraris (2007)[7]:
Spésiés[7] Author[7] Penyebaran[7] Ngaran umum Hemibagrus baramensis (Regan, 1906). Endemik di Sungay Baram, Serawak. H. bongan (Popta, 1904) Éndemik di aliran sungai-sungai Kapuas, Rajang wan Baram, Kalimantan bagian barat. H. caveatus Ng, Wirjoatmodjo & Hadiaty, 2001 Éndemik di sekitar lembah Sungai Alas, Aceh H. centralus Mai, 1978 Viétnam bagian utara H. chrysops[4] Ng & Dodson, 1999 Terbatas di aliran sungai-sungai Sadong wan Rajang, Serawak. H. filamentus (Fang & Chaux, 1949) Lembah sungai Mekong bagian tangah wan hilir H. fortis (Popta, 1904) Kalimantan H. furcatus Ng, Martin-Smith & Ng, 2000 Lembah sungai Segama, Sabah H. gracilis[1] Ng & Ng, 1995 Wilayah Endau-Rompin, Semenanjung Malaya H. guttatus (La Cepède, 1803) Cina selatan wan Laos H. hainanensis (Tchang, 1835) Hainan H. hoevenii (Bleeker, 1846) Sungay-sungai Kapuas wan Baram (Kalimantan bagian barat), Musi wan Batanghari (Sumatra bagian timur), serta lembah sungai Muar, Semenanjung Malaya. H. hongus Mai, 1978 Vietnam bagian utara H. imbrifer Ng & Ferraris, 2000 Lembah sungai Salween, Thailand H. johorensis (Herre, 1940) Semenanjung Malaya wan Sumatra H. macropterus Bleeker, 1870 Cina selatan H. major † Roberts & Jumnongthai, 1999 Phetchabun, Thailand. H. maydelli (Rössel, 1964) Sungay Khrisna, India H. menoda (Hamilton, 1822) Sungay-sungai Gangga, Brahmaputra, Mahanadi wan Godawari di India wan Bangladesh H. microphthalmus (Day, 1877) Sungay-sungai Manipur (India), Irawadi wan Sittang (Burma), serta Salween (Thailand) H. nemurus (Valenciennes, 1840) Jawa, wan kemungkinan pula wilayah-wilayah di sekitarnya. Baung putih, baung sungai H. olyroides (Roberts, 1989) EÉndemik di aliran Sungai Kapuas, Kalbar H. peguensis (Boulenger, 1894) Sungay-sungai Irawadi, Sittang wan Pegu (Burma), H. planiceps (Valenciennes, 1840) Terbatas di Jawa Baung kuning H. pluriradiatus (Vaillant, 1892) Cina selatan wan Laos H. punctatus (Jerdon, 1849) Tamil Nadu wan Mysore, India H. sabanus (Inger & Chin, 1959) Terbatas di sekitar Sungay Kinabatangan, Sabah H. spilopterus[5] Ng & Rainboth, 1999 Lembah sungai Mekong bagian hilir. H. variegatus Ng & Ferraris, 2000 Lembah sungai Tenasserim, Burma H. velox Tan & Ng, 2000 Sungay-sungai di Sumatra tangah H. vietnamicus Mai, 1978 Laos wan Viétnam bagian utara H. wyckii (Bleeker, 1858) Lembah sungai Mekong wan Chao Phraya, serta di wilayah Paparan Sunda Baung kunyit H. wyckioides (Fang & Chaux, 1949) Kamboja, Laos, Thailand wan Cina selatanNgaran baung kadang-kadang dipakai jua gasan menyambat janis-janis nang bentuknya miripdalam suku Bagridae, tagal masuk golongan marga nang lain di luar Hemibagrus. Misalnya,[8]
|coauthors=
ignored (|author=
suggested) (help) |coauthors=
ignored (|author=
suggested) (help) |coauthors=
ignored (|author=
suggested) (help) Baung adalah ngaran segolongan iwak nang temasuk dalam marga Hemibagrus, suku Bagridae. Iwak nang banyak tahaga di India, Cina selatan wan Asia Tenggara ini banyak dipatuhi lawan ngaran lain, contohnya ikan duri, baong, baon (Mly.), bawon (Btw.), senggal atawa singgah (Sd.), tagih atawa tageh (Jw.), niken, siken, tiken, tiken bato (Kalteng), dan lain-lain.
Baung masih bakula lawan lélé (bangsa Siluriformes). Ngaran marganya, Hemibagrus, matan kata bahasa Latin hemi nang artinya “setangah” atawa “sepalih”, wan bagrus, nang diambil matan pelafalan Muzarab bagre gasan menyambat kata Yunani pagros, yaitu ngaran sejenis iwak laut (Ingg.: seabream).