Tanjung (Mimusops elengi) nyaéta sabangsaning tatangkalan nu asalna ti India, Sri Lanka jeung Myanmar. Tangkal tanjung jangkungna bisa nepi ka 5-15 méter. Warna kembangna bodas semu konéng. Tangkal ieu seungit tur biasana dipelak di taman-taman jeung sisi jalan.
बकुळ ही भारतात उगवणारी एक आयुर्वेदिक औषधी वनस्पती आहे. तो एक सुगंधी फुले देणारा वृक्ष आहे.
याची इतरभाषिक नावे :
बकुळ ही भारतात उगवणारी एक आयुर्वेदिक औषधी वनस्पती आहे. तो एक सुगंधी फुले देणारा वृक्ष आहे.
याची इतरभाषिक नावे :
इंग्रजी : Spanish cherry उर्दू : किराकुली कानडी : रंजल कोंकणी : ओमवाल मालवणी: ओवळा गुजराती : बरसोळी तामीळ : மகிழம்பூ मगिळ्हांबू बंगाली: बकुल मणिपुरी : বোকুল লৈ (बोकूल लै) मराठी : बकुळी मल्याळम : इळन्नी हिंदी : मौलसरी Botanical name: Mimusops elengi Family: Sapotaceae (Mahua family)বকুল (বৈজ্ঞানিক নাম:Mimusops elengi) হৈছে মিনাছপ্স্ (Minasops) প্ৰজাতিৰ ই ফুল। এছিয়া আৰু প্ৰশান্ত মহাসাগৰ তীৰবৰ্তী এলেকাৰ ভাৰত, বাংলাদেশ, শ্ৰীলঙ্কা, বাৰ্মা, ইন্দো-চীন, থাইলেণ্ড, আন্দামান দ্বীপপুঞ্জ এলেকা জুৰি এই গছ দেখা পোৱা যায়। তবে, মালয়েছিয়া, ছলোমন দ্বীপপুঞ্জ, নিউ কেলিডোনিয়া (ফ্ৰান্স), ভানুয়াটু, আৰু উত্তৰ অস্ট্ৰেলিয়াত এই গছৰ খেতি কৰা হয়। [1]
বাংলাত বকুল ফুলৰ বাবে পৰিচিত এই গছ। বকুলৰ অন্যান্য ব্যৱহাৰ বাংলাত তেনেকৈ নাই। ই অতি পৰিচিত ফুল। বাংলাদেশৰ প্ৰায় সকলো ঠাইতে ইয়াৰ গছ পোৱা যায়। বাগানত ছা পোৱাৰ বাবে সাধাৰনতে বকুল গছ লগোৱা হয়।
ই মধ্যমীয়া আকাৰৰ গছ আৰু ইয়াৰ পাত বোৰ ঢউ খেলোৱা। ফুল বোৰো খুব সৰু হয়। ফুল বোৰ দেখিবলৈ সৰু সৰু তৰাৰ দৰে। বকুল ফুলৰ সুবাসত থাকে মিঠা গন্ধ। ফুল শুকাই গলেও ইয়াৰ সুবাস অনেক দিন পৰ্যন্ত থাকে।
বকুল ফুল, ফল, পকা ফল, পাত, গছৰ ছাল, কাণ্ড, কাঠ সকলো কিছু কামত লাগে। বিভিন্ন দেশত বিভিন্ন ভাবে ইয়াৰ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
বৈজ্ঞানিক নাম: Mimusops elengi পৰিয়ালৰ নাম: Sapotaceae
প্ৰচলিত নাম : Bullet-wood Tree, Indian Medaller
এলেকা ভিত্তিক নাম:[2]
বকুল (বৈজ্ঞানিক নাম:Mimusops elengi) হৈছে মিনাছপ্স্ (Minasops) প্ৰজাতিৰ ই ফুল। এছিয়া আৰু প্ৰশান্ত মহাসাগৰ তীৰবৰ্তী এলেকাৰ ভাৰত, বাংলাদেশ, শ্ৰীলঙ্কা, বাৰ্মা, ইন্দো-চীন, থাইলেণ্ড, আন্দামান দ্বীপপুঞ্জ এলেকা জুৰি এই গছ দেখা পোৱা যায়। তবে, মালয়েছিয়া, ছলোমন দ্বীপপুঞ্জ, নিউ কেলিডোনিয়া (ফ্ৰান্স), ভানুয়াটু, আৰু উত্তৰ অস্ট্ৰেলিয়াত এই গছৰ খেতি কৰা হয়।
বাংলাত বকুল ফুলৰ বাবে পৰিচিত এই গছ। বকুলৰ অন্যান্য ব্যৱহাৰ বাংলাত তেনেকৈ নাই। ই অতি পৰিচিত ফুল। বাংলাদেশৰ প্ৰায় সকলো ঠাইতে ইয়াৰ গছ পোৱা যায়। বাগানত ছা পোৱাৰ বাবে সাধাৰনতে বকুল গছ লগোৱা হয়।
ই মধ্যমীয়া আকাৰৰ গছ আৰু ইয়াৰ পাত বোৰ ঢউ খেলোৱা। ফুল বোৰো খুব সৰু হয়। ফুল বোৰ দেখিবলৈ সৰু সৰু তৰাৰ দৰে। বকুল ফুলৰ সুবাসত থাকে মিঠা গন্ধ। ফুল শুকাই গলেও ইয়াৰ সুবাস অনেক দিন পৰ্যন্ত থাকে।
বকুল ফুল, ফল, পকা ফল, পাত, গছৰ ছাল, কাণ্ড, কাঠ সকলো কিছু কামত লাগে। বিভিন্ন দেশত বিভিন্ন ভাবে ইয়াৰ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
ਮੌਲਸਰੀ (ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਨਾਮ: Mimusops elengi) ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ, ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਦੇ ਤਪਤ ਖੰਡੀ ਜੰਗਲਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਲਣ ਵਾਲਾ ਦਰਮਿਆਨੇ ਆਕਾਰ ਦਾ ਸਦਾਬਹਾਰ ਰੁੱਖ ਹੈ। ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਆਮ ਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ Spanish cherry,[1] medlar,[1] ਅਤੇ bullet wood ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ मौलसरी, ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ, ਮਰਾਠੀ, ਬੰਗਾਲੀ ਵਿੱਚ ਬਕੁਲ, ਅਸਾਮੀ ਵਿੱਚ ਬੋਕੁਲ, ਮਲਿਆਲਮ, ਮਨੀਪੂਰੀ ਵਿੱਚ "ਏਲਾਂਜੀਂ" (ഇലഞ്ഞി), ਤਮਿਲ ਵਿੱਚ magizamaram மகிழ், மகிழமரம் ਅਤੇ ਇਲਾਂਜੀ இலஞ்சி, ਅਤੇ ਰਾਂਜਾ "ਬਕੂਲਾ" (ಬಕುಲ), ਕੰਨੜ ਵਿੱਚ "ਪਗੜੇਮਾਰਾ" "ਵਜਰਦੰਤੀ"[2] ਨਾਮ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਜਮੋਏ ਵਰਗੇ ਪੱਤੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵਰਖਾ ਰੁਤ ਵਿੱਚ ਖਿੜਨ ਵਾਲੇ ਨਿੱਕੇ ਨਿੱਕੇ ਫੁੱਲ ਬੜੀ ਮਿੱਠੀ ਅਤੇ ਭਿੰਨੀ ਸੁਗੰਧੀ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।[3]
