Physconia grisea (Lam.) Poelt

Soreniec popielaty, obrost popielaty (Physconia grisea (Lam.) Poelt) – gatunek grzybów z rodziny obrostowatych (Physciaceae)^[1]. Ze względu na współżycie z glonami zaliczany jest do porostów^[2].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Physciaceae, Teloschistales, Lecanoromycetidae, Lecanoromycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1789 Jean-Baptiste de Lamarck nadając mu nazwę Lichen griseus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1965 Josef Poelt, przenosząc go do rodzaju Physconia^[1].

Niektóre synonimy naukowe^[3]:

Nazwa polska według Krytycznej listy porostów i grzybów naporostowych Polski^[2].

Morfologia

Plecha listkowata, tworząca rozetki, lub nieregularna. Jest to plecha heteromeryczna z glonami protokokkoidalnymi. Osiąga średnicę do 8 cm, jest głęboko wcinana, jej odcinki o szerokości 1-3 mm zachodzą na siebie lub stykają się brzegami. Są płaskie lub wklęsłe i pokryte soraliami, ale bez izydiów. Górna powierzchnia plechy ma barwę od białawoszarej przez szarobrunatną do brunatnej i prawie zawsze jest biało lub niebieskawo oprószona. Dolna powierzchnia jest jasna lub brunatna i są na niej jasne, pojedyncze lub widełkowato rozgałęzione chwytniki. Reakcje barwne: plecha K –^[4].

Białawe, żółtawe lub szare soralia mają tasiemkowaty kształt i występują na brzegach odcinków. W środkowej części plechy czasami łączą się z sobą. Lekanorowe apotecja występują bardzo rzadko. Mają średnicę do 2 mm i brunatne lub czarne i zazwyczaj przyprószone tarczki. Ich brzeżek plechowy jest karbowany i są na nim urwistki. W jednym worku powstaje po 8 dwukomórkowych, brunatnych i grubościennych zarodników o rozmiarach 23-25 × 14-17 μm^[4].

Występowanie i siedlisko

Występuje głównie na półkuli północnej: w Ameryce Północnej, Europie, Afryce Północnej i Azji (Rosja). Na półkuli południowej podano jego występowanie tylko w Republice Południowej Afryki^[5]. W Polsce jest pospolity na terenie całego kraju.

Rośnie na korze drzew, głównie liściastych, na korze drzew iglastych, na drewnie i na skałach wapiennych dużo rzadziej. Preferuje miejsca niezbyt zacienione, stąd też spotykany jest głównie na drzewach przydrożnych lub rosnących pojedynczo^[4].

Przypisy