ਮੌਲਸਰੀ (ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਨਾਮ: Mimusops elengi) ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ, ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਦੇ ਤਪਤ ਖੰਡੀ ਜੰਗਲਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਲਣ ਵਾਲਾ ਦਰਮਿਆਨੇ ਆਕਾਰ ਦਾ ਸਦਾਬਹਾਰ ਰੁੱਖ ਹੈ। ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਆਮ ਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ Spanish cherry, medlar, ਅਤੇ bullet wood ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ मौलसरी, ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ, ਮਰਾਠੀ, ਬੰਗਾਲੀ ਵਿੱਚ ਬਕੁਲ, ਅਸਾਮੀ ਵਿੱਚ ਬੋਕੁਲ, ਮਲਿਆਲਮ, ਮਨੀਪੂਰੀ ਵਿੱਚ "ਏਲਾਂਜੀਂ" (ഇലഞ്ഞി), ਤਮਿਲ ਵਿੱਚ magizamaram மகிழ், மகிழமரம் ਅਤੇ ਇਲਾਂਜੀ இலஞ்சி, ਅਤੇ ਰਾਂਜਾ "ਬਕੂਲਾ" (ಬಕುಲ), ਕੰਨੜ ਵਿੱਚ "ਪਗੜੇਮਾਰਾ" "ਵਜਰਦੰਤੀ" ਨਾਮ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਜਮੋਏ ਵਰਗੇ ਪੱਤੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵਰਖਾ ਰੁਤ ਵਿੱਚ ਖਿੜਨ ਵਾਲੇ ਨਿੱਕੇ ਨਿੱਕੇ ਫੁੱਲ ਬੜੀ ਮਿੱਠੀ ਅਤੇ ਭਿੰਨੀ ਸੁਗੰਧੀ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
மகிழம் அல்லது வகுளம் அல்லது இலஞ்சி அல்லது மகிழ் என்பது ஓர் சிற்றின [1] மரம் ஆகும். இம்மரம் தெற்கு ஆசியா, வடக்கு ஆஸ்திரேலியாவில் உள்ள வெப்பமண்டல காடுகளில் காணப்படும் ஒரு நடுத்தர அளவிலான பசுமையான மரமாகும். இந்த மரத்தை பொதுவாக ஆங்கிலத்தில் ஸ்பானிஷ் செர்ரி, [2] மெட்லர், [2] புல்லட் உட்[3] என்று அழைக்கின்றனர். இதன் மரக் கட்டை விலைமதிப்பு மிக்கது, இதன் பழம் உண்ணத்தக்கது, மேலும் இதன் பட்டை, பூ போன்றவை பாரம்பரிய மருத்துவத்தில் பயன்படுத்தப்படுகிறது. இந்த மரமானது நல்ல நிழல் தருவதாகவும், வாசம் மிகுந்த மலர்களைக் கொண்டதாலும், இது தோட்டங்களில் வளர்க்கப்படுகிறது.[4] இதன் மலர் தாய்லாந்தின் யலா மாகாணத்தின் மாகாண மலர் ஆகும். [5]
இதன் பழம் சாப்பிட உகந்தவை. இதன் பழத்தை பழங்காலத்தில் மருத்துவத்தில் பயன்படுத்தினர்.
இம்மரம் 16 மீட்டர் வரை வளரக்கூடியது. மார்ச் மாதத்தில் பூத்து ஜூன் மாதத்தில் பழுக்கும். இதன் இலைகள் பளபளப்பாக இருக்கும். இதன் மலர்கள் நறுமணம் கொண்டவை. மணம் மிக்க பூவை மகளிர் தலையில் அணிந்துகொள்வர். இதன் சாற்றினை ஊதுபத்தியில் மணம் சேர்க்கவும், மண-எண்ணெய் மணப்பொடி முதலானவற்றைச் செய்யப் பயன்படுத்துகின்றனர்.
திணைமாலை நூற்றைம்பது என்னும் நூல் இதனை மலைநிலத்தில் புதர் புதராகப் பூக்கும் பூ என்று குறிப்பிடுகிறது.[10]
இந்தப் பூவின் சிறிய உருவம் ன்றறியும், மிகுந்த மணம் பற்றியும் நீதி நூல்கள் பாடியஔவையார் குறிப்பிட்டுள்ளார்.[13][14]
நறுந் தண் தகரம், வகுளம், இவற்றை
வெறும் புதல்போல் வேண்டாது, வேண்டி, எறிந்து உழுது,
செந் தினை வித்துவார் தங்கை பிறர் நோய்க்கு
நொந்து இனைய வல்லளோ? நோக்கு! - பாடல் 24
மகிழம் அல்லது வகுளம் அல்லது இலஞ்சி அல்லது மகிழ் என்பது ஓர் சிற்றின மரம் ஆகும். இம்மரம் தெற்கு ஆசியா, வடக்கு ஆஸ்திரேலியாவில் உள்ள வெப்பமண்டல காடுகளில் காணப்படும் ஒரு நடுத்தர அளவிலான பசுமையான மரமாகும். இந்த மரத்தை பொதுவாக ஆங்கிலத்தில் ஸ்பானிஷ் செர்ரி, மெட்லர், புல்லட் உட் என்று அழைக்கின்றனர். இதன் மரக் கட்டை விலைமதிப்பு மிக்கது, இதன் பழம் உண்ணத்தக்கது, மேலும் இதன் பட்டை, பூ போன்றவை பாரம்பரிய மருத்துவத்தில் பயன்படுத்தப்படுகிறது. இந்த மரமானது நல்ல நிழல் தருவதாகவும், வாசம் மிகுந்த மலர்களைக் கொண்டதாலும், இது தோட்டங்களில் வளர்க்கப்படுகிறது. இதன் மலர் தாய்லாந்தின் யலா மாகாணத்தின் மாகாண மலர் ஆகும்.
மகிழம் பூஇதன் பழம் சாப்பிட உகந்தவை. இதன் பழத்தை பழங்காலத்தில் மருத்துவத்தில் பயன்படுத்தினர்.
இம்மரம் 16 மீட்டர் வரை வளரக்கூடியது. மார்ச் மாதத்தில் பூத்து ஜூன் மாதத்தில் பழுக்கும். இதன் இலைகள் பளபளப்பாக இருக்கும். இதன் மலர்கள் நறுமணம் கொண்டவை. மணம் மிக்க பூவை மகளிர் தலையில் அணிந்துகொள்வர். இதன் சாற்றினை ஊதுபத்தியில் மணம் சேர்க்கவும், மண-எண்ணெய் மணப்பொடி முதலானவற்றைச் செய்யப் பயன்படுத்துகின்றனர்.
పొగడ ఒక రకమైన పువ్వుల మొక్క. పొగడ చెట్టు సుమారుగా 16 మీటర్ల ఎత్తు పెరుగుతుంది. ఏప్రిల్ నెలలో పూత పూసి జూన్ నాటికి కాయలు కాస్తుంది. ఆయుర్వేద ఔషధాల తయారిలో పొగడ చెట్టు ప్రముఖ పాత్ర వహిస్తుంది.
ರಂಜ(ಪಗಡೆಮರ)ಎಂಬುದು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟ ಹಾಗೂ ಸಹ್ಯಾದ್ರಿಪ್ರದೇಶದ ನಿತ್ಯಹರಿದ್ವರ್ಣಕಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಮರ.ಸುಂದರವಾಗಿ ದಟ್ಟ ಹಂದರ ಹೊಂದಿದ ಇದನ್ನು ಉದ್ಯಾನವನಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಬೆಳೆಸುತ್ತಾರೆ. ಶುಷ್ಕ ನಿತ್ಯಹರಿದ್ವರ್ಣ ಕಾಡುಗಳ, ಜಂಬಿಟ್ಟಿಗೆ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಬೆಳೆದಾಗ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಅಷ್ಟು ಹುಲುಸಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಮೈದಾನ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಕಂಡು ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಬಿಳಿಯ ನಕ್ಷತ್ರಾಕಾರದ ಕಂಪಿನ ಹೂಗಳು ಫೆಬ್ರವರಿ-ಎಪ್ರಿಲ್ ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ ಮೂಡಿ ಕಾಯಿಗಳು ಆಗಸ್ಟ್-ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ಗಳಲ್ಲಿ ಬಂದು ಮುಂಬರುವ ಫೆಬ್ರವರಿ-ಜೂನ್ವರೆಗೆ ಬೆಳೆಯುವುವು. ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ, ನಿತ್ಯ ಹರಿದ್ವರ್ಣ ಹಾಗೂ ತೇವ ಪರ್ಣಪಾತಿ ಕಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಹಳ್ಳಗಳ ಆಸುಪಾಸು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಸುವರ್ಣ ಕೇದಿಗೆ ಮತ್ತು ಮುಂಡಗ ಇವು ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಆಗುಂಬೆ ವರಾಹಿ,ಹುಲಿಕಲ್ ಕಂಡುಬರುವ ಇತರ ಪ್ರಭೇದಗಳು.
ಇದಕ್ಕೆ ಬಕುಳ ಎಂಬ ಹೆಸರೂ ಇದೆ , ಬಕುಲ, ಚಿರಪುಷ್ಪ, ಮಧುಗಂಧ ಮೊದಲಾದ ಸಂಸ್ಕೃತದ ಹೆಸರನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇಂಗ್ಲೀಷಿನಲ್ಲಿ ಬುಲೆಟ್ ವುಡ್ ಟ್ರೀ ಎಂಬ ಹೆಸರಿದೆ
ಇದು ಭಾರತದ ಎಲ್ಲೆಡೆ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತವೆ. ಬುಲೆಟ್ ವುಡ್ ಟ್ರೀ ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾ, ಆಗ್ನೇಯ ಏಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದಲ್ಲಿ ನಾವು ಕಾಣಬಹುದು. ತೋಟಗಳಲ್ಲಿ ರಸ್ತೆಯ ಇಕ್ಕೆಲಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಂಡುಬರುವಕ ಈ ಮರದ ಹೂಗಳು ಪರಿಮಳಭರಿತವಾಗಿದ್ದು ಆಹ್ಲಾದಕರವಾಗಿದೆ.
ಇದು ಸಪೋಟಾಸಿಯೆ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದು,ಮಿಮುಸೊಪ್ಸ್ ಎಲಂಗಿ ಎಂಬ ಸಸ್ಯಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಹೆಸರಿದೆ.ತುಳು ಬಾಷೆಯಲ್ಲಿ 'ರೆಂಜ' ಎಂದು ಹೆಸರು.
ದೊಡ್ಡಪ್ರಮಾಣದ ಹೊಳಪಿನ ಎಲೆಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಮರ.ಬಿಳಿಯ ನಕ್ಷತ್ರಾಕಾರದ ಹೂವುಗಳಿವೆ.ಹೂವಿಗೆ ನವಿರಾದ ಒಳ್ಳೆಯ ಪರಿಮಳವಿದೆ.ದಾರುವು ಬಹಳ ಗಡುಸಾಗಿದ್ದು ತೂಕವುಳ್ಳದ್ದಾಗಿದೆ.ಒಳ್ಳೆಯ ಬಾಳಿಕೆ ಬರುತ್ತದೆ.
ಹಾಗೆ ತೊಗಟೆ ಬೂದು ಕಪ್ಪು; ಚಿಪ್ಪು ಚಿಪ್ಪಾಗಿರುವುದು. ಉತ್ತಮ ಸ್ಥಳ ಗುಣಗಳಲ್ಲಿ ಹುಲುಸಾಗಿ ಬೆಳೆದು ನೇರಕಾಂಡವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದು ತಿರುಳ್ಗಾಯಿಗಳು ಸುಮಾರು 2.5 ಸೆ.ಮೀ ಉದ್ದವಿದ್ದು ಕಿತ್ತಳೆ ಹಳದಿ ಬಣ್ಣದಿಂದ ಕೂಡಿ ಒಂದು ಬೀಜವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಬೀಜಗಳು ಕಂದು ಬಣ್ಣ ಹೊಂದಿ ಗಡುಸಾದ ಸಿಪ್ಪೆಯಿಂದ ಕೂಡಿ ನುಣುಪಾಗಿ ಹೊಳೆಯುತ್ತಿರುವುವು. ಇವುಗಳು ಗೀವಶಕ್ತಿ ಕಡಿಮೆ. ನೆರಳು ಸಹಿಸುವ ಮರ ನಿಧಾನದ ಬೆಳೆಯ ಗತಿ.
ಒಗರು ರಸಾಧಿಕ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದರ ಎಲೆಗಳು ನೇರಳೆ ಹಣ್ಣಿನ ಎಲೆಗಳಂತಿವ ಕಾಯಿಯು ಹಸಿರು ಬಣ್ಣದಾಗಿದ್ದು, ಹಣ್ಣಾದಾಗ ಕಿತ್ತಲೆ ಅಥವಾ ಹಳದಿ ಬಣ್ಣ ಪಡೆಯುತ್ತದೆ. ಹೂವಿನಲ್ಲಿ ತೈಲಾಂಶವಿದೆ. ಇದರ ತೊಗಟೆಯಲ್ಲಿ ಟ್ಯಾನಿನ್ ಅಂಶವಿದೆ. ಶರ್ಕರ ಪಿಷ್ಟದ ಅಂಶವು ವಿಫುಲವಾಗಿದೆ. ಹಣ್ಣು ಸಕ್ಕರೆಯ ಅಂಶ ಹಾಗೂ ಸೆಪೊನಿನ್ ಹೊಂದಿದೆ. ಬೀಜದಲ್ಲಿಯೂ ತೈಲಾಂಶವಿದೆ.[೧]
ದಾರುವು ಕಟ್ಟಡ ನಿರ್ಮಾಣದಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗವಾಗುತ್ತದೆ.ಇದರ ಬೀಜದಿಂದ ಸಿಗುವ ಎಣ್ಣೆಯನ್ನು ಅಡಿಗೆಗೆ,ಔಷಧಿಗಳಿಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ.ತೊಗಟೆ ಹಳ್ಳಿಮದ್ದಿನಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗವಾಗುತ್ತದೆ. ಹೂವಿನಿಂದ ಸುಗಂಧದ್ರವ್ಯದೊರೆಯುತ್ತದೆ. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಬಕುಲವು ಕಫ ಪಿತ್ತ ಶಾಮಕವಾಗಿದೆ.
೧ ವನಸಿರಿ: ಅಜ್ಜಂಪುರ ಕೃಷ್ಣಸ್ವಾಮಿ
ರಂಜ(ಪಗಡೆಮರ)ಎಂಬುದು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟ ಹಾಗೂ ಸಹ್ಯಾದ್ರಿಪ್ರದೇಶದ ನಿತ್ಯಹರಿದ್ವರ್ಣಕಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಮರ.ಸುಂದರವಾಗಿ ದಟ್ಟ ಹಂದರ ಹೊಂದಿದ ಇದನ್ನು ಉದ್ಯಾನವನಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಬೆಳೆಸುತ್ತಾರೆ. ಶುಷ್ಕ ನಿತ್ಯಹರಿದ್ವರ್ಣ ಕಾಡುಗಳ, ಜಂಬಿಟ್ಟಿಗೆ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಬೆಳೆದಾಗ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಅಷ್ಟು ಹುಲುಸಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಮೈದಾನ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಕಂಡು ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಬಿಳಿಯ ನಕ್ಷತ್ರಾಕಾರದ ಕಂಪಿನ ಹೂಗಳು ಫೆಬ್ರವರಿ-ಎಪ್ರಿಲ್ ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ ಮೂಡಿ ಕಾಯಿಗಳು ಆಗಸ್ಟ್-ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ಗಳಲ್ಲಿ ಬಂದು ಮುಂಬರುವ ಫೆಬ್ರವರಿ-ಜೂನ್ವರೆಗೆ ಬೆಳೆಯುವುವು. ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ, ನಿತ್ಯ ಹರಿದ್ವರ್ಣ ಹಾಗೂ ತೇವ ಪರ್ಣಪಾತಿ ಕಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಹಳ್ಳಗಳ ಆಸುಪಾಸು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಸುವರ್ಣ ಕೇದಿಗೆ ಮತ್ತು ಮುಂಡಗ ಇವು ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಆಗುಂಬೆ ವರಾಹಿ,ಹುಲಿಕಲ್ ಕಂಡುಬರುವ ಇತರ ಪ್ರಭೇದಗಳು.
ಇದಕ್ಕೆ ಬಕುಳ ಎಂಬ ಹೆಸರೂ ಇದೆ , ಬಕುಲ, ಚಿರಪುಷ್ಪ, ಮಧುಗಂಧ ಮೊದಲಾದ ಸಂಸ್ಕೃತದ ಹೆಸರನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇಂಗ್ಲೀಷಿನಲ್ಲಿ ಬುಲೆಟ್ ವುಡ್ ಟ್ರೀ ಎಂಬ ಹೆಸರಿದೆ
ಇದು ಭಾರತದ ಎಲ್ಲೆಡೆ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತವೆ. ಬುಲೆಟ್ ವುಡ್ ಟ್ರೀ ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾ, ಆಗ್ನೇಯ ಏಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದಲ್ಲಿ ನಾವು ಕಾಣಬಹುದು. ತೋಟಗಳಲ್ಲಿ ರಸ್ತೆಯ ಇಕ್ಕೆಲಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಂಡುಬರುವಕ ಈ ಮರದ ಹೂಗಳು ಪರಿಮಳಭರಿತವಾಗಿದ್ದು ಆಹ್ಲಾದಕರವಾಗಿದೆ.
ခရေပင်ကို ခယားပင်ဟုလည်း ခေါ်၍ ချယားပင်ဟုလည်း လူသိများသည်။ ခရေပင်သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် တနင်္သာရီတိုင်း နှင့် ဗန်းမော်ခရိုင်တို့၌ အလေ့ကျပေါက်တတ်၍၊ အခြားဒေသ များ၌လည်း စိုက်ပျိုးထားသည်ကို တွေ့ရသည်။ ခရေပင်သည် ပေ ၅ဝ ခန့်အထိ မြင့်နိုင်၍၊ အမြဲစိမ်းအရွက်များ ထူထပ်စွာ ရှိသဖြင့် အရိပ်ကောင်းကို ပေးနိုင်သည်။ ကြီးခဲသောအပင်မျိုး ဖြစ်သော်လည်း ရနံ့သင်းသောအပွင့်များနှင့် အရိပ်ကောင်းရ သည့်အတွက် ဥယျာဉ်ခြံမြေများတွင် စိုက်ပျိုးလေ့ရှိကြသည်။ မျိုးပွားလိုသော် အစေ့ကို စိုက်ပျိုးရလေသည်။
အခေါက်၏အရောင်မှာ အနက်ရောင် မွဲပြာဖြစ်၍ ကြမ်း သည်။ အရွက်များမှာ ၃၊ ၄ လက်မရှည်၍ ချောမွတ်ပြောင် လက်သည်။ ခရေပင်နှင့်စပ်လျဉ်း၍ လူသိအများဆုံး အထူး သဖြင့် အမျိုးသမီးများ အသိအများ ဆုံးကား လှပ၍ ရနံ့သင်း သော အပွင့်များပင်ဖြစ်လေသည်။ ခရေပွင့်သည် ဖြူ၍ အချင်း ငွေမတ်စေ့ခန့် ရှိသည်။ ကြယ်ပွင့်ကလေးများနှင့် သဏ္ဌာန်တူ၍ နွေဦးပေါက်မှ မိုးကျသည်အထိ ပွင့်ကြသည်။ ကလေးသူငယ် တို့သည် နံနက်အစောကြီးထကာ ခရေပင်အောက်၌ ဖွေးဖွေးဖြူ ကြွေကျနေသော ခရေပွင့်များကို အလုအယက် ကောက်ပြီးသော် တုတ်တံကလေးများဖြင့် သီ၍ ဘုရားတင်လေ့ရှိကြသည်။ အမျိုး သမီးများက ကြိုးဖြင့် သီကုံး၍ ဦးခေါင်း၌ ပန်ဆင်လေ့ရှိကြ သည်။
အသီးများမှာ တစ်လက်မခန့်ရှည်၍ မှည့်လျှင် အရောင်ဝါ လာသည်။ ခရေစေ့များကို ကလေးသူငယ်တို့သည် တွင်းထဲကျ အောင် လက်ဖြင့်တောက်တမ်း ကစားလေ့ရှိကြရာ ခရေစေ့တွင်းကျ ဟူသောစကားမှာ ထိုကစားနည်းမှ စတင်ပေါ်ပေါက်လာကြသည်။
ခရေသား၏အရောင်မှာ နီညစ်ညစ်ဖြစ်၍၊ အသားကျစ်ခြင်း၊ မာကျောခြင်း၊ ခိုင်ခံ့ခြင်း၊ ကြာရှည်ခံခြင်း၊ ပြောင်လက်လာ အောင် အရောင်တင်နိုင်ခြင်းများကြောင့် ယင်းအသားဖြင့် အဆောက်အုံ၊ ဘီရို၊ တံတား၊ လှည်း၊ လှေနှင့် ဆန်ထောင်း ကျည်ပွေ့များ ပြုလုပ်ကြသည်။
ခရေပင်၏ ဆေးဖက်ဝင်သော အကျိုးကား အသီးနှင့် အခေါက်တို့၌ ချုပ်စေတတ်သည့် သတ္တိရှိသည်။ အစေ့များကို ရေ၌နူးအောင် စိမ်ပြီးနောက် ကျိုချက်လျှင်လည်း အကြော အဆစ် ရောင်နာများတွင် လိမ်းရသော ဆီတစ်မျိုး ရနိုင်သည် ဟု ဆိုလေသည်။ [၁]
ပုံသဏ္ဌာန် : အပင် -ပင်စည်ဖြောင့်မတ်သော အပင်ကြီးမျိုးဖြစ်၍ ပေ ၄၀ခန့်မြင့်၏။ အဖို အမ နှစ်မျိုးရှိသည်။ အသီးအပွင့် နှစ်မျိုးရှိသော် အမမျိုးဖြစ်၍ အပွင့်သက်သက်ပွင့်လျှင် အဖိုမျိုးဖြစ်သည်။ အကိုင်းအခက် လွန်စွာဖြာ၏။ အခေါက်ထူ၍ ကြမ်းပြီး ညိုမည်းရောင်ရှိ၏။ အရွက် - ပြောင်ချော၍ တောက်ပသည်။ ဘဲဥပုံရှိ၍ ရွက်ထိပ်ချွန်ပြီး ရွက်ရင်းဝိုင်း၊ သို့မဟုတ် အနည်းငယ် သွယ်သည်။ရွက်နားလှိုင်းတွန့်သည်။သပြေရွက်နှင့် တူ၏။ အပွင့် - အဖိုပွင့် အမပွင့် ၂ မျိုးရှိ၍ အမပွင့်ထက် အဖိုပွင့်သည် အနည်းငယ်ကြီးပြီးဖြူ၏။ အမပွင့်သည် အနည်းငယ် နီကြန်ကြန်ရှိ၏။ အပွင့်များမှာ မွှေးကြိုင်သောရနံ့ရှိသည်။ကဆုန်၊ နယုန် လတွင်ပွင့်သည်။ အသီး - ဘဲဥပုံ ရှိ၏။ ပထမတွင် အစိမ်းရောင်ရှိပြီး နောက်ပိုင်း ရင့်မှည့်သောအခါ လိမ္မော်နီရောင် ဖြစ်သွားသည်။ အသားထူ၏။ အသားအဝါရောင် ရှိပြီး ဖန်၍ ချိုသည်။ စား၍ရသည်။ အစေ့မှာ မာကျော ပြီး အညိရင့်ရောင်ရှိသည်။ ဝါခေါင် ၊ တော်သလင်းလတွင် သီးသည်။ အသုံးပြုနိုင်သည့် အစိတ်အပိုင်းများ : အပွင့် ၊ အခေါက် ၊ အစေ့။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် တွေ့နိုင်သောနေရာများ : မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝန်း မြေပြန့်ဒေသ များတွင် အများအပြားတွေ့ရသည်။သဘာ၀အလျောက် ပေါက်ရောက်သည်။ အသုံးဝင်ပုံ : အာနိသင် -မြန်မာ့ဆေးကျမ်းများအလိုအရ အခေါက်သည်ချို၏။ ခါး၏။ အေး၏။ နှလုံးကို အားရှိစေ၏။ ဝမ်းမီးကိုပွားစေ၏။ ရောဂါပိုးတို့ကို နိုင်၏။ သွားဖုံးရောဂါများ၌ အကျိုးပြု၏။ သည်းခြေဖောက်ပြန်ခြင်းကို ပျောက်ကင်းစေ၏။ အသီးသည် အူကို တွန့်ရှုံ့စေ၏။ နှုတ်ကိုမြိန်စေ၏။ သွားတို့ကို ခိုင်စေ၏။ ချုပ်၏။ သလိပ် သည်းခြေကိုနိုင်၏။ အစေ့သည် လှုပ်နေသော သွားတို့ကို ခိုင်စေ၏။ ရှူသော် ခေါင်းကိုက်ခြင်းကို ပျောက်ကင်းစေ၏။
အသုံးပြုပုံ- အပွင့် ၁။ခရေပွင့်ကို တစ်ညလုံးရေစိမ်၍ နံနက်တွင်ထို စိမ်ရည်ကိုစစ်ပြီး ကလေးအားတိုက်လျှင်ချောင်းဆိုးရောဂါပျောက်၏။ ၂။ခရေပွင့်အစိုကို မီးယပ်ဖြူရောဂါနှင့် သွားရောဂါ အတွက် အသုံးပြု၏။ ၃။ခရေပွင့်အခြောက်ကို သနပ်ခါးဖြင့် ရောသွေးလိမ်းက အပူကြောင့်ဖြစ်သောမိတ်နာ၊ ယားနာများ အမြန်ပျောက်ကင်း၏။ အခေါက် ၁။အခေါက်ပြုတ်ရည်ကို သောက်ခြင်းဖြင့် လည်းကောင်း၊ အပွင့်ကိုရှူခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း၊ အသီးကိုစားခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း နှလုံးရောဂါကို ပျောက်စေ၏။ ၂။ခရေခေါက်၊ဆီးဖြူခေါက်၊ရှားခေါက် ၃ မျိုးပြုတ်၍ငုံပေးခြင်းဖြင့် ပါးစပ်၌ မက်ခရုပေါက်ခြင်း၊ သွားဖုံး ရောင်ခြင်း၊ ပါးစပ်၌အပူလောင်ခြင်း၊ ရေစီးကမ်းပြို ဖြစ်ခြင်းစသော ခံတွင်းနာအားလုံး ပျောက်ကင်း စေသည်။ ၃။အခေါက်ကိုပြုတ်၍ ဖန်ဆေးရည်အဖြစ် အသုံးပြုနိုင်သည်။ အစေ့ ၁။အဆက်မပြတ်သွားသော ဝမ်းရောဂါအတွက် အစေ့ကို ရေအေးနှင့် သွေးသောက်ခြင်း၊ ခရေသီးအမှည့်၏ အသားကိုစားပေးခြင်းဖြင့် ပျောက်ကင်း စေနိုင်သည်။[၂]
ခရေပင်ကို ခယားပင်ဟုလည်း ခေါ်၍ ချယားပင်ဟုလည်း လူသိများသည်။ ခရေပင်သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် တနင်္သာရီတိုင်း နှင့် ဗန်းမော်ခရိုင်တို့၌ အလေ့ကျပေါက်တတ်၍၊ အခြားဒေသ များ၌လည်း စိုက်ပျိုးထားသည်ကို တွေ့ရသည်။ ခရေပင်သည် ပေ ၅ဝ ခန့်အထိ မြင့်နိုင်၍၊ အမြဲစိမ်းအရွက်များ ထူထပ်စွာ ရှိသဖြင့် အရိပ်ကောင်းကို ပေးနိုင်သည်။ ကြီးခဲသောအပင်မျိုး ဖြစ်သော်လည်း ရနံ့သင်းသောအပွင့်များနှင့် အရိပ်ကောင်းရ သည့်အတွက် ဥယျာဉ်ခြံမြေများတွင် စိုက်ပျိုးလေ့ရှိကြသည်။ မျိုးပွားလိုသော် အစေ့ကို စိုက်ပျိုးရလေသည်။
အခေါက်၏အရောင်မှာ အနက်ရောင် မွဲပြာဖြစ်၍ ကြမ်း သည်။ အရွက်များမှာ ၃၊ ၄ လက်မရှည်၍ ချောမွတ်ပြောင် လက်သည်။ ခရေပင်နှင့်စပ်လျဉ်း၍ လူသိအများဆုံး အထူး သဖြင့် အမျိုးသမီးများ အသိအများ ဆုံးကား လှပ၍ ရနံ့သင်း သော အပွင့်များပင်ဖြစ်လေသည်။ ခရေပွင့်သည် ဖြူ၍ အချင်း ငွေမတ်စေ့ခန့် ရှိသည်။ ကြယ်ပွင့်ကလေးများနှင့် သဏ္ဌာန်တူ၍ နွေဦးပေါက်မှ မိုးကျသည်အထိ ပွင့်ကြသည်။ ကလေးသူငယ် တို့သည် နံနက်အစောကြီးထကာ ခရေပင်အောက်၌ ဖွေးဖွေးဖြူ ကြွေကျနေသော ခရေပွင့်များကို အလုအယက် ကောက်ပြီးသော် တုတ်တံကလေးများဖြင့် သီ၍ ဘုရားတင်လေ့ရှိကြသည်။ အမျိုး သမီးများက ကြိုးဖြင့် သီကုံး၍ ဦးခေါင်း၌ ပန်ဆင်လေ့ရှိကြ သည်။
အသီးများမှာ တစ်လက်မခန့်ရှည်၍ မှည့်လျှင် အရောင်ဝါ လာသည်။ ခရေစေ့များကို ကလေးသူငယ်တို့သည် တွင်းထဲကျ အောင် လက်ဖြင့်တောက်တမ်း ကစားလေ့ရှိကြရာ ခရေစေ့တွင်းကျ ဟူသောစကားမှာ ထိုကစားနည်းမှ စတင်ပေါ်ပေါက်လာကြသည်။
ခရေသား၏အရောင်မှာ နီညစ်ညစ်ဖြစ်၍၊ အသားကျစ်ခြင်း၊ မာကျောခြင်း၊ ခိုင်ခံ့ခြင်း၊ ကြာရှည်ခံခြင်း၊ ပြောင်လက်လာ အောင် အရောင်တင်နိုင်ခြင်းများကြောင့် ယင်းအသားဖြင့် အဆောက်အုံ၊ ဘီရို၊ တံတား၊ လှည်း၊ လှေနှင့် ဆန်ထောင်း ကျည်ပွေ့များ ပြုလုပ်ကြသည်။
ခရေပင်၏ ဆေးဖက်ဝင်သော အကျိုးကား အသီးနှင့် အခေါက်တို့၌ ချုပ်စေတတ်သည့် သတ္တိရှိသည်။ အစေ့များကို ရေ၌နူးအောင် စိမ်ပြီးနောက် ကျိုချက်လျှင်လည်း အကြော အဆစ် ရောင်နာများတွင် လိမ်းရသော ဆီတစ်မျိုး ရနိုင်သည် ဟု ဆိုလေသည်။
ರೆಂಜೆ ಭಾರತೋ ಮೂಲೊ ಆಯಿನ ರೆಂಜೆನ್ ರಂಜಲು,ಪಗಡೆ ಮರ, ಕೇಸರ ಏಲಂಗಿ ಇಂಚ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. ಒಂಜಿ ಕಾಟ್ ಮರ. ತುಳು ಬಾಸೆಡ್ ಈ ಮರಕ್ಕ್ ರೆಂಜೆಂದ್ ಪನ್ಪೆರ್. ಭಾರತೊದ ಮಾತಾ ಪ್ರದೇಸೊಡುಲಾ ಈ ಮರ ತೋಜಿದ್ ಬರ್ಪುಂಡು. ತೋಟೊಲೆಡ್, ಮಾರ್ಗೊದ ಬರಿಟ್, ಈ ಮರನ್ ನಡ್ದ್ ಬುಲೆಪ್ಪಾವೆರ್. ಬಾರಿ ಪರಿಮಲೊದ ಪೂವು, ರುಚಿತ ಪರ್ಂದ್ ಈ ಮರೊಟ್ಟು ಆಪುಂಡು. ಜನವರಿ ತಿಂಗೊಲುಡ್ದು - ಮೇ ತಿಂಗೊಲುಡು ಇಂದೆತ ಪೂವು ತೂವೊಲಿ, ಪರ್ಂದ್ ತಿನೊಲಿ.[೧]
ವಳಚ್ಚಿಲ್ದ ದೈಕುಲೊಟ್ಟುಗೆ ಬುಕ್ಕೊ ಪಡ್ಡೋಯಿ ಗಟ್ಟೊಡುಪ್ಪುನ ಅರೆಗಾಲೊಡು ಇರೆ ಉದುರ್ಪುನ ದೈಕುಲೆ ಪಾಡಿಡ್ ಬುಲೆಪುನ ಈ ಮರ ಏಪೊಲಾ ಇರೆ ದಿಂಜಿದ್ ತೂಯೆರೆ ಪೊರ್ಲಾಪುಂಡು. ನಮೊನ ರಾಜ್ಯೊದ ಕೆಲವು ಬಡಾವಣೆಲೆ ಮಾರ್ಗೊದ ಬರಿಟ್ ಈ ಮರಕ್ಲೆನ್ ತೂವೊಲಿ.
Mimusops elengi is a medium-sized evergreen tree found in tropical forests in South Asia, Southeast Asia and northern Australia. English common names include Spanish cherry,[2] medlar,[2] and bullet wood.[3] Its timber is valuable, the fruit is edible, and it is used in traditional medicine. As the trees give thick shade and flowers emit fragrance, it is a prized collection of gardens.[4]
Its flower is the provincial flower of Yala Province, Thailand, as well as the city flower of Ampang Jaya, Selangor, Malaysia.[5][6]
Bullet wood is an evergreen tree reaching a height of about 16 m (52 ft). It flowers in April, and fruiting occurs between June and October. The leaves are glossy, dark green, oval-shaped, 5–14 cm (2.0–5.5 in) long, and 2.5–6 cm (0.98–2.36 in) wide. The flowers are cream, hairy, and scented. The fruits are fleshy, range in color between yellow and brown, and contain a large brown seed. The pulp has a yellow color and it is edible. The bark of the tree is thick and appears dark brownish black or grayish black in colour, with striations and a few cracks on the surface. The tree may reach up to a height of 9–18 m (30–59 ft) with about 1 m (3 ft 3 in) in circumference.
The plant is native to South and Southeast Asia, particularly the coastal areas of the Indian subcontinent, Bangladesh,[7] Sri Lanka, Vietnam and Myanmar, as well as Northern Australia. It was introduced in China in the 20th century, and it is now cultivated in its south, as well as in Taiwan.[8]
The bark, flowers, fruits, and seeds of Bakula[9] are used in Ayurvedic medicine in which it is purported to be astringent, cooling, anthelmintic, tonic, and febrifuge. It is mainly used for dental ailments such as bleeding gums, pyorrhea, dental caries, and loose teeth.[9]
Mimusops elengi is a medium-sized evergreen tree found in tropical forests in South Asia, Southeast Asia and northern Australia. English common names include Spanish cherry, medlar, and bullet wood. Its timber is valuable, the fruit is edible, and it is used in traditional medicine. As the trees give thick shade and flowers emit fragrance, it is a prized collection of gardens.
Its flower is the provincial flower of Yala Province, Thailand, as well as the city flower of Ampang Jaya, Selangor, Malaysia.
Mimusops elengi est une espèce d'arbre de la famille des Sapotaceae, originaire de L'Asie du Sud de l'Inde au Viet-nam. Il a été importé dans de nombreux pays chauds notamment en Afrique et au nord de l'Australie. On le trouve à La Réunion et à l'île Maurice.
Il est appelé quelquefois Coing de Chine[1] ou élengi
C'est un arbre à feuilles persistantes, atteignant 30 m de haut mais pouvant aller jusqu'à 60 m avec un tronc de 1 m de diamètre. L'écorce épaisse est brunâtre ou gris foncé avec quelques stries et fissures à sa surface. Il fleurit en avril et a ses fruits comestibles en juin. Les feuilles sont brillantes, vert foncé, de forme ovale, de 5 à 14 cm de long et 2,5 à 6 cm de large. Les fleurs sont crème, velues et parfumées. Le fruit, une baie ovoïde d'abord velue, devient lisse et orange à maturité et mesure 2 à 3 cm de long. Il contient une ou deux graines.
Le bois rouge foncé est difficile à travailler.
L'écorce, les fleurs, les fruits et les graines sont utilisées en médecine traditionnelle.
Mimusops elengi est une espèce d'arbre de la famille des Sapotaceae, originaire de L'Asie du Sud de l'Inde au Viet-nam. Il a été importé dans de nombreux pays chauds notamment en Afrique et au nord de l'Australie. On le trouve à La Réunion et à l'île Maurice.
Il est appelé quelquefois Coing de Chine ou élengi
C'est un arbre à feuilles persistantes, atteignant 30 m de haut mais pouvant aller jusqu'à 60 m avec un tronc de 1 m de diamètre. L'écorce épaisse est brunâtre ou gris foncé avec quelques stries et fissures à sa surface. Il fleurit en avril et a ses fruits comestibles en juin. Les feuilles sont brillantes, vert foncé, de forme ovale, de 5 à 14 cm de long et 2,5 à 6 cm de large. Les fleurs sont crème, velues et parfumées. Le fruit, une baie ovoïde d'abord velue, devient lisse et orange à maturité et mesure 2 à 3 cm de long. Il contient une ou deux graines.
Le bois rouge foncé est difficile à travailler.
L'écorce, les fleurs, les fruits et les graines sont utilisées en médecine traditionnelle.
Tanjung (Mimusops elengi) adalah sejenis pohon yang berasal dari India, Sri Lanka dan Burma. Telah masuk ke Nusantara semenjak berabad-abad yang silam, pohon ini juga dikenal dengan nama-nama seperti tanjong (Bug., Mak.), tanju (Bim.), angkatan, wilaja (Bal.), keupula cangè (Aceh), dan kahekis, karikis, kariskis, rekes (aneka bahasa di Sulut)[1]. Pohon tanjung berbunga harum semerbak dan bertajuk rindang, biasa ditanam di taman-taman dan sisi jalan.
Pohon berukuran sedang, tumbuh hingga ketinggian 15 m. Daun-daun tunggal, tersebar, bertangkai panjang; daun yang termuda berambut coklat, yang segera gugur. Helaian daun bundar telur hingga melonjong, panjang 9–16 cm, seperti jangat, bertepi rata namun menggelombang.[2]
Bunga berkelamin dua, sendiri atau berdua menggantung di ketiak daun, berbilangan-8, berbau enak semerbak. Kelopak dalam dua karangan, bertaju empat-empat; mahkota dengan tabung lebar dan pendek, dalam dua karangan, 8 dan 16, yang terakhir adalah alat tambahan serupa mahkota, putih kekuning-kuningan. Benang sari 8, berseling dengan staminodia yang ujungnya bergigi. Buah seperti buah buni, berbentuk gelendong, bulat telur panjang seperti peluru, 2–3 cm, akhirnya merah jingga, dengan kelopak yang tidak rontok. Biji kebanyakan 1, gepeng, keras mengilat, coklat kehitaman.[2]
Bunganya yang wangi mudah rontok dan dikumpulkan di pagi hari untuk mengharumkan pakaian, ruangan atau untuk hiasan. Bunga ini, dan aneka bagian tumbuhan lainnya, juga memiliki khasiat obat. Buahnya dapat dimakan.[1]
Air rebusan pepagannya digunakan sebagai obat penguat dan obat demam. Rebusan pepagan beserta bunganya digunakan untuk mengatasi murus yang disertai demam. Daun segar yang digerus halus digunakan sebagai tapal obat sakit kepala; daun yang dirajang sebagaimana tembakau, dicampur sedikit serutan kayu secang dan dilinting dengan daun pisang, digunakan sebagai rokok untuk mengobati seriawan mulut.[1]
Kulit akarnya mengandung banyak tanin dan sedikit alkaloid yang tidak beracun. Minyak yang diekstrak dari biji tumbuhan ini mengandung beberapa asam lemak. Akarnya yang dicampur dengan cuka dapat digunakan untuk mengobati sakit tenggorokan.[3]
Kayunya padat, berat, dan keras. Kayu dari varietas parvifolia yang biasa tumbuh dekat pantai dipilih sebagai bahan pasak dalam pembuatan perahu, untuk tangkai tombak dan tangkai perkakas lain, almari dan mebel, serta untuk tiang rumah. Varietas ini bisa tumbuh setinggi 25 m dan segemang 40 cm.[4] Kayu tanjung juga baik untuk dijadikan bahan ukiran, patung, penutup lantai, jembatan, dan bantalan rel kereta api.[5]
Kayu teras tanjung coklat tua, sedangkan kayu gubalnya berwarna lebih muda dengan batas-batas yang jelas. Teksturnya halus dan merata, dengan arah serat lurus, agak bergelombang atau sedikit berpadu. Berat jenis kayu berkisar antara 0,92–1,12 (rata-rata 1,00), dan termasuk kelas kuat I. Kayu tanjung tergolong mudah dikerjakan dengan hasil yang amat baik; ia dapat diserut, dibor, dilubangi persegi, dan diamplas dengan hasil yang sangat baik; serta dibentuk dan dibubut dengan hasil yang baik hingga sangat baik.[5]
Keawetan kayu tanjung termasuk dalam kelas I-II; daya tahannya terhadap jamur pelapuk kayu termasuk kelas II, sementara terhadap rayap kayu kering termasuk kelas IV (tidak awet). Dalam pada itu, keterawetannya tergolong sedang.[5]
Sayangnya, kayu tanjung tidak mudah dikeringkan dengan hasil baik. Kayu ini cenderung melengkung, pecah ujung dan retak-retak permukaannya apabila dikeringkan. Meskipun relatif mudah dikupas, akan tetapi venir (lembaran tipis bahan kayu lapis) yang dihasilkan cenderung menggelombang. Pengeringan alami harus dilakukan dengan hati-hati dan dalam waktu lama; pengeringan papan setebal 3 cm (dari kadar air 39% hingga 15%) membutuhkan waktu sekitar 63 hari.[5]
Tanjung (Mimusops elengi) adalah sejenis pohon yang berasal dari India, Sri Lanka dan Burma. Telah masuk ke Nusantara semenjak berabad-abad yang silam, pohon ini juga dikenal dengan nama-nama seperti tanjong (Bug., Mak.), tanju (Bim.), angkatan, wilaja (Bal.), keupula cangè (Aceh), dan kahekis, karikis, kariskis, rekes (aneka bahasa di Sulut). Pohon tanjung berbunga harum semerbak dan bertajuk rindang, biasa ditanam di taman-taman dan sisi jalan.
Il bakula (Mimusops elengi L.) è un albero della famiglia delle Sapotaceae diffuso in molti paesi della zona tropicale in America, Africa, Asia e Oceania.
È una pianta sempreverde che può raggiungere l'altezza di 16-18 metri. La corteccia è grigia rossastra, di legno duro. I fiori sono di colore bianco, con sfumature giallastre.
Il bakula (Mimusops elengi L.) è un albero della famiglia delle Sapotaceae diffuso in molti paesi della zona tropicale in America, Africa, Asia e Oceania.
Pokok Bunga Tanjung (mimusops elengi) dari famili Sapotaceae berasal dari kepulauan Indo-Cina dan Semenanjung Tanah Melayu.
Pokok yang boleh mencapai ketinggian sekitar 3 meter ini mempunyai ciri yang amat digemari oleh pereka landskap dan peminat landskap iaitu bunganya yang berbau wangi serta buahnya yang menarik burung dan haiwan lain untuk datang. Bahagian yang digunakan ialah kayu, kulit batang, daun dan bunga. [1], Medlar[1], and Bullet wood.
Pokok Bunga Tanjung adalah pokok malar hijau mencecah ketinggian sekitar 16 m. Ia berbunga pada April, dab berbuah berlaku sekitar bulan Jun. Daunnya berkilat, hijau gelap, berbentuk bujur, sepanjang 5–14 cm dan 2.5–6 cm lebar. Bunganya krim, berbulu dan wangi. Kulit kayunya adalah tebal dan kelihatan perang gelap kehitaman atau kelabu gelap, dengan lapisan dan beberapa rekahan pada permukaan. Pokok mungkin mencecah ketinggian 30–60 kaki dengan ukur lilit sekitar 1 m.
Pokok Bunga Tanjung (mimusops elengi) dari famili Sapotaceae berasal dari kepulauan Indo-Cina dan Semenanjung Tanah Melayu.
Pokok yang boleh mencapai ketinggian sekitar 3 meter ini mempunyai ciri yang amat digemari oleh pereka landskap dan peminat landskap iaitu bunganya yang berbau wangi serta buahnya yang menarik burung dan haiwan lain untuk datang. Bahagian yang digunakan ialah kayu, kulit batang, daun dan bunga. , Medlar, and Bullet wood.
Mimusops elengi is een groenblijvende boom uit de familie Sapotaceae. De boom komt voor in Zuid-Azië, Zuidoost-Azië en Noord-Australië.
De Mimusops elengi is een groenblijvende boom die een hoogte van ongeveer 16 meter kan bereiken. Sommige bomen kunnen 18 meter hoog worden. De boom bloeit in april en in juni de vruchten beginnen te groeien. De ovale bladeren zijn donkergroen en glanzend. Ze hebben een lengte van 5 tot 14 centimeter en een breedte van 2,5 tot 6 centimeter. De welriekende bloemen zijn cremekleurig en behaard. De eivormige vruchten zijn helder oranjerood als ze rijp zijn. De schors is dik en heeft een donkerbruine tot grijszwarte kleur. Er zijn strepen en een paar scheuren zichtbaar aan de oppervlakte van de schors.
De schors, bloemen, vruchten en zaden worden gebruikt in de Ayurveda kruidengeneeskunde.[1] Verder worden in India de geurige bloemen verwerkt in lokale parfums, zoals de Attar Bakul.
Bronnen, noten en/of referentiesMimusops elengi is een groenblijvende boom uit de familie Sapotaceae. De boom komt voor in Zuid-Azië, Zuidoost-Azië en Noord-Australië.
Sến xanh hay sến cát, viết, có danh pháp hai phần là Mimusops elengi, là một loài thực vật thuộc họ Hồng xiêm (Sapotaceae).
Cây sến xanh được gọi là Pikul(พิกุล) trong tiếng Thái Lan, Munamal trong tiếng Sinhal, Magizham trong tiếng Tamil, Bullet wood trong tiếng Anh, Tanjong trong tiếng Mã Lai, Bakula trong tiếng Phạn, Bakul trong tiếng Hindi và tiếng Bengal, (बकुळ) trong tiếng Marathi, Kha-Yay trong tiếng Myanmar.
Sến xanh phân bố từ Ấn Độ, Myanma, Lào, Thái Lan, Việt Nam. Ở Việt Nam, loài cây này mọc ở Tây Nguyên trong rừng kín thường xanh mưa ẩm nhiệt đới hay nửa rụng lá; hoặc được trồng làm cảnh[1].
Cây gỗ, cao 15-20m. Thịt vỏ màu đỏ hồng, có nhựa trắng. Lá cây mọc so le, thuôn, nhẵn, dài 10–13 cm, rộng 5-6,5 cm. Hoa có nách lá, nhỏ, màu trắng thơm. Quả mọng nạc, xoan, nhẵn, màu vàng khi chín, dài 2-2,5 cm[1].
Cây nở hoa vào mùa hè - thu, ra quả vào tháng 12[1].
Gỗ sến xanh có chứa tanin. Hạt chứa saponin và tinh dầu[1].
Vỏ, lá, gỗ, hoa, quả và hạt được dùng làm thuốc.
Sến xanh hay sến cát, viết, có danh pháp hai phần là Mimusops elengi, là một loài thực vật thuộc họ Hồng xiêm (Sapotaceae